Jonathan Haidt: Religie, evolutie, en de extase van zelftranscendentie
-
0:00 - 0:03Ik heb een vraag voor je:
-
0:03 - 0:05ben je religieus?
-
0:05 - 0:07Steek je hand op
-
0:07 - 0:10als je vindt dat je een religieus persoon bent.
-
0:10 - 0:13Eens kijken, ik schat 3 à 4%.
-
0:13 - 0:16Zoveel gelovigen op een TED-conferentie...
-
0:16 - 0:18(Gelach)
-
0:18 - 0:20Oké, hier is een andere vraag:
-
0:20 - 0:22vind je jezelf op enige wijze
-
0:22 - 0:24spiritueel? Steek je hand op.
-
0:24 - 0:27Oké, dat is de meerderheid.
-
0:27 - 0:29Mijn lezing vandaag
-
0:29 - 0:31gaat over de voornaamste reden
-
0:31 - 0:33waarom de meeste mensen zichzelf
-
0:33 - 0:35op een of andere manier als spiritueel beschouwen.
-
0:35 - 0:38Mijn talk gaat over zelftranscendentie.
-
0:38 - 0:41Het is een basaal feit over mens-zijn
-
0:41 - 0:44dat het zelf soms schijnt weg te smelten.
-
0:44 - 0:46Wanneer dat gebeurt
-
0:46 - 0:49is het gevoel extatisch
-
0:49 - 0:51en reiken we uit naar beeldspraak als 'omhoog' en 'omlaag'
-
0:51 - 0:53om deze gevoelens te verklaren.
-
0:53 - 0:55We praten over opgetild worden
-
0:55 - 0:57of opstijgen.
-
0:57 - 1:00Nu is het erg moeilijk om over iets abstracts als dit
-
1:00 - 1:02na te denken zonder goede beeldspraak.
-
1:02 - 1:05Daarom stel ik de volgende beeldspraak voor.
-
1:05 - 1:08Denk aan de geest als een huis met vele kamers,
-
1:08 - 1:11waarvan de meeste erg vertrouwd zijn.
-
1:11 - 1:14Maar soms is het alsof uit het niets
-
1:14 - 1:16een deuropening verschijnt,
-
1:16 - 1:19die toegang geeft tot een trap.
-
1:19 - 1:21We lopen de trap op
-
1:21 - 1:25en ervaren een staat van veranderd bewustzijn.
-
1:25 - 1:27In 1902
-
1:27 - 1:29schreef de beroemde Amerikaanse psycholoog
-
1:29 - 1:32William James over de vele soorten religieuze ervaring.
-
1:32 - 1:34Hij verzamelde alle mogelijke casestudies.
-
1:34 - 1:36Hij citeerde alle mogelijke mensen
-
1:36 - 1:38met een verscheidenheid van dergelijke ervaringen.
-
1:38 - 1:40Een van de meest fascinerende, vind ik
-
1:40 - 1:42deze jongeman, Stephen Bradley,
-
1:42 - 1:45die in 1820 volgens hem Jezus ontmoette.
-
1:45 - 1:48Dit is wat Bradley daarover zei:
-
1:51 - 1:53(Muziek)
-
1:54 - 1:57(Video) Stephen Bradley: ik dacht dat ik de Verlosser een seconde lang
-
1:57 - 1:59in menselijke vorm in de kamer zag,
-
1:59 - 2:01met uitgestrekte armen.
-
2:01 - 2:04Hij scheen te zeggen: "Kom."
-
2:04 - 2:07De volgende dag trilde ik van geluk.
-
2:07 - 2:10Mijn blijdschap was zo groot dat ik zei te willen sterven.
-
2:10 - 2:13Deze wereld had geen plaats in mijn genegenheid.
-
2:13 - 2:15Voor deze tijd was ik
-
2:15 - 2:17erg egoïstisch en zelfingenomen.
-
2:17 - 2:20Maar nu verlangde ik naar geluk voor alle mensen
-
2:20 - 2:22en kon doorvoeld
-
2:22 - 2:25mijn ergste vijanden vergeven.
-
2:26 - 2:28JH: Merk op
-
2:28 - 2:30hoe Bradleys bekrompen, moralistische zelf
-
2:30 - 2:32sterft terwijl hij de trap beklimt.
-
2:32 - 2:34Op dat hogere niveau
-
2:34 - 2:37wordt hij liefdevol en vergevensgezind.
-
2:38 - 2:40Veel godsdiensten hebben talrijke manieren gevonden
-
2:40 - 2:42om mensen de trap op te helpen.
-
2:42 - 2:44Sommigen schakelen het zelf uit door meditatie.
-
2:44 - 2:46Andere gebruiken psychedelische drugs.
-
2:46 - 2:50Deze 16e-eeuwse Azteekse rol beeldt een man af
-
2:50 - 2:53die een psilocybine-paddenstoel gaat eten,
-
2:53 - 2:57en die tegelijkertijd de trap op getrokken wordt door een god.
-
2:57 - 2:59Anderen dansen of draaien rond
-
2:59 - 3:01om zelfoverstijging te bevorderen.
-
3:01 - 3:04Maar je hebt geen godsdienst nodig voor het beklimmen van de trap.
-
3:04 - 3:07Veel mensen vinden zelfoverstijging in de natuur.
-
3:07 - 3:10Anderen ontstijgen zichzelf tijdens dancefeesten.
-
3:10 - 3:13Maar hier is de vreemdste plaats van allemaal:
-
3:13 - 3:15...oorlog.
-
3:15 - 3:17Zovele boeken over oorlog zeggen hetzelfde:
-
3:17 - 3:19niets brengt mensen nader tot elkaar
-
3:19 - 3:21dan oorlog.
-
3:21 - 3:24En dat bijeenkomen opent de mogelijkheid
-
3:24 - 3:27van buitengewone zelftranscendente ervaringen.
-
3:27 - 3:29Ik ga een fragment afspelen
-
3:29 - 3:31van dit boek van Glenn Gray.
-
3:31 - 3:34Gray was een Amerikaanse soldaat in de Tweede Wereldoorlog.
-
3:34 - 3:37Na de oorlog interviewde hij vele andere soldaten
-
3:37 - 3:39en schreef over de ervaring van mannen in de strijd.
-
3:39 - 3:41Hier is een sleutelpassage
-
3:41 - 3:44waarin hij, als het ware, de trap beschrijft.
-
3:46 - 3:48(Video) Glenn Gray: Veel veteranen zullen toegeven
-
3:48 - 3:51dat de ervaring van gezamenlijke inzet in de strijd
-
3:51 - 3:54het hoogtepunt van hun leven was.
-
3:54 - 3:57'Ik' verandert onmerkbaar in 'wij',
-
3:57 - 3:59'mijn' wordt 'ons'
-
3:59 - 4:01en individueel geloof
-
4:01 - 4:04verliest zijn centrale belang.
-
4:04 - 4:06Ik geloof dat het niets minder is
-
4:06 - 4:09dan de verzekering van onsterfelijkheid,
-
4:09 - 4:12die zelfopoffering op deze momenten
-
4:12 - 4:15zo relatief makkelijk maakt.
-
4:15 - 4:18Ik val misschien, maar ik sterf niet,
-
4:18 - 4:21want datgene wat echt is in mij leeft verder
-
4:21 - 4:23in de kameraden
-
4:23 - 4:25voor wie ik mijn leven gaf.
-
4:27 - 4:30JH: Dus wat al deze gevallen gemeen hebben,
-
4:30 - 4:33is dat het zelf vervaagt, of wegsmelt,
-
4:33 - 4:35en het voelt goed, buitengewoon goed,
-
4:35 - 4:38op een totaal andere manier dan we ons normaliter voelen.
-
4:38 - 4:41Het voelt verheffend.
-
4:41 - 4:44Dit idee dat we stijgen, stond centraal
-
4:44 - 4:47in het werk van de grote Franse socioloog Emile Durkheim.
-
4:47 - 4:49Durkheim noemde ons zelfs: Homo duplex,
-
4:49 - 4:51'tweelagig mens'.
-
4:51 - 4:54Het lagere niveau noemde hij het profane niveau.
-
4:54 - 4:57Profaan is het tegenovergestelde van heilig.
-
4:57 - 4:59Het betekent 'gewoon'.
-
4:59 - 5:02In onze gewone levens zijn we individuen.
-
5:02 - 5:05We willen onze eigen verlangens vervullen.
-
5:05 - 5:07We jagen individuele doelen na.
-
5:07 - 5:09Maar soms gebeurt er iets
-
5:09 - 5:11dat een nieuwe fase inluidt.
-
5:11 - 5:13Individuen komen samen
-
5:13 - 5:16in een team, een beweging of een natie,
-
5:16 - 5:19die veel meer is dan de som van haar delen.
-
5:19 - 5:22Durkheim noemde dit het niveau van het heilige,
-
5:22 - 5:24want hij geloofde dat de functie van religie
-
5:24 - 5:26was om mensen te verenigen in een groep,
-
5:26 - 5:29in een morele gemeenschap.
-
5:29 - 5:32Durkheim gelooft dat alles wat ons samenbrengt
-
5:32 - 5:34iets heiligs krijgt.
-
5:34 - 5:36Als mensen zich verenigen
-
5:36 - 5:38rond een heilig object of heilige waarde,
-
5:38 - 5:41werken ze als een team en beschermen die.
-
5:41 - 5:43Durkheim schreef
-
5:43 - 5:45over een aantal intense collectieve emoties
-
5:45 - 5:48die het wonder van E pluribus unum verwezenlijken.
-
5:48 - 5:50Ze maken van individuen een groep.
-
5:50 - 5:53Denk aan de gemeenschappelijke Britse vreugde
-
5:53 - 5:56op de dag dat de Tweede Wereldoorlog voorbij was.
-
5:56 - 5:59Denk aan de gezamenlijke woede op het Tahrirplein,
-
5:59 - 6:02die een dictator ten val bracht.
-
6:02 - 6:04En denk aan de collectieve rouw
-
6:04 - 6:06in de Verenigde Staten
-
6:06 - 6:09die we voelden, en die ons allemaal samenbracht
-
6:09 - 6:12na 11 september.
-
6:12 - 6:15Laat ik samenvatten waar we zijn.
-
6:15 - 6:17Ik zeg dat de capaciteit voor zelftranscendentie
-
6:17 - 6:20een fundamenteel deel van de mens is.
-
6:20 - 6:22Ik geef de beeldspraak van
-
6:22 - 6:24een trap in de geest.
-
6:24 - 6:26Ik zeg dat we Homo Duplex zijn
-
6:26 - 6:29en dat deze trap ons van het profane niveau
-
6:29 - 6:31naar het niveau van het heilige brengt.
-
6:31 - 6:33Als we die trap beklimmen,
-
6:33 - 6:35vervaagt eigenbelang
-
6:35 - 6:37en zijn we minder geïnteresseerd in onszelf
-
6:37 - 6:39en we voelen ons beter, nobeler,
-
6:39 - 6:42en op een of andere manier verheven.
-
6:42 - 6:45Dus is hier de hamvraag
-
6:45 - 6:47voor sociaal wetenschappers als ik:
-
6:47 - 6:49is de trap een kenmerk
-
6:49 - 6:52van ons evolutionaire ontwerp?
-
6:52 - 6:55Is het een product van natuurlijke selectie,
-
6:55 - 6:57zoals onze handen?
-
6:57 - 7:00Of is het een fout in het systeem?
-
7:00 - 7:02Dit religieuze gedoe is
-
7:02 - 7:05gewoon kortsluiting in het brein.
-
7:05 - 7:07Jill heeft een hersenbloeding en een religieuze ervaring.
-
7:07 - 7:09Gewoon een fout.
-
7:09 - 7:13Veel wetenschappers die religie bestuderen, zien het zo.
-
7:13 - 7:15De Nieuwe Atheïsten bijvoorbeeld
-
7:15 - 7:17stellen dat religie een groep 'memes' is,
-
7:17 - 7:19min of meer parasitische memes
-
7:19 - 7:21die onze geesten binnendringen
-
7:21 - 7:24en ons allerlei religieuze dingen laten doen,
-
7:24 - 7:26zelfdestructieve dingen zoals zelfmoordaanslagen.
-
7:26 - 7:28Hoe zou het
-
7:28 - 7:30ooit goed voor ons kunnen zijn
-
7:30 - 7:32om onszelf te verliezen?
-
7:32 - 7:34Hoe zou een organisme
-
7:34 - 7:36zich ooit kunnen aanpassen
-
7:36 - 7:39door eigenbelang te overwinnen?
-
7:39 - 7:41Dat zal ik je laten zien.
-
7:41 - 7:43In "De afstamming van de mens",
-
7:43 - 7:45schreef Charles Darwin veel
-
7:45 - 7:47over de evolutie van moraliteit --
-
7:47 - 7:50waar komt het vandaan, waarom hebben we het?
-
7:50 - 7:52Darwin merkte op dat veel van onze deugden
-
7:52 - 7:54ons weinig opleveren
-
7:54 - 7:56maar erg nuttig zijn voor onze groepen.
-
7:56 - 7:58Hij schreef over het scenario
-
7:58 - 8:00van rivaliteit tussen
-
8:00 - 8:02twee stammen oermensen.
-
8:02 - 8:05Hij zei: "Als de ene stam
-
8:05 - 8:07een hoop dappere, medelevende
-
8:07 - 8:09en trouwe leden zou hebben
-
8:09 - 8:11die altijd bereid waren elkaar te helpen en beschermen,
-
8:11 - 8:13zou deze stam succesvoller zijn
-
8:13 - 8:15en de andere overwinnen."
-
8:15 - 8:17Hij vervolgde: "Egoïstische en
-
8:17 - 8:19twistzieke mensen hechten zich niet,
-
8:19 - 8:21en zonder samenhang
-
8:21 - 8:23kan niets bewerkstelligd worden."
-
8:23 - 8:25Met andere woorden,
-
8:25 - 8:27Charles Darwin geloofde
-
8:27 - 8:29in groepsselectie.
-
8:29 - 8:32Dit idee is de afgelopen 40 jaar erg controversieel geweest,
-
8:32 - 8:35maar gaat dit jaar weer helemaal terugkomen,
-
8:35 - 8:38vooral na de publicatie van E.O. Wilsons boek in april,
-
8:38 - 8:40dat overtuigend beargumenteert
-
8:40 - 8:42dat wij, en verscheidene andere soorten,
-
8:42 - 8:44het product zijn van groepsselectie.
-
8:44 - 8:46Maar de manier om dit te begrijpen
-
8:46 - 8:48is als selectie op meerdere niveaus.
-
8:48 - 8:50Bekijk het zo:
-
8:50 - 8:53je hebt competitie binnen groepen en tussen groepen.
-
8:53 - 8:56Hier is een groep jongens van een roeiteam.
-
8:56 - 8:58Binnen het team
-
8:58 - 9:00heerst competitie.
-
9:00 - 9:02Er zijn jongens die met elkaar strijden.
-
9:02 - 9:05De zwakste roeiers worden uit het team gezet.
-
9:05 - 9:07Slechts een enkeling gaat verder in de sport.
-
9:07 - 9:10Misschien dat eentje ooit zal meedoen aan de Olympische Spelen.
-
9:10 - 9:12Dus binnen het team
-
9:12 - 9:15staan hun belangen in feite haaks op elkaar.
-
9:15 - 9:17En soms zou het bevorderlijk zijn
-
9:17 - 9:19voor een van deze jongens
-
9:19 - 9:21om de anderen proberen te saboteren.
-
9:21 - 9:23Misschien maakt hij zijn grootste rivaal
-
9:23 - 9:25zwart bij de coach.
-
9:25 - 9:27Maar terwijl die strijd gevoerd wordt
-
9:27 - 9:29binnen de boot,
-
9:29 - 9:32is er competitie tussen boten.
-
9:32 - 9:35Zodra je deze jongens in een boot zet in strijd met een andere boot,
-
9:35 - 9:37hebben ze geen andere keus dan coöperatie
-
9:37 - 9:40want ze zitten allemaal in hetzelfde schuitje.
-
9:40 - 9:42Ze kunnen slechts winnen
-
9:42 - 9:44als ze samenwerken als team.
-
9:44 - 9:46Het klinkt banaal, maar
-
9:46 - 9:48het zijn diepe evolutionaire waarheden.
-
9:48 - 9:50Het voornaamste argument tegen groepsselectie
-
9:50 - 9:52is altijd geweest:
-
9:52 - 9:55natuurlijk zou een samenwerkende groep mooi zijn,
-
9:55 - 9:57maar die wordt meteen overgenomen
-
9:57 - 10:00door klaplopers,
-
10:00 - 10:03individuen die het harde werk van de anderen uitbuiten.
-
10:03 - 10:05Ik zal dit illustreren.
-
10:05 - 10:08Stel we hebben een groep kleine organismen --
-
10:08 - 10:11dat kunnen bacteriën zijn, of hamsters; geeft niet wat --
-
10:11 - 10:14en stel dat deze kleine groep hier evolutionair heeft leren samenwerken.
-
10:14 - 10:16Dat is prachtig. Ze grazen, ze beschermen elkaar,
-
10:16 - 10:19ze werken samen, ze scheppen rijkdom.
-
10:19 - 10:21En zoals je ziet in deze simulatie,
-
10:21 - 10:24verdienen ze punten voor interactie, ze groeien
-
10:24 - 10:26en ze splitsen als ze verdubbelden in grootte
-
10:26 - 10:28en dat is hoe ze reproduceren en de populatie groeit.
-
10:28 - 10:31Maar stel dan dat een van hen muteert.
-
10:31 - 10:33Er is een mutatie in het gen
-
10:33 - 10:35en een van hen muteert, en volgt een egoïstische strategie.
-
10:35 - 10:37Hij buit anderen uit.
-
10:37 - 10:40Dus als een groene contact heeft met een blauwe,
-
10:40 - 10:42zie je de groene groter worden en de blauwe kleiner.
-
10:42 - 10:44Dit is wat er gebeurt.
-
10:44 - 10:46We starten met slechts één groene,
-
10:46 - 10:48en terwijl het interactief is
-
10:48 - 10:51wint het punten, of voedsel...
-
10:51 - 10:54Al vrij snel leggen de samenwerkenden het loodje.
-
10:54 - 10:57De klaplopers zijn de baas.
-
10:57 - 11:00Als een groep het klaploper-probleem niet kan oplossen
-
11:00 - 11:03kan ze de vruchten van samenwerking niet plukken
-
11:03 - 11:06en groepsselectie kan niet van start gaan.
-
11:06 - 11:08Maar er zijn oplossingen voor het klaploper-probleem.
-
11:08 - 11:10Het is niet zo'n heel groot probleem.
-
11:10 - 11:13In feite heeft de natuur het vele malen opgelost.
-
11:13 - 11:15De favoriete oplossing van de natuur
-
11:15 - 11:18is om iedereen in dezelfde boot te zetten.
-
11:18 - 11:20Bijvoorbeeld:
-
11:20 - 11:23waarom hebben mitochondriën in elke cel
-
11:23 - 11:25hun eigen DNA,
-
11:25 - 11:28volstrekt gescheiden van het DNA in de nucleus?
-
11:28 - 11:30Dat is omdat ze afzonderlijke,
-
11:30 - 11:32vrij levende bacteriën waren
-
11:32 - 11:34die samenkwamen
-
11:34 - 11:36om een superorganisme te vormen.
-
11:36 - 11:39Op een of andere manier -- misschien omdat de een de ander verzwolg --
-
11:39 - 11:41kregen ze een membraan om zich heen,
-
11:41 - 11:43en deelden ze hetzelfde membraan.
-
11:43 - 11:46Nu blijft alle gecreëerde rijkdom, verdeling van arbeid,
-
11:46 - 11:48alle geweldigs geschapen door samenwerking,
-
11:48 - 11:50opgesloten binnen het membraan
-
11:50 - 11:53en hebben we een superorganisme.
-
11:53 - 11:55Laten we nu de simulatie nog eens draaien.
-
11:55 - 11:57We stoppen een van deze superorganismen
-
11:57 - 12:00in een populatie van klaplopers, overlopers, bedriegers
-
12:00 - 12:03en kijk wat er gebeurt.
-
12:03 - 12:05Een superorganisme kan nemen wat het wil.
-
12:05 - 12:08Het is zo groot en machtig en efficiënt
-
12:08 - 12:10dat het middelen kan nemen
-
12:10 - 12:14van de groenen, van de overlopers, de bedriegers.
-
12:14 - 12:16Vrij snel bestaat de hele populatie
-
12:16 - 12:19uit deze nieuwe superorganismen.
-
12:19 - 12:21Wat ik je heb laten zien,
-
12:21 - 12:23wordt soms een grote overgang genoemd
-
12:23 - 12:26in evolutionaire geschiedenis.
-
12:26 - 12:28Darwins wetten veranderen niet,
-
12:28 - 12:31maar er is nu een nieuw soort speler op het veld
-
12:31 - 12:34en de dingen gaan er heel anders uitzien.
-
12:34 - 12:36Deze overgang was geen eenmalige gril van de natuur
-
12:36 - 12:38die gebeurde met wat bacteriën.
-
12:38 - 12:40Het gebeurde nogmaals,
-
12:40 - 12:42ongeveer 120 of 140 miljoen jaar geleden,
-
12:42 - 12:45toen enkele solitaire wespen
-
12:45 - 12:47primitieve, kleine nesten of korven
-
12:47 - 12:50begonnen te bouwen.
-
12:50 - 12:53Zodra meerdere wespen samen in een nest zaten,
-
12:53 - 12:55hadden ze geen andere keus dan samenwerking,
-
12:55 - 12:57want vrij snel moesten ze concurreren
-
12:57 - 12:59met andere nesten.
-
12:59 - 13:01De best samenwerkende nesten wonnen
-
13:01 - 13:03zoals Darwin zei.
-
13:03 - 13:05Deze vroege wespen
-
13:05 - 13:07werden de bijen en mieren
-
13:07 - 13:09die zich over de wereld verspreidden
-
13:09 - 13:11en de biosfeer veranderden.
-
13:11 - 13:13En het gebeurde nogmaals,
-
13:13 - 13:15zelfs nog spectaculairder,
-
13:15 - 13:17in de laatste half miljoen jaren
-
13:17 - 13:19toen onze eigen voorvaderen
-
13:19 - 13:21culturele schepsels werden.
-
13:21 - 13:24Ze kwamen bijeen rond een haard of kampvuur,
-
13:24 - 13:26ze verdeelden het werk,
-
13:26 - 13:29ze begonnen hun lichamen te beschilderen, spraken eigen dialecten,
-
13:29 - 13:32en uiteindelijk aanbaden ze hun eigen goden.
-
13:32 - 13:34Binnen dezelfde stam
-
13:34 - 13:37konden ze de voordelen van samenwerking delen.
-
13:37 - 13:39En ze ontsloten de machtigste kracht
-
13:39 - 13:41die de planeet gekend heeft,
-
13:41 - 13:43namelijk menselijke samenwerking --
-
13:43 - 13:45een kracht van constructie
-
13:45 - 13:48of van destructie.
-
13:48 - 13:50Uiteraard zijn menselijke groepen lang niet
-
13:50 - 13:52zo samenhangend als bijenkorven.
-
13:52 - 13:55Menselijke groepen lijken soms kortstondig op bijenkolonies
-
13:55 - 13:57maar dan raken ze weer verdeeld.
-
13:57 - 14:00We hebben geen permanent samenwerkingsverband zoals bijen en mieren
-
14:00 - 14:02In feite lopen,
-
14:02 - 14:04zoals we zagen tijdens veel van de Arabische Lente-opstanden,
-
14:04 - 14:08deze kloven langs religieuze grenzen.
-
14:08 - 14:11Niettemin, als mensen samenkomen
-
14:11 - 14:13en zich allemaal achter dezelfde beweging scharen,
-
14:13 - 14:16kunnen ze bergen verzetten.
-
14:16 - 14:19Kijk naar de mensen in de foto's die ik je liet zien.
-
14:19 - 14:21Denk je dat ze
-
14:21 - 14:23hun eigen belangen najagen?
-
14:23 - 14:26Of jagen ze gemeenschappelijke belangen na,
-
14:26 - 14:29waardoor ze zichzelf moeten verliezen
-
14:29 - 14:33en deel moeten worden van een geheel?
-
14:34 - 14:36Oké, dat was mijn talk
-
14:36 - 14:38gebracht op de standaard TED-manier.
-
14:38 - 14:40Nu ga ik de hele talk nog eens geven
-
14:40 - 14:42in drie minuten,
-
14:42 - 14:45op een full-spectrum-manier.
-
14:45 - 14:47(Muziek)
-
14:47 - 14:49(Video) Jonathan Haidt: Wij mensen hebben vele soorten
-
14:49 - 14:51religieuze ervaringen,
-
14:51 - 14:53zoals William James uitlegde.
-
14:53 - 14:56Een van de gebruikelijkste is het beklimmen van de geheime trap
-
14:56 - 14:58en het verliezen van onszelf.
-
14:58 - 15:00De trap leidt ons
-
15:00 - 15:03van de ervaring van het leven als profaan of doorsnee
-
15:03 - 15:05omhoog naar de ervaring van het leven als heilig
-
15:05 - 15:07of diep onderling verbonden.
-
15:07 - 15:09We zijn Homo duplex,
-
15:09 - 15:11zoals Durkheim uitlegde.
-
15:11 - 15:13We zijn Homo duplex
-
15:13 - 15:15omdat we evolueerden via selectie op meerdere niveaus,
-
15:15 - 15:18zoals Darwin uitlegde.
-
15:18 - 15:20Ik kan niet met zekerheid zeggen of de trap
-
15:20 - 15:22een aanpassing of een fout is,
-
15:22 - 15:24maar als het een aanpassing is,
-
15:24 - 15:26zijn de implicaties enorm.
-
15:26 - 15:28Als dit een aanpassing is,
-
15:28 - 15:31evolueerden we om religieus te zijn.
-
15:31 - 15:33Ik bedoel niet dat we evolueerden
-
15:33 - 15:35om gigantische georganiseerde religies te vormen.
-
15:35 - 15:37Die dingen ontstonden geleidelijk.
-
15:37 - 15:39Ik bedoel dat we evolueerden
-
15:39 - 15:41om heiligheid om ons heen te zien
-
15:41 - 15:43en teams te vormen met anderen
-
15:43 - 15:45en ons te bewegen rond heilige objecten,
-
15:45 - 15:47mensen en ideeën.
-
15:47 - 15:50Daarom is politiek zo tribaal.
-
15:50 - 15:53Politiek is deels profaan, gaat deels over eigenbelang,
-
15:53 - 15:56maar politiek gaat ook over heiligheid.
-
15:56 - 15:58Het gaat over samengaan met anderen
-
15:58 - 16:00om morele ideeën na te streven.
-
16:00 - 16:03Het gaat over de eeuwige strijd tussen goed en kwaad,
-
16:03 - 16:06en we geloven allemaal dat we bij het goede team zitten.
-
16:06 - 16:08Het belangrijkste:
-
16:08 - 16:10als de trap echt is,
-
16:10 - 16:12verklaart ze de voortdurende onderstroom
-
16:12 - 16:14van ontevredenheid in het moderne leven.
-
16:14 - 16:17Want mensen zijn tot op zekere hoogte
-
16:17 - 16:19groepswezens zoals bijen.
-
16:19 - 16:22We zijn bijen. We braken uit onze korf tijden de Verlichting.
-
16:22 - 16:25We haalden de oude instituten neer
-
16:25 - 16:27en brachten vrijheid naar de verdrukten.
-
16:27 - 16:29We ontketenden wereldveranderende creativiteit
-
16:29 - 16:32en genereerden enorme rijkdom en comfort.
-
16:32 - 16:34Tegenwoordig vliegen we rond
-
16:34 - 16:36als individuele bijen die hun vrijheid vieren.
-
16:36 - 16:38Maar soms vragen we ons af:
-
16:38 - 16:40is dit alles...?
-
16:40 - 16:42Wat moet ik doen met mijn leven?
-
16:42 - 16:44Wat ontbreekt?
-
16:44 - 16:46Wat ontbreekt, is dat wij Homo duplex zijn,
-
16:46 - 16:49maar de moderne, seculiere maatschappij is gebouwd
-
16:49 - 16:52op bevrediging van onze lagere, profane zelven.
-
16:52 - 16:55Het is hier heel comfortabel op het lagere niveau.
-
16:55 - 16:58Kom, neem plaats in mijn home entertainment center.
-
16:58 - 17:00Een grote uitdaging in het moderne leven
-
17:00 - 17:03is om de trap te vinden tussen alle dingen,
-
17:03 - 17:06en om dan iets goeds en nobels te doen
-
17:06 - 17:09als je naar boven klimt.
-
17:09 - 17:12Ik zie deze behoefte bij mijn studenten op de Universiteit van Virginia.
-
17:12 - 17:14Ze willen allemaal een doel of roeping
-
17:14 - 17:16waarachter ze zichzelf kunnen scharen.
-
17:16 - 17:19Ze zoeken allemaal naar hun trap.
-
17:19 - 17:21Dat geeft me hoop
-
17:21 - 17:23want mensen zijn niet puur egoïstisch.
-
17:23 - 17:25De meesten willen kleingeestigheid overwinnen
-
17:25 - 17:27en deel worden van iets groters.
-
17:27 - 17:30Dit verklaart de buitengewone weerklank
-
17:30 - 17:32van deze simpele beeldspraak
-
17:32 - 17:35van 400 jaar geleden.
-
17:35 - 17:37"Geen mens is een eiland,
-
17:37 - 17:39in zichzelf besloten;
-
17:39 - 17:42Elk mens is een stukje continent,
-
17:42 - 17:45deel van het geheel."
-
17:45 - 17:47JH: Dank je wel.
-
17:47 - 17:55(Applaus)
- Title:
- Jonathan Haidt: Religie, evolutie, en de extase van zelftranscendentie
- Speaker:
- Jonathan Haidt
- Description:
-
Psycholoog Jonathan Haidt stelt een eenvoudige, maar moeilijke vraag: waarom zoeken we naar zelftranscendentie? Waarom trachten we onszelf te verliezen? In een tocht door de wetenschap van evolutie door groepsselectie, poneert hij een provocerend antwoord.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 17:56