< Return to Video

Kim był Konfucjusz? - Bryan W. Van Norden

  • 0:09 - 0:11
    Większość ludzi kojarzy jego imię
  • 0:11 - 0:16
    i wie, że słynie z czegoś, co powiedział.
  • 0:16 - 0:20
    Nauki Konfucjusza wywarły
    ogromny wpływ na świat,
  • 0:20 - 0:24
    a mimo to mało kto wie, kim naprawdę był,
  • 0:24 - 0:26
    co naprawdę powiedział
  • 0:26 - 0:28
    i dlaczego.
  • 0:28 - 0:31
    W VI wieku przed nasza erą
    w Chinach panował chaos.
  • 0:31 - 0:36
    Walce poszczególnych krajów
    o przywództwo nie było widać końca.
  • 0:36 - 0:38
    Władców często mordowano.
  • 0:38 - 0:40
    Czasami czynili to ich krewni.
  • 0:40 - 0:44
    Konfucjusz uosabiał dobroć i uczciwość.
  • 0:44 - 0:46
    Dzięki swoim naukom stał się
  • 0:46 - 0:49
    jednym z największych chińskich filozofów.
  • 0:49 - 0:53
    Urodził się w szlacheckiej rodzinie,
    ale wychowywał w nędzy
  • 0:53 - 0:56
    po przedwczesnej śmierci ojca.
  • 0:56 - 0:57
    Konfucjusz rozwinął w sobie
  • 0:57 - 1:02
    na całe życie współczucie
    dla cierpienia ludu.
  • 1:02 - 1:04
    Z trudem mógł utrzymać matkę
    i niepełnosprawnego brata.
  • 1:04 - 1:07
    Pracował jako pasterz
    i nadzorca w spichlerzu.
  • 1:07 - 1:09
    Wykonywał też inne prace dorywcze.
  • 1:09 - 1:11
    Tylko z pomocą bogatego przyjaciela
  • 1:11 - 1:15
    mógł studiować w archiwach,
  • 1:15 - 1:18
    gdzie ukształtował się jego światopogląd.
  • 1:18 - 1:21
    Konfucjusz czytał starożytne teksty
  • 1:21 - 1:23
    uważane niekiedy
    za zbędny relikt przeszłości
  • 1:23 - 1:26
    i czerpał z nich inspirację.
  • 1:26 - 1:29
    Poprzez studia i refleksję uznał,
  • 1:29 - 1:32
    że charakter kształtuje rodzina,
  • 1:32 - 1:36
    nauka obyczajów, literatury i historii.
  • 1:36 - 1:40
    Ktoś tak wychowany pracuje,
    żeby pomagać innym,
  • 1:40 - 1:44
    będąc dla nich autorytetem
    moralnym, a nie despotą.
  • 1:44 - 1:46
    Żeby wprowadzić swoją filozofię w życie,
  • 1:46 - 1:51
    został doradcą władcy w rodzinnym Lu.
  • 1:51 - 1:56
    Kiedy jednak z innego państwa
    przysłano władcy grupę tancerek,
  • 1:56 - 2:01
    a on zaniedbał obowiązki
    i zajął się tancerkami,
  • 2:01 - 2:04
    zniesmaczony Konfucjusz
    zrezygnował z posady.
  • 2:04 - 2:07
    Przez następne lata
    podróżował z kraju do kraju,
  • 2:07 - 2:12
    szukając władcy, któremu mógłby służyć,
    pozostając wiernym swoim zasadom.
  • 2:12 - 2:14
    To nie było łatwe zadanie.
  • 2:14 - 2:18
    Filozofia Konfucjusza diametralne
    różniła się od ówczesnych przekonań.
  • 2:18 - 2:23
    Namawiał władców do rezygnacji
    ze srogich kar i silnej armii
  • 2:23 - 2:25
    w ich rządach,
  • 2:25 - 2:27
    bo uważał, że dobry władca
  • 2:27 - 2:30
    pociągnie za sobą tłumy
  • 2:30 - 2:33
    dzięki prawości i charyzmie.
  • 2:33 - 2:34
    Konfucjusz sądził też,
  • 2:34 - 2:38
    że skoro w rodzinie uczymy się
    miłości i szacunku,
  • 2:38 - 2:40
    które są podstawą innych cnót,
  • 2:40 - 2:46
    obowiązki względem rodziny czasami
    są ważniejsze niż te względem państwa.
  • 2:46 - 2:49
    Kiedy jeden z władców szczycił się,
    że jego obywatele są tak prawi,
  • 2:49 - 2:52
    że syn zeznawał przeciwko ojcu,
  • 2:52 - 2:54
    który ukradł owcę,
  • 2:54 - 2:56
    Konfucjusz oznajmił księciu,
  • 2:56 - 3:00
    że naprawdę prawi ojcowie i synowie
    bronią się wzajemnie.
  • 3:00 - 3:03
    Podczas podróży przymierał głodem,
  • 3:03 - 3:05
    został nawet na krótko uwięziony,
  • 3:05 - 3:08
    a jego życie bywało w niebezpieczeństwie.
  • 3:08 - 3:10
    Jednak nie był zgorzkniały.
  • 3:10 - 3:13
    Wierzył w boski plan dla tego świata.
  • 3:13 - 3:15
    Nauczał, że cnotliwa osoba
  • 3:15 - 3:19
    zawsze może znaleźć radość
    w nauce i w muzyce.
  • 3:19 - 3:21
    Nie udało mu się
    znaleźć władcy, jakiego szukał,
  • 3:21 - 3:23
    więc powrócił do Lu.
  • 3:23 - 3:26
    Stał się tak wpływowym
    nauczycielem i filozofem,
  • 3:26 - 3:29
    że pomógł ukształtować chińską kulturę,
  • 3:29 - 3:33
    a jego imię znane jest na całym świecie
    nawet w dzisiejszych czasach.
  • 3:33 - 3:35
    Uczniowie Konfucjusza
  • 3:35 - 3:40
    uznawali go za mędrca, który prowadzi
    innych dzięki swoim cnotom.
  • 3:40 - 3:41
    Zapisywali jego słowa,
  • 3:41 - 3:47
    które ostatecznie zgromadzono w książce
    znanej nam jako "Dialogi konfucjańskie".
  • 3:47 - 3:52
    Dzisiaj miliony ludzi na świecie stara się
    przestrzegać konfucjańskich zasad.
  • 3:52 - 3:56
    Chociaż o dokładnym znaczeniu jego słów
    dyskutuje się od tysiącleci,
  • 3:56 - 3:59
    kiedy zapytano go o podsumowanie
    swoich nauk jednym zdaniem,
  • 3:59 - 4:01
    Konfucjusz odpowiedział:
  • 4:01 - 4:07
    "Nie narzucaj innym tego,
    czego sam byś nie chciał.".
  • 4:07 - 4:11
    2500 lat później ta porada
    pozostaje nadal aktualna.
Title:
Kim był Konfucjusz? - Bryan W. Van Norden
Description:

Obejrzyj całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/who-was-confucius-bryan-w-van-norden

Większość ludzi kojarzy jego imię i wie, że słynie on z czegoś, co powiedział. Jednak biorąc pod uwagę wpływ nauk Konfucjusza na świat, mało kto wie, kim tak naprawdę był, co tak naprawdę powiedział... i dlaczego. Bryan W. Van Norden uchyla rąbka tajemnicy otaczającej sławnego filozofa.

Lekcja: Bryan W. Van Norden, animacja: Tomás Pichardo-Espaillat.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:30

Polish subtitles

Revisions