Vì sao Hà Lan không chìm dưới nước? - Stefan Al

Xem chi tiết bài giảng tại: https://ed.ted.com/lessons/why-isn-t-the-netherlands-underwater-stefan-al

Tháng Giêng năm 1953, một đợt thủy triều đã chấn động Bắc Hải. Những đợt sóng lớn làm ngập cả bờ biển Hà Lan, cướp đi sinh mạng của gần 2000 người. 54 năm sau, một cơn bão tương tự cũng đe dọa tính mạng những người dân nơi đây. Nhưng lần này, người Hà Lan đã chuẩn bị trước. Đó là nhờ có hệ thống kiểm soát lũ lụt đồ sộ kết nối mật thiết với nhau mang tên Delta Works - công trình phòng chống lũ phức tạp nhất trên thế giới. Stefan Al sẽ đi chi tiết về tuyệt tác ngành kỹ thuật này.

Bài giảng bởi Stefan Al, được đạo diễn bởi JodyPrody.

Tháng Giêng năm 1953, một đợt thủy triều
đã chấn động Bắc Hải.

Những đợt sóng lớn làm ngập
cả bờ biển Hà Lan,

cướp đi sinh mạng của gần 2000 người.

54 năm sau, một cơn bão cũng đe dọa
tính mạng người dân nơi đây.

Nhưng lần này, người Hà Lan đã
chuẩn bị trước.

Khi nước biển dâng cao,

cảm biến điện tử tối tân
liền kích hoạt quy trình khẩn cấp.

Trong vòng 30 phút sau,

một cặp cánh tay thép dài 240 mét
sẽ đóng chặt lại,

bảo vệ kênh rạch phía trước nó.

Sử dụng các khớp nối cầu nặng 680 tấn,

lớp rào chắn này chuyển động nhịp nhàng
theo chiều gió và từng đợt sóng.

Khi trời sáng, cơn bão vừa qua
chỉ gây ngập lụt nhẹ.

Lần thử nghiệm thực tế đầu tiên
của rào chắn Maeslantkering

đã thành công mĩ mãn.

Là một trong số các công trình di động
lớn nhất thế giới,

hàng rào chắn bão này
là một kiệt tác của ngành kỹ thuật.

Nhưng Maeslantkering chỉ là một phần nhỏ
của một hệ thống

kiểm soát lũ lụt đồ sộ kết nối mật thiết
với nhau mang tên Delta Works -

công trình phòng chống lũ
phức tạp nhất trên thế giới.

Hà Lan đã có một lịch sử lâu dài
về việc điều tiết nguồn nước.

Đất nước này có vùng châu thổ
được ba dòng sông lớn ở Châu Âu đổ vào,

và gần một phần tư lãnh thổ quốc gia
nằm dưới mực nước biển.

Điều kiện địa lý trên khiến nơi đây
cực kì dễ bị lũ lụt ảnh hưởng,

đến nỗi mà chính các bộ máy
nhà nước Hà Lan từ xa xưa

cũng phải bắt tay vào
công cuộc phòng chống lũ.

Nhưng đến cơn bão năm 1953,
chính quyền Hà Lan đã phải quyết đoán hơn.

Chính phủ đã thành lập Ủy ban Delta,

và giao cho họ trọng trách bảo vệ
toàn bộ vùng tây nam lãnh thổ.

Tập trung vào các thành phố đông dân,

mục tiêu của họ là giảm rủi ro ngập lụt
xuống thấp hơn một trên 10,000 lần -

an toàn gấp khoảng 100 lần
các thành phố ven biển khác.

Để đạt được mục tiêu khó nhằn này
đòi hỏi nhiều cơ sở hạ tầng

dọc bờ biển tây nam.

Tuyến phòng thủ đầu tiên là xây đập
cho các vùng cửa sông dễ bị lũ nhất.

Những vùng vịnh hẹp này là nơi
nhiều con sông đổ ra Bắc Hải,

và đến mùa bão thì chúng là nơi
khiến nước lũ dâng tràn vào đất liền.

Bằng hệ thống nhiều con đập, Ủy ban Delta
đã biến những cửa sông này

thành nhiều hồ chứa phục vụ cho
các khu bảo tồn và công viên công cộng.

Tuy nhiên, giải pháp này không áp dụng
được cho kênh Nieuwe Waterweg.

Là huyết mạch của
ngành hàng hải ở khu vực,

con kênh phải được rộng mở
vào ngày thường,

và phải được che chắn lúc giông bão.

Vào năm 1998,
rào chắn Maeslantkering được hoàn thành

giúp bảo vệ con kênh
một cách linh hoạt khi cần.

Cùng với các rào chắn khác,
như dốc đê mọc cỏ và mương bê tông,

các hàng phòng thủ này là
phần cốt lõi của hệ thống Delta Works,

vì mục đích chính của hệ thống
là ngăn chặn bão từ biển.

Nhưng ở các thập kỷ kế tiếp,
Hà Lan đã lên nhiều kế hoạch mới

để củng cố hệ thống Delta Works
và phòng chống lũ vào sâu đất liền.

Với kế hoạch "Dành đất cho Sông",

các nông trại và dốc đê được tái định vị
sâu hơn vào đất liền.

Việc này đã giúp nước tràn vào
các bãi bồi thấp,

tạo ra các hồ chứa và nơi sinh sống
cho nhiều động vật hoang dã.

Kế hoạch rút vào sâu hơn
không chỉ giảm nguy cơ lũ lụt,

mà còn giúp những vùng định cư mới

được thiết lập đông đúc và bền vững hơn.

Có lẽ sẽ chẳng có thành phố nào ở Hà Lan
điều tiết nguồn nước một cách đa chiều

như Rotterdam, thành phố tuy gần như dưới
mực nước biển nhưng lại rất phát triển.

Khi bão giông đến,

các quận lâu đời đông dân cư
được các dốc đê cũ bảo vệ.

Trong khi đó, các quận mới
được bồi đắp xây cao hơn,

với nhiều hộ còn xây mái nhà xanh
để trữ nước mưa.

Nhiều tòa nhà được biến thành
các phương tiện tích trữ nước,

bao gồm các ga-ra đỗ xe và quảng trường

mà thường ngày dùng cho các vở kịch
hoặc các giải đấu thể thao.

Trong khi đó ở các cảng biển,
nhiều sảnh đường nổi lên theo mực nước.

Đây là một trong vài công trình
vừa trên cạn vừa trên mặt nước đầu tiên,

một số còn có hệ thống
lọc nước uống và trữ năng lượng mặt trời.

Các giải pháp trên chỉ là một trong số
nhiều công nghệ và chính sách

giúp Hà Lan vượt trội hơn hẳn
trong việc điều tiết nguồn nước.

Quốc gia này sẽ tiếp tục tìm ra nhiều cách
giúp các thành phố kiên cố hơn

trước thiên tai.

Và khi mực nước biển dâng cao hơn
do biến đổi khí hậu

đe dọa tính mạng các thành phố thấp
trên toàn thế giới,

Hà Lan sẽ là một ví dụ điển hình cho việc
"xuôi theo dòng đời".