Een mondiale pandemie roept om mondiale oplossingen

Epidemioloog Larry Brilliant onderzoekt de feiten en cijfers van de uitbraak van het coronavirus en evalueert de wereldwijde respons in een openhartig interview met hoofd van TED, Chris Anderson. Larry stippelt een duidelijk plan uit om de pandemie te beëindigen -- en laat zien waarom we om dit te bereiken, moeten samenwerken over de politieke en geografische scheidslijnen heen. "Dit is geen zombie-apocalypse; dit is geen massa-uitsterving", zegt hij. "We moeten de beste versie van onszelf zijn." (Opgenomen op 22 april 2020)

Helen Walters: Chris, wie komt er eerst?

Chris Anderson: We hebben iemand

die zich al bijna heel zijn leven
zorgen maakt over pandemieën.

Hij was meer dan 40 jaar geleden
een sleutelfiguur

in het bevrijden van de wereld
van de gesel van de pokken.

En in 2006

waarschuwde hij bij TED de wereld

voor het gevaar van een mondiale pandemie

en wat we ertegen konden doen.

Dus welkom hier, dr. Larry Brilliant.

Larry, blij dat je er bent.

Larry Brilliant: Bedankt,
fijn om je te zien.

CA: Larry, in die talk

toonde je een videoclip van een simulatie

van hoe een pandemie
er zou kunnen uitzien.

Ik zou hem willen afspelen.
Hij gaf me rillingen.

Larry Brilliant (TED2006):
Laat me jullie een simulatie tonen

van hoe een pandemie eruitziet,

zodat we weten waarover we praten.

Laten we bijvoorbeeld aannemen

dat het eerste geval
zich voordoet in Zuid-Azië.

In het begin gaat het langzaam,

je krijgt twee of drie
specifieke locaties.

Dan komen er secundaire uitbraken.

En de ziekte zal zich zo snel
van land tot land verspreiden

dat je het niet zag aankomen.

Binnen drie weken
zit het overal in de wereld.

Als we nu een 'undo'-knop hadden

en we konden teruggaan

en het isoleren waar het begon,

als we het vroeg konden vinden

en we vroege detectie
en een vroege respons hadden,

dan konden we al die virussen opsluiten,

omdat dat de enige manier is
om een pandemie te beteugelen.

CA: Larry, die bewoording,

'vroege detectie', 'vroege respons',

was een hoofdthema in die talk

die je ons allen verschillende
keren liet herhalen.

Is dat nog altijd de sleutel
om een pandemie te voorkomen?

LB: O, zeker.

Als je een pandemie hebt,

iets dat exponentieel vooruitgaat,

als je de eerste twee weken mist,

als je dan te laat reageert,

dan verlies je niet slechts de doden
en de ziekte in die eerste twee weken,

maar de doden in de twee weken op de piek.

Die voorkom je als je vroeg reageert.

Vroege reactie is cruciaal

en vroege detectie is
een voorafgaande voorwaarde.

CA: En hoe zou je de wereld quoteren

over de vroege detectie,
de vroege reactie op COVID-19?

LB: Je stelde me die vraag
natuurlijk al eerder.

Ik heb er dus veel
over kunnen nadenken.

Ik heb de landen overlopen

en een lijstje gemaakt.

Ik denk dat ik de eilandrepublieken
van Taiwan, IJsland en zeker Nieuw Zeeland

een A zou geven.

De eilandrepubliek van het VK

en de VS --

dat geen eiland is,
ongeacht hoe we erover denken --

zouden een onvoldoende krijgen.

Ik zou een B geven
aan Zuid-Korea en aan Duitsland.

En tussen die uitersten ...

is het nogal van alles wat, denk ik.

De wereld in zijn geheel
blijft in gebreke.

We moeten niet fier zijn
op wat er nu gebeurt.

CA: Ik bedoel dat we
er nogal vlug bij waren,

of toch enkele dokters in China
hadden het vlug door.

LB: Vroeger dan bij de SARS van 2002,
wat zes maanden in beslag nam.

Voor deze duurde het zes weken.

En detectie betekent
niet alleen het vinden,

maar ook weten wat het is.

Ik zou onszelf daarvoor
vrij goede punten geven.

De transparantie, de communicatie --
dat was andere koek.

CA: Wat was dan de grootste fout

van de landen die je een onvoldoende gaf?

LB: Ik denk angst,

politiek onvermogen, inmenging,

het niet vroeg genoeg serieus nemen --

nogal menselijk.

Ik denk dat doorheen de geschiedenis

bijna elke pandemie eerst
met ontkenning en twijfel werd bekeken.

Maar de landen die snel reageerden,

zelfs zij die langzaam begonnen,
als Zuid-Korea,

konden het bijbenen
en kwamen er goed van af.

Wij hebben twee maanden achterstand.

We hebben een virus dat exponentieel gaat,

twee maanden voorsprong gegeven.

Geen goed idee, Chris.

CA: Inderdaad niet.

Ik bedoel dat we zoveel nog niet weten

over dit virus.

Wat denk je dat uiteindelijk
de wetenschappelijke consensus gaat zijn

over bijvoorbeeld de twee sleutelgegevens

van de besmettelijkheid
en dodelijkheid ervan.

LB: Je moet voor ogen houden

dat het virus zich ontwikkelt
door drie belangrijke facetten.

Een is de R0,

het eerste aantal volggevallen
dat je krijgt als het virus opduikt.

In dit geval

spreken we van 2,2 tot 2,4.

Maar een heel belangrijke paper
van drie weken terug

in het tijdschrift
'Emerging Infectious Diseases'

suggereerde, terugkijkend
naar de data uit Wuhan,

dat het 5,7 is.

Laten we dus maar zeggen

dat het virus zich exponentieel voortplant

en dat de exponent
ergens tussen 2,2 en 5,7 ligt.

De twee andere belangrijke factoren

zijn de incubatietijd, of generatietijd.

Hoe langer die zijn,

hoe trager de pandemie zich voordoet.

Als het zeer kort is, zeg zes dagen,
gaat het bliksemsnel.

En de laatste en belangrijkste --

hij wordt zo vaak gemist --

is de dichtheid van de ontvankelijken.

Dit is een nieuw virus,

dus willen we weten hoeveel klanten
het zou kunnen hebben.

En omdat het nieuw is,
zijn we dat alle acht miljard.

De wereld kijkt tegen een virus aan

dat ons allen als even ontvankelijk ziet.

Maakt niet uit wat onze kleur, ons ras

of onze rijkdom is.

CA: Geen van de getallen
die je tot nu toe noemde,

verschilt in wezen

van de andere besmettingen
van de laatste jaren.

Wat is de combinatie
die deze zo dodelijk maakte?

LB: Het is juist de combinatie

van de korte incubatietijd
en de hoge overdraagbaarheid.

Iedereen die dit volgt,
kent wel iemand die de ziekte kreeg.

Spijtig genoeg hebben velen
een geliefd iemand verloren.

Dit is een verschrikkelijke ziekte
als ze ernstig wordt.

Ik krijg oproepen
van dokters van de spoeddienst

en van verzorgers in de IZ
van over de wereld,

en ze vragen allemaal hetzelfde:

"Hoe maak ik uit wie ik laat leven
en wie ik laat doodgaan?

Ik heb zo weinig materiaal
om mee te werken."

Het is een verschrikkelijke ziekte --

om alleen te sterven met
een beademingsmachine aan je longen ...

En het is een ziekte
die al je organen aantast.

Dat het een ademhalingsziekte is,

is misschien een misvatting.

Dat doet je denken aan de griep.

Maar zoveel patiënten
hebben bloed in hun urine

van nierziekte,

ze hebben gastroenteritis

en zeker ook vaak hartfalen.

We weten dat ze de smaak
en de reuk aantast, de reukzenuwen,

en natuurlijk ook de longen.

Ik stel me de vraag:

is er een orgaan dat ze niet aantast?

In die zin

doet ze me al te zeer denken
aan de pokken.

CA: We hebben het dus verprutst.
Hoe dan nu verder?

LB: Steeds op dezelfde manier.

Snelle opsporing,

snelle respons.

Elk geval vinden

en dan alle contacten nagaan.

We hebben geweldige tech
om contacten na te gaan,

we hebben straffe wetenschappers

die aan lichtsnelheid testkits,
antiviralen en vaccins ontwikkelen.

We moeten afremmen,

de boeddhisten zeggen: de tijd afremmen,

zodat je er je hart en ziel kan insteken.

We moeten de gang van het virus afremmen

en daarom doen we aan 'social distancing'.

Duidelijk gezegd:

de curve afvlakken en afstand houden

verminderen niet
het absolute aantal gevallen,

maar het verandert een hoge bergpiek

in een heuvel.

En zo verliezen we dan geen mensen
door een tekort aan hospitaalbedden.

Mensen met hartaanvallen,

of die chemotherapie nodig hebben,
of bij moeilijke geboortes

geraken dan wel in het hospitaal

en we gebruiken dan
de schaarse hulpmiddelen,

vooral dan in de ontwikkelingswereld,

om mensen te behandelen.

Vertraag dus,

vertraag de voortgang van de epidemie

en in de troggen, tussen de golven,

spring erop, span je in, geef gas

en vind elk geval,

ga elk contact na,

test elk geval

en plaats alleen hen onder quarantaine
die onder quarantaine moeten

en hou dat vol
totdat we een vaccin hebben.

CA: We moeten dus het stadium
van louter afzwakking voorbij,

het stadium van de algemene lockdown,

naar het opnieuw kunnen identificeren
van individuele gevallen,

daarvan de contacten nagaan

en die afzonderlijk behandelen.

Om dat te doen,

lijkt het alsof we een stapje
hoger moeten qua coördinatie,

ambitie, organisatie, investering.

Daar zien we nog niet veel van
in sommige landen.

Kunnen we dat en hoe kunnen we dat?

LB: Oh ja, zeker kunnen we dat.

Taiwan deed het zo goed,

ook IJsland en Duitsland,

allemaal met verschillende strategieën,

ook Zuid- Korea.

Daar heb je echt
competent bestuur voor nodig,

een gevoel voor ernst

en je moet naar de wetenschappers,
niet naar de politici luisteren

om het virus te volgen.

Zeker kunnen we dat.

Laat me iedereen eraan herinneren

dat dit niet de zombie-apocalyps is,

noch een massa-extinctie.

98, 99% van ons gaan dit overleven.

We moeten ermee omgaan
op de beste manier als we weten

en we moeten het beste van onszelf geven.

Zowel door thuis te blijven,

als met wetenschap
en zeker met leiderschap.

CA: Misschien komen er ooit
nog wel ergere pathogenen?

Je kan je misschien voorstellen

dat er nog ergere combinaties
van die getallen zijn

waarop we ons zouden moeten voorbereiden?

LB: Nou, de pokken hadden
een R0 van 3,5 tot 4,5

en ik denk dat deze COVID
dat ook gaat halen.

Die ziekte doodde een derde van de mensen,

maar we hadden een vaccin.

Het kan dus alle kanten uit.

Waar ik me het meeste zorgen om maak

en de reden dat we 'Contagion' maakten,

over een denkbeeldig virus --

Ik herhaal voor wie ernaar kijkt

dat het fictie is.

We maakten een virus
dat dodelijker was dan dit.

CA: Je hebt het over de film 'Contagion',

een hit op Netflix.

Jij adviseerde ervoor.

LB: Zeer zeker. Klopt.

Maar we maakten die film opzettelijk

om te laten zien
hoe een echte pandemie eruitzag.

We kozen een nogal afschuwelijk virus.

En we toonden het zo

dat het oversprong
van een vleermuis naar een appel,

naar een varken, een kok
en Gwyneth Paltrow.

Dat noemen we oversprong
van virussen in de natuur,

zoönotische ziekten,

ziekten die van dieren
overspringen naar mensen.

Als ik dertig jaar terugkijk

of dertig jaar vooruit --

dan zie ik in de laatste dertig jaar
ebola, sars, zika,

varkensgriep, vogelgriep, westnijlziekte,

we kunnen er een liedje van maken

en naar de kakofonie
van al die namen luisteren.

Maar er waren 30 tot 50 nieuwe virussen
die naar mensen oversprongen.

Ik vrees dat we in de toekomst

het tijdperk van de pandemieën intreden.

We moeten ons ernaar gedragen,

we moeten aan 'One Health' doen,

we moeten begrijpen
dat we in dezelfde wereld leven

als de dieren, het milieu en wij.

We moeten het idee kwijt
dat we een speciale soort zijn.

Voor virussen zijn we dat niet.

CA: Mmm.

Je had het over vaccins.

Zie je een manier om er vlugger te komen?

LB: Ja.

In feite ben ik blij
om te zien dat we iets doen

dat we tot nu toe alleen maar deden
in de computerwetenschap,

namelijk dat we veranderen
wat altijd hadden moeten zijn --

of liever, wat altijd al waren --

multipele sequentiële processen.

Test op veiligheid, dan op effectiviteit,

dan op efficiëntie.

En dan ga je fabriceren.

We nemen deze drie of vier stappen nu

niet meer achtereenvolgens,
maar in parallel.

Bill Gates zei

dat hij zeven productielijnen
voor vaccins gaat uitbouwen

in de Verenigde Staten

en die gaat voorbereiden
voor productie

zonder te weten welk vaccin
het uiteindelijk wordt.

We testen tegelijkertijd
voor veiligheid en efficaciteit.

In denk dat de NIH meedoet.

Dat vind ik geweldig.

CA: En hoeveel tijd gaan we
daarvoor nodig hebben, denk je?

Een jaar, 18 maanden, kan dat?

LB: Tony Fauci is hiervoor onze goeroe

en hij zei 12 to 18 maanden.

Ik denk dat we het sneller zullen doen
voor het eerste vaccin.

Maar misschien hoorde je al dat dit virus

ons misschien niet zo'n
langdurige immuniteit zal gunnen

als de pokken deed.

Daarom proberen we
vaccins te maken met hulpstoffen

die ervoor zorgen dat het vaccin
ons een betere immuniteit geeft

dan de ziekte zelf,

zodat we vele jaren lang immuun zijn.

Dat gaat meer tijd vragen.

CA: Laatste vraag, Larry.

In 2006 stonden we je als winnaar
van de TEDprijs een wens toe

en je wenste dat er een systeem zou komen
dat ons voorbereidde op pandemieën

en dat zou voorkomen
dat iets als dit zou gebeuren.

Het voelt alsof we
je in de steek hebben gelaten.

Als je nu een andere wens zou mogen doen,

wat zou het dan zijn?

LB: We werden niet in de steek gelaten
wat betreft de opsporingssnelheid.

In feite ben ik blij verrast.

In 2006

hadden we voor een gemiddeld
van dieren naar mens overspringend virus

zes maanden nodig om het uit te vinden --

zoals voor de eerste ebola, bijvoorbeeld.

Nu vinden we de eerste
gevallen in twee weken.

Dat is al goed,

ik zou het willen terugbrengen
naar één enkele incubatietijd.

Dat is volgens mij belangrijker.

Wat ik ondervond bij het programma
voor het uitroeien van de pokken,

was dat mensen van alle kleuren,
godsdiensten, rassen,

zo veel landen samenkwamen.

En er was een mondiale gemeenschap nodig

om een mondiale pandemie
de baas te worden.

Nu krijg ik het gevoel dat we
ten prooi zijn aan centrifugale krachten.

We staan weer op een soort
nationalistische barricaden.

We gaan die pandemie niet klein krijgen,

tenzij we inzien dat we
allemaal in hetzelfde schuitje zitten.

Dit is geen soort 'Age of Aquarius'-
of Kumbaya-uitspraak,

dit is waartoe een pandemie ons dwingt.

We zitten allemaal in hetzelfde schuitje,

we hebben een mondiale oplossing nodig
voor een mondiaal probleem.

Minder dan dat is ondenkbaar.

CA: Larry Brilliant, zeer bedankt!

LB: bedankt, Chris.