Bjorn Lomborg küresel öncelikleri belirliyor
-
0:00 - 0:04Bugün dünyanın en büyük sorunları üzerine konuşmak istiyorum.
-
0:04 - 0:06“Kuşkulu Çevreci”den (The Skeptical Environmentalist) bahsetmeyeceğim,
-
0:06 - 0:08belki o da iyi bir seçim olabilirdi ama.
-
0:08 - 0:09(Kahkahalar)
-
0:09 - 0:12Ama şununla ilgili konuşacağım, dünyadaki büyük sorunlar neler?
-
0:12 - 0:15Ve konuya girmeden önce sizlerden şunu isteyeceğim,
-
0:15 - 0:17hepinizin birer kalem kağıt almanızı istiyorum,
-
0:17 - 0:20çünkü aslında sizden bunu nasıl yapacağımıza dair yardım isteyeceğim.
-
0:20 - 0:22Şimdi, kağıt ve kalemlerinizi çıkarın.
-
0:22 - 0:24Mesele şu, dünyada pek çok sorun var.
-
0:24 - 0:26Ben sadece bunların birkaçını sıralayacağım.
-
0:26 - 0:28800 milyon insan açlıkla yüz yüze.
-
0:28 - 0:301 milyar insan temiz içme suyu bulamıyor.
-
0:30 - 0:322 milyar insan hijyen koşullarından yoksun.
-
0:32 - 0:35Milyonlarca insan HIV ve AIDS nedeniyle ölüyor.
-
0:35 - 0:37Liste böyle uzayıp gidiyor.
-
0:37 - 0:42İki milyar insan iklim değişikliklerinden ciddi şekilde etkilenecek...
-
0:42 - 0:44Dünyanın pek çok sorunu var.
-
0:44 - 0:48İdeal bir dünyada, bu sorunların hepsini çözebilmeliyiz, ama çözmüyoruz.
-
0:48 - 0:50Bütün sorunları çözmüyoruz.
-
0:50 - 0:54Ve madem hepsini çözemiyoruz, kendimize sormalıyız
-
0:54 - 0:57- ki bu konuşma bu yüzden ekonomi oturumunda yapılıyor-
-
0:57 - 1:00hepsini çözemeyeceksek, kendimize sormaya başlamalıyız,
-
1:00 - 1:02önce hangilerini çözmeliyiz?
-
1:02 - 1:04Ve size bugün sormak istediğim soru bu.
-
1:04 - 1:09Diyelim ki önümüzdeki 4 sene içinde, dünyaya faydalı işler yapmamız için ayrılmış
-
1:09 - 1:1250 milyar dolarımız var, bu parayı nereye harcamalıyız?
-
1:12 - 1:15Gelecekte dünyayı bekleyen 10 ana sorunu belirledik,
-
1:15 - 1:17sizlere kısaca bunları okuyacağım.
-
1:17 - 1:19İklim değişiklikleri, bulaşıcı hastalıklar, çatışmalar, eğitim,
-
1:19 - 1:21ekonomik dalgalanmalar, devlet yönetiminde yolsuzluk,
-
1:21 - 1:24yetersiz beslenme ve açlık, nüfus göçleri,
-
1:24 - 1:27hijyen ve temiz su, sübvansiyonlar ve ticari engellemeler.
-
1:27 - 1:29Bunların birçok yönden,
-
1:29 - 1:31dünyanın en büyük sorunlarını da kapsayan sorunlar olduğunu düşünüyoruz.
-
1:31 - 1:33Aslında sorulması gereken soru şudur,
-
1:33 - 1:35size göre dünyadaki en büyük meseleler nelerdir?
-
1:35 - 1:38Bu sorunların çözümüne nereden başlamalıyız?
-
1:38 - 1:40Ama aslında bu yanlış bir soru.
-
1:40 - 1:43Bu, Ocak ayında Davos’ta sorulan soruydu.
-
1:43 - 1:46Ama tabii, insanlardan sorunlara yoğunlaşmalarını istemekte bir sorun var.
-
1:46 - 1:49Çünkü sorunların hepsini çözemiyoruz.
-
1:49 - 1:52Şüphesiz dünyadaki en büyük sorun hepimizin bir gün ölecek olması.
-
1:52 - 1:54Ama bunu çözecek bir teknolojiye sahip değiliz, değil mi?
-
1:54 - 1:57Yani mesele sorunlar için öncelikleri belirlemek değil,
-
1:57 - 2:01sorunların çözümlerine yönelik önceliklerin sıralaması yapmaktır.
-
2:01 - 2:04Örneğin, tabii bu giderek karmaşık hale geliyor olabilir,
-
2:04 - 2:06İklim değişiklikleri için Kyoto gibi bir çözüm önerisi olabilir.
-
2:06 - 2:09Bulaşıcı hastalıklar için sağlık klinikleri veya sineklikler önerilebilir.
-
2:09 - 2:12Çatışmalar için çözüm önerisi Birleşmiş Milletler’in barış gücü olabilir vesaire...
-
2:12 - 2:17Sizden yapmanızı istediğim,
-
2:17 - 2:2030 saniye içinde, biliyorum bu bir yandan
-
2:20 - 2:22imkansız bir iş gibi görünüyor ama, size göre
-
2:22 - 2:24en yüksek önceliklerin neler olduğunu yazmanızı istiyorum.
-
2:24 - 2:27Ve önce, ki bu ekonominin kötücülleştiği bir nokta tabii,
-
2:27 - 2:30neleri yapmamamız gerektiğini yazmanızı istiyorum.
-
2:30 - 2:32Hangi maddeler listenin sonunda yer almalı?
-
2:32 - 2:35Şimdi lütfen, 30 saniye içinde, isterseniz komşunuzla konuşun,
-
2:35 - 2:37ve dünyanın en büyük sorunları için listenin başında
-
2:37 - 2:39ve sonunda hangi çözümler bulunmalı
-
2:39 - 2:41belirleyin.
-
2:41 - 2:44Burada yaptığım bu konuşmanın en olağanüstü tarafı, elbette
-
2:44 - 2:46yapmaktan keyif aldığım bir iş bu ama, bunun için sadece 18 dakikam var.
-
2:46 - 2:48Şimdiden oldukça büyük bir kısmını sizlere verdim, değil mi?
-
2:48 - 2:52Bu süreçle ilgili daha detaya inmek ve sizleri biraz düşündürmek istiyorum,
-
2:52 - 2:54ve aslında şimdiye kadar yaptığımız da buydu.
-
2:54 - 2:56Sizleri aynı zamanda cesaretlendirmek istiyorum.
-
2:56 - 2:58Eminim konuşmanın ardından da fikir alışverişi yapacağız ama,
-
2:58 - 3:00düşünmenizi istediğim asıl konu, öncelik sıralamasını nasıl yaptığımız?
-
3:00 - 3:02Tabii önce kendinize şu soruyu sormanız gerekecek,
-
3:02 - 3:04acaba neden daha önce böyle bir liste yapılmadı?
-
3:04 - 3:09Bunun bir sebebi, öncelikleri sıralamanın çok rahatsızlık verici olmasıdır.
-
3:09 - 3:11Kimse bunu yapmak istemez.
-
3:11 - 3:14Elbette tüm örgütler böyle bir listenin en başında olmak isterler.
-
3:14 - 3:17Ama aynı zamanda, bu örgütler listebaşı olmamaktan nefret de edebilirler.
-
3:17 - 3:21Ve listebaşı olanlardan çok daha fazla
-
3:21 - 3:24liste başı olmayan bulunacağı için, böyle bir listenin
-
3:24 - 3:26yapılmak istenmeyişi anlaşılırdır.
-
3:26 - 3:28Birleşmiş Milletler 60 yıldır faaliyette,
-
3:28 - 3:31buna rağmen BM’de dünyanın sorunları için yapılabilecek
-
3:31 - 3:33temel katkıların bir listesini çıkarmış değiliz,
-
3:33 - 3:36ve tabii, hangilerini önce yapmamız gerektiğini de belirlemedik.
-
3:36 - 3:39Bu demek değil ki, öncelikleri belirlemiyoruz
-
3:39 - 3:43verilen her karar bir önceliklendirmedir aslında, dolaylı yoldan da olsa
-
3:43 - 3:46öncelikleri belirliyoruz- ama tabii bunların detaylandırılıp,
-
3:46 - 3:48üzerinde konuşularak yapılan önceliklendirmeler kadar
-
3:48 - 3:50etkili olması mümkün olmuyor.
-
3:50 - 3:52Burada söylemeye niyet ettiğim şu ki; çok uzun bir süredir,
-
3:52 - 3:56bir menü dolusu seçeneğin olduğu bir durumla karşı karşıyayız.
-
3:56 - 3:58Yapmayı seçebileceğimiz bir yığın şey varken,
-
3:58 - 4:01bunların fiyatlarını ve porsiyonların büyüklüğünü bilmiyorduk.
-
4:01 - 4:03Hiçbir fikrimiz yoktu.
-
4:03 - 4:06Bir restoranta gittiğinizi ve büyük menü kartlarından birine baktığınızı hayal edin.
-
4:06 - 4:08ama fiyatlar hakkında hiçbir fikriniz yok.
-
4:08 - 4:10Bir pizza isteyeceksiniz, bunu biliyorsunuz, ama fiyatı hakkında en küçük fikriniz yok.
-
4:10 - 4:121 dolar olabilir, 1000 dolar olabilir.
-
4:12 - 4:14Aile boyu bir pizza gelebilir.
-
4:14 - 4:16Sadece 1 kişilik bir pizza olabilir, değil mi?
-
4:16 - 4:18Bunları bilmek isteriz.
-
4:18 - 4:20Kopenhag Konsensus’unun yapmaya çalıştığı işte budur --
-
4:20 - 4:23konuların üstlerine fiyat etiketlerini iliştirmeye çalışmak.
-
4:23 - 4:26Ve en temel hatlarıyla, Kopenhag Konsensus’unun işlevi de budur.
-
4:26 - 4:30Her alandan üçer tane olmak üzere, dünyanın en iyi 30 ekonomistiyle çalışıyoruz.
-
4:30 - 4:33Dünyanın en iyi ekonomistlerinden 3'ü, iklim değişiklikleriyle ilgili raporlar yazıyor.
-
4:33 - 4:36Neler yapabiliriz? Hangi bedelleri ödeyeceğiz?
-
4:36 - 4:37Ve bunların sağlayacağı faydalar neler olacak?
-
4:37 - 4:39Bulaşıcı hastalıklar için de aynı şekilde.
-
4:39 - 4:42Dünyanın alanında en iyi 3 uzmanı ne yapabiliriz diye soruyor?
-
4:42 - 4:43Ve bedeli ne olacak?
-
4:43 - 4:46Bu konuda ne yapmalıyız ve ortaya çıkan sonuç ne olur?
-
4:46 - 4:47Ve bunun gibi soruların cevaplarını veriyorlar.
-
4:47 - 4:49Sonrasında dünyanın en iyi ekonomistlerini
-
4:49 - 4:533'ü Nobel ödüllü olmak üzere, dünyanın en iyi 8 ekonomistini,
-
4:53 - 4:56Mayıs 2004'te Kopenhag'da buluşturduk.
-
4:56 - 4:58Onlara “rüya takım” diyorduk.
-
4:58 - 5:01Cambridge Üniversitesi Öğrenci Konseyi onlara
-
5:01 - 5:03“Ekonominin Real Madrid’i” demeye karar verdi.
-
5:03 - 5:05Bu, Avrupa’da geçerliliği olan bir tanım tabii, burada aynı etkiyi yaratmayabiliyor.
-
5:05 - 5:09Yaptıkları basitçe, önceliklerin belirlendiği bir liste ortaya çıkarmaktı.
-
5:09 - 5:11Tabii akla ilk şu soru geliyor, neden ekonomistler?
-
5:11 - 5:13Bu soruyu sorduğunuz için çok memnun oldum tabii --(Kahkahalar)--
-
5:13 - 5:15Çünkü bu çok iyi bir soru.
-
5:15 - 5:18Mesele şu, sıtma hastalığını merak ediyorsanız,
-
5:18 - 5:20sıtma hastalıkları uzmanına danışırsınız.
-
5:20 - 5:22İklimle ilgili sorularınız varsa, bir iklimbilimciye sorarsınız.
-
5:22 - 5:25Ama bu iki sorundan hangisini daha önce çözmemiz gerektiğini bilmek istiyorsanız,
-
5:25 - 5:28ikisine de danışamazsınız, çünkü bu onların uzmanlık alanı değildir.
-
5:28 - 5:30Bu ekonomistlerin işidir.
-
5:30 - 5:31Onlar öncelikleri belirlerler.
-
5:31 - 5:36Önce hangi sorunları çözmemiz gerektiğini bulmak, son derece pis bir iş olsa da onların işi.
-
5:36 - 5:38Ve hangilerini daha sonraya bırakacağımızı bulmak?
-
5:38 - 5:41Şimdi, listenin son hali bu ve bunu bugün sizlerle paylaşmak istiyorum.
-
5:41 - 5:43Bunu web sitesinde görmeniz de mümkün tabi,
-
5:43 - 5:46ve gün içinde de, eminim üstünde konuşmaya devam edeceğiz..
-
5:46 - 5:48Bir liste ortaya çıkardılar, ki dediklerine göre
-
5:48 - 5:51listede kötü projeler var -- 1 dolar yatırdığınızda,
-
5:51 - 5:54karşılığında 1 dolardan daha az fayda sağlayan projeler.
-
5:54 - 5:58Listenin devamında vasat projeler, iyi projeler ve çok iyi projeler yer alıyor.
-
5:58 - 6:00Ve tabii, başlangıçta yapmamız gerekenler çok iyi olan projeler.
-
6:00 - 6:02Listenin tersinden gideceğim
-
6:02 - 6:04böylelikle en son, en iyi projelere geleceğiz.
-
6:04 - 6:06Bunlar kötü olan projelerdi.
-
6:06 - 6:10Gördüğünüz gibi listenin sonunda iklim değişikliği yer alıyor.
-
6:10 - 6:14Bu birçok insanı kızdırıyor, bir de muhtemelen bu,
-
6:14 - 6:16insanların, benim de dönmemi istemeyecekleri bir konu.
-
6:16 - 6:18Ben de bunun hakkında konuşmak istiyorum çünkü gerçekten ilginç.
-
6:18 - 6:20Neden bu gündeme geldi?
-
6:20 - 6:22Aslında buna konuşmanın devamında da geri dönmeye çalışacağım
-
6:22 - 6:24çünkü bu muhtemelen
-
6:24 - 6:26yazdığınız listelerde fikir ayrılığına düştüğümüz konulardan biri olacak.
-
6:26 - 6:29Kyoto’nun --veya Kyoto’dan daha kapsamlı bir işin--
-
6:29 - 6:31başarısız birer uygulama olacağını söylemelerinin nedeni
-
6:31 - 6:33Kyoto’nun verim alınamayacak bir çalışma olmasıdır.
-
6:33 - 6:35Bu küresel ısınma yoktur demek anlamına gelmiyor.
-
6:35 - 6:37Bunun büyük bir problem olmadığı da söylenmiyor.
-
6:37 - 6:39Ama deniliyor ki, bu konuda yapabileceğimiz
-
6:39 - 6:42büyük harcamalar sonucu çok küçük faydalar göreceğiz.
-
6:42 - 6:46Makro ekonomik modellemelerin çoğunun bize gösterdiği sonuç şu ki,
-
6:46 - 6:51herkes de buna katılıyor sanırım, Kyoto yılda 150 milyar dolara maloluyor.
-
6:51 - 6:53Bu çok ciddi bir rakam.
-
6:53 - 6:55Her yıl Üçüncü Dünya ülkelerine yaptığımız
-
6:55 - 6:57global gelişim yardım paketinin 2-3 katı.
-
6:57 - 6:59Buna karşın sağladığı fayda da çok küçük.
-
6:59 - 7:03Tüm modellemeler, bu çalışmanın küresel ısınmayı 2100'e gelindiğinde sadece 6 yıl için ertelenmiş olacağını gösteriyor.
-
7:03 - 7:07Yani Bangladeş’deki biri 2100’de başına gelecek bir sel felaketini 2106’da yaşayacak.
-
7:07 - 7:09Ki bu küçük bir fayda, ama yeterli bir fayda değil.
-
7:09 - 7:14Yani buradaki fikirle, büyük paralar karşılığında çok küçük faydalar elde edebildiğimiz.
-
7:14 - 7:16Bu konuyu biraz somutlaştırabilmek adına şu örneği vereceğim,
-
7:16 - 7:18BM’in değerlendirmelerine göre bu rakamın yarısı ile,
-
7:18 - 7:20yani yılda 75 milyar dolarla,
-
7:20 - 7:23Dünya’nın tüm temel sorunlarını çözebiliyoruz.
-
7:23 - 7:26Yaşayan her birey için temiz içme suyu, hijyenik koşullar,
-
7:26 - 7:29temel sağlık ve eğitim ihtiyaçlarını sağlayabiliyoruz.
-
7:29 - 7:33Burada kendimize sormamız gereken soru şu, çok küçük fayda sağlayabildiğimiz bu işe,
-
7:33 - 7:34bu rakamın iki katı kadar harcama yapmak istiyor muyuz?
-
7:34 - 7:37Yoksa yarısı ile inanılmaz faydalar sağlayabileceğimiz başka işlere mi yatırım yapmalıyız?
-
7:37 - 7:40Ve bu, bu bir projenin neden başarısız sayıldığının göstergesidir.
-
7:40 - 7:43Bu demek değil ki, bütün bu paraya sahip olsaydık bunu da yapmak istemezdik.
-
7:43 - 7:47Ama bu şu demek, maalesef sahip değiliz ve önceliğimiz de şimdilik bu değil.
-
7:47 - 7:50Sırada, vasat projeler var, fark etmişsinizdir hepsiyle ilgili uzun uzun konuşmayacağım,
-
7:50 - 7:54ama bulaşıcı hastalıklar, temel sağlık hizmeti bu listede yerini aldı
-
7:54 - 7:57çünkü evet, temel sağlık hizmeti önemlidir.
-
7:57 - 8:00Çok ciddi faydalar sağlanabilirdi, ama bu da çok ama çok büyük maliyetli bir iş.
-
8:00 - 8:02Yine buradan da görünen şu ki,
-
8:02 - 8:04bir anda denklemin iki tarafını birden düşünmeye başlıyoruz.
-
8:04 - 8:08İyi projelere baktığınızda, hijyenik koşullar ve temiz su ile ilgili birçok proje var.
-
8:08 - 8:10Hijyen ve temiz su elbette çok önemli,
-
8:10 - 8:13ama altyapı maliyetleri çok yüksek.
-
8:13 - 8:15Bu yüzden sizlere dünyadaki sorunlarla nasıl başa çıkmalıyız konusu gündeme geldiğinde
-
8:15 - 8:18en azından ilk sıralarda dikkate almamız gereken
-
8:18 - 8:21dört öncelikli sorundan bahsetmek istiyorum.
-
8:21 - 8:25Dikkate alınması gereken öncelikli dördüncü sorun sıtma - sıtmayla başa çıkma.
-
8:25 - 8:29Sıtma, dünyada her yıl milyonlarca insanın yakalandığı bir hastalık.
-
8:29 - 8:33Hatta mağduru olan ülkelerde her yıl
-
8:33 - 8:35gayri safi milli hasıladan aldığı yüzdeyi yükseltmeye neden olabiliyor.
-
8:35 - 8:39Önümüzdeki 4 yıl içinde 13 milyar dolar yatırım yaptığımızda,
-
8:39 - 8:41sıtma vakalarını yarıya düşürebiliriz.
-
8:41 - 8:44500.000 kişiyi ölümden döndürebiliriz,
-
8:44 - 8:47ama daha da önemlisi, her yıl bir milyar kadar insana
-
8:47 - 8:48sıtma bulaşmasının önüne geçebiliriz.
-
8:48 - 8:50Böylelikle, bu insanların, mücadele etmeleri gereken başka birçok sorunla
-
8:50 - 8:53uğraşmaları için gereken gücü önemli ölçüde sağlamış oluruz.
-
8:53 - 8:56Elbette, uzun vadede de küresel ısınmayla mücadele edebilmelerini.
-
8:57 - 9:00Üçüncü en iyi proje, serbest ticaret.
-
9:00 - 9:03Temel olarak model, serbest ticaret ortamı sağlayabilirsek,
-
9:03 - 9:06özellikle Avrupa ve Amerika’daki sübvansiyonları kısıtlayabilirsek,
-
9:06 - 9:10global ekonomiyi canlandırmış oluruz.
-
9:10 - 9:14Bu canlanma 2,400 milyar dolar gibi şaşırtıcı bir rakama mukabil
-
9:14 - 9:16ki bunun yarısı Üçüncü Dünya ülkelerinin payına düşecektir.
-
9:16 - 9:19Bir kez daha tekrarlarsak, söylemeye çalıştığım şu ki; aslında
-
9:19 - 9:22200-300 milyon insanı 2 ile 5 yıl arasında bir süre içinde,
-
9:22 - 9:25radikal bir hızla, yoksulluktan kurtarabiliriz.
-
9:25 - 9:27Bu yapabileceğimiz en iyi üçüncü şey olur.
-
9:27 - 9:31Yapabileceğimiz ikinci en iyi şey, yetersiz ve kötü beslenme üzerine yoğunlaşmaktır.
-
9:31 - 9:34Sadece genel olarak yetersiz beslenme değil, bunu yapmanın çok ucuz bir yolu var
-
9:34 - 9:37- ki bu mineraller gibi mikro besinlerin eksikliğiyle mücadeleden geçiyor.
-
9:37 - 9:40Temel olarak, dünya nüfusunun yarısı
-
9:40 - 9:42demir, çinko, iyot ve A vitamini eksikliğinden muzdarip.
-
9:42 - 9:4412 milyar dolar civarında bir yatırım yaptığımızda,
-
9:44 - 9:47bu sorunun önüne güçlü bir set çekebiliyoruz.
-
9:47 - 9:50-- ki bu da yapacağımız en iyi ikinci yatırım oluyor.
-
9:50 - 9:55Ve en iyi proje, HIV/AIDS sorununa yoğunlaşmak olacaktır.
-
9:55 - 9:59Temel olarak, önümüzdeki sekiz sene içinde 27 milyar dolar yatırım yaparsak,
-
9:59 - 10:0328 milyon yeni HIV/AIDS vakasının önüne geçmiş oluyoruz.
-
10:03 - 10:07Bir kez daha, burada yapılacak iş ve yoğunlaşılacak olan şu;
-
10:07 - 10:10HIV/AIDS ile mücadelede birbirinden tamamen farklı iki yöntem var.
-
10:10 - 10:13Biri tedavi, diğeri ise korunma.
-
10:13 - 10:16Ve yine, ideal bir dünyada, ikisini birden yapardık.
-
10:16 - 10:19Ama ikisini de yapamadığımız, veya ikisinde de pek başarılı olamadığımız bir dünyada,
-
10:19 - 10:23kendimize en azından, ilk önce hangisine yatırım yapacağımızı sormalıyız.
-
10:23 - 10:26Ve tedavi, korunmaya nispeten çok çok daha pahalı bir yöntem.
-
10:26 - 10:30Yani odak noktamız, korunmaya yapacağımız yatırımlarla
-
10:30 - 10:32çok daha büyük faydalar sağlayabilecek olmamız.
-
10:32 - 10:34Kısacası, harcayacağımız para ile
-
10:34 - 10:37tedavi yönteminde X kadar fayda sağlayabilecekken,
-
10:37 - 10:40korunma yöntemiyle bunun 10 katı kadar fazla fayda sağlayabiliyoruz.
-
10:40 - 10:43Yani bir kez daha tekrarlarsak, ilk aşamada, tedavi etmektense
-
10:43 - 10:44korunmaya odaklanıyoruz.
-
10:44 - 10:48Bütün bunlar bizi, önceliklerimizle ilgili düşündürmeye yöneltiyor.
-
10:48 - 10:52Sizden öncelik listenize bakıp karar vermenizi istiyorum,
-
10:52 - 10:54doğru bir liste yaptınız mı?
-
10:54 - 10:56Burada ortaya çıkan listeye yaklaşabildiniz mi?
-
10:56 - 11:00Tabii eminim ki, burada yine iklim değişikliği sorunu gündeme geliyor.
-
11:00 - 11:03Birçok insanın bunu yapmamızın gerekliliği konusunda tereddütleri olduğunu fark ediyorum.
-
11:03 - 11:05İklim değişikliği sorununa da eğilmeliyiz tabii,
-
11:05 - 11:08başka hiçbir sebebi olmasa bile, sadece gerçekten büyük bir sorun olduğu için bu konuya değinmeliyiz.
-
11:08 - 11:11Ama tabii, bütün sorunlara eğilemiyoruz.
-
11:11 - 11:13Dünyada çözülmeyi bekleyen pek çok sorun var.
-
11:13 - 11:17Aslında yapmaya çalıştığım, sorunlara gerçekten odaklanacaksak
-
11:17 - 11:19doğru sorunlara odaklanmamızı sağlamak.
-
11:19 - 11:22Daha az yararlı olabileceklerimizdense, çok daha fazla yararlı olabileceklerimize.
-
11:22 - 11:25Ve bence, rüya takımdan Thomas Schelling
-
11:25 - 11:29bunu çok çok güzel ifade etmişti.
-
11:29 - 11:32“İnsanların unuttukları bir şey var; önümüzdeki 100 yıl içinde,
-
11:32 - 11:35ki iklim değişikliğinin çoğu etkileri bu süreçte ortaya çıkacak,
-
11:35 - 11:37insanlık çok çok daha zengin olacak.
-
11:37 - 11:41Birleşmiş Milletler’in en karamsar değerlendirmelerine göre bile,
-
11:41 - 11:442100 yılında, gelişmekte olan ülkelerde, sıradan bir insanın geliri
-
11:44 - 11:46bugün bizim elde ettiğimiz gelir kadar olacak.
-
11:46 - 11:50Daha büyük ihtimalle, bizim mevcut halimizden 2 ile 4 katımız kadar daha zengin olacaklar.
-
11:50 - 11:52Ve tabii, bizlerin, bundan çok daha zengin olacağız.”
-
11:52 - 11:56Söylemeye çalıştığım, insan hayatı kurtarmaktan bahsettiğimiz zaman,
-
11:56 - 11:59ya da 2100 yılında Bangladeş’teki insanlara yardım etmekten,
-
11:59 - 12:01fakir bir Bangladeşliden bahsetmiyoruz.
-
12:01 - 12:03Aslında, bugünün oldukça zengin bir Hollandalısından bahsediyoruz.
-
12:03 - 12:05Yani esas nokta şu,
-
12:05 - 12:09günümüzden 100 yıl sonrasında yaşayacak, oldukça zengin bir Hollandalıya,
-
12:09 - 12:11yüklü bir para harcayıp küçük bir yardımda mı bulunmak istiyoruz?
-
12:11 - 12:16Yoksa şu anda, Bangladeş’te, gerçekten yoksulluk içinde yaşayan,
-
12:16 - 12:19gerçekten yardıma ihtiyacı olan ve bizim çok ucuza yardım eli uzatabileceğimiz insanlara mı yardım etmek istiyoruz?
-
12:19 - 12:24Veya Schelling’in ifade ettiği gibi, 2100’de yaşayıp 2005'i düşünen zengin bir Çinli, Bolivyalı ya da zengin bir Kongolu
-
12:24 - 12:29--öyle olacakları varsayılıyor--olduğunuzu düşünün ve şöyle diyorsunuz:
-
12:29 - 12:35“O dönemde yardıma asıl ihtiyacı olan ve daha faydalı olabilecekleri
-
12:35 - 12:39büyük dedelerim dururken,
-
12:39 - 12:43iklim değişikliği için bana faydası olacağını düşündükleri
-
12:43 - 12:46bu küçücük yardımla,
-
12:46 - 12:49bu kadar çok uğraşmış olmaları ne tuhaf?”
-
12:49 - 12:52Sanırım bu gerçekten bize,
-
12:52 - 12:54önceliklendirme işini neden yapmamız gerektiğini açıkça anlatıyor.
-
12:54 - 12:57Her ne kadar bu bizim, sorunları en yalın haliyle ele almamıza izin vermese de.
-
12:57 - 13:02Tabii bunun ana sebebi, iklim değişikliği sorunu ile ilgili kafamızda çok net resimlemeler var.
-
13:02 - 13:05Biliyorsunuz, “Yarından Sonra” filmi var --çok iyi görünüyor, değil mi?
-
13:05 - 13:08İzlemek istiyorum o anlamda, iyi bir film, evet,
-
13:08 - 13:11ama Emmerich’in bir sonraki filminde
-
13:11 - 13:14Brad Pitt’e Tanzanya’da bir yerlerde
-
13:14 - 13:16tuvalet kazdırmasını filan beklemeyin. (Kahkaha)
-
13:16 - 13:18Bunun filme kazandıracağı pek fazla bir şey yok tabii.
-
13:18 - 13:20Şimdi birçok yönden, Kopenhag Konsensüs’ü
-
13:20 - 13:22ve bütün bu önceliklendirme konuşmalarının
-
13:22 - 13:25sıkıcı sorunlara karşı bir savunma olduğunu düşünüyorum.
-
13:25 - 13:29Bunları, bize kendimizi daha iyi hissettirdikleri
-
13:29 - 13:34ya da medyanın daha çok ilgisini çeken sorunlar oldukları için değil,
-
13:34 - 13:37en büyük faydayı sağlayabileceğimiz projeler olduklarını bildiğimiz için ele almalıyız.
-
13:37 - 13:40Diğer itirazlar, ki bence bunlara değinmek önemli --
-
13:40 - 13:44benim veya bizim, bir şekilde varsayımlarımızı yanlış seçimlere göre yapıyor olmamız.
-
13:44 - 13:46İdeal bir dünyada, elbette bütün sorunları çözmeliyiz
-
13:46 - 13:48kesinlikle aynı fikirdeyim.
-
13:48 - 13:50Bence hepsini birden çözmeliyiz, ama çözemiyoruz.
-
13:50 - 13:541970’te gelişmiş dünya bizlerin, onların gelişmekte olan dünyalarında yaptıklarının
-
13:54 - 14:00iki katı kadar harcama yapacağımızı öngörmüştü.
-
14:00 - 14:02O günden beri yaptığımız yardımlar yarıya indi.
-
14:02 - 14:05Yani ortada, bütün büyük sorunları
-
14:05 - 14:07bir anda çözebilecekmişiz gibi bir durum yok.
-
14:07 - 14:10Benzer şekilde, insanlar, “Peki Irak savaşı ne olacak?” diye soruyor.
-
14:10 - 14:12Biliyorsunuz, 100 milyar dolar harcadık.
-
14:12 - 14:14Neden o parayı dünyaya faydalı olacak işlerde kullanmıyoruz?
-
14:14 - 14:15Hepsine katılıyorum.
-
14:15 - 14:17Eğer herhangi biriniz Bush’u bunu yapmaya ikna edebilirse iyi olur.
-
14:17 - 14:19Ama yine söylemeye çalıştığım şey şu,
-
14:19 - 14:21eğer başka bir 100 milyar dolar bulursanız,
-
14:21 - 14:24bunu yine elimizden gelen en iyi şekilde kullanmak isteriz, değil mi?
-
14:24 - 14:26Yani burada asıl mesele, en başa dönüp
-
14:26 - 14:28doğru önceliklerin ne olduğu üzerine düşünmek.
-
14:28 - 14:32Kısaca özetleyerek belirtmeliyim, bu ortaya çıkardığımız liste gerçekten doğru bir liste mi?
-
14:32 - 14:35Bilirsiniz, dünyanın en iyi ekonomistlerine danıştığınızda,
-
14:35 - 14:38bu insanların yaşlı beyaz Amerikalılar olması kaçınılmaz oluyor.
-
14:38 - 14:40Ve bilirsiniz, onlar da dünyanın geri kalanına dönüp bakmak için
-
14:40 - 14:44her zaman en iyi adamlar olmayabiliyorlar.
-
14:44 - 14:46Sonuç olarak dünyanın her yerinden 80 genç insana
-
14:46 - 14:48gelip aynı sorunu çözmeleri için davette bulunduk.
-
14:48 - 14:52Koyulan iki koşul vardı, birincisi bir üniversitede okuyor olmaları,
-
14:52 - 14:54ve ikincisi İngilizce konuşuyor olmalarıydı.
-
14:54 - 14:57Başta, büyük bir çoğunluğu, gelişmiş ülkelerdendi.
-
14:57 - 14:59Hepsinin ele alacağı konu aynıydı ama kendi listelerini oluştururken
-
14:59 - 15:02konuşmaların kapsamının çok dışına da çıkabileceklerdi,
-
15:02 - 15:04ve öyle de yaptılar.
-
15:04 - 15:06Ve işin şaşırtıcı yanı, listeler çok benzerdi--
-
15:06 - 15:09yetersiz beslenme ve hastalıklar en başta
-
15:09 - 15:11ve iklim değişikliği listenin sonunda.
-
15:11 - 15:12Bunu pek çok kez tekrarladık.
-
15:12 - 15:15Başka birçok seminerler ve üniversite öğrencileri oldu ve başka birçok değişik şey.
-
15:15 - 15:18Her seferinde ortaya çıkan liste hemen hemen aynıydı.
-
15:18 - 15:22Ve bu bana, önümüzde bizi önceliklerimize dair düşünmeye iten bir yolda
-
15:22 - 15:27ilerlediğimize inanmam için büyük umut veriyor.
-
15:27 - 15:29Ve dünyada önemli olan şey nedir derken.
-
15:29 - 15:32tabii ideal dünyada, tekrar ediyorum, bütün sorunları birden çözmek isteriz.
-
15:32 - 15:36Ama bunu yapamıyorsak, o zaman nereden başlamamız gerektiğini düşünmeye başlayabiliriz.
-
15:36 - 15:38Kopenhag Konsensus’unu bir süreç olarak düşünüyorum.
-
15:38 - 15:402004’te yaptık,
-
15:40 - 15:412008 ve 2012 için çok daha fazla insanı bir araya getirmeyi
-
15:41 - 15:45ve çok daha faydalı bilgiler elde etmeyi umut ediyoruz.
-
15:45 - 15:47Dünya için doğru olan yolun haritasını çıkarmak
-
15:47 - 15:50diğer yandan politik koşulları ve öncelikleri de düşünmek.
-
15:50 - 15:52Söylemeye başlamamız gereken,
-
15:52 - 15:55“Büyük bedeller ödeyip küçük faydalar sağlayacağımız işler değil;
-
15:55 - 15:57nasıl yapacağımızı bilmediklerimizi de değil;
-
15:57 - 16:00ama hemen şimdi, düşük bedellerle, en büyük faydayı sağlayacağımız
-
16:00 - 16:04muhteşem işleri yapalım hadi” olmalıdır.
-
16:04 - 16:06Günün sonunda, bunların hepsini nasıl önceliklendirdiğimize dair
-
16:06 - 16:08yaptığımız tartışmalara itiraz edebilirsiniz,
-
16:08 - 16:11ama yaptıklarımız kadar yapmadığımız şeyler de olduğu konusunda
-
16:11 - 16:13dürüst ve açıksözlü olmalıyız.
-
16:14 - 16:16Bazı şeyler için gereğinden fazla endişelenirsek,
-
16:16 - 16:18diğer şeyler için endişelenemeyecek duruma gelebiliriz.
-
16:18 - 16:20Umarım bu konuşma bize daha iyi önceliklendirmeler yapmamızda,
-
16:20 - 16:22ve dünya için nasıl daha iyi işler yapabiliriz diye düşünmemizde yardımcı olur.
-
16:22 - 16:23Teşekkür ederim.
- Title:
- Bjorn Lomborg küresel öncelikleri belirliyor
- Speaker:
- Bjorn Lomborg
- Description:
-
50 milyar dolarınız olsa, hangisine çözüm arardınız, AIDS mi küresel ısınma mı? Danimarkalı siyaset bilimci Bjorn Lomborg'tan sürpriz yanıtlar.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 16:24