< Return to Video

Karşılıklı Yardımlaşma

  • 0:28 - 0:30
    KARŞILIKLI YARDIMLAŞMA
  • 0:33 - 0:38
    Karşılıklı Yardımlaşma, anarşist pratiğin ardındaki temel faktörlerden birisidir ve anarşistlerin
  • 0:38 - 0:41
    sosyal örgütlenmeye dair fikirlerinin geniş bir şekilde
    anlaşılması için temel bir çerçevedir.
  • 0:41 - 0:43
    Fakat... Karşılıklı Yardımlaşma
    tam olarak nedir?
  • 0:43 - 0:48
    Peki... en basit biçimiyle, karşılıklı yardımlaşma, dahil olan herkesin paylaştığı ortak çıkarlar adına
  • 0:48 - 0:53
    iki veya daha fazla insanın bir problemi çözmek için birlikte çalıştıkları bir oyun motivasyonudur.
  • 0:53 - 0:57
    Diğer bir deyişle,
    ortak fayda adına işbirliğidir.
  • 0:57 - 1:03
    Bu şekilde anlaşıldığında, bunun yeni
    veya anarşistlere özgü bir fikir olmadığı aşikardır.
  • 1:03 - 1:07
    Aslında, ilk toplumlar hayatta kalmanın bir yolu olarak
    karşılıklı yardımlaşmayı uyguluyorlardı,
  • 1:07 - 1:13
    ve bugüne kadar bu mantığın bitki ve hayvan
    alemlerinde de sayısız örneği gözlemlenmiştir.
  • 1:13 - 1:18
    Anarşistlerin karşılıklı yardımlaşmayı özellikle benimsemesini anlayabilmek için, 100 yıl öncesine geri dönmemiz gerekir:
  • 1:18 - 1:22
    tüm zamanların en verimli sakallılarından
    biri olmasının yanı sıra,
  • 1:22 - 1:26
    başarılı bir zoolog
    ve bir evrimci biyolog da olan
  • 1:26 - 1:30
    ünlü Rus anarşisti
    Pyotr Kropotkin'in yazılarına.
  • 1:32 - 1:36
    Kropotkin'in zamanında,
    evrimci biyolojiye ağırlıklı olarak
  • 1:36 - 1:40
    Thomas H. Huxley gibi
    Sosyal Darwinistlerin fikirleri hakimdi.
  • 1:40 - 1:44
    Huxley ve benzerleri Charles Darwin'in meşhur
    "güçlü olanın hayatta kalması" görüşünü
  • 1:44 - 1:47
    insan toplumlarına umarsızca uygulayarak
    mevcut toplumsal hiyerarşilerin
  • 1:47 - 1:53
    doğal seçilimin veya özgür egemen bireyler
    arasındaki rekabetin sonuçları olduğu ve bu nedenle,
  • 1:53 - 1:58
    insan evriminde önemli ve kaçınılmaz
    bir faktör olduğu sonucuna vardılar.
  • 1:58 - 2:02
    Bu görüşler, toplumda kendi ayrıcalıklı konumları için
    sahte bilimsel bir meşruiyet ve
  • 2:02 - 2:07
    ayrıca Asya, Afrika ve Amerika kıtalarının
    Avrupalılar tarafından sömürgeleştirilmesi için
  • 2:07 - 2:12
    ırkçı birer rasyonellik sağladığından özellikle
    zengin ve siyasi olarak güçlü beyaz erkekler arasında
  • 2:12 - 2:17
    popüler olması pek de şaşırtıcı değildi.
  • 2:17 - 2:22
    Kropotkin bu aklıselime karşı koydu ve 1902'de Karşılıklı Yardımlaşma: Evrimin Bir Faktörü adında
  • 2:22 - 2:27
    bir kitap yazdı. Bu kitapta, evrimdeki
    basiretsiz bireysel rekabetin ötesinde bir şey
  • 2:27 - 2:30
    olduğunu kanıtladı.
  • 2:32 - 2:36
    Kropotkin, birlikte çalışabilen veya diğer türlerle
    karşılıklı faydaya dayalı
  • 2:36 - 2:41
    ortak yaşama yönelik tertibatlar oluşturan türlerin, kendi çevrelerine daha iyi uyum sağladıklarını
  • 2:41 - 2:46
    ve bunu yapmayan veya yapamayan
    türlere göre rekabet avantajları olduğunu kanıtladı.
  • 2:46 - 2:50
    Günümüzün metropol toplumlarında,
    apartman daireleri, banka hesapları,
  • 2:50 - 2:55
    akıllı telefonları ve facebook profilleri ile kuşanmış
    insanlar kendilerini bağımsız ve kendi kendine yeten
  • 2:55 - 2:56
    bireyler olarak
    görmek için sosyalleşirler.
  • 2:56 - 3:01
    Fakat, bu bağımsızlık görüşü, bizleri atomize edilmiş
    ve kolaylıkla kontrol edilebilir müşterilere
  • 3:01 - 3:06
    dönüştürmek, sadece bizim kısa vadeli tatminimizle
    ilgilenen şirketler ve devletler tarafından
  • 3:06 - 3:09
    yüceltilen bir efsanedir.
  • 3:09 - 3:12
    Gerçek şu ki, insanlar inanılmaz bir biçimde
    karşılıklı olarak birbirlerine bağlıdır.
  • 3:12 - 3:15
    Bu aslında, bizim bir tür olarak
    başarımızın anahtarı.
  • 3:15 - 3:19
    Yediğin yemeğin ya da giydiğin kıyafetlerin
    nereden geldiği hakkında
  • 3:19 - 3:20
    hiç düşündün mü?
  • 3:20 - 3:24
    Evini ya da arabanı yaratan
    emeği ya da malzemeleri?
  • 3:24 - 3:29
    Uygarlığın konforlarını bir kenara bırakarak başımızın çaresine bakalım, sadece birkaçımız bir hafta hayatta kalabilir.
  • 3:29 - 3:33
    Her gün tükettiğimiz onbinlerce şeyin
    ufak bir kısmını bile üretebilmek
  • 3:33 - 3:35
    bir kenara dursun.
  • 3:35 - 3:39
    Dev piramitlerin Eski Mısır'ın firavunları tarafından hizmete sokulmasından, bugünün küresel çaptaki
  • 3:39 - 3:43
    üretim ve arz zincirlerine kadar,
    egemen sınıfın işlevi, daima
  • 3:43 - 3:45
    insan faaliyetini düzenlemek oldu.
  • 3:45 - 3:49
    Ve aynı şeyleri yaptıkları her yerde,
    zor kullanımına bel bağladılar.
  • 3:49 - 3:53
    Kapitalizm koşullarında, bu faaliyet ya doğrudan şiddet ya da mülkün ve refahın özel mülkiyetine dayalı bir sistem
  • 3:53 - 3:59
    tarafından yaratılan açlık tehdidi
    yoluyla düzenleniyor.
  • 3:59 - 4:03
    Kapitalizm, kar amaçlı
    olduğu sürece,
  • 4:03 - 4:04
    insanlara pek şaşırtıcı şeyler
    yapmaları için ilham verebilir.
  • 4:04 - 4:07
    Ama kar motivasyonunun
    yokluğunda, küresel yoksulluktan,
  • 4:07 - 4:13
    hastalıkların önlenmesinden, zehirli plastiklerin
    okyanuslardan temizlenmesine kadar
  • 4:13 - 4:15
    asla başarılamayacak
    pek çok önemli iş vardır.
  • 4:15 - 4:19
    Bunları yerine getirmek için; bizim,
    bizi ayakta tutan dünyaya ve bizi birbirimize bağlayan
  • 4:19 - 4:22
    değerler sisteminde
    bir değişikliğe ihtiyacımız var.
  • 4:22 - 4:25
    Kapitalizmden bir uzaklaşma...
  • 4:25 - 4:26
    karşılıklı yardımlaşmaya doğru.
  • 4:26 - 4:31
    Anarşistlerin karşılıklı yardımlaşma
    idealine bakışları, bugün açık kaynak geliştiricilerde
  • 4:31 - 4:35
    ve Ulusal Güvenlik Ajansı'nın (NSA)
    takibini engellemek için
  • 4:35 - 4:37
    yeni şifreleme biçimleriyle ortaya çıkan
    programcıların pratiklerinde görülebilir.
  • 4:37 - 4:41
    Bir çocuk bakıcı kolektifinde bir araya gelmiş komşularda ve
  • 4:41 - 4:45
    Katrina ve Sandy kasırgaları gibi felaketlerin sonucunda,
    devlet kurumlarının yokluğunda,
  • 4:45 - 4:49
    bir diğerinin yardımına koşturan ve
    birbirlerini tanımayan harika insanlar
  • 4:49 - 4:53
    kendi hayatlarını çocuklarını Esat’ın varil bombaları tarafından vurulan bina enkazlarından çıkarmak için riske atan
  • 4:53 - 4:57
    Halepli Beyaz Miğferliler'in
    cesurluğunda görülebilir.
  • 4:57 - 5:02
    İnsan etkinliğinin yapay olarak kıtlaştırılan kaynaklar
    üzerindeki sonu gelmeyen rekabet ilkelerini
  • 5:02 - 5:07
    temel alarak örgütlenmediği, aksine insan ihtiyaçlarının karşılanması arayışında olduğu bir dünya hayal et.
  • 5:07 - 5:13
    İşte o zaman, anarşistlerin yaratmayı amaçladığı
    dünya görüşünü anlayacaksın.
Title:
Karşılıklı Yardımlaşma
Description:

more » « less
Video Language:
English
Duration:
05:27

Turkish subtitles

Revisions