WEBVTT

00:00:07.875 --> 00:00:13.561
Tháng Giêng năm 1953, một đợt thủy triều
đã chấn động Bắc Hải.

00:00:13.561 --> 00:00:16.602
Những đợt sóng lớn làm ngập
cả bờ biển Hà Lan,

00:00:16.602 --> 00:00:19.425
cướp đi sinh mạng của gần 2000 người.

00:00:19.425 --> 00:00:23.491
54 năm sau, một cơn bão cũng đe dọa
tính mạng người dân nơi đây.

00:00:23.491 --> 00:00:26.451
Nhưng lần này, người Hà Lan đã
chuẩn bị trước.

00:00:26.451 --> 00:00:27.801
Khi nước biển dâng cao,

00:00:27.801 --> 00:00:32.469
cảm biến điện tử tối tân
liền kích hoạt quy trình khẩn cấp.

00:00:32.469 --> 00:00:34.099
Trong vòng 30 phút sau,

00:00:34.099 --> 00:00:38.492
một cặp cánh tay thép dài 240 mét
sẽ đóng chặt lại,

00:00:38.492 --> 00:00:40.832
bảo vệ kênh rạch phía trước nó.

00:00:40.832 --> 00:00:43.692
Sử dụng các khớp nối cầu nặng 680 tấn,

00:00:43.692 --> 00:00:47.886
lớp rào chắn này chuyển động nhịp nhàng
theo chiều gió và từng đợt sóng.

00:00:47.886 --> 00:00:51.527
Khi trời sáng, cơn bão vừa qua
chỉ gây ngập lụt nhẹ.

00:00:51.527 --> 00:00:54.997
Lần thử nghiệm thực tế đầu tiên
của rào chắn Maeslantkering

00:00:54.997 --> 00:00:57.197
đã thành công mĩ mãn.

NOTE Paragraph

00:00:57.197 --> 00:01:00.111
Là một trong số các công trình di động
lớn nhất thế giới,

00:01:00.111 --> 00:01:04.111
hàng rào chắn bão này
là một kiệt tác của ngành kỹ thuật.

00:01:04.111 --> 00:01:07.382
Nhưng Maeslantkering chỉ là một phần nhỏ
của một hệ thống

00:01:07.382 --> 00:01:12.478
kiểm soát lũ lụt đồ sộ kết nối mật thiết
với nhau mang tên Delta Works -

00:01:12.478 --> 00:01:17.281
công trình phòng chống lũ
phức tạp nhất trên thế giới.

NOTE Paragraph

00:01:17.281 --> 00:01:20.411
Hà Lan đã có một lịch sử lâu dài
về việc điều tiết nguồn nước.

00:01:20.411 --> 00:01:24.598
Đất nước này có vùng châu thổ
được ba dòng sông lớn ở Châu Âu đổ vào,

00:01:24.598 --> 00:01:28.656
và gần một phần tư lãnh thổ quốc gia
nằm dưới mực nước biển.

00:01:28.656 --> 00:01:32.728
Điều kiện địa lý trên khiến nơi đây
cực kì dễ bị lũ lụt ảnh hưởng,

00:01:32.728 --> 00:01:36.498
đến nỗi mà chính các bộ máy
nhà nước Hà Lan từ xa xưa

00:01:36.498 --> 00:01:41.599
cũng phải bắt tay vào
công cuộc phòng chống lũ.

00:01:41.599 --> 00:01:47.010
Nhưng đến cơn bão năm 1953,
chính quyền Hà Lan đã phải quyết đoán hơn.

00:01:47.010 --> 00:01:49.560
Chính phủ đã thành lập Ủy ban Delta,

00:01:49.560 --> 00:01:54.039
và giao cho họ trọng trách bảo vệ
toàn bộ vùng tây nam lãnh thổ.

00:01:54.039 --> 00:01:56.349
Tập trung vào các thành phố đông dân,

00:01:56.349 --> 00:02:01.973
mục tiêu của họ là giảm rủi ro ngập lụt
xuống thấp hơn một trên 10,000 lần -

00:02:01.973 --> 00:02:06.303
an toàn gấp khoảng 100 lần
các thành phố ven biển khác.

NOTE Paragraph

00:02:06.303 --> 00:02:10.742
Để đạt được mục tiêu khó nhằn này
đòi hỏi nhiều cơ sở hạ tầng

00:02:10.742 --> 00:02:12.612
dọc bờ biển tây nam.

00:02:12.612 --> 00:02:17.564
Tuyến phòng thủ đầu tiên là xây đập
cho các vùng cửa sông dễ bị lũ nhất.

00:02:17.564 --> 00:02:22.300
Những vùng vịnh hẹp này là nơi
nhiều con sông đổ ra Bắc Hải,

00:02:22.300 --> 00:02:26.606
và đến mùa bão thì chúng là nơi
khiến nước lũ dâng tràn vào đất liền.

00:02:26.606 --> 00:02:31.093
Bằng hệ thống nhiều con đập, Ủy ban Delta
đã biến những cửa sông này

00:02:31.093 --> 00:02:35.909
thành nhiều hồ chứa phục vụ cho
các khu bảo tồn và công viên công cộng.

00:02:35.909 --> 00:02:40.054
Tuy nhiên, giải pháp này không áp dụng
được cho kênh Nieuwe Waterweg.

00:02:40.054 --> 00:02:43.004
Là huyết mạch của
ngành hàng hải ở khu vực,

00:02:43.004 --> 00:02:46.764
con kênh phải được rộng mở
vào ngày thường,

00:02:46.764 --> 00:02:49.554
và phải được che chắn lúc giông bão.

00:02:49.554 --> 00:02:52.714 line:1
Vào năm 1998,
rào chắn Maeslantkering được hoàn thành

00:02:52.714 --> 00:02:56.053 line:1
giúp bảo vệ con kênh
một cách linh hoạt khi cần.

NOTE Paragraph

00:02:56.053 --> 00:03:00.986 line:1
Cùng với các rào chắn khác,
như dốc đê mọc cỏ và mương bê tông,

00:03:00.986 --> 00:03:05.158
các hàng phòng thủ này là
phần cốt lõi của hệ thống Delta Works,

00:03:05.158 --> 00:03:09.158
vì mục đích chính của hệ thống
là ngăn chặn bão từ biển.

00:03:09.158 --> 00:03:12.748
Nhưng ở các thập kỷ kế tiếp,
Hà Lan đã lên nhiều kế hoạch mới

00:03:12.748 --> 00:03:16.940
để củng cố hệ thống Delta Works
và phòng chống lũ vào sâu đất liền.

00:03:16.940 --> 00:03:19.760
Với kế hoạch "Dành đất cho Sông",

00:03:19.760 --> 00:03:23.570
các nông trại và dốc đê được tái định vị
sâu hơn vào đất liền.

00:03:23.570 --> 00:03:27.666
Việc này đã giúp nước tràn vào
các bãi bồi thấp,

00:03:27.666 --> 00:03:31.784
tạo ra các hồ chứa và nơi sinh sống
cho nhiều động vật hoang dã.

00:03:31.784 --> 00:03:35.854
Kế hoạch rút vào sâu hơn
không chỉ giảm nguy cơ lũ lụt,

00:03:35.854 --> 00:03:38.038
mà còn giúp những vùng định cư mới

00:03:38.038 --> 00:03:40.938
được thiết lập đông đúc và bền vững hơn.

NOTE Paragraph

00:03:40.938 --> 00:03:46.252
Có lẽ sẽ chẳng có thành phố nào ở Hà Lan
điều tiết nguồn nước một cách đa chiều

00:03:46.252 --> 00:03:51.679
như Rotterdam, thành phố tuy gần như dưới
mực nước biển nhưng lại rất phát triển.

00:03:51.679 --> 00:03:53.229
Khi bão giông đến,

00:03:53.229 --> 00:03:58.146
các quận lâu đời đông dân cư
được các dốc đê cũ bảo vệ.

00:03:58.146 --> 00:04:02.278
Trong khi đó, các quận mới
được bồi đắp xây cao hơn,

00:04:02.278 --> 00:04:05.808
với nhiều hộ còn xây mái nhà xanh
để trữ nước mưa.

00:04:05.808 --> 00:04:10.227
Nhiều tòa nhà được biến thành
các phương tiện tích trữ nước,

00:04:10.227 --> 00:04:13.077
bao gồm các ga-ra đỗ xe và quảng trường

00:04:13.077 --> 00:04:16.757
mà thường ngày dùng cho các vở kịch
hoặc các giải đấu thể thao.

00:04:16.757 --> 00:04:21.127
Trong khi đó ở các cảng biển,
nhiều sảnh đường nổi lên theo mực nước.

00:04:21.127 --> 00:04:25.377
Đây là một trong vài công trình
vừa trên cạn vừa trên mặt nước đầu tiên,

00:04:25.377 --> 00:04:30.026
một số còn có hệ thống
lọc nước uống và trữ năng lượng mặt trời.

NOTE Paragraph

00:04:30.026 --> 00:04:33.526
Các giải pháp trên chỉ là một trong số
nhiều công nghệ và chính sách

00:04:33.526 --> 00:04:37.526
giúp Hà Lan vượt trội hơn hẳn
trong việc điều tiết nguồn nước.

00:04:37.526 --> 00:04:41.446
Quốc gia này sẽ tiếp tục tìm ra nhiều cách
giúp các thành phố kiên cố hơn

00:04:41.446 --> 00:04:43.046
trước thiên tai.

00:04:43.046 --> 00:04:46.025
Và khi mực nước biển dâng cao hơn
do biến đổi khí hậu

00:04:46.025 --> 00:04:48.855
đe dọa tính mạng các thành phố thấp
trên toàn thế giới,

00:04:48.855 --> 00:04:53.936
Hà Lan sẽ là một ví dụ điển hình cho việc
"xuôi theo dòng đời".