न्युराँस जे संस्कृतीचे संवर्धन करतात

न्युरोवैज्ञानिक विलायान्नुर रामचंद्रन कथन करतात न्युराँसचे विस्मयकारक कार्य नुकतेच शोधलेले हे न्युराँस आपल्याला जटील सामाजिक वर्तनाचा अर्थ शिकवितात ,त्यातील काही संस्कृतीचा पाया रचणारे आहे.

मला तुमच्यशी मानवी मेंदूबाबत बोलायचे आहे
आमच्या संशोधानाबाबत ,

कँलीफोर्निया विद्यापीठात केलेल्या

क्षणभर याचा विचार करा.

हा आहे तीन पौंडाचा मासाचा गोळा

जो इतका लहान आहे की तुमच्या हातात मावतो

पण तो तरीही अवकाशाच्या विशालतेचा
अंदाज घेतो.

सखोल विचार करून अनंताची व्याख्या करतो.

आपल्या विश्वातील अस्तित्वाचा अंदाज घेतो.

देवाबद्दल सखोल विचार करतो.

आणि ही खरेच सर्वात मोठी
नवलाईची गोष्ट आहे.

माणसासमोर असलेली ही मोठी गूढ बाब आहे.

हे सर्व कसे घडते?

मेंदू हा न्युराँसने बनलेला आहे.

मेंदूत १०० अब्ज न्युराँस असतात.

यातील प्रत्येक सुमारे 1000 ते 10000
न्युराँसला जोडलेला असतो .

मेंदूतील अन्य न्युराँसशी

या रचनेचा आधार घेऊन
गणन काहींनी केले त्यानुसार

मेंदूच्या कार्याची संभाव्य संख्या

विश्वातील मुलभूत कणांपेक्षा अधिक होईल.

मग मेंदूचा अभ्यास कराल कसा ?

याचा अभ्यास मेंदूच्या विविध बाधित

भागाचा अभ्यास करून करता येतो .

मागील माझ्या ted मधील भाषणात
हेच सांगितले होते .

यातील वेगळ्या विचाराबद्दल सांगतो

एक मेंदूच्या विविध भागात
इलेकटोड ठेवणे.

आणि प्रत्येक चेतापेशीची हालचाल तपासणे

त्यांच्या नकळत

नुकत्याच एका शोधानुसार

इटलीमध्ये झालेल्या

गायाकोमो रीझोलाती आणि
त्यांच्या सहकाऱ्यांनी केलेल्या जो त्यांनी

मिरर न्युराँस या न्युराँस गटावर केला.

मेंदूच्या पुढील भागावर केला

तेथे त्यांना हे न्युराँस आढळले

त्यांचे नाव आहे यांत्रिक
हालचालीची आज्ञा देणारे न्युराँस

हे ५० वर्षांपासून ज्ञात होते

विशिष्ट कृती करताना हे
न्युराँस कार्यान्वित होतात

उदा मी जर त्या सफरचंदाजवळ जाऊन
ते पकडले तेव्हा

मेंदूच्या पुढील भागातून आज्ञावाहक न्युराँस
कार्यान्वित होतील

आणि मी जर अशी वस्तू उचलली
दुसरे न्युराँस कार्यान्वित होतील

जे मला आज्ञा देत असतात
वस्तू उचलण्यासाठी,

यां न्युराँस माहिती
दीर्घ काळापासून आहे

पण रीझ्झोलती ला काय आढळले ?

या न्युराँसचा उपप्रकार जे २०% असतात

तेही यावेळी कार्यान्वित होतात .

अशीच कृती करतांना जेव्हा मी दुसऱ्याला
पाहतो ,

जसे मी वस्तु जाऊन पकडतो वा जसे न्युराँस
कार्यरत होतात.

तसेच इतर ही करती करताना नी पाहतो
तेव्हा घडते

आणि हेच आश्चर्यकारक आहे.

जणू काही माझे न्युराँस स्वीकारत आहेत.

त्याचा दृष्टीकोन

हे आभासी वास्तवते समान आहे.

दुसऱ्याच्या कृतीची आभासी वास्तवता

या प्रतिबिंबित न्युराँसचे
वैशिट्य आहे तरी काय ?

हे अनुकरण नक्कल करण्यात सहभागी असतात

पण असे अनुकरण करण्यास
गुंतागुंतीची प्रक्रिया लागते ,

त्यासाठी माझ्या मेंदूला दुसऱ्याचा
दृष्टीकोन स्वीकारावा लागतो .

या अनुकरणासाठी व ते हुबेहूब होण्यासाठी

हे इतके महत्वाचे का आहे ?

यासाठी पुढील चित्र पहा.

तुम्ही अनुकरण कसे करता
आणि ते इतके महत्वाचे का आहे ?

मिरर न्युराँस हे अनुसरण व नक्कल

आपण आता मानवी संस्कृतीचा विचार करू

७५००० ते १,००,००० वर्षापूर्वीचा

मानवी उत्क्रांतीचा

त्यावेळी घडले ते खूपच महत्वाचे आहे

ज्याचा उगम आणि प्रसार झपाट्याने झाला

अशी काही माणसाने मिळविलेली कौशल्ये

जसे हत्याराचा वापर

अग्नीचा घराचा आणि अर्थातच भाषेचा वापर

.आणि इतरांचे मन जाणून घेण्याचा

आणि त्याच्या वर्तनाचा अर्थ लावण्याचा

हे सर्व जलद घडले.

आज मानव मेंदूने जो आकार धारण केला आहे

तो आहे तीनशे ते चारशे वर्षापासून

एक लाख वर्षापूर्वी हे सर्व खूपच जलद झाले

माझा याबाबत दावा आहे की

हे सर्व अचानक मेंदूत निर्माण
झालेल्या मिरर न्युराँसमुळे घडले.

ज्यामुळे वर्तनाचे अनुकरण
करता येऊ लागले

म्हणूनच जेव्हा अपघाताने
अग्नीच्या वापराचा शोध लागला

एका गटाच्या सभासदास

अथवा एखादेण्या हत्यार मिळाले
ते नष्ट होण्याऐवजी,

त्याचा झपाट्याने प्रसारच होत गेला

आणि पिढ्यान पिढ्या संक्रमित झाले

ही लामार्क च्या सिद्धांतानुसार आहे

डार्विनच्या सिध्यान्तापेक्षा

डार्विन उत्क्रांती लाखो वर्षापर्यंत
सावकाश होणारी असते जसे

पोलर अस्वलाच्या शरीरावर लोकरीचा कोट

अनेक पिढ्या नंतर आला ,लाखो वर्षांनी

पण माणसाच्या अपत्याने

ध्रुवीय अस्वलाला मारले.

मारून त्याचे कातडे शरीरावर वापरले
एका पायरीत मानव हे शिकला,

ज्यासाठी अस्वलास लाखो वर्षे लागलीत

हे बचावतंत्र शिकावयास.

हे पाच किवा दहा मिनिटात

हे शिकल्यावर हे लागलीच

जमिनीवरील लोकसंख्याच्या प्रमाणात पसरले

.जातील कौशल्याचे अनुकरण
करण्याचा हा पाया आहे

यालाच आपण संस्कृती म्हणतो
आणि हाच पाया आहे आहे संस्कृतीचा

दुसऱ्या प्रकारचे मिरर न्युराँस असतात

जे जरा वेगळ्या स्वरूपाचे काम करतात

तेथे हे मिरर न्युराँस असतात

जसे कृतीसाठी असतात तसेच स्पर्शासाठीही
असे न्युराँस असतात.

जर मला एखाद्याने स्पर्श केला

माझ्या मेंदूतील. स्पर्श सवेद्न भागातील

न्युरोंस कार्यान्वित होतात

हेच न्युराँस काही बाबतीत
कार्यन्वित होतात जेव्हा

मी पाहतो अन्य व्यक्तीला स्पर्श होताना.

ते मला जाणीव करून देतात अन्य व्यक्तीला
स्पर्श केला जात आहे .

बरेचसे कार्यान्वित होतील
जेव्हा मला स्पर्श केला जातो .

वेगवेगळे असतात विविध भागात
त्यांचा उपप्रकार कार्यान्वित होईल

अन्यजणास स्पर्श होत
असल्याचे पाहतो तेव्हा

हा स्पर्श त्याच ठिकाणी होत असला पाहिजे

येथेही न्युराँस कार्यरत असल्याचे दिसते

जे सहभागी असतात दुसऱ्याची
सवेदना जाणण्यात

प्रश्न पडतो जर एखाद्यास
स्पर्श होताना पहिल्याने जर

हे कार्यान्वित होतात तर
आपल्याला स्पर्श का नाही जाणवत

केवळ दुसऱ्यास स्पर्श होत असल्याचे पाहून

मला सांगायचे आहे मी त्याच्या जाणीवेत
सहभागी होतो पण मला स्पर्श जाणवत नाही

कारण तुमच्या त्वचेत
सवेदना ग्राहक असतात

स्पर्श व वेदनेचे ग्राहक
जे मेंदूपर्यंत जातात

ते सांगतात काळजी करू नका
स्पर्श तुम्हाला होत नाही

आणि आपण त्याच्या संवेदनेत सहभागी होतो

पण प्रत्यक्ष ती आपल्याला जाणवत नाही

अन्यथा आपण कमालीचे गोंधळून गेलो असतो

येथे एक प्रतिक्रियात्मक संदेश असतो

जो मिरर न्युराँसचा संदेश नाकारतो

त्यामुळेच तुम्हाला त्याला
होणारा स्पर्श जाणवत नाही

पण जर तुम्ही हात काढून टाकला म्हणजे
त्यास बधीर केला

त्यास बधीर्तेचे इन्जेक्शन दिले तर

त्यांच्या शाखा बधीर होतील

आणि त्तुम्हास स्पर्श जाणवणार नाही

तुम्हाला स्पर्श होतांना मी पाहतो तेव्हा

मला त्याची हातात जाणीव होते

म्हणजे तुमच्या माझ्यातील अंतर

नष्ट झाले.

मी यांना गांधी न्युराँस म्हणतो

(हशा)

हा काही भाषेतील अलंकार नव्हे.

तुम्ही व इतर यातील भेद करणारी

फक्त तुमची त्वचा आहे .

त्वचा सोडली तर त्याल
होणारा स्पर्श तुमचाच आहे

तुम्ही इतरांशी असलेला भेद दूर केला आहे

हाच पूर्वेकडील तत्वज्ञानाचा आत्मा आहे

याचाच अर्थ तुम्ही स्वतंत्र नाही

अन्य मानवापासून

इतरांना जेव्हा तुम्ही पाहता

जेव्हा तुम्ही त्यांच्याशी संपर्क करता
फेसबुक व इंटरनेट वरून

तुम्ही त्यांचाशी न्युराँस द्वारा
संपर्कीत असता

आणि येथे आहे या खोलीत संपूर्ण
न्युराँस साखळी हे ऐकतांना

तुमचा अन्याशी भेद नाही

तुमच्या जाणीवेचा दुसऱ्याच्या जाणिवेशी

हे काही गोंधळात टाकणारे तत्वज्ञान नाही

हे आपल्या न्युरोविज्ञातील
मुलभूत ज्ञान आहे

गमावलेल्या अवयवाचे वास्तव ऐकू या

दुसऱ्यास त्यास स्पर्श होताना पहाता

तो तुम्हाला तुमच्या या आभासी अवयवास जाणवतो

आणि आश्चर्याची बाब ही की

जर या आभासी अवयवात वेदना वाटल्या
तर तुम्ही त्याचा हात दाबाल

त्यास मसाज कराल

आणि त्याने तुमच्या या भासमान
अवयवातील वेदना जाती

जणू काही न्युराँस हे काम केले

आणि वेदनामुक्त केले

दुसऱ्याच्या त्या अवयवास मसाज करतांना

आणि आता पहा माझी शेवटची चित्र पट्टी

दीर्घकाळापासून लोकांना वाटे मानवता

आणि विज्ञान भिन्न आहे

सी पी स्नो मते दोन संस्कृती

विज्ञान व मानवता

एकसमान नसतात मी म्हणतो

न्युराँस ही प्रणाली यांचा जोड आहे

जी तुम्हास सद्सद विवेकबुद्धीने
विचार करावयास लावते

स्वतःचे सादरीकरण करावयास लावते,

स्व्देषण घडविते,

जे इतरांशी तुम्हाला संवेदनक्षम करते,

आणि ज्यातूनच होतो संस्कृतीचा उद्गम,

मानवास अनन्यसाधारण असलेला हे.
आभारी आहे.

(टाळ्या)