ब्रुस श्नायर: सुरक्षिततेचे मृगजळ
-
0:00 - 0:02तर सुरक्षितता म्हणजे दोन भिन्न गोष्टी आहेत:
-
0:02 - 0:04ती एक भावना आहे आणि ते एक वास्तव आहे.
-
0:04 - 0:06आणि ह्या दोन्ही गोष्टी वेगवेगळ्या आहेत.
-
0:06 - 0:08तुम्ही सुरक्षित नसला तरी
-
0:08 - 0:10तुम्हाला सुरक्षित वाटू शकते.
-
0:10 - 0:12आणि तुम्हाला सुरक्षित वाटले नाही तरी
-
0:12 - 0:14तुम्ही सुरक्षित असू शकता.
-
0:14 - 0:16खरोखर, त्या दोन वेगवेगळ्या संकल्पना
-
0:16 - 0:18एकाच शब्दाशी संबंधित आहेत.
-
0:18 - 0:20आणि या भाषणाद्वारे मला
-
0:20 - 0:22त्या दोन्ही तोडायच्या आहेत --
-
0:22 - 0:24त्या कधी दूर जातात
-
0:24 - 0:26आणि त्या कधी एकत्र येतात हे समजून घेऊन.
-
0:26 - 0:28आणि भाषा हा यातील एक खराखुरा अडथळा आहे.
-
0:28 - 0:30आपण ज्या संकल्पनांबद्दल बोलणार आहोत
-
0:30 - 0:33त्यांसाठी फारसे योग्य शब्द नाही आहेत.
-
0:33 - 0:35म्हणून जर तुम्ही सुरक्षिततेकडे
-
0:35 - 0:37अर्थशास्त्राच्या दृष्टीने पाहिले तर,
-
0:37 - 0:39ती एक जमा खर्चाचे गणित आहे.
-
0:39 - 0:41प्रत्येकवेळी तुम्हाला सुरक्षितता मिळत असते
-
0:41 - 0:43त्यावेळी तुम्ही दुसरे काहीतरी खर्च करत असता.
-
0:43 - 0:45हा तुमचा व्यक्तिगत निर्णय असेल --
-
0:45 - 0:47तुम्ही घरी सुरक्षा-गजर लावणार का नाही याबद्दलचा --
-
0:47 - 0:50किंवा राष्ट्रीय निर्णय असेल -- तुम्ही दुसर्या देशावर आक्रमण करण्यासाठीचा--
-
0:50 - 0:52तुम्ही कशावर तरी पाणी सोडताय,
-
0:52 - 0:55पैसा किंवा वेळ, सुविधा, क्षमता,
-
0:55 - 0:58किंवा मूलभूत स्वातंत्र्यांवर
-
0:58 - 1:01आणि कोणत्याही सुरक्षेकडे पाहताना विचारायचा प्रश्न
-
1:01 - 1:04हा नाही की त्यामुळे आपण सुरक्षित होत आहोत की नाही,
-
1:04 - 1:07पण त्यासाठी मोजलेली किंमत बरोबर आहे की नाही हा आहे.
-
1:07 - 1:09तुम्ही गेली काही वर्षे ऐकताय,
-
1:09 - 1:11सद्दाम हुसेन सत्तेवर नाही त्यामुळे जग जास्त सुरक्षित आहे.
-
1:11 - 1:14ते खरे असेलही, पण ते जास्त महत्त्वाचे नाही आहे.
-
1:14 - 1:17प्रश्न आहे की त्यासाठी मोजलेली किंमत बरोबर होती की नव्हती.
-
1:17 - 1:20आणि तुमचा तुम्ही निर्णय घ्या,
-
1:20 - 1:22आणि तुम्ही ठरवाल की त्यांच्यावर केलेले आक्रमण बरोबर होते की नाही.
-
1:22 - 1:24असा तुम्ही सुरक्षिततेबद्दल विचार करायचा असतो --
-
1:24 - 1:26जमा-खर्चाच्या गणिताद्वारे.
-
1:26 - 1:29आता यात अनेकवेळा चूक किंवा बरोबर असे काहीच नसते.
-
1:29 - 1:31आपल्यातील काही लोकांच्या घरात सुरक्षागजर प्रणाली असते,
-
1:31 - 1:33आणि काहींच्यात नसते.
-
1:33 - 1:35आणि हे सर्व अवलंबून आहे आपण कुठे राहतो,
-
1:35 - 1:37आपण एकटे राहतो की कुटूंबासोबत,
-
1:37 - 1:39आपल्याकडे किती मुल्यवान माल आहे,
-
1:39 - 1:41आणि चोरीच्या धोक्याचा स्विकार
-
1:41 - 1:43आपण किती करू शकतो यांवर.
-
1:43 - 1:45राजकारणातही,
-
1:45 - 1:47बरेच वेगवेगळे पर्याय असतात.
-
1:47 - 1:49आणि बर्याच वेळेला, हे जमा-खर्च,
-
1:49 - 1:51फक्त सुरक्षिततेशिवाय इतर गोष्टींबद्दल असतात,
-
1:51 - 1:53आणि मला वाटते ते खरोखर महत्त्वाचे आहे.
-
1:53 - 1:55आता लोकांना या जमाखर्चाबद्दल
-
1:55 - 1:57नैसर्गिक अंतर्ज्ञान असते.
-
1:57 - 1:59आपण ते दररोज करत असतो --
-
1:59 - 2:01काल रात्री माझ्या हॉटेलच्या खोलीत,
-
2:01 - 2:03जेव्हा मी दाराला दोन कुलुपे लावायचे ठरवले त्यावेळी,
-
2:03 - 2:05किंवा तुम्ही इथे गाडी चालवत आला त्यावेळी
-
2:05 - 2:07जेव्हा आपण जेवायला जातो त्यावेळी
-
2:07 - 2:10आपण ठरवतो की जेवण विषारी नाही आहे आणि आपण ते खातो.
-
2:10 - 2:12आपण हे जमा-खर्चाचे गणित परत परत
-
2:12 - 2:14दररोज अनेक वेळा करतो.
-
2:14 - 2:16बहुतांशी आपल्या ध्यानातही ते येत नाहीत.
-
2:16 - 2:18आपल्या जिवंत असण्याचाच ते एक भाग आहेत; आपण सगळेच ते करतो.
-
2:18 - 2:21प्रत्येक प्रजाती तसे करते.
-
2:21 - 2:23समजा शेतात एक ससा गवत खातो आहे,
-
2:23 - 2:26आणि सश्याला कोल्हा दिसणार आहे.
-
2:26 - 2:28ससा सुरक्षिततेच्या जमा-खर्चाचे गणित करणार आहे:
-
2:28 - 2:30"मी थांबू की मी पळून जाऊ?"
-
2:30 - 2:32आणि तुम्ही त्याबाबत विचार केला,
-
2:32 - 2:35तर जे ससे ते गणित करण्यात चांगले आहेत
-
2:35 - 2:37ते जगतील आणि प्रजनन करतील
-
2:37 - 2:39आणि जे ससे ते करण्यात वाईट असतील
-
2:39 - 2:41ते भक्ष्य बनतील किंवा उपाशी राहतील.
-
2:41 - 2:43आणि तुम्हा विचार करता की
-
2:43 - 2:46आपण, या ग्रहावरील सर्वात यशस्वी प्रजाती --
-
2:46 - 2:48तुम्ही, मी, सर्वजण --
-
2:48 - 2:51हे जमा-खर्चाचे गणित करण्यात एकदम पारंगत असू.
-
2:51 - 2:53तरी परत परत असे दिसून येते
-
2:53 - 2:56की आपण त्याबाबत अतिशय वाईट आहोत.
-
2:56 - 2:59आणि मला वाटते की हा मूलतः रोचक प्रश्न आहे.
-
2:59 - 3:01मी तुम्हाला थोडक्यात उत्तर देईन.
-
3:01 - 3:03उत्तर आहे की आपण सुरक्षिततेच्या भावनेनुसार वागतो
-
3:03 - 3:06आणि वास्तवानुसार नाही.
-
3:06 - 3:09आणि बहुतेक वेळा ते चालते.
-
3:10 - 3:12बर्याचदा,
-
3:12 - 3:15भावना आणि वास्तव एकच असतात.
-
3:15 - 3:17आणि जवळजवळ संपूर्ण मानवी प्रागैतिहासात
-
3:17 - 3:20ते नक्कीच खरे होते.
-
3:20 - 3:23आपण ही क्षमता विकसित केली आहे
-
3:23 - 3:25कारण ती उत्क्रांतीच्या दृष्टीने योग्य होती.
-
3:25 - 3:27याबद्दल असा विचार करता येईल
-
3:27 - 3:29की आपण इसपूर्व १,००,००० मध्ये
-
3:29 - 3:31पूर्व आफ्रिकेतील पर्वतीय प्रदेशात छोट्या कुटूंबातील गटात
-
3:31 - 3:34राहात असताना नेहमी घ्याव्या लागलेल्या धोक्यांबद्दलच्या
-
3:34 - 3:37निर्णयांबाबत अतिशय तल्लख आहोत.
-
3:37 - 3:40२०१० मधल्या न्यूयॉर्कसाठी, फारसे नाही.
-
3:41 - 3:44धोका समजण्याच्या बाबतीत अनेक चुका होत असतात.
-
3:44 - 3:46यातील बरेच चांगले प्रयोग केले गेले आहेत.
-
3:46 - 3:49आणि तुम्हाला काही चुका पुन्हापन्हा होताना दिसू शकतील.
-
3:49 - 3:51मी त्यातील चार सांगतो.
-
3:51 - 3:54आपण भव्य-दिव्य आणि असामान्य अशा धोक्यांना अतिरंजित करतो
-
3:54 - 3:56आणि नेहमीच्या धोक्यांना कमी किंमत देतो --
-
3:56 - 3:59जसे (विमानातून) उडणे विरूद्ध (गाडी) चालवणे.
-
3:59 - 4:01अज्ञात गोष्टींना ज्ञात गोष्टींपेक्षा
-
4:01 - 4:04जास्त धोकादायक समजले जाते.
-
4:05 - 4:07त्याचे एक उदाहारण असेल,
-
4:07 - 4:10लोकांना परके लोक अपहरण करतील अशी भीती वाटते,
-
4:10 - 4:13तर याबाबतीतील माहिती नातेवाईकांनी केलेली अपहरणे जास्त असतात याला आधार देते.
-
4:13 - 4:15हे आहे मुलांबाबात.
-
4:15 - 4:18तिसरी, एखाद्या व्यक्तीशी निगडीत अशा धोक्यांना
-
4:18 - 4:21अनामिक धोक्यांपेक्षा जास्त मोठे समजले जाते.
-
4:21 - 4:24जसं बिन लादेन जास्त भीतीदायक आहे कारण त्याला नाव आहे.
-
4:24 - 4:26आणि चौथी..
-
4:26 - 4:28की लोक त्यांचे नियंत्रण असलेल्या परिस्थितीतील
-
4:28 - 4:30धोक्यांना प्रमाणापेक्षा कमी महत्त्व देतात
-
4:30 - 4:34आणि ज्या परिस्थितीवर त्यांचे नियत्रण नाही त्यातील धोक्यांना जास्त महत्त्व देतात.
-
4:34 - 4:37तर एकदा तुम्ही स्कायडायविंग किंवा धुम्रपान करण्यास सुरूवात केली,
-
4:37 - 4:39की तुम्ही त्यातील धोक्यांने कमी लेखता.
-
4:39 - 4:42जर धोका तुमच्यावर लादला गेला असेल तर -- दहशतवाद हे चांगले उदाहरण होते --
-
4:42 - 4:45तुम्ही त्याला जास्त किंमत देता, कारण तुम्हाला ते तुमच्या नियंत्रणाखाली आहे असे वाटत नाही.
-
4:47 - 4:50अशा आणखीही बर्याच चुका आहेत, आकलनातील चुका,
-
4:50 - 4:53ज्या आपल्या धोक्यांविषयीच्या निर्णयांवर परिणाम करतात.
-
4:53 - 4:55त्यातील एक उपलब्धता अनुमान,
-
4:55 - 4:57ज्याचा अर्थ मूलतः असा आहे की
-
4:57 - 5:00आपण एखाद्या गोष्टीची शक्यता त्या गोष्टीबद्दलच्या
-
5:00 - 5:04घटना किती लगेच मनात आणू शकतो यावरून ठरवतो.
-
5:04 - 5:06तुम्ही विचार करू शकाल ते कसे होते.
-
5:06 - 5:09तुम्ही जर वाघांच्या हल्ल्यांबाबात बरेच ऐकले असेल तर, आजूबाजूला भरपूर वाघ असणारच.
-
5:09 - 5:12सिंहाचे हल्ले तुमच्या ऐकिवात नाहीत म्हणजे अजूबाजूला जास्त सिंह नाही आहेत.
-
5:12 - 5:15हे ठीक आहे जोपर्यंत तुम्ही वर्तमानपत्रांचा शोध लावत नाही.
-
5:15 - 5:17कारण वर्तमानपत्रे काय करतात की
-
5:17 - 5:19ती कधीतरी उद्भवणार्या धोक्यांची
-
5:19 - 5:21वारंवार पुनरूक्ती करतात
-
5:21 - 5:23मी लोकांना सांगतो, जर एखादी गोष्ट वर्तमानपत्रात असेल तर त्याबद्दल काळजी करू नका.
-
5:23 - 5:25कारण व्याख्येनुसारच,
-
5:25 - 5:28बातमी म्हणजे एखादी गोष्ट जी जवळजवळ कधीच घडत नाही.
-
5:28 - 5:30(हशा)
-
5:30 - 5:33एखादी गोष्ट सारखीच घडत असेल, तर ती बातमी होऊ शकत नाही --
-
5:33 - 5:35गाड्यांचे अपघात, घरगुती मारहाण --
-
5:35 - 5:38त्यागोष्टींबद्दल तुम्ही काळजी घेतली पाहिजे.
-
5:38 - 5:40आणि आपण एक गोष्टी सागणार्यांची जमात पण आहोत.
-
5:40 - 5:43आपण माहितीपेक्षा गोष्टींना जास्त महत्त्व देतो.
-
5:43 - 5:45आणि त्यात थोडा पायाभूत निरंकपणा (अंकांबद्दलचे अज्ञान) आहे.
-
5:45 - 5:48म्हणजे तो "एक दोन तीन, अनेक" चा विनोद काहीसा बरोबरच आहे.
-
5:48 - 5:51आपन लहान संख्यांच्या बाबतीत एकदम चांगले आहोत.
-
5:51 - 5:53एक आंबा, दोन आंबे, तीन आंबे,
-
5:53 - 5:55१०,००० आंबे, १,००,००० आंबे --
-
5:55 - 5:58अजुनही नासून जाण्याआधी खाता येतील त्यापेक्षा ते जास्त आंबे आहेत.
-
5:58 - 6:01तर अर्धा, पाव, एक पंचमांश -- याबाबत आपण चांगले आहोत.
-
6:01 - 6:03दहा लाखात एक, शंभर कोटीत एक --
-
6:03 - 6:06ते म्हणजे जवळ जवळ नसल्यासारखेच आहेत.
-
6:06 - 6:08म्हणूनच आपल्याला सामान्य नसलेले धोके
-
6:08 - 6:10समजण्यास त्रास होतो.
-
6:10 - 6:12आणि या आकलनशक्तीतील चुका
-
6:12 - 6:15आपल्या आणि वास्तवामधील चाळणी बनतात.
-
6:15 - 6:17आणि त्याचा परिणाम
-
6:17 - 6:19असा होतो की भावना आणि वास्तव यात काहीच समान राहत नाही,
-
6:19 - 6:22ते भिन्न बनतात.
-
6:22 - 6:25आता तुमची एकतर अशी भावना असते की -- तुम्हाला तुम्ही असता त्यापेक्षा जास्त सुरक्षित वाटते.
-
6:25 - 6:27हीच आहे सुरक्षेची चुकीची समजूत.
-
6:27 - 6:29किंवा उलट,
-
6:29 - 6:31आपण असुरक्षित असल्याची चुकीची भावना.
-
6:31 - 6:34मी "सुरक्षिततेच्या नाटकासंबंधी" बरेच लिहीतो,
-
6:34 - 6:37ज्या अशा गोष्टी आहेत ज्यामुळे लोकांना सुरक्षित वाटते,
-
6:37 - 6:39पण वास्तवात त्यांचा काहीही उपयोग होत नाही.
-
6:39 - 6:41अशा गोष्टींसाठी कुठलाच शब्द नाही आहे ज्या आपल्याला सुरक्षित करतात,
-
6:41 - 6:43पण आपल्याला सुरक्षित वाटू देत नाहीत.
-
6:43 - 6:46बहुतेक ते काम आपल्यासाठी सीआयए करते.
-
6:48 - 6:50परतूया अर्थशास्त्राकडे.
-
6:50 - 6:54जर अर्थशास्त्र, किंवा बाजारपेठेच्या पद्धतीने सुरक्षितता चालली तर,
-
6:54 - 6:56आणि जर लोकांनी जम-खर्चाचे गणित
-
6:56 - 6:59सुरक्षिततेच्या भावनेवरून केले तर,
-
6:59 - 7:01पैसा मिळविण्यासाठी कंपन्यांसाठी हुशारीची गोष्ट
-
7:01 - 7:03म्हणजे लोकांच्यात सुरक्षिततेची भावना वाढवण्यासाठौ
-
7:03 - 7:06जे काही करावे लागते ते करायचे.
-
7:06 - 7:09आणि हे दोन रीतीने करता येते.
-
7:09 - 7:11पहिली, तुम्ही लोकांना खरोखर सुरक्षित करू शकता
-
7:11 - 7:13आणि ते त्याची नोंद घेतील अशी आशा राखता.
-
7:13 - 7:16किंवा दुसरी, तुम्ही लोकांना फक्त ते सुरक्षित आहेत असे भासवू शकता
-
7:16 - 7:19आणि त्यांना ते कळणार नाही अशी आशा राखता.
-
7:20 - 7:23आणि असे काय आहे की लोकांना नोंद घ्यायला लावते?
-
7:23 - 7:25त्या आहेत दोन गोष्टी:
-
7:25 - 7:27सुरक्षितता, धोके, जोखिमी,
-
7:27 - 7:29त्यांवरचे उपाय, आणि ते कसे काम करतात
-
7:29 - 7:32याबद्दलची समज.
-
7:32 - 7:34पण तुम्हाला गोष्टी माहिती असतील,
-
7:34 - 7:37तर तुमच्या भावना वास्तवाच्या जवळ असण्याची शक्यता जास्त आहे.
-
7:37 - 7:40पुरेशी व्यवहारातील उदाहारणे मदत करतील.
-
7:40 - 7:43आता आपल्याला आपल्या आजूबाजूच्या भागातील गुन्ह्यांचे प्रमाण माहिती आहे,
-
7:43 - 7:46कारण आपण तेथे राहतो, आणि त्याबद्दलची आपली भावना
-
7:46 - 7:49मूलतः वास्तवाशी एकरूप असते.
-
7:49 - 7:52सुरक्षिततेचे नाटक तेव्हा उघडे पडते
-
7:52 - 7:55जेव्हा ते काम करत नाही हे स्पष्ट होते.
-
7:55 - 7:59ठीक आहे, तर कोणती गोष्ट लोकांना नोंद घ्यावयाला लावते?
-
7:59 - 8:01ती म्हणजे कमी समज.
-
8:01 - 8:04जर तुम्हाला धोकयांची समज नसेल तर तुम्हाला त्याच्या किंमतीची समज नसते,
-
8:04 - 8:06आणि जमखर्चाचे तुमचे गणित चुकीचे होण्याची शक्यता वाढते,
-
8:06 - 8:09आणि तुमची भावना वास्तवाशी एकरूप नसते.
-
8:09 - 8:11जास्त उदाहरणे नाही आहेत.
-
8:11 - 8:13कमी वारंवारतेच्या घटनांबाबत
-
8:13 - 8:15एक अंतर्भूत प्रश्न असतो.
-
8:15 - 8:17उदाहरणार्थ, जर
-
8:17 - 8:19दहशतवाद जवळजवळ होतच नसला तर,
-
8:19 - 8:21तर दहशतवादविरोधी-उपायांच्या प्रभावांबद्दल
-
8:21 - 8:24कोणताही निर्णय घेणे अवघड आहे.
-
8:25 - 8:28अशा कारणांसाठीच तुम्ही कुमारिकांचे बलिदान देत राहता,
-
8:28 - 8:31आणि तुमचे जादूई घोड्याचे संरक्षण एकदम छान काम करते.
-
8:31 - 8:34असफलतेची पुरेशी उदाहरणे नाही आहेत.
-
8:35 - 8:38आणि, भावना ज्या या गोष्टीला धुरकट बनवतायत --
-
8:38 - 8:40आकलनशक्तीतील चुका, ज्याबद्दल मी आधी बोललो,
-
8:40 - 8:43भीती, सामजिक श्रद्धा,
-
8:43 - 8:46किंवा मूलतः वास्तवाचे अपुरे प्रतिरूप.
-
8:47 - 8:50तर मला गोष्टी अजुनही क्लिष्ट करू द्या.
-
8:50 - 8:52माझ्याकडे भावना आणि वास्तव आहे.
-
8:52 - 8:55मला तिसरे मूलतत्त्व त्यात वाढवायचे आहे, मला प्रतिरूप वाढवायचे आहे.
-
8:55 - 8:57भावना आणि प्रतिरूप आपल्या डोक्यात,
-
8:57 - 8:59आणि वास्तव बाहेरील जगात असते.
-
8:59 - 9:02ते बदलत नाही; ते खरे आहे.
-
9:02 - 9:04तर भावना आपल्या अंतर्ज्ञानावर अवलंबून असते.
-
9:04 - 9:06प्रतिरूप विचारशक्तीवर अवलंबून असते.
-
9:06 - 9:09मूलतः तोच फरक आहे.
-
9:09 - 9:11एका सुलभ आणि प्राचीन जगात,
-
9:11 - 9:14प्रतिरूप असण्यावे कारणच नाही.
-
9:14 - 9:17कारण भावना ही वास्तवाशी जवळ आहे.
-
9:17 - 9:19तुम्हाला प्रतिरूपाची गरजच नाही आहे.
-
9:19 - 9:21पण आधुनिक व क्लिष्ट जगात,
-
9:21 - 9:23आपल्याला सामोऱ्या जावे लागलेल्या धोक्यांबाबत
-
9:23 - 9:26समजून घेण्यासाठी तुम्हाला प्रतिरूपांची गरज असते.
-
9:27 - 9:29जंतूंविषयी काही भावना नसते.
-
9:29 - 9:32त्यांना समजण्यासाठी प्रतिरूपाचीच गरज असते.
-
9:32 - 9:34म्हणजेच हे प्रतिरूप
-
9:34 - 9:37वास्तवाचे एक हुशारीने केलेले वर्णन असते.
-
9:37 - 9:40आणि नक्कीच ते विज्ञान आणि तंत्रज्ञानानुसार,
-
9:40 - 9:42सीमितच असते.
-
9:42 - 9:45जोपर्यंत सुक्ष्मदर्शीचा शोध लागला नव्हता तोपर्यंत
-
9:45 - 9:48जंतूजन्य रोगांच्या सिद्धांताबद्दल आपल्याला कळणे शक्यच नव्हते.
-
9:49 - 9:52आणि ते आपल्या आकलनशक्तीतील तृटींमुळेही सीमित असते.
-
9:52 - 9:54पण त्यात आपल्या भावनेला उलथण्याची
-
9:54 - 9:56क्षमता असते.
-
9:56 - 9:59आणि ही प्रतिरूपे आपल्याला कोठून मिळतात? दुसऱ्या लोकांकडून.
-
9:59 - 10:02धर्मातून, संस्कृतीतून,
-
10:02 - 10:04शिक्षकांकडून, वयस्क लोकांकडून.
-
10:04 - 10:06दोन वर्षांपूर्वी,
-
10:06 - 10:08मी दक्षिण आफ्रिकेत सफारीसाठी गेलो होतो.
-
10:08 - 10:11तिथे माझ्याबरोबर असलेला मार्गदर्शक क्रुगर राष्ट्रीय उद्यानात वाढला होता.
-
10:11 - 10:14कसे टिकून रहायचे याबद्दलची त्याची बरीच क्लिष्ट प्रतिरूपे होती.
-
10:14 - 10:16आणि ते सर्व तुमच्यावर सिंह किंवा चित्ता किंवा रानगेंडा किंवा हत्ती
-
10:16 - 10:18यांपैकी कोणी हल्ला केला यावर आणि तुम्हाला कधी पळून जायला लागते,
-
10:18 - 10:21आणि तुम्हाला झाडावर कधी चढावे लागते --
-
10:21 - 10:23आणि कधी झाडावर आजिबात चढून चालणार नव्हते यावर अवलंबून होते
-
10:23 - 10:26मी एका दिवसातच मेलो असतो,
-
10:26 - 10:28पण तो तिथे जन्मला होता,
-
10:28 - 10:30आणि कसे टिकून राहायाचे याची त्याला समज होती.
-
10:30 - 10:32मी न्युयॉर्क शहरात जन्मलो होतो.
-
10:32 - 10:35मी त्याला न्युयॉर्कला घेऊन गेलो असतो, आणि तो एका दिवासात मेला असता.
-
10:35 - 10:37(हशा)
-
10:37 - 10:39कारण आमच्या वेगवेगळ्या अनुभवांनुसार
-
10:39 - 10:42आमच्याकडील प्रतिरूपे भिन्नभिन्न होती.
-
10:43 - 10:45प्रतिरूपे माध्यमांकडून येऊ शकतात,
-
10:45 - 10:48आपल्या निर्वाचित अधिकाऱ्यांकडूनही.
-
10:48 - 10:51दहशतवादाच्या, बाल अपहरणाच्या,
-
10:51 - 10:54विमान सुरक्षेच्या, गाडीच्या सुरक्षेच्या
-
10:54 - 10:56प्रतिरूपांचा विचार करा,
-
10:56 - 10:59प्रतिरूपे उद्योगांकडून येऊ शकतात.
-
10:59 - 11:01मी अभ्यास करतो अशी दोन अवेक्षण कॅमेरा आणि
-
11:01 - 11:03ओळखपत्रांची,
-
11:03 - 11:06संगणक सुरक्षिततेची बरीच प्रतिरूपे तिकडूनच येतात.
-
11:06 - 11:09बरीच प्रतिरूपे विज्ञानाकडून येतात.
-
11:09 - 11:11आरोग्यासंबंधीची प्रतिरूपे चांगली उदाहरणे आहेत.
-
11:11 - 11:14कर्करोग, बर्ड फ्लू, स्वाईन फ्लू, सार्सचा विचार करा.
-
11:14 - 11:17या रोगासंबंधीच्या सुरक्षिततेच्या
-
11:17 - 11:19आपल्या सर्व भावना
-
11:19 - 11:21खरेतर विज्ञानाने दिलेल्या आणि माध्यमातून गाळून आलेल्या
-
11:21 - 11:24प्रतिरूपांवरून येतात.
-
11:25 - 11:28तर प्रतिरूपे बदलू शकतात.
-
11:28 - 11:30प्रतिरूपे स्थिर नसतात.
-
11:30 - 11:33जसे आपण आपल्या पर्यावरणात जसे जास्त रूळत जातो,
-
11:33 - 11:37आपली प्रतिरूपे आपल्या भावनेच्या जवळ जाऊ शकतात.
-
11:38 - 11:40तर एक उदाहरण कदाचित,
-
11:40 - 11:42जर तुम्ही १०० वर्षापुर्वी पाहिले,
-
11:42 - 11:45जेव्हा वीज पाहिल्यांदा रोजच्या व्यवहारात येत होती,
-
11:45 - 11:47तिच्या संबंधी भरपूर भीती होती.
-
11:47 - 11:49मला म्हणायचे आहे की, असे लोक होते जे दरवाजावरील घंटेची कळ दाबायला घाबरत होते,
-
11:49 - 11:52कारण त्यात वीज होती आणि ती धोकादायक होती.
-
11:52 - 11:55आपल्यासाठी, आपण वीजेबरोबर अगदीच सहजतेने राहतो.
-
11:55 - 11:57आपण विद्य़ुत दिवे बदलतो
-
11:57 - 11:59त्याबद्दल अगदी काहीही विचार न करता.
-
11:59 - 12:03वीजेच्या सुरक्षिततेचे आपले प्रतिरूप
-
12:03 - 12:06आपण जन्मलो तेव्हापासूनचे आहे.
-
12:06 - 12:09आपण वाढत असताना ते बदललेले नाही.
-
12:09 - 12:12आणि आपण त्यात चांगले आहोत.
-
12:12 - 12:14किंवा विचार करा
-
12:14 - 12:16विविध पिढ्यांमधील इंटरनेटवरील धोक्यांचा
-
12:16 - 12:18तुमच्या पालकांचा इंटरनेट सुरक्षिततेबद्दल काय दृष्टिकोन आहे,
-
12:18 - 12:20विरूद्ध तुमचा काय आहे,
-
12:20 - 12:23विरूद्ध आपल्या मुलांचा काय असेल.
-
12:23 - 12:26प्रतिरूपे सरतेशेवटी पृष्ठभूमीत विरून जातात.
-
12:27 - 12:30अंतर्ज्ञान हा फक्त परिचित साठीचा दुसरा शब्द आहे.
-
12:30 - 12:32तर जसे जसे तुमचे प्रतिरूप वास्तवाच्या जवळ जाते,
-
12:32 - 12:34आणि तुमच्या भावनेत मिसळत जाते,
-
12:34 - 12:37तुम्हाला त्याचे अस्तित्वच कळत नाही.
-
12:37 - 12:39याचे एक सुरेख उदाहरण मागच्या वर्षी
-
12:39 - 12:42स्वाईन फ्लू संबंधीचे आहे.
-
12:42 - 12:44जेव्हा स्वाईन फ्लू पाहिल्यांदा उद्भवला,
-
12:44 - 12:48सुरूवातीच्या बातमीमुळे प्रमाणपेक्षा जास्त प्रतिक्रिया आल्या.
-
12:48 - 12:50आता याला नाव होते,
-
12:50 - 12:52त्यामुळे नेहेमीच्या तापापेक्षा तो जास्त भीतीदायक झाला,
-
12:52 - 12:54जरी साधा फ्लू त्यापेक्षा जास्त प्राणघातक होता.
-
12:54 - 12:58आणि लोकांना वाटत होते की डॉक्टरांना त्याच्याशी सामना करता आला पाहिजे.
-
12:58 - 13:00त्यामुळे परिस्थिती नियंत्रणाखाली नसल्याची भावना निर्माण झाली.
-
13:00 - 13:02आणि त्या दोन गोष्टींनी
-
13:02 - 13:04धोक्याला वास्तवापेक्षा जास्त बनविले.
-
13:04 - 13:07जसे नाविन्य कमी होऊ लागले, महिने सरले,
-
13:07 - 13:09थोडी सहनशिलता तयार झाली,
-
13:09 - 13:11लोकांना त्याची सवय झाली.
-
13:11 - 13:14नवीन माहिती काहीच नव्हती पण भीती कमी झाली.
-
13:14 - 13:16शरद ऋतूपर्यंत,
-
13:16 - 13:18लोकांना वाटू लागले
-
13:18 - 13:20डॉक्टरांनी यावर तोडगा शोधून काढला असावा.
-
13:20 - 13:22आणि लोकांना एक प्रकराचे --
-
13:22 - 13:24विभाजन निवडायचे होते
-
13:24 - 13:28भिती आणि स्विकृतीमध्ये --
-
13:28 - 13:30खरेतर भिती आणि उदासिनतेमध्ये --
-
13:30 - 13:33आणि त्यांनी एक प्रकारचा संशय निवडला.
-
13:33 - 13:36आणि मागच्या हिवाळ्यात ज्यावेळी लस निघाली,
-
13:36 - 13:39असे बरेच लोक होते -- आश्चर्यकारकरित्या जास्त --
-
13:39 - 13:42ज्यांनी लस घेण्यास नकार दिला --
-
13:43 - 13:45हे चांगले उदाहरण आहे
-
13:45 - 13:48लोकांच्या सुरक्षिततेविषयीच्या भावना कशा बदलतात, त्यांचे प्रतिरूप कसे बदलते,
-
13:48 - 13:50एकदम मोठ्या प्रमाणात
-
13:50 - 13:52कोणत्याही नवीन माहितीशिवाय
-
13:52 - 13:54कोणत्याही नवीन गोष्टीशिवाय.
-
13:54 - 13:57आणि हे काहीसे बऱ्याच वेळा घडते.
-
13:57 - 14:00मी आणखी एक गुंत्याबद्दल बोलणार आहे.
-
14:00 - 14:03आपल्याकडे भावना, प्रतिरूप आणि वास्तव आहे.
-
14:03 - 14:05माझी सुरक्षिततेविषयी दृष्टी सापेक्षतावादी आहे.
-
14:05 - 14:08मला वाटते ती बघणाऱ्यावर अवलंबून असते.
-
14:08 - 14:10आणि बरेच सुरक्षिततेबसद्दलचे निर्णय घेताना
-
14:10 - 14:14विविध लोक सामील होतात.
-
14:14 - 14:16आणि ज्या लोकांचा थेट नफा-तोटा
-
14:16 - 14:19होणार असतो
-
14:19 - 14:21ते निर्णयावर दबाव टाकायचा प्रयत्न करतात.
-
14:21 - 14:23आणि मी त्याला त्यांची कार्ययोजना मानतो.
-
14:23 - 14:25आणि तुम्हाला माहिती आहे कार्ययोजाना --
-
14:25 - 14:28म्हणजे असते विपणन, ते राजकारण असते --
-
14:28 - 14:31तुम्हाला एका प्रतिरूपापासून दुसऱ्याकडे नेण्यासाठी
-
14:31 - 14:33तुमचे प्रतिरूप सोडून तुमच्या भावनांवर
-
14:33 - 14:36विश्वास ठेवायला परावृत्त करण्यासाठी,
-
14:36 - 14:39तुम्हाला आवडत नसलेले प्रतिरूप मानणाऱ्या लोकांना एकटे पाडण्यासाठी.
-
14:39 - 14:42हे काही असाधारण नाही आहे.
-
14:42 - 14:45एक उदाहरण, मोठे उदाहरण, धुम्रपानाच्या धोक्याबद्दल आहे.
-
14:46 - 14:49गेल्या ५० वर्षांच्या इतिहासात, प्रतिरूप कशी बदलतात हे
-
14:49 - 14:51धुम्रपानाचा धोका दाखवतो,
-
14:51 - 14:54आणि तो हेही दाखवतो की उद्योग कसे लढतात
-
14:54 - 14:56त्यांच्या नावडत्या प्रतिरूपांविरूद्ध.
-
14:56 - 14:59ह्याची तुलना करा दुसऱ्याच्या -धुम्रपानामुळे होणाऱ्या धोक्याच्या चर्चेबद्दल --
-
14:59 - 15:02जी अजुनही २० वर्षे मागे आहे.
-
15:02 - 15:04खुर्चीच्या सुरक्षापट्ट्यांचा विचार करा.
-
15:04 - 15:06मी ज्यावेळी लहान होतो, कोणीच खुर्चीचे सुरक्षापट्टे वापरत नव्हते.
-
15:06 - 15:08हल्ली, तुम्ही सुरक्षापट्टा बांधला नाही तर
-
15:08 - 15:10कोणीही मुले तुम्हाला चालवू देणार नाहीत.
-
15:11 - 15:13त्याची तुलना करा एअरबॅगच्या चर्चेशी --
-
15:13 - 15:16बहुतेक ती ३० वर्षे मागे आहे.
-
15:16 - 15:19प्रतिरूपांची सर्व उदाहरणे बदलत आहेत.
-
15:21 - 15:24आपण शिकतोय की प्रतिरूपे बदलणे कठीण आहे.
-
15:24 - 15:26प्रतिरूपांना हटवणे कठीण आहे.
-
15:26 - 15:28आणि ती तुमच्या भावनेशी एकरूप असतील तर,
-
15:28 - 15:31तुम्हाला माहितीही नसते की ते एक प्रतिरूप आहे.
-
15:31 - 15:33आणि आकलनक्षमतेत आणखीही एक चूक आहे.
-
15:33 - 15:35मी तिला म्हणेन पुष्टीकरण चूक,
-
15:35 - 15:38ज्यात आपण आपल्या विश्वासांचे
-
15:38 - 15:40पुष्टीकरण करणारी माहिती लगेच स्विकारतो
-
15:40 - 15:43आणि त्यांचे खंडन करणारी माहिती धुडकावून लावतो.
-
15:44 - 15:46म्हणून आपल्या प्रतिरूपाविरुद्धचा पुरावा,
-
15:46 - 15:49जरी ठोस असला तरी आपण तो उपेक्षित करण्याची शक्यता असते.
-
15:49 - 15:52आपले लक्ष्य वेधण्यासाठी तो अतिशय ठोस असायला हवा.
-
15:53 - 15:55लांब कालांतरावर पसरलेली नवी प्रतिरूपे कठीण असतात.
-
15:55 - 15:57वैश्विक तापमानवाढ हे मोठे उदाहरण आहे.
-
15:57 - 15:59८० वर्षांपेक्षा जास्त काळात पसरलेले
-
15:59 - 16:01प्रतिरूप समजण्याबाबत आपण अती वाईट आहोत.
-
16:01 - 16:03आपण पुढचे पीक काढू शकतो.
-
16:03 - 16:06आपण मुले वाढेपर्यंतच्या काळापर्यंत विचार करू शकतो.
-
16:06 - 16:09पण ८० वर्षाच्या काळासाठी आपण जराही चांगले नाही.
-
16:09 - 16:12म्हणून ते स्विकार करण्यासाठी कठीण प्रतिरूप आहे.
-
16:12 - 16:16एकाचवेळी आपल्या डोक्यात दोन प्रतिरूपे असू शकतात,
-
16:16 - 16:19किंवा अशा पद्धतीची जटीलता ज्यात
-
16:19 - 16:22आपण एकाच वेळी दोन गोष्टींवर विश्वास ठेवतो,
-
16:22 - 16:24किंवा आकलनक्षमतेतील विसंवाद.
-
16:24 - 16:26सरतेशेवटी,
-
16:26 - 16:29नवे प्रतिरूप जुन्या प्रतिरूपाची जागा घेईल.
-
16:29 - 16:32ठोस विश्वास प्रतिरूप तयार करू शकते.
-
16:32 - 16:35११ सप्टेंबर मुळे बऱ्यच लोकांच्या डोक्यात
-
16:35 - 16:37सुरक्षिततेचे एक नवे प्रतिरूप तयार झाले.
-
16:37 - 16:40परत, आपराधाचा स्वतःला आलेला अनुभव तसे करू शकतो,
-
16:40 - 16:42स्वतःच्या आरोग्याबद्दलचे प्रश्न,
-
16:42 - 16:44बातमीत असलेले रोग.
-
16:44 - 16:46तुम्ही पाहाल की मनोरोगतज्ञ या घटनांना
-
16:46 - 16:48चमकदार दिव्यांच्या घटना म्हणतात.
-
16:48 - 16:51त्या एका क्षणात नवे प्रतिरूप तयार करू शकतात,
-
16:51 - 16:54कारण त्या लोकांना भावनाकूल बनवतात.
-
16:54 - 16:56तर तांत्रिक जगात,
-
16:56 - 16:58प्रतिरुपांबाबत निर्णय घेण्याचा
-
16:58 - 17:00आपल्याला अनुभव नाही.
-
17:00 - 17:02आपण दुसऱ्यांवर अवलंबून राहतो, आपण मध्यस्थांवर अवलंबून असतो.
-
17:02 - 17:06मला म्हणायचे आहे की हे दुसरे लोक बरोबर असेपर्यंतच चालू शकते.
-
17:06 - 17:08कोणती औषधे सुरक्षित आहेत हे ठरवण्यासाठी
-
17:08 - 17:13आपण सरकारी यंत्रणेवर अवलंबून असतो.
-
17:13 - 17:15मी येथे काल उडून आलो.
-
17:15 - 17:17मी स्वतः विमानाची पाहणी केली नाही.
-
17:17 - 17:19माझे विमान सुरक्षित आहे की नाही ठरवण्यासाठी
-
17:19 - 17:22मी दुसऱ्या गटावर विश्वास ठेवला.
-
17:22 - 17:25आपण येथे आहोत, आणि हे छप्पर आपल्यावर कोसळेल याची कोणालाच भिती वाटत नाही,
-
17:25 - 17:28आपण स्वतः चाचपणी केली म्हणून नाही,
-
17:28 - 17:30पण आपल्याला माहिती आहे की बांधकामाचे इथले नियम
-
17:30 - 17:33चांगले आहेत म्हणून
-
17:33 - 17:35हे एक असे प्रतिरूप आहे जे आपण
-
17:35 - 17:37फक्त श्रद्धेने स्विकारले आहे.
-
17:37 - 17:40आणि ते ठीकही आहे.
-
17:42 - 17:44आता, आपल्याला गरज आहे ती
-
17:44 - 17:46लोकांनी चांगल्या प्रतिरूपांबद्दल
-
17:46 - 17:48पुरेशी माहिती समजून घेण्याची --
-
17:48 - 17:50आणि ती त्यांच्या भावनेत प्रतिबिंबित करण्याची --
-
17:50 - 17:54ज्यातून त्याने सुरक्षिततेच्या जमा-खर्चाचे गणित करता येईल.
-
17:54 - 17:56जर भावना आणि प्रतिरूप परस्परविरोधी असले,
-
17:56 - 17:58तर तुमच्याकडे दोन पर्याय आहेत.
-
17:58 - 18:00एक तुम्ही लोकांच्या भावना सुधारू शकता,
-
18:00 - 18:02थेट त्यांच्या भावनेला हात घालून.
-
18:02 - 18:05ती एकप्रकारची फसवणूक आहे, पण ती काम करेल.
-
18:05 - 18:07दुसरी जास्त प्रामाणिक पद्धत आहे
-
18:07 - 18:10प्रतिरूप दुरूस्त करण्याची.
-
18:11 - 18:13बदल हळूहळू घडतो.
-
18:13 - 18:16धुम्रपानाबद्दलची चर्चा ४० वर्षे व्हावी लागली,
-
18:16 - 18:19आणि तो प्रश्न सोपा होता.
-
18:19 - 18:21यातील काही गोष्टी कठीण आहेत.
-
18:21 - 18:23पण मला असे वाटते की खरोखर
-
18:23 - 18:25माहिती हीच आपली सर्वात चांगली आशा आहे.
-
18:25 - 18:27आणि मी खोटे बोललो.
-
18:27 - 18:29लक्षात आहे का जेव्हा मी भावना, प्रतिरूप, वास्तव यांबद्दल बोललो.
-
18:29 - 18:32मी म्हणालो वास्तव बदलत नाही. ते खरेतर बदलते.
-
18:32 - 18:34आपण तांत्रिक जगात राहतो;
-
18:34 - 18:37वास्तव सारखेच बदलत असते.
-
18:37 - 18:40आपल्या प्रजातीसाठी पहिल्यांदा असे होतेय की
-
18:40 - 18:43भावना प्रतिरूपांच्या मागे आहेत, प्रतिरूपे वास्तवाच्या मागे आहे आणि वास्तव बदलत आहे --
-
18:43 - 18:46आणी ते कधीच मिळणार नाहीत.
-
18:47 - 18:49आपल्याला माहिती नाही.
-
18:49 - 18:51पण मोठ्या कालखंडात,
-
18:51 - 18:54दोन्ही भावना आणि वास्तव महत्त्वाचे आहेत.
-
18:54 - 18:57आणि हे समजविण्यासाठी दोन गोष्टी सांगून मी थांबणार आहे.
-
18:57 - 18:59१९८२ -- माहिती नाही लोकांच्या लक्ष्यात आहे की नाही --
-
18:59 - 19:02त्यावेळी संयुक्त संस्थानात एक छोटीशी साथ पसरली होती
-
19:02 - 19:04टायलेनॉलतू होणाऱ्या विषबाधेची.
-
19:04 - 19:07ती एक भयानक गोष्ट आहे. कोणीतरी टायलेनॉलची बाटली घेतली,
-
19:07 - 19:10त्यात विष टाकले, बंद केली आणि परत जागेवर ठेवली.
-
19:10 - 19:12कोणीतरी दुसऱ्याने ती विकत घेतली आणि मृत्यमूखी पडले.
-
19:12 - 19:14याने लोक प्रचंड घाबरले.
-
19:14 - 19:16अशाच प्रकारचे एकदोन आणखीही हल्ले झाले.
-
19:16 - 19:19यातून खरा धोका काहीच नव्हता, पण लोक घाबरले होते.
-
19:19 - 19:21आणि यातूनच
-
19:21 - 19:23ढवळाढवळ-रोधक औषधोद्योगांची सुरुवात झाली.
-
19:23 - 19:25ती ढवळाढवळ-रोधक टोपणे, यातूनच आली.
-
19:25 - 19:27ते संपूर्णपणे एक सुरक्षिततेचे नाटक आहे.
-
19:27 - 19:29गृहपाठ म्हणून त्यावर मात करण्याचे १० मार्ग शोधा.
-
19:29 - 19:32मी तुम्हाला एक देतो, औषधी सुई
-
19:32 - 19:35पण यातून लोकांना चांगले वाटले.
-
19:35 - 19:37त्यामुळे त्यांची सुरक्षीततेची भावना
-
19:37 - 19:39वास्तवाच्या जवळ येण्यास मदत झाली.
-
19:39 - 19:42शेवटची गोष्ट, काही वर्षांपूर्वी, माझ्या मैत्रिणीने जन्म दिला.
-
19:42 - 19:44मी तिला दवाखान्यात भेटायला गेलो.
-
19:44 - 19:46हल्ली जेव्हा बाळ जन्माला येते,
-
19:46 - 19:48ते बाळाच्या हातार रेडियो-बांगडी घालतात ओळखण्यासाठी,
-
19:48 - 19:50आणि तशीच एक आईच्या हातात घालतात,
-
19:50 - 19:52म्हणजे जर आईशिवाय कोणी मुलाला प्रसुतीगृहातून बाहेर नेले,
-
19:52 - 19:54तर गजर वाजतो.
-
19:54 - 19:56मी म्हणालो, "वा, एकदम छान आहे हे.
-
19:56 - 19:58पण आपल्याकडे दवाखान्यातून मुलांना पळविण्याचे
-
19:58 - 20:00प्रमाण किती आहे."
-
20:00 - 20:02मी घरी गेलो आणि पाहिले.
-
20:02 - 20:04मूलतः ते कधीच होत नाही.
-
20:04 - 20:06पण जर त्याबद्दल तुम्ही विचार केला तर,
-
20:06 - 20:08जर तुम्ही दवाखाना असाल,
-
20:08 - 20:10आणि जर तुम्हाला बाळाला काही चाचण्या करण्यासाठी
-
20:10 - 20:12आईपासून दूर घेऊन जायचे आहे,
-
20:12 - 20:14तर तुमच्याकडे एक चांगले "सुरक्षिततेचे नाटक" असणे गरजेचे आहे.
-
20:14 - 20:16नाहीतर आई तुमचा हात तोडून टाकेल.
-
20:16 - 20:18(हशा)
-
20:18 - 20:20म्हणून ते आपल्यासाठी महत्त्वाचे आहे,
-
20:20 - 20:22आपल्यातील जे सुरक्षिततेची संरचना करतात त्यांच्यासाठी,
-
20:22 - 20:25जे सुरक्षा नीती पाहतात त्यांच्यासाठी,
-
20:25 - 20:27किंवा सुरक्षेवर परिणाम करणारी
-
20:27 - 20:29सार्वजनिक नीती ठरवतात त्यांच्यासाठी.
-
20:29 - 20:32सुरक्षितता फक्त वास्तवच नाही तर भावना आणि वास्तव आहे.
-
20:32 - 20:34आणि महत्त्वाचे हे आहे की
-
20:34 - 20:36ते दोन्ही जवळजवळ एकसारखेच असावेत.
-
20:36 - 20:38महत्त्वाचे आहे की, आपल्या भावना वास्तवाशी एकरूप असाव्यात.
-
20:38 - 20:40आपण सुरक्षेच्या जमा-खर्चाचे गणित व्यवस्थित करावे.
-
20:40 - 20:42धन्यवाद.
-
20:42 - 20:44(टाळ्या)
- Title:
- ब्रुस श्नायर: सुरक्षिततेचे मृगजळ
- Speaker:
- Bruce Schneier
- Description:
-
सुरक्षिततेची भावना आणि सुरक्षिततेचे वास्तव हे नेहमी एकच असतात असे नाही, असे म्हणतायत संगणक-सुरक्षातज्ञ ब्रुस श्नायर. TEDxPSU मध्ये, ते समजावत आहेत आपण वर्तमानपत्रात छापून आलेल्या बातम्या बनलेल्या धोक्यांवर करोडो रुपये का खर्च करतो, जसे की तुमच्या जवळील विमानतळावर सुरू असलेल्या 'सुरक्षिततेच्या नाटकावर', आणि त्याचवेळी जास्त शक्यता असलेल्या धोकादायक गोष्टींकडे डोळेझाक करतो -- आणि आपण हे कसे बदलू शकतो.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 20:44