Non estás a mercé das túas emoción: o teu cerebro as constrúe

Podes mirar para a cara de alguén e saber o que sente? Todo o mundo experimenta igual a felicidade, a tristura ou a ansiedade? Que son, ao fin, as emocións? A profesora Lisa Feldman Barrett leva 25 anos escrutando as expresións faciais, escaneando cerebros e analizando centos de estudos fisiolóxicos para comprender qué son realmente as emocións. Aquí comparte os resultados da súa exhaustiva investigación, e explica como podemos controlar as emocións máis do que pensamos.

O meu laboratorio de investigación
está a quilómetro e medio de onde

estouparon varias bombas durante
a Maratón de Bostón en 2013

O terrorista supervivinte,
o checheno Dzhokhar Tsarnaev

Foi xulgado, condenado e
sentenciado a morte

Agora ben, cando un xurado
ten que decidir

entre condenar a entrar na cadea
e a pena de morte

basea a súa decisión principalmente
en se lle parece que o acusado

sente remorsos polos seus actos.

Tsarnaev pediu perdón,

pero cando os membros do xurado
o miraban á cara

o que vían era unha expresión fría

Ben, Tsarnaev é culpable,
non hai dúbida diso.

Matou e mutilou a persoas inocentes,

non veño discutir iso.

O meu corazón está con calquera que sufra.

Pero como científica, teño que dicilo

os xurados non detectan
nin poden detectar os remorsos

nin calqueroutra emoción en ninguén,
nunca.

Eu tampouco podo, nin vós,

porque as emocións non son
o que pensamos que son.

Non se expresan nin recoñecen
universalmente.

Non son reaccións programadas
do cerebro

que sexan incontrolables.

Vimos entendendo mal
a natureza das emocións

desde hai moito tempo,

e entendermos que son realmente as emocións
ten consecuencias importantes para todos.

Levo investigando as emocións
desde hai 25 anos,

no meu laboratorio estudamos as caras
medindo os sinais eléctricos

que provocan os músculos ao contraerse
para produciren as expresións faciais.

Indagamos no corpo humano
nas emocións

Analizamos centos de estudos
de fisioloxía humana

implicando a miles de participantes.

Escaneamos centos de cerebros,

e examinamos todos os estudos
de neuroimaxe das emocións

publicados nos últimos 20 anos.

E os resultados desta investigación
son rotundamente consistentes.

Pode parecer que as emocións
están programadas

que simplemente se disparan e ocorren,

pero non é así.

Poderíase pensar que o cerebro
está cableado con circuítos emocionais,

que nacemos con eses circuítos,
pero non é así.

De feito, ningúen nesta sala
ten circuítos emocionais no cerebro.

De feito, ningún cerebro neste planeta
contén circuítos emocionais.

Entón, que son realmente as emocións?

Ben, abróchense os cinturóns, porque...

as emocións son suposicións.

Son suposicións que o cerebro
constrúe no momento

en que millóns de neuronas
se poñen a traballar xuntas,

e temos máis control sobre
esas suposicións

do que imaxinamos.

Se isto vos soa absurdo,
ou mesmo unha tolería,

compréndovos porque, francamente,
se non vise as probas en min mesma,

décadas de probas sobre min mesma,

estou certa que non podería crelo.

Pero o punto de partida é que as emocións
non están implantadas no cerebro ao nacer.

Senón que se constrúen.

Para entender o que quero dicir,
vexamos isto.

Neste momento o voso cerebro
está a traballar coma louco.

As vosas neuronas están disparando
como tolas, tratando de darlle sentido

de ver algo máis que manchas
brancas e negras.

O voso cerebro está a repasar
toda unha vida de experiencias,

facendo milleiros de suposicións
ao mesmo tempo,

sopesando as probabilidades,

tratando de responder á pregunta,

"a que se parece isto?"

non "que é isto?"

senón "que é o máis parecido
que coñezo?

E todo isto pasa nun abrir e
pechar de ollos.

Se o voso cerebro aínda se está a
espremer para atopar unha coincidencia

E aínda só vedes manchas brancas e negras,

estades no estado que chamamos
"cegueira experiencial",

e vouvos curar a cegueira.

Esta é a miña parte favorita.
Estades prontos para ser curados?

[exclamacións]

Perfecto. Imos aló.

[exclamacións]

Perfecto.

Agora moitos vedes unha cobra,

e por que?

Porque cando o voso cerebro acode
á vosa experiencia previa,

agora hai novo coñecemento,

o coñecemento que provén
da fotografía.

E o verdadeiramente xenial é que

ese coñecemento que vides de
adquirir hai un momento

fai que cambie a forma de percibir
as manchas. Agora mesmo.

O voso cerebro está a construír
a imaxe dunha cobra

onde non hai ningunha cobra,

e este tipo de alucinación

é o que os neurocientíficos coma min
chamamos "predicións".

As predicións constitúen, basicamente,
a forma de traballar do cerebro.

Para o voso cerebro é o de todos os días.

As predicións son a base de
calquera experiencia que tedes.

A base de calquera acción que facedes.

De feito, as predicións son o que permite
que entendades as miñas palabras

conforme me veñen...

[Público: aos beizos.
Lisa: aos beizos. Exactamente.

As predicións son primordiais.

Axúdannos a darlle sentido ao mundo
de forma rápida e eficaz.

Por tanto, o voso cerebro
non reacciona ante o mundo.

Usando a experiencia previa,

o voso cerebro predí e constrúe

a vosa experiencia do mundo.

A forma en que vemos as emocións
nos demais, está baseada en predicións.

Para nós é como se ,simplemente,
estivésemos a ver a cara de alguén,

e só lemos a emoción visible
nas súas expresións faciais

igual que se lésemos palabras nunha páxina.

Pero en realidade, a idea é que
o voso cerebro está predicindo.

Está a usar a experiencia previa
de situacións similares

para tratar de comprender.

Desta volta, non estás a lle dar
sentido a unhas manchas,

estás a darlle sentido
a movementos faciais

como engurrar os beizos
ou levantar unha cella.

E esa mirada fría?

Parece un asasino sen remorsos,

pero unha mirada fría tamén significa

que alguén acepta estoicamente a derrota,

que de feito é o que a cultura chechena
prescribe para alguén

na situación de Dzhokhar Tsarnaev.

Así que a lección

é que as emocións que cres
detectar noutra persoa

en realidade veñen en parte
do que hai na túa cabeza.

E isto ocorre no xulgado,

pero tamén na clase,

na cama,

e na sala de xuntas.

E aquí ven a miña preocupación:

as compañías tecnolóxicas
que non imos citar...

ou si.

Xa sabedes, Google, Facebook...

(Risas)

gastan millóns de dólares en investigar
en sistemas para detectar emocións,

pero están respondendo
á pregunta equivocada,

porque tentan detectar as emocións
na cara e no corpo,

pero as emocións non están
na cara ou no corpo.

Os movementos físicos non teñen
un significado emocional intrínseco.

Temos nós que darlle sentido.

Unha persoa, ou unha máquina
ten que poñelos nun contexto,

e iso é o que lles dá sentido.

Así é como sabemos que un sorriso
pode indicar tristura

e o pranto pode ser de felicidade,

e unha cara estóica, inmóbil
pode significar

que estás cabreado, matinando
en como eliminar o teu enemigo.

Agora, se aínda non me pasei moito,

vou ir un pouco máis aló para dicirvos

que a forma en que experimentades
as vosas propias emocións

é exactamente o mesmo proceso.

O voso cerebro basicamente
fai predicións, suposicións,

que se constrúen no momento

con milleiros de neuronas
traballando xuntas.

O voso cerebro vén programado
para crear algúns sentimentos,

sentimentos sinxelos que veñen
da fisioloxía do voso corpo.

Cando nacedes

podedes ter sentimentos
como calma ou axitación,

excitación, confort, disconfort,

Pero eses sentimentos simples
non son emocións.

Están en ti en cada momento
consciente da túa vida.

Son simples resumos do que
está a ocorrer no voso corpo,

como se fosen un barómetro.

Pero teñen pouco detalle,

e necesitades eses detalles
para saber qué virá despois.

Que che din eses sentimentos?

E como vos dá detalles o cerebro?

Iso é o que as predicións son.

As predicións conectan
as sensacións corporais

proporcionadas por eses
sentimentos simples

co que ocorre ao voso arredor

para que saibades o que facer.

E ás veces,

esas construcións son emocións.

Por exemplo, se entrásedes
nunha pastelaría,

o voso cerebro podería predicir
que vos ides atopar

o arrecendo das galletas
galletas de chocolate recén feitas.

Sei que o meu cerebro prediciría

o recendo das galletas de
chocolate recén feitas.

E os nosos cerebros provocan
que os nosos estómagos se remexan,

preparándos para comer esas galletas.

E se estamos no correcto,

se de verdade acaban de saír
do forno unhas galletas,

os nosos cerebros terán
construído a fame,

e estaremos listos para gozar
desas galletas.

e dixerilas eficientemente,

o que significa que poderemos comer
un montón delas,

que está moi ben.

Vexo que non rides. Pois falo en serio.

(Risas)

Pero aquí está a cousa.

Ese estómago que se remexe,

se a situación fose outra,

tería un significado completamente
distinto.

Se o voso cerebro predicise
un estómago que brúa

por exemplo, na sala dun hospital
mentres agardades por uns resultados,

o voso cerebro construiría medo,

ou preocupación, ou ansiedade,

e provocaría, tal vez,

que retorcésedes as mans

ou inspirásedes profundamente,
ou mesmo que chorásedes

De acordo? a mesma sensación física,
o mesmo estómago que brúa,

distinta experiencia.

Así que a mensaxe disto

é que as emocións que parece
que vos suceden

en realidade son creadas por vós.

Non estades a mercé de
míticos circuítos emocionais

fondamente soterrados nalgunha
parte antiga do voso cerebro.

Tedes máis control sobre as vosas emocións

do que pensades.

Non quero dircir que baste
con estralar os dedos

para cambiar como se sente un,
como quen cambia de roupa,

pero o voso cerebro está conectado

de xeito que se cambiades os ingredientes
que usa para construír as emocións,

podedes cambiar a vosa vida emocional.

Se cambiades eses ingredientes hoxe,

basicamente aprenderédeslle ao voso
cerebro como predicir doutro xeito mañá,

e isto é o que eu chamo
serdes arquitectos da vosa experiencia.

Poño un exemplo.

Todos témonos sentido nerviosos
antes dun exame, non si?

Pero algunha xente experimenta
unha ansiedade incapacitante.

Teñen ansiedade diante do exame.

Baseándose na experiencia
de exames pasados,

os seus cerebros predín
un ritmo cardíaco martelante,

mans suorosas,

tanto que se senten incapaces
de facer o exame.

Non o fan ben,

e ás veces non só suspenden a materia
senón que fracasan na carreira.

Pero aquí está o asunto:

un corazón martelante non é
necesariamente ansiedade.

Pode que o voso corpo se estea
preparando para a batalla

para niquelar ese exame...

ou, por exemplo, dar unha charla

fronte a centos de persoas
nun escenario onde vos están a filmar.

(Risas)

Estou en serio.

(Risas)

A investigación amosa
que cando os estudantes aprenden

a crear este tipo de
determinación enérxica

en vez de ansiedade,

renden mellor nos exames.

Esa determinación sementa os seus cerebros
para predicir de xeito distinto no futuro

tal que poden poñer as bolboretas
do seu estómago a voar en formación.

E se o fan veces dabondo,

non só poden aprobar un exame

senón que lles ha ser máis doado
superar os cursos,

e mesmo poden rematar a carreira,

o que terá un enorme impacto
no seu potencial de ingresos futuros.

A isto eu chámooo intelixencia
emocional en acción.

Agora podedes cultivar esta
intelixencia emocional vós mesmos

e usala na vosa vida cotiá.

Así que xa sabedes,

imaxinádevos erguéndovos pola mañá.

Seguro que tivéstes esa experiencia.
Eu sei que a teño.

Erguédesvos como se emerxesedes
á consciencia,

sentides ese pavor horrible,

xa sabedes, ese estado lamentable,

e, inmediatamente, a túa mente
se pon en marcha.

Empezas a pensar en todas as parvadas
que tes que facer no traballo

no monte de correos electrónicos

que non has dar lido nunca, nunca,

as chamadas que tes que responder,

a reunión importantísima
na outra punta da cidade,

e o tráfico que tes que atravesar,

chegas tarde a recoller os nenos,

e o can está enfermo, e que fago para cear?

e, oh, deus!

Que vai mal na túa vida?

Que vai mal na miña vida?

(Risas)

Esa mente en marcha é predición.

O voso cerebro está a buscar
unha explicación

para esas sensacións corporais
que experimentades como desastrosas,

igual que faciades coa imaxe das manchas.

O voso cerebro trata de explicar
a causa desas sensacións

para que saibades que facer.

Pero esas sensacións

non teñen porque significar
que algo na vosa vida vai mal.

Poderían ter unha causa
puramente física.

Tal vez estades cansos.

Tal vez non durmistes abondo.

Tal vez tedes fame.

Tal vez estades deshidratados.

A próxima vez que sintades
un malestar intenso,

preguntádevos:

Pode ter unha causa puramente física?

É posible que poidades transformar

o sufrimento emocional
nun malestar puramente físico.

A ver, non vos estou a suxerir

que poidades practicar
un par de trucos de Jedi

e convencervos de que
non estades deprimidos

ou ansiosos, ou calqueroutro
trastorno serio.

Pero si vos estou a dicir

que tedes máis control sobre as
vosas emocións do que nunca pensástes,

e que tedes capacidade

para xirar o dial do sufrimento emocional

e as súas consecuencias nas vosas vidas

aprendendo a construír as vosas
experiencias de xeito diferente.

Todos podemos facelo

e cunha pouca de práctica
podemos facelo moi ben.

É como conducir.

Ao principio require moito esforzo,

pero logo se vai facendo automático.

Non sei vós,

pero eu penso que esta é unha mensaxe
realmente empoderante e inspiradora,

e o feito de que estea sustentada
por décadas de investigación

tamén me fai feliz como científica.

Pero tamén teño que advertirvos
que ten letra pequena,

porque máis control tamén significa
máis responsabilidade.

Se non estades a mercé
duns míticos circuítos emocionais

fondamente soterrados nalgún
lugar do voso cerebro

que se disparan automaticamente,

entón quen é o responsable?

quen é responsable se vos
comportades incorrectamente?

Sodes vós.

Non porque sexades culpables
das vosas emocións,

senón porque as accións e as
experiencias que construídes hoxe

convírtense nas predicións
do voso cerebro para mañá.

Ás veces somos responsables de algo

non porque teñamos a culpa

senón porque somos os únicos
que podemos cambialo.

Agora ben, responsabilidade é unha
palabra maior.

Tan importante, de feito,

que ás veces a xente sente a necesidade
de resistirse á evidencia científica

de que as emocións son construídas,
non veñen feitas.

A idea de que sexamos responsables
das nosas propias emocións

parece difícil de dixerir.

O que eu vos suxiro é que
non vos atragoedes con esa idea.

Inspirade profundamente,

tomade un vaso de auga se o precisades,

e aceptádeo.

Aceptade a responsabilidade,

porque é o camiño
para un corpo máis san,

para un sistema legal máis xusto
e mellor informado,

e para unha vida emocional
máis flexible e máis poderosa.

Grazas.

(Aplausos)