< Return to Video

Komt er ooit een wolkenkrabber van 1.500 meter? | Stefan Al | TED-ed

  • 0:07 - 0:08
    In 1956
  • 0:08 - 0:12
    stelde architect Frank Lloyd Wright
    een wolkenkrabber voor
  • 0:12 - 0:13
    van 1.500 meter hoog.
  • 0:13 - 0:16
    Het zou het hoogste gebouw
    ter wereld worden,
  • 0:16 - 0:17
    met afstand --
  • 0:17 - 0:20
    vijf keer zo hoog als de Eiffeltoren.
  • 0:20 - 0:23
    Maar critici lachten de architect uit.
  • 0:23 - 0:26
    Ze stelden dat mensen uren
    op een lift zouden moeten wachten,
  • 0:26 - 0:31
    of nog erger, dat de toren
    onder zijn eigen gewicht zou bezwijken.
  • 0:31 - 0:32
    Ingenieurs stemden daarmee in
  • 0:32 - 0:35
    en ondanks de publiciteit
    rondom het voorstel,
  • 0:35 - 0:38
    werd de gigantische toren niet gebouwd.
  • 0:38 - 0:39
    Vandaag de dag
  • 0:39 - 0:42
    worden er wereldwijd
    steeds hogere gebouwen neergezet.
  • 0:42 - 0:46
    Ondernemingen plannen zelfs wolkenkrabbers
    van meer dan een kilometer hoog,
  • 0:46 - 0:49
    zoals de Jeddah Tower in Saoedi-Arabië,
  • 0:49 - 0:52
    drie keer zo hoog als de Eiffeltoren.
  • 0:52 - 0:53
    Heel binnenkort
  • 0:53 - 0:56
    zou Wright's wonder van 1.500 meter
    werkelijkheid kunnen worden.
  • 0:56 - 0:58
    Maar wat weerhield ons ervan
  • 0:58 - 1:01
    70 jaar geleden dit soort
    megastructuren te bouwen
  • 1:01 - 1:05
    en hoe bouwen we vandaag de dag
    iets dat 1.500 meter hoog is?
  • 1:05 - 1:07
    In elk bouwproject
  • 1:07 - 1:12
    moet iedere verdieping van het gebouw
    de verdiepingen erboven kunnen dragen.
  • 1:12 - 1:13
    Hoe hoger we bouwen,
  • 1:13 - 1:18
    hoe groter de druk van de zwaartekracht
    van de hogere op de lagere verdiepingen.
  • 1:18 - 1:21
    Dit principe heeft lang
    de vorm van onze gebouwen bepaald
  • 1:21 - 1:25
    en daarom prefereerden de oude architecten
    piramides met brede funderingen
  • 1:25 - 1:27
    die lichtere hogere verdiepingen dragen.
  • 1:27 - 1:31
    Maar deze oplossing vertaalt zich
    niet zomaar naar een stedelijke skyline --
  • 1:31 - 1:35
    zo'n hoge piramide zou ongeveer
    drie kilometer breed zijn,
  • 1:35 - 1:38
    niet iets wat je even
    in een stadscentrum past.
  • 1:38 - 1:43
    Met sterke materialen zoals beton
    kan men deze onpraktische vorm vermijden.
  • 1:43 - 1:48
    En moderne betonmixen zijn gewapend
    met staalvezel voor de stevigheid
  • 1:48 - 1:52
    en bevatten vochtverminderende polymeren
    om barsten te voorkomen.
  • 1:52 - 1:56
    Het beton in de hoogste toren ter wereld,
    de Burj Khalifa in Dubai,
  • 1:56 - 2:01
    kan rond de 8.000 ton druk
    per vierkante meter weerstaan --
  • 2:01 - 2:06
    het gewicht van meer dan 1.200
    Afrikaanse olifanten!
  • 2:06 - 2:08
    Zelfs als een gebouw
    zichzelf kan ondersteunen,
  • 2:08 - 2:10
    heeft het alsnog ondersteuning
    van de grond nodig.
  • 2:10 - 2:12
    Zonder fundering
  • 2:12 - 2:16
    zouden zulke zware gebouwen verzakken,
    omvallen of scheef gaan staan.
  • 2:16 - 2:19
    Om te voorkomen dat de toren
    van een half miljoen ton zou wegzakken,
  • 2:19 - 2:27
    zijn 192 heipalen van beton en staal
    50 meter diep begraven.
  • 2:27 - 2:30
    De wrijving tussen de heipalen en de grond
  • 2:30 - 2:33
    houdt dit grote gebouw overeind.
  • 2:33 - 2:34
    Afgezien van de zwaartekracht,
  • 2:34 - 2:36
    die een gebouw naar beneden drukt,
  • 2:36 - 2:40
    moet een wolkenkrabber
    ook de wind weerstaan,
  • 2:40 - 2:42
    die het van de zijkant duwt.
  • 2:42 - 2:43
    Op een gemiddelde dag
  • 2:43 - 2:49
    oefent de wind tot acht kilo druk
    per vierkante meter op een gebouw uit --
  • 2:49 - 2:52
    net zo zwaar als een stoot bowlingballen.
  • 2:52 - 2:55
    Door aerodynamisch gebouwen te ontwerpen,
  • 2:55 - 2:57
    zoals de strakke Shanghai Tower in China,
  • 2:57 - 3:00
    kan die druk met een kwart
    worden verminderd.
  • 3:00 - 3:03
    En winddragende interne
    of externe raamwerken
  • 3:03 - 3:06
    kunnen de resterende
    windkracht absorberen,
  • 3:06 - 3:08
    zoals in de Lotte Tower in Seoul.
  • 3:08 - 3:11
    Maar zelfs met al die maatregelen
  • 3:11 - 3:14
    kunnen de hogere verdiepingen
    tijdens een orkaan
  • 3:14 - 3:17
    toch zomaar meer dan een meter
    heen en weer slingeren.
  • 3:17 - 3:20
    Om te voorkomen dat de torenspits
    in de wind schommelt,
  • 3:20 - 3:25
    gebruiken veel wolkenkrabbers
    een contragewicht van honderden kilo's,
  • 3:25 - 3:28
    een zogenaamde 'gestemde massademper'.
  • 3:28 - 3:30
    De Taipei 101 bijvoorbeeld,
  • 3:30 - 3:35
    heeft een enorme metalen bol opgehangen
    boven de 87ste verdieping.
  • 3:35 - 3:37
    Als de wind het gebouw beweegt,
  • 3:37 - 3:39
    begint deze bol te slingeren
  • 3:39 - 3:42
    en wordt de kinetische energie
    van het gebouw geabsorbeerd.
  • 3:42 - 3:44
    Terwijl z'n beweging
    die van de toren volgt,
  • 3:44 - 3:47
    zetten hydraulische cilinders
    tussen de bol en het gebouw
  • 3:47 - 3:49
    de kinetische energie in warmte om
  • 3:49 - 3:52
    en wordt het schommelende
    gebouw gestabiliseerd.
  • 3:52 - 3:55
    Door middel van al deze technieken,
  • 3:55 - 3:58
    kunnen onze megastructuren
    stabiel overeind blijven.
  • 3:58 - 4:03
    Maar vlot vervoer in zo'n groot gebouw
    is een uitdaging op zich.
  • 4:03 - 4:04
    In de tijd van Wright
  • 4:04 - 4:08
    gingen de snelste liften
    slechts 22 kilometer per uur.
  • 4:08 - 4:14
    Gelukkig gaan moderne liften veel sneller,
    meer dan 70 kilometer per uur,
  • 4:14 - 4:18
    en in de toekomst gebruiken cabines
    wellicht wrijvingsloze magnetische rails
  • 4:18 - 4:19
    voor nog hogere snelheden.
  • 4:19 - 4:23
    En verkeersmanagementalgoritmes
    kunnen mensen groeperen op bestemming,
  • 4:23 - 4:28
    om zo passagiers en lege cabines
    op de gewenste plek te krijgen.
  • 4:28 - 4:30
    Wolkenkrabbers zijn ver gekomen
  • 4:30 - 4:33
    sinds Wright's idee
    voor een toren van 1.500 meter hoog.
  • 4:33 - 4:35
    Wat ooit beschouwd werd
    als een onmogelijk idee,
  • 4:35 - 4:38
    is een architectonische kans geworden.
  • 4:38 - 4:40
    Wellicht is het nu slechts
    een kwestie van tijd
  • 4:40 - 4:44
    voor het het eerste gebouw
    de 1.500 meter zal bereiken.
Title:
Komt er ooit een wolkenkrabber van 1.500 meter? | Stefan Al | TED-ed
Speaker:
Stefan Al
Description:

In 1956 stelde architect Frank Lloyd Wright een wolkenkrabber van 1.500 meter hoog voor, een gebouw vijf keer zo hoog als de Eiffeltoren. Hoewel deze gigantische toren nooit gebouwd is, worden vandaag de dag over de hele wereld steeds hogere torens neergezet. Hoe zijn deze onmogelijke ideeën architectonische mogelijkheden geworden? Stefan Al legt uit hoe deze mega-structuren een vast onderdeel van de stedelijke skyline zijn geworden.

Les gepresenteerd door Stefan Al. Geregisseerd door TED-Ed.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:44

Dutch subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.