Si, sobrevivín ao cancro, pero iso non me define

Debra Jarvis levaba case 30 anos traballando de capelá nun hospital cando lle diagnosticaron un cancro. E como paciente aprendeu bastantes cousas. Nunha charla atrevida e mordaz explica como a identidade de "sobrevivente de cancro" pode parecer estática. Pídenos que superemos as nosas experiencias máis duras e que nos deamos espazo para crecer e evolucionar.

Acabamos de encontrarnos no bus,

gustaríanos moito coñecernos,

pero eu teño que baixarme
na próxima parada,

así que vanme dicir tres cousas
sobre vostedes

que os definan como persoas,

tres cousas sobre vostedes

que me axuden a entender quen son,

tres cousas que sexan
algo esencial para vostedes.

E pregúntome

destas tres cousas,

algunha delas

é sobrevivir a algún tipo de trauma?

sobrevivir a un cancro,
sobrevivir a unha violación,

sobrevivir a un Holocausto,
sobrevivir a un incesto.

Algunha vez repararon
en como tendemos a identificarnos

polas nosas feridas?

E onde vin que esta identidade
de sobrevivente

ten máis consecuencias

é entre os enfermos de cancro.

Levo moito tempo en contacto
con esta comunidade,

porque fun capelá en unidades
de paliativos e hospitais

durante case 30 anos.

En 2005 estaba traballando
nun gran centro oncolóxico

cando recibín a noticia de que

a miña nai tiña cancro de mama.

E entón, cinco días despois,

recibín a noticia de que
eu tiña cancro de mama.

A miña nai e máis eu
podemos ser competitivas...

(Risas)

pero eu non intentaba
competir con ela neste caso.

E de feito, pensei:

ben, se tes que ter cancro,

é moi práctico estar traballando

nun lugar onde o curan.

Pero isto é o que oín
a moita xente indignada:

"Que?

Ti es a capelá.

Deberías ser inmune."

Como se debese recibir

un aviso en lugar dunha multa,

por traballar na policía.

Así que recibín tratamento no
centro no que traballaba,

o cal foi moi práctico,

e fixen quimioterapia

e unha mastectomía, e puxéronme
un implante de solución salina,

e antes de continuar,
déixenme dicilo

esta é a falsa. (Risas)

Descubrín que preciso sacar iso de enriba,

antes de ver a alguén dicindo:

"Oi, seguro que é esa."

E entón moveríame ou
faría un xesto e dirían,

"Non, é a outra."

Así que agora xa o saben.

Aprendín moito sendo paciente,

e unha cousa sorprendente foi

que só unha pequena parte
da experiencia do cancro

ten que ver coa medicina.

A maior parte vai sobre sentimentos e fe

e sobre perder e atopar a túa identidade

e descubrir a forza

e a flexibilidade que
nin sabías que tiñas.

Ten que ver con darse conta

de que o máis importante na vida

non son as cousas, senón as relacións,

e ten que ver con rir na cara da incerteza

e aprender que a forma
de liberarse de case todo

é dicir, "teño cancro."

A outra cousa que aprendín foi que

non preciso asumir
"sobrevivente de cancro"

como a miña identidade.

pero por Deus que hai forzas poderosas

que me levan a facer exactamente iso.

Non me interpreten mal, por favor.

As organizacións contra o cancro

e as campañas para a detección precoz

e a concienciación e a investigación

normalizaron o cancro,

e iso é estupendo.

Agora podemos falar do cancro

sen necesidade de baixar a voz.

Podemos falar do cancro e
podemos apoiarnos mutuamente.

Pero ás veces, parece

que a xente esaxera un pouco

e comeza a dicirnos como nos imos sentir.

Unha semana despois da miña cirurxía,

tivemos un convidado na casa.

Ese foi probablemente
o noso primeiro erro.

E teñan presente que

neste punto da miña vida

eu fora capelá durante máis de 20 anos,

e temas como morrer e a morte

e o significado da vida,

eran cousas das que falaba desde sempre.

Aquela noite na cea,

o noso convidado estirou os brazos
por detrás da cabeza,

e dixo: "Sabes, Deb,

agora vas aprender realmente
o que é importante.

Si, vas facer grandes cambios

na túa vida,

e vas comezar a pensar na túa morte.

Si, este cancro é
a túa chamada de atención."

Estas son palabras valiosas

cando proveñen de alguén que fala

da súa propia experiencia,

pero cando alguén che está dicindo

como te vas sentir,

é unha estupidez.

A única razón pola que non o matei

coas miñas propias mans

foi que non podía levantar
o brazo dereito.

Pero díxenlle unha palabra fea,

e unha palabra normal, que...

(Risas)

levou ao meu marido a dicir:
"Está medicada."

(Risas)

E despois do tratamento,

era como que todos me dicían
o que ía significar esta experiencia,

"Isto significa que vas á andaina."

"Iso significa que vés á comida."

"Iso significa que vas poñer o lazo rosa

e a camiseta rosa

e a fita do pelo e os pendentes

e a pulseira e as bragas."

Bragas. Non, en serio, búsqueno en Google.

(Risas)

Como axuda iso a concienciar?

Só o meu marido me debería ver as bragas.

(Risas)

El xa está bastante concienciado
sobre o cancro.

Foi nese punto cando pensei: "Meu Deus,

isto estase apoderando da miña vida."

E aí foi cando me dixen a min mesma:
"Supera a túa experiencia.

Non deixes que ela te supere a ti."

Todos sabemos que

a forma de lidar cun trauma, cunha perda,

con calquera experiencia
que che cambia a vida

é encontrarlle sentido.

Pero aí está a cuestión:

Ninguén nos pode dicir

o que significa a nosa experiencia.

Temos que decidilo nós.

E non ten que ser un significado
enorme e extravertido.

Non todos temos que crear unha fundación

ou unha organización ou escribir un libro

ou facer un documental.

O significado pode ser discreto

e introvertido.

Pode que tomemos unha pequena decisión
sobre as nosas vidas

que provoque un cambio grande.

Hai moitos anos, tiven un paciente,

un mozo estupendo,

o persoal adorábao,

e por iso nos sorprendeu tanto descubrir

de que non tiña amigos.

Vivía só,

viña á quimioterapia só,

recibía o seu tratamento,

e volvía a casa só.

Eu ata lle preguntei:

"Porque nunca traes un amigo contigo?"

E el dixo: “Eu non teño amigos.”

Pero tiña moitos amigos
na sala de tratamento.

Todos o queriamos,

a xente entraba e saía
continuamente do seu cuarto.

Na última quimio

cantámoslle unha canción,

puxémoslle unha coroa na cabeza
e fixemos pompas de xabón.

E eu pregunteille:

“Entón, que vas facer agora?”

E contestou:

“Facer amigos.”

E así o fixo.

Comezou a facer voluntariado
e fixo amigos alí,

e empezou a frecuentar unha igrexa
e fixo amigos alí.

No Nadal o meu home e eu fomos
a unha festa no seu apartamento,

e o lugar estaba cheo de amigos seus.

Supera a túa experiencia.

Non deixes que ela te supere a ti.

El decidiu que o significado
da súa experiencia

era coñecer a alegría da amizade,

e aprender a facer amigos.

E vostedes?

Como lle van encontrar significado

á súa espantosa experiencia?

Pode ser unha experiencia recente,

ou algo co que levan cargando
moito tempo.

Nunca é demasiado tarde
para cambiar o que significa,

porque o significado é algo dinámico.

O significado de hoxe

pode que non sexa o mesmo
de aquí a un ano, ou a dez.

Nunca e é demasiado tarde
para chegar a ser algo máis

ca un simple sobrevivente.

Perciben o estática que soa esta palabra?

Sobrevivente.

Sen movemento, sen crecemento.

Superen a súa experiencia.

Non deixen que ela os supere,
porque senón,

creo que acabarán atrapados,

non van crecer, non van evolucionar.

Pero ás veces non son as presións externas

as que nos fan asumir
esa identidade de sobrevivente.

Ás veces só queremos os beneficios.

Ás veces hai unha recompensa.

Pero entón atascámonos.

Unha das primeiras cousas que aprendín

cando fun capelá foron os tres C

do traballo de capelá:

Consolar, clarificar e,
se é preciso, confrontar

ou desafiar.

A todos nos encanta consolar

e clarificar.

Confrontar non tanto.

Outra cousa que me encantaba

de ser capelá era

ver os pacientes un ou varios anos

despois do tratamento, porque

era xenial ver como cambiaran

e como evolucionaran as súas vidas

e que lles acontecera.

Un día emocioneime

cando me chamou ao vestíbulo da clínica

unha paciente que atendera o ano anterior.

Estaba alí con dúas fillas adultas

que eu tamén coñecía, para o exame
de seguimento do ano despois

Así que baixei ao vestíbulo,
e elas estaban eufóricas

porque recibiran os resultados das probas

e indicaban Sen Evidencia de Enfermidade.

Como eu dicía, Non Completamente Morta.

Así que estaban eufóricas,
sentamos a charlar,

e foi moi raro, porque

en 2 minutos empezoume
a contar de novo a historia

da súa diagnose, da cirurxía e da quimio,

aínda que, ao ser a capelá,
eu a visitaba todas as semanas,

e coñecía a historia.

E usaba palabras como sufrimento,

agonía, loita.

E rematou a historia con:

“Sentinme crucificada.”

E nese momento, as dúas fillas
levantáronse e dixeron:

“Imos por un café.”

E marcharon.

Díganme tres cousas sobre vostedes
antes da próxima parada.

A xente estaba baixando do bus
antes de que ela chegase

ao número dous ou ao tres.

Entón deille un pano da man,

e unha aperta,

e despois, como ela
me importaba de verdade,

díxenlle:

“Baixa da túa cruz.”

E ela dixo: “Que?”

E eu repetín: “Baixa da túa cruz.”

Tiña ao seu favor
que podía falar das razóns

para adoptar esta identidade
e agarrarse a ela.

Prestábanlle moita atención.

Os demais coidaban dela, para variar.

Pero agora,
estaba a ter o efecto contrario.

Estaba afastando a xente.

A xente marchaba por un café.

Sentíase crucificada pola experiencia,

pero non quería deixar morrer
o seu eu crucificado.

Se cadra están pensando

que fun un pouco dura con ela,

así que debo dicirlles

que estaba falando por experiencia propia.

Moitos anos antes,

botáranme dun traballo que adoraba,

e non paraba de falar da miña inocencia

e da inxustiza, a traizón, a decepción,

ata que ao final, como con esta muller,

a xente escapaba de min,

ata que me dei conta

de que non estaba procesando
os meus sentimentos,

estaba alimentándoos.

Non quería deixar morrer
o meu eu crucificado.

Pero todos sabemos que
nunha historia de resurrección,

hai que morrer primeiro.

Na historia cristiá,

Xesús pasou un día enteiro no cadaleito

antes de resucitar.

Eu creo que para nós,

estar no cadaleito

significa facer un fondo traballo interior

sobre as nosas feridas

e permitirnos a nós mesmos curar.

Temos que deixar
que o eu crucificado morra

para que un novo eu, un eu verdadeiro,

poida nacer.

Temos que deixar marchar
esa historia vella

para que unha nova historia,
máis verdadeira,

poida ser contada.

Superen a súa experiencia.
Non deixen que ela os supere.

E se non existisen sobreviventes?

É dicir, e se a xente decidise

reivindicar o seu trauma como experiencia

en vez de asumilo como identidade?

Quizais acabaría o de estar

atrapado nas nosas feridas

e sería o comezo dunha sorprendente

autoexploración, descubrimento
e crecemento.

Quizais comezariamos
a definirnos a nós mesmos

polo que chegamos a ser

e en que nos estamos convertendo.

Ao mellor supervivente non era

unha das tres cousas que me dirían.

Non importa.

Só quero que saiban

que estou moi contenta
de que esteamos xuntos neste bus,

e esta é a miña parada.

(Aplausos)