De gevaren van 'bewuste blindheid'

Gayla Benefield deed gewoon haar werk - tot ze een vreselijk geheim ontdekte over haar thuisstad dat impliceerde dat de sterftecijfers er 80 keer hoger lagen dan elders in de VS. Maar toen ze mensen erover probeerde te vertellen, vernam ze een nog schokkender waarheid: ze wilden het niet weten. In een talk die deels geschiedenisles is en deels oproep tot actie toont Margaret Heffernan het gevaar aan van 'bewuste blindheid' en prijst ze gewone mensen zoals Benefield die bereid zijn om hun stem te verheffen. (Gefilmd op TEDxDanubia)

In de noordwestelijke uithoek van de Verenigde Staten,

vlakbij de Canadese grens,

ligt het stadje Libby, in Montana.

Het is omgeven door pijnbomen en meren,

fantastische fauna

en enorme bomen die ten hemel schreeuwen.

Daarin bevindt zich dat stadje Libby,

dat ik bezocht. Het voelt wat eenzaam,

wat geïsoleerd.

In Libby, in Montana, woont een ongewone vrouw,

Gayla Benefield.

Ze was altijd al een outsider,

hoewel ze daar bijna haar hele leven doorbracht.

Een vrouw van Russische komaf.

Ze vertelde me dat ze op school

het enige meisje was dat koos

voor mechanisch tekenen.

Later kreeg ze een baan waarbij ze
huizen langsliep

om de gas- en elektriciteitsmeters af te lezen.

Ze deed dat overdag.

Het viel haar op

dat ze midden op de dag
veel mannen zag

die thuis waren,
mannen van late middelbare leeftijd,

velen van hen aan de zuurstoffles.

Dat vond ze vreemd.

Enkele jaren later
stierf haar vader op zijn 59ste,

vijf dagen voor hij met pensioen zou gaan.

Hij was mijnwerker.

Ze dacht dat hij gewoon uitgeput was
door het werk.

Enkele jaren later stierf haar moeder.

Dat leek nog vreemder,

want haar moeder kwam
uit een lange reeks van mensen

die het eeuwige leven leken te hebben.

Gayla's oom is nog steeds in leven

en leert tegenwoordig walsen.

Het was absurd dat de moeder van Gayla

zo jong stierf.

Het was abnormaal.
Ze bleef maar tobben over die abnormaliteiten.

Daarbij zag ze er nog meer.

Ze herinnerde zich bijvoorbeeld

dat haar moeder haar been had gebroken
en dat röntgenopnamen werden gemaakt in het ziekenhuis.

dat haar moeder haar been had gebroken
en dat röntgenopnamen werden gemaakt in het ziekenhuis.

Twee ervan waren van de benen, wat normaal was,

maar er waren er ook 6 van de borstkas,
wat niet normaal was.

Ze piekerde en piekerde over elk onderdeel

van haar leven en dat van haar ouders.

Ze probeerde te begrijpen wat ze zag.

Ze dacht aan haar stad,

waar zich een vermiculietmijn bevond.

Vermiculiet werd gebruikt
voor bodemverbeteraars,

om planten sneller en beter te doen groeien.

Het werd gebruikt om lofts te isoleren,

waarbij grote hoeveelheden
onder het dak werden gestopt

om huizen warm te houden
tijdens de lange winters in Montana.

Er was vermiculiet op het speelplein,

op het voetbalveld,

op de schaatsbaan.

Pas toen ze dit probleem
begon te bestuderen,

vernam ze dat vermiculiet
een heel giftige vorm van asbest is.

Toen ze de puzzel had opgelost,
begon ze iedereen te vertellen

Toen ze de puzzel had opgelost,
begon ze iedereen te vertellen

wat er was gebeurd,
wat haar ouders was overkomen,

en de mensen die ze met zuurstofflessen zag,

thuis, 's namiddags.

Maar ze was echt verbaasd.

Ze dacht dat als iedereen het wist,
ze iets zouden willen doen.

Maar niemand wilde het weten.

Ze werd zo vervelend,

en ze bleef dat verhaal maar vertellen

aan haar buren, vrienden,
andere mensen in de gemeenschap,

dat enkelen van hen samenkwamen

en een bumpersticker maakten

die ze fier op hun auto's plakten:

"Ja, ik kom uit Libby, in Montana,

en nee, ik lijd niet aan asbestose."

Maar Gayla hield niet op.
Ze ging verder met haar onderzoek.

De komst van het internet hielp haar zeker.

Ze praatte met alle mogelijke mensen.

Ze bleef maar argumenteren
en trof het uiteindelijk

met een onderzoeker die de stad bezocht

om de geschiedenis van de mijnen
in de streek te bestuderen.

Ze vertelde hem haar verhaal.
Eerst geloofde hij haar niet,

net als alle anderen.

Maar hij keerde terug naar Seattle
en deed zijn eigen onderzoek.

Hij stelde vast dat ze gelijk had.

Nu had ze dus een bondgenoot.

Maar de mensen wilden het
nog steeds niet weten.

Ze zeiden dingen als:
"Als het echt gevaarlijk zou zijn,

zou iemand het ons hebben gezegd.

Als dat de reden van al die overlijdens was,

zouden de dokters het ons hebben gezegd."

Eén van de mannen die zwaar werk deed, zei:

"Ik wil geen slachtoffer zijn.

Ik kan echt geen slachtoffer zijn.

Trouwens, iedere bedrijfstak heeft zijn ongevallen."

Maar Gayla bleef doorgaan.
Uiteindelijk slaagde ze erin

om een federale overheidsdienst
de bewoners van de stad te doen screenen --

om een federale overheidsdienst
de bewoners van de stad te doen screenen --

15.000 mensen -- en ze ontdekten

dat de sterftecijfers in de stad

80 keer hoger waren dan elders in de VS.

Dit gebeurde in 2002, en zelfs toen

stak niemand de hand op om te zeggen: "Gayla,

kijk uit op het speelplein
waar je kleinkinderen spelen.

Het is afgewerkt met vermiculiet."

Dit was geen onwetendheid.

Het was bewuste blindheid.

Bewuste blindheid is een wettelijke term die betekent

dat er informatie is die je zou kunnen en moeten kennen,

maar die je weet te ontlopen.

De wet beschouwt je dan als bewust blind.

Je hebt verkozen om niet te weten.

Er is tegenwoordig veel bewuste blindheid.

Je ziet bewust blinden in de banken,

waar duizenden mensen
hypotheken verkochten aan mensen

die ze niet konden betalen.

Je zag het in banken

die interestvoeten manipuleerden.

Iedereen zag wat er gebeurde,

maar iedereen deed ijverig alsof hij niets zag.

Je ziet bewuste blindheid in de katholieke kerk,

waar decennia van kindermisbruik niet erkend werden.

Je ziet bewuste blindheid

in de aanloop naar de oorlog in Irak.

Bewuste blindheid komt voor
op die epische schaal,

maar ook op heel kleine schaal,

in families, huizen en gemeenschappen

en vooral in organisaties en instellingen.

Bedrijven die werden bestudeerd
wat betreft bewuste blindheid,

kregen vragen als:

"Zijn er dingen op het werk

die mensen niet te berde durven brengen?"

Als academici dit soort studies doen

over bedrijven in de VS

stellen ze vast dat 85 procent van de mensen ja zegt.

85 procent van de mensen
weten dat er een probleem is,

maar blijven zwijgen.

Toen ik dit onderzoek overdeed in Europa,

en dezelfde vragen stelde,

kreeg ik exact hetzelfde getal.

85 procent. Dat is een hoop stilte.

Dat is een hoop blindheid.

Het interessante is dat als ik Zwitserse bedrijven opzoek,

ze zeggen: "Dit is een uniek Zwitsers probleem."

En in Duitsland zeggen ze:
"Ja, dat is de Duitse ziekte."

Als ik bedrijven in Engeland opzoek, zeggen ze:

"O ja, de Britten zijn daar echt slecht in."

De waarheid is dat het een menselijk probleem is.

We zijn allemaal, onder bepaalde omstandigheden,
bewust blind.

Het onderzoek toont aan
dat sommigen blind zijn uit angst.

Ze zijn bang voor represailles.

Sommige mensen zijn blind omdat ze denken

dat zien een futiliteit is.

Er verandert toch niets.

Als we protesteren tegen de oorlog in Irak

verandert er toch niets.
Waarom zouden we het doen?

Je kan dat soort dingen beter niet zien.

Het thema dat steeds weerkeert,

is dat mensen zeggen: "Weet je,

mensen die het wel zien,
zijn klokkenluiders.

We weten allemaal hoe het hen vergaat."

Er is een diep verankerde mythe rond klokkenluiders

die zegt dat ze om te beginnen allemaal gek zijn.

Uit mijn reizen over de hele wereld,

uit mijn gesprekken met klokkenluiders onthou ik

dat ze heel loyaal zijn en vaak erg conservatief.

Ze zijn zeer toegewijd
aan de instellingen waar ze voor werken.

De reden waarom ze hun stem verheffen,

de reden waarom ze erop staan om te zien

is dat ze zoveel om de instelling geven

dat ze die gezond willen houden.

Wat mensen ook vaak zeggen

over klokkenluiders, is:
"Het heeft geen zin,

want kijk maar wat er met hen gebeurt.

Ze worden afgemaakt.

Niemand wil zoiets meemaken."

Maar als ik met klokkenluiders praat,

is de toon die ik steeds weer hoor,
er één van trots.

Ik denk aan Joe Darby.

We herinneren ons allemaal
de foto's van Abu Ghraib,

die de wereld zo schokten
en toonden wat voor oorlog

er in Irak werd uitgevochten.

Maar ik vraag me af
wie Joe Darby nog kent,

de heel gehoorzame, goede soldaat

die de foto's vond en inleverde.

Hij zei: "Ik ben er de man niet naar

om mensen erin te luizen,
maar sommige dingen gaan gewoon te ver.

Soms weet je het liever niet,

maar met dit soort dingen kan je niet leven."

Ik praatte met Steve Bolsin, een Britse arts

die vijf jaar lang vocht om aandacht voor

een gevaarlijke chirurg die baby's doodde.

Ik vroeg hem waarom, en hij zei:

"Mijn dochter zette me ertoe aan.

Ze kwam op een avond op me af en zei:

'Papa, je kan de kinderen niet laten sterven.' "

Of ik denk aan Cynthia Thomas,

een erg loyale legerdochter en legerechtgenote,

die, toen ze haar vrienden en verwanten

zag terugkomen uit Irak,
zo geschokt was

door hun mentale toestand

en de weigering van het leger
om het post-traumatische stressyndroom te erkennen,

en de weigering van het leger
om het post-traumatische stressyndroom te erkennen,

dat ze een café organiseerde
midden in een militair stadje

om hen juridische, psychologische
en medische bijstand te geven.

Ze zei: "Weet je, Margaret,

ik zei vroeger altijd dat ik niet wist
wat ik wilde worden

als ik groot was.

Maar ik heb mezelf gevonden
in deze goede zaak.

Ik zal nooit meer dezelfde zijn."

We genieten vandaag zoveel vrijheden,

hard bevochten vrijheden:

vrijheid om te schrijven en publiceren
zonder vrees voor censuur,

een vrijheid die er niet was
bij mijn laatste bezoek aan Hongarije;

vrijheid om te stemmen,
waar vrouwen in het bijzonder

zo lang voor moesten vechten;

vrijheid voor mensen van verschillende
etnische en culturele afkomst

en met verschillende seksuele geaardheid
om te leven zoals ze willen.

Maar vrijheid bestaat niet
als je ze niet gebruikt.

Wat klokkenluiders doen,

wat mensen als Gayla Benefield doen,

is de vrijheid gebruiken die ze hebben.

Ze zijn bereid om te erkennen dat er,

jawel, een discussie zal zijn

en jawel, ik krijg een hoop ruzie

met mijn buren en collega's en vrienden,

maar ik word een kei in dit conflict.

Ik neem het op tegen de ontkenners

omdat ze mijn punt sterker en beter zullen maken.

Ik kan met mijn tegenstanders samenwerken

om beter te worden in wat ik doe.

Dit zijn mensen met een immens
doorzettingsvermogen,

ongelooflijk veel geduld
en het vaste voornemen

om niet blind te zijn
en niet te zwijgen.

Op mijn reis naar Libby, in Montana,

bezocht ik de asbestosekliniek

die Gayla Benefield in het leven riep,

een plaats waar sommige mensen

die hulp wilden en zorg nodig hadden,

eerst door de achterdeur binnengingen

omdat ze niet wilden toegeven

dat ze gelijk had gehad.

Ik zat in een restaurant en zag

hoe vrachtwagens de snelweg op en af reden,

de aarde uit de tuinen afvoerden

en ze vervingen door verse, niet besmette grond.

Ik nam mijn dochter van 12 met me mee,

omdat ik echt wilde dat ze Gayla zou ontmoeten.

Ze zei: "Waarom? Wat vind je eraan?"

Ik zei: "Ze is geen filmster,

geen beroemdheid en geen expert.

Gayla is de eerste om te zeggen

dat ze geen heilige is.

Wat echt belangrijk is aan Gayla

is dat ze gewoon is.

Ze is zoals jij en ik.

Ze had vrijheid
en ze was bereid om die te gebruiken."

Zeer hartelijk dank.

(Applaus)