Luận tội diễn ra như thế nào? - Alex Gendler

Ghé thăm trang Patreon của chúng tôi: https://www.patreon.com/teded

Xem bài giảng đầy đủ tại: https//ed.ted.com/lessons/how-does-impeachment-work-alex-gendler

Với hầu hết công việc, nó được hiểu rằng bạn bị sa thải - dù là vì phạm pháp, thiếu năng lực, hay chỉ là thể hiện yếu kém. Nhưng sẽ thế nào nếu công việc của bạn là đứng đầu một đất nước - hay thế giới? Đó là khi luận tội diễn ra. Vậy luận tội diễn ra như thế nào? Alex Gendler miêu tả chi tiết quá trình luận tội.

Bài giảng bởi Alex Gendler, đồ họa bởi Mark Phillips.

Với hầu hết công việc,
nó được hiểu rằng bạn bị sa thải

dù là vì phạm pháp,
không đủ năng lực,

hay chỉ vì thể hiện yếu kém.

Nhưng sẽ thế nào nếu công việc của bạn
là đứng đầu một đất nước, hay thế giới?

Đó là khi luận tội diễn ra.

Luận tội không giống với
sa thải ai đó khỏi công ty,

mà như một bản cáo trạng
ở tòa án hình sự,

nó là hình thức buộc tội
nhằm bắt đầu cho việc xét xử,

và có thể kết thúc bằng
kết tội hoặc trắng án.

Bắt nguồn từ Anh Quốc,

luận tội cho phép Quốc hội bỏ phiếu
để chính thức bãi nhiệm một nhà lãnh đạo

thậm chí, khi chưa có
sự cho phép của Nhà Vua.

Dù đây là một giới hạn quan trọng
với quyền lực hoàng gia,

Nhà Vua sẽ không bị luận tội

bởi ngài được xem như cội nguồn
cho mọi quyền lực của chính phủ.

Song với những người thành lập
Đảng Cộng Hòa Mỹ,

không có một quyền lực nào
cao hơn chính con người.

Do đó, luận tội được thực hiện ở Mỹ
như một năng lực của Quốc Hội

áp dụng cho bất kì viên chức nào,
bao gồm cả tổng thống.

Dù yêu cầu luận tội có thể đến từ
bất kì cá nhân nào trong cộng đồng,

Hạ viện là nơi duy nhất
có quyền bắt đầu tiến trình này.

Tiến trình luận tội bắt đầu bằng việc
trình các vấn đề lên ủy ban

thường là Ủy ban Luật pháp Hạ viện

và Ủy ban Tư pháp Hạ viện.

Những ủy ban này
sẽ xem xét các cáo trạng,

kiểm tra các chứng cứ,
và đưa ra khuyến cáo.

Nếu nhận thấy đủ điều kiện
để tiến hành truy tố,

Hạ viện sẽ tổ chức biểu quyết
với riêng từng mục luận tội,

được biết đến là "Điều khoản luận tội".

Nếu một hay nhiều điều khoản
được thông qua bởi đa số,

công chức đó sẽ bị luận tội
và chuyển sang giai đoạn xét xử.

Vụ việc sau khi được luận tội sẽ được
đưa lên cho Thượng viện xét xử.

Các thành viên từ Hạ viện, thường là
người quản lí, đại diện bên "nguyên".

cùng viên chức bị luận tội
và các luật sư, đại diện cho bên "bị" .

Thượng viện đóng vai trò
tòa án và hội đồng xét xử,

tiến hành xét xử và thảo luận kỹ
sau khi lắng nghe mọi tranh luận.

Nếu tổng thống hay
phó tổng thống bị luận tội,

Thẩm phán trưởng Pháp viện
sẽ chủ trì phiên xét xử.

Việc kết án yêu cầu sự đồng thuận
của hơn hai phần ba thượng nghị sĩ,

khi đó tổng thống hay phó tổng thống
sẽ tự động bị truất phế.

Tùy thuộc vào lời buộc tội chính thức,

những viên chức đó cũng có thể bị
cấm giữ chức vụ khác trong tương lai

và chịu sự truy tố hình sự
theo các mức độ.

Vậy điều gì có thể khiến
một người thât sự bị luận tội?

Đây là vấn đề khá phức tạp.

Không giống Anh Quốc,

luận tội ở Hoa Kỳ đã lập nên
một cơ quan lập pháp

chống lại các thành viên chính phủ
từng được bầu chọn một cách dân chủ.

Do đó, nhằm ngăn cản việc lợi dụng
tiến trình này như một vũ khí chính trị,

Hiến pháp nhấn mạnh rằng
một công chức chỉ có thể bị luận tội

vì phản quốc,

hối lộ,

hoặc các tội nghiêm trọng khác
và tội nhẹ hơn.

Nhưng nó vẫn chừa rất nhiều chỗ
để hiểu theo cách khác nhau,

và tác động của chính trị,

và nhiều phiên tòa luận tội
bị ảnh hưởng các đảng phái.

Nhưng quá trình này, hiểu chung, là dành
riêng cho lạm dụng quyền lực nghiêm trọng.

Viên chức đầu tiên bị kết án

là Thượng nghị sĩ William Blount
của Tennesse năm 1797,

vì có thông đồng với Anh Quốc cản trở
thuộc địa Tây Ban Nha ở bang Louisiana .

Từ đó đến nay, Hạ Viện đã tiến hành
truy cứu luận tội khoảng 60 lần,

nhưng chỉ có 19 trường hợp dẫn đến
quy trình luận tội thực sự.

Tám trường hợp bị kết án và
bị buộc rời khỏi văn phòng

đều là các thẩm phán liên bang.

Và luận tội một tổng thống đương kì
còn hiếm hơn nhiều.

Andrew Johnson bị luận tội vào năm 1868

vì mưu đồ thay thế Bộ trưởng Chiến Tranh
Edwin Station

mà không thông qua Thượng Nghị Viện.

Hơn một thế kỉ sau, Bill Clinton
bị luận tội vì đã

khai báo sai bất chấp lời thề trước tòa
trong một phiên xử quấy rối tình dục.

Cả hai về sau đều được trắng án khi
phiếu bầu của Thượng Nghị Viện

không đủ số lượng yêu cầu
hai-phần-ba để kết án.

Trái với niềm tin phổ biến,

Richard Nixon chưa bao giờ bị luận tội
vì scandal ở Watergate.

Ông từ chức trước khi nó xảy ra

biết rằng mình sẽ gần như chắc chắn
bị kết án.

Trên lý thuyết, Chính Phủ Mỹ
đã được thiết kế

để ngăn chặn việc lạm dụng quyền lực,

giới hạn các nhánh khác nhau
qua một hệ thống kiểm soát và cân bằng,

giới hạn nhiệm kỳ,
và bầu cử tự do.

Nhưng luận tội có thể được xem
là phanh khẩn cấp

khi mà những sự bảo vệ này thất bại.