Ο μύθος του αριστερού vs δεξιού εγκέφαλου - Ελίζαμπεθ Γουώτερς

Για να δείτε ολόκληρο το μάθημα: https://ed.ted.com/lessons/the-left-brain-vs-right-brain-myth-elizabeth-waters

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος εμφανώς χωρίζεται σε μια αριστερή και μια δεξιά πλευρά. Αυτή η δομή έχει εμπνεύσει μια από τις πιο διαδεδομένες ιδέες για τον εγκέφαλο: ότι η αριστερή πλευρά ελέγχει τη λογική και η δεξιά ελέγχει τη δημιουργικότητα. Κι όμως, αυτός είναι ένας μύθος που δεν στηρίζεται από επιστημονικά στοιχεία. Πώς λοιπόν προέκυψε αυτή η ιδέα και τι παρερμηνεύει; Η Ελίζαμπεθ Γουώτερς διερευνά αυτή την πάγια παρερμηνεία.

Μάθημα από την Ελίζαμπεθ Γουώτερς, κινούμενη απεικόνιση από τον Ντάνιελ Γκρέι.

Ιδού ο ανθρώπινος εγκέφαλος,

η σβολιαστή του διαμόρφωση ορατά
διαχωρισμένη σε αριστερή και δεξιά πλευρά.

Αυτή η δομή έχει εμπνεύσει μια από τις πιο
διαδεδομένες ιδέες για τον εγκέφαλο,

ότι η αριστερή πλευρά ελέγχει τη λογική

και η δεξιά, τη δημιουργικότητα.

Κι όμως, αυτός ο μύθος
είναι αβάσιμος επιστημονικά.

Πώς λοιπόν προέκυψε
αυτή η παραπλανητική ιδέα

και τι παρερμηνεύει;

Αληθεύει ότι το μυαλό έχει
δεξιά κι αριστερή πλευρά.

Αυτό είναι προφανές
από την εξωτερική στρώση ή αλλιώς φλοιό.

Εσωτερικές περιοχές όπως το ραβδωτό σώμα,

ο υποθάλαμος,

ο θάλαμος

και το στέλεχος του εγκεφάλου

φαίνονται φτιαγμένα από συνεχή ιστό,

αλλά στην ουσία είναι επίσης οργανωμένα
με αριστερές και δεξιές πλευρές.

Οι πλευρές αυτές του εγκεφάλου ελέγχουν
διαφορετικές εγκεφαλικές λειτουργίες,

όπως την κίνηση και την όραση.

Η δεξιά πλευρά ελέγχει την κίνηση του
αριστερού χεριού και ποδιού κι αντίστροφα.

Το οπτικό σύστημα είναι
ακόμη πιο πολύπλοκο.

Κάθε μάτι έχει ένα αριστερό
κι ένα δεξί οπτικό πεδίο.

Και τα δύο αριστερά οπτικά πεδία
στέλνονται στην δεξιά πλευρά του εγκεφάλου

και αμφότερα τα δεξιά πεδία
στέλνονται στην αριστερή πλευρά.

Ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί τις δύο πλευρές
για να κάνει πλήρη απεικόνιση του κόσμου.

Οι επιστήμονες δεν ξέρουν με βεβαιότητα
γιατί έχουμε αυτόν τον ανασυνδυασμό.

Μια θεωρία είναι ότι αυτό άρχισε αφότου
τα ζώα ανέπτυξαν σύνθετα νευρικά συστήματα

τα οποία έδωσαν το προνόμιο της επιβίωσης
με ταχύτερα αντανακλαστικά.

Αν ένα ζώο δει θηρευτή να έρχεται
από την αριστερή πλευρά,

είναι βέλτιστο να δραπετεύσει
προς τα δεξιά.

Έτσι μπορούμε να πούμε ότι ο έλεγχος
όρασης και κίνησης είναι δύο συστήματα

τα οποία βασίζονται σε αυτήν τη δομή
αριστερού και δεξιού,

αλλά προκύπτουν θέματα όταν εφαρμοστεί
η ιδέα στη λογική και στη δημιουργικότητα.

Αυτή η παρερμηνεία ξεκίνησε
στα μέσα της δεκαετίας του 1800

όταν δυο νευρολόγοι, οι Μπροκά και Βέρνικε

εξέτασαν ασθενείς που είχαν προβλήματα
επικοινωνίας λόγω τραυματισμών.

Οι ερευνητές βρήκαν βλάβη στους αριστερούς
κροταφικούς λοβούς των ασθενών

κι έτσι θεώρησαν ότι η γλώσσα ελέγχεται
από την αριστερή πλευρά του εγκεφάλου.

Αυτό ερέθισε τη λαϊκή φαντασία.

Τότε ο συγγραφέας Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον

εισήγαγε την ιδέα
ενός λογικού αριστερού ημισφαιρίου

που ανταγωνίζεται
με ένα συναισθηματικό δεξί ημισφαίριο,

όπως αναπαριστάται από τους χαρακτήρες του
τον Δρ. Τζέκιλ και τον κο Χάιντ.

Αλλά αυτή η ιδέα δεν ευσταθούσε
όταν γιατροί κι επιστήμονες

εξέτασαν ασθενείς στους οποίους
έλειπε ένα ημισφαίριο,

ή των οποίων τα δύο ημισφαίρια
είχαν διαχωριστεί.

Αυτοί οι ασθενείς εκδήλωναν
μια διαφορετική ποικιλία συμπεριφορών,

τόσο λογική όσο και δημιουργική.

Σε μεταγενέστερη έρευνα μια πλευρά
του εγκεφάλου ήταν πιο ενεργή από την άλλη

για κάποιες λειτουργίες.

Η γλώσσα εντοπίζεται
περισσότερο στα αριστερά

και η προσοχή στο δεξί.

Άρα, η μια πλευρά
ίσως κάνει περισσότερη δουλειά

αλλά αυτό ποικίλλει ανά σύστημα
και όχι ανά άτομο.

Δεν υπάρχουν στοιχεία που προτείνουν

ότι τα άτομα έχουν κυρίαρχες
πλευρές του εγκεφάλου,

ή που στηρίζουν την ιδέα
αριστερού και δεξιού διαχωρισμού

ανάμεσα στη λογική και τη δημιουργικότητα.

Ορισμένοι ίσως είναι ιδιαίτερα
λογικοί ή δημιουργικοί,

αλλά αυτό δεν έχει σχέση
με τις πλευρές του εγκεφάλου τους.

Ακόμη και η ιδέα ότι η λογική και
η δημιουργικότητα αντιβαίνουν μεταξύ τους

δεν ευσταθεί.

Η επίλυση σύνθετων μαθηματικών ζητημάτων
χρήζει εμπνευσμένης δημιουργικότητας,

και πολλά δυναμικά έργα τέχνης
έχουν πολυσύνθετα λογικά πλαίσια.

Σχεδόν κάθε επίτευγμα
δημιουργικότητας και λογικής

δηλώνει πως ολόκληρος ο εγκέφαλος
λειτουργεί ενιαία.