In de geest van een vroegere radicale jihadist

"Een lange tijd leefde ik voor de dood", zegt Manwar Ali, een voormalige radicale jihadist die deelnam aan gewelddadige, gewapende campagnes in het Midden-Oosten en Azië in de jaren 80. In deze aangrijpende talk blikt hij terug op zijn ervaringen met radicalisering en doet een krachtige, directe oproep aan iedereen die zich aangetrokken voelt tot islamitische groeperingen die beweren dat geweld en wreedheid nobel en deugdzaam zijn. "Laat woede en haat los", zegt hij, "en cultiveer in plaats daarvan het zien van goedheid, schoonheid en waarheid in anderen."

Vandaag sta ik voor jullie
als een man die het leven ten volle leeft

in het hier en nu.

Maar een lange tijd

leefde ik voor de dood.

Ik was een jonge man die geloofde

dat jihad moet worden begrepen
in de taal van dwang en geweld.

Ik probeerde onrecht te bestrijden
met macht en agressie.

Ik was diep bezorgd
om het lijden van anderen

en had een sterk verlangen
om hen te helpen en te ontlasten.

Ik dacht dat gewelddadige jihad nobel,

ridderlijk

en de beste manier om te helpen was.

In een tijd waarin
zo veel van onze mensen --

vooral jongeren --

het risico van radicalisering lopen

door groepen als Al-Qaida,

Islamitische Staat en anderen,

wanneer deze groepen beweren

dat hun gruwelijke wreedheid
en geweld de ware jihad zijn,

wil ik zeggen dat hun idee
van jihad verkeerd is --

helemaal verkeerd --

net als het mijne toen.

Jihad betekent om te streven
naar het beste in je.

Het omvat inspanning en spiritualiteit,

zelfreiniging

en toewijding.

Het verwijst naar positieve verandering

door leren, wijsheid en denken aan God.

Het woord jihad staat voor
al deze betekenissen samen.

Jihad kan soms vechten inhouden,

maar alleen maar soms,

onder strikte voorwaarden,

binnen regels en grenzen.

In Islam moet het voordeel
van een daad opwegen

tegen de schade of problemen
die het met zich meebrengt.

Belangrijker

is dat de verzen in de Koran
die verband houden met jihad of vechten,

andere verzen niet tenietdoen
die spreken over vergeving,

welwillendheid

of geduld.

Maar ik denk dat er nu
geen omstandigheden op aarde zijn

die gewelddadige jihad verrechtvaardigen,

omdat dat zal leiden tot grotere schade.

Maar nu is het idee van jihad gekaapt.

De betekenis is verdraaid

tot gewelddadige strijd overal
waar moslims moeilijkheden ondergaan,

en omgevormd tot terrorisme

door fascistische islamisten als al-Qaida,

Islamitische Staat en anderen.

Maar ik ben gaan begrijpen

dat ware jihad betekent
streven naar het uiterste

om die kwaliteiten die God liefheeft
te versterken en te beleven:

eerlijkheid, betrouwbaarheid,

medeleven, welwillendheid,

betrouwbaarheid, respect,

waarachtigheid --

menselijke waarden
die zo velen van ons delen.

Ik ben geboren in Bangladesh,

maar groeide vooral op in Engeland.

Ik ging hier naar school.

Mijn vader was een academicus

en voor zijn werk waren we
in het Verenigd Koninkrijk.

In 1971 waren we in Bangladesh
toen alles veranderde.

De Onafhankelijkheidsoorlog
trof ons vreselijk,

zette families tegen elkaar op

en buurman tegen buurman.

Op mijn 12e ervoer ik oorlog

en armoede in mijn familie,

de gruwelijke dood
van 22 van mijn familieleden,

evenals de moord op mijn oudere broer.

Ik was getuige van moordpartijen...

dieren die lijken aten in de straten,

uithongering overal om me heen,

moedwillig, gruwelijk geweld --

zinloos geweld.

Ik was een jonge man,

een tiener, gefascineerd door ideeën.

Ik wilde leren,

maar ik kon vier jaar lang
niet naar school.

Na de Onafhankelijkheidsoorlog

werd mijn vader gevangen gezet
voor twee en een half jaar

en ik bezocht hem elke week
in de gevangenis,

terwijl ik thuis mezelf onderwees.

Mijn vader kwam in 1973 vrij,

week naar Engeland uit als vluchteling

en wij volgden hem kort erna.

Ik was 17.

Deze ervaringen gaven me

een scherp besef van de wreedheden
en het onrecht in de wereld.

Ik had een sterk verlangen --

een zeer scherp, diep verlangen --

om onrecht tegen te gaan

en om slachtoffers
van onderdrukking te helpen.

Tijdens mijn universitaire studies
in het Verenigd Koninkrijk

ontmoette ik anderen die me lieten zien
hoe ik dat verlangen kon kanaliseren

en kon helpen door mijn geloof.

Ik werd geradicaliseerd --

genoeg om geweld te verrechtvaardigen

en zelfs onder bepaalde omstandigheden
een deugd te vinden.

Zo geraakte ik betrokken
bij de jihad in Afghanistan.

Ik wilde de islamitische Afghanen
beschermen tegen het Sovjet-leger.

Ik dacht dat dat jihad was:

mijn heilige plicht,

die door God zou worden beloond.

Ik werd een prediker.

Ik werd een van de pioniers

van gewelddadige jihad
in het Verenigd Koninkrijk.

Ik rekruteerde,

zamelde geld in, trainde.

Ik verwarde de ware jihad

met deze perversie zoals gepresenteerd
door de fascistische islamisten --

deze mensen die het idee
van jihad gebruiken

om aan hun lust naar macht,
gezag en controle op aarde te voldoen:

een verdraaiing, vandaag bestendigd
door islamo-fascistische groepen

zoals Al-Qaida,
de Islamitische Staat en anderen.

Gedurende een periode van ongeveer 15 jaar

vocht ik ook voor korte perioden

in Kashmir en Birma,

naast Afghanistan.

Ons doel was om de indringers te verjagen,

de onderdrukte slachtoffers te helpen

en natuurlijk om een islamitische
staat te vestigen,

een kalifaat voor Gods heerschappij.

Ik deed dit openlijk.

Ik heb geen wetten overtreden.

Ik was trots en dankbaar
om Brits te zijn --

nog steeds.

Ik voelde geen vijandigheid
tegen dit, mijn land,

noch vijandschap jegens
de niet-islamitische burgers,

en doe dat nog steeds niet.

Tijdens een strijd in Afghanistan

hadden een aantal Britse mannen
en ik een speciale band

met een 15-jarige Afghaanse jongen,

Abdullah,

een onschuldige, liefdevolle jongen

die altijd bereid was om te helpen.

Hij was arm.

Jongens zoals hij deden
ondergeschikte taken in het kamp.

Hij leek gelukkig genoeg,

maar ik vroeg me af --

zijn ouders moeten hem erg gemist hebben.

Ze zullen wel van een betere toekomst
voor hem gedroomd hebben.

Een slachtoffer van omstandigheden,
opgesloten in een oorlog

die hem opgedrongen werd

in die wrede tijd.

Op een dag vond ik een niet-ontplofte
mortiergranaat in een loopgraaf

en bracht ze naar een in een lemen hut
geïmproviseerd lab.

Ik vertrok naar een korte,
zinloze schermutseling --

altijd zinloos.

Ik kwam een paar uur later terug
en ontdekte dat hij dood was.

Hij had geprobeerd om de explosieven
uit de granaat te halen.

Ze ontplofte en hij stierf
een gewelddadige dood,

aan stukken gereten door hetzelfde tuig
dat voor mij onschadelijk was gebleken.

Ik begon te twijfelen.

Welk doel diende zijn dood?

Waarom stierf hij terwijl ik bleef leven?

Ik ging door.

Ik vocht in Kashmir.

Ik wierf aan voor de Filipijnen,

Bosnië en Tsjetsjenië.

De vragen bleven komen.

Later in Birma

ontmoette ik Rohingya-strijders,

die nauwelijks tieners waren,

geboren en getogen in de jungle,

en die met machinegeweren
en granaatwerpers rondliepen.

Ik ontmoette twee 13-jarigen met zachte
manieren en vriendelijke stemmen.

Me in de ogen kijkend,

smeekten ze me om hen mee
naar Engeland te nemen.

Ze wilden gewoon naar school gaan --

dat was hun droom.

Mijn familie --

mijn kinderen van dezelfde leeftijd --

leefden thuis in het Verenigd Koninkrijk,

gingen naar school

en leefden veilig.

Ik kon het niet helpen me af te vragen

hoeveel deze jonge jongens
met elkaar moeten hebben gesproken

over hun dromen van zo'n leven.

Slachtoffers van omstandigheden:

deze twee jonge jongens,

slapend onder de blote hemel op de grond,
kijkend naar de sterren,

maar door hun leiders cynisch uitgebuit

voor hun persoonlijke zucht
naar roem en macht.

Ik zag al snel hoe zulke jongens
elkaar doodden

bij conflicten
tussen rivaliserende groepen.

Het was overal hetzelfde...

Afghanistan, Kashmir, Birma,

de Filipijnen, Tsjetsjenië:

kleinzielige krijgsheren lieten die jonge
en kwetsbare kinderen elkaar doden

in naam van de jihad.

Moslims tegen moslims.

Niet het beschermen van iemand
tegen indringers of bezetters;

niet het brengen van hulp
aan de onderdrukten.

Kinderen worden gebruikt,

cynisch geëxploiteerd;

mensen sterven in conflicten

die ik steunde in naam van de jihad.

En het gaat vandaag nog altijd maar door.

Ik realiseerde me
dat de gewelddadige jihad

waar ik in het buitenland mee bezig was

zo anders was --

zo'n kloof tussen wat ik had meegemaakt

en dat wat ik beschouwde
als heilige plicht --

dat ik moest gaan nadenken

over mijn activiteiten
hier in het Verenigd Koninkrijk.

Ik moest nadenken over mijn preken,

aanwerven, fondsenwerving,

training,

maar het belangrijkste:
over radicaliseren --

het uitsturen van jongeren
om te vechten en te sterven

zoals ik deed --

allemaal fout.

Ik raakte dus betrokken
bij gewelddadige jihad

in het midden van de jaren 80,

te beginnen met Afghanistan.

Tegen de tijd dat ik
ermee ophield in het jaar 2000

was ik er volledig in ondergedompeld.

Overal om me heen zag ik mensen

ons steunen en toejuichen,

zelfs vieren wat we deden in hun naam.

Maar toen ik in het jaar 2000

totaal gedesillusioneerd
eruit wist te komen,

waren er 15 jaar voorbijgegaan.

Wat ging er fout?

We waren druk bezig met praten over deugd

en totaal verblind door onze zaak.

We gaven onszelf geen kans

om een deugdzaam
karakter te ontwikkelen.

We vertelden onszelf
dat we vochten voor de onderdrukten,

maar dit waren onwinbare oorlogen.

We werden het instrument
waardoor meer doden vielen,

medeplichtig aan het veroorzaken
van meer ellende

voor de zelfzucht
van een aantal wrede mensen.

Na verloop van tijd,

een zeer lange tijd,

opende ik mijn ogen.

Ik kreeg de moed

de waarheid onder ogen te zien,

te denken,

me de moeilijke vragen te durven stellen.

Ik kwam in contact met mijn ziel.

Wat heb ik geleerd?

Dat mensen die zich bezighouden
met gewelddadig jihadisme,

dat mensen die zich aangetrokken voelen
tot dit soort extremisme

niet zo anders zijn dan alle anderen.

Maar ik geloof dat zulke mensen
kunnen veranderen.

Ze kunnen hun harten
terugkrijgen en herstellen

door ze te vullen
met helende menselijke waarden.

Als we de realiteit negeren,

zullen we dat wat ons verteld wordt,

accepteren zonder enige
kritische reflectie.

We negeren de gaven en voordelen
die velen van ons zouden koesteren,

zelfs maar voor één enkel
moment in hun leven.

Ik was bezig met acties
waarvan ik dacht dat ze correct waren.

Maar nu begon ik me af te vragen
hoe ik wist wat ik wist.

Ik had anderen uitentreuren verteld
om de waarheid te accepteren,

maar ik had twijfel niet
zijn rechtmatige plaats gegeven.

De overtuiging
dat mensen kunnen veranderen,

is geworteld in mijn eigen ervaring,

in mijn eigen weg.

Door veel te lezen,

na te denken,

zelfbeschouwing en zelfkennis

ontdekte ik,

realiseerde ik me
dat het wereldbeeld van de islamisten

over ons en hen
onjuist en onrechtvaardig is.

Door te kijken naar de onzekerheden
in alles wat we hadden beweerd,

die onaantastbare waarheden,

de onbetwistbare waarheden,

ontwikkelde ik
een meer genuanceerd begrip.

Ik realiseerde me dat in een wereld
vol variatie en tegenspraak,

dwaze predikanten,

alleen dwaze predikers
zoals ik er vroeger een was,

geen paradox zien in de mythen en ficties

die zij gebruiken om de authenticiteit
ervan te verzekeren.

Ik begreep toen
het vitale belang van zelfkennis,

politiek bewustzijn

en de noodzaak
voor een diep en breed begrip

van onze verplichtingen en onze acties

en hoe ze invloed hebben op anderen.

Mijn pleidooi vandaag voor iedereen,

vooral degenen die oprecht geloven
in islamistisch jihadisme:

weiger dogmatisch gezag.

Laat woede, haat en geweld los.

Leer onrecht te bestrijden,

maar zonder wreed, onrechtvaardig
en zinloos gedrag te rechtvaardigen.

Creëer in plaats daarvan
mooie en nuttige dingen

die ons overleven.

Benader de wereld en het leven

met liefde.

Ontwikkel of cultiveer je gevoelens

om goedheid, schoonheid en waarheid
in anderen en in de wereld te zien.

Zo betekenen wij meer voor onszelf,

voor elkaar,

voor onze gemeenschappen

en, voor mij, voor God.

Dit is jihad --

mijn ware jihad.

Dank je.

(Applaus)