< Return to Video

Είναι τα Ξωτικίστικα, τα Ντοθράκι και τα Να'βι πραγματικές γλώσσες; - Τζον Μακ Βόρτεν

  • 0:07 - 0:09
    Για πολλούς θεατές,
    ένα από τα καλύτερα στοιχεία
  • 0:09 - 0:10
    της σειράς «Το Παιχνίδι του Στέμματος»
  • 0:10 - 0:12
    είναι που οι κάτοικοι
    της Θάλασσας των Ντοθράκι
  • 0:12 - 0:14
    έχουν δική τους,
    πραγματική γλώσσα.
  • 0:14 - 0:16
    Η γλώσσα Ντοθράκι,
    ήρθε αμέσως μετά
  • 0:16 - 0:20
    την πραγματική γλώσσα που μιλούσαν
    οι Να'βι στην ταινία «Άβαταρ»
  • 0:20 - 0:22
    που φυσικά την χρειάζονταν
  • 0:22 - 0:23
    αφού οι Κλίνγκονς στο «Σταρ Τρεκ»
  • 0:23 - 0:25
    είχαν δική τους άρτια γλώσσα
  • 0:25 - 0:27
    από το 1979.
  • 0:27 - 0:29
    Να μην ξεχάσουμε
    και τα Ξωτικίστικα
  • 0:29 - 0:32
    στην τριλογία του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν,
    «ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών»
  • 0:32 - 0:35
    αφού ειδικά αυτός
    είναι ο επίσημος παππούς
  • 0:35 - 0:37
    των κατασκευασμένων
    γλωσσών του φανταστικού.
  • 0:37 - 0:41
    Κόνλανγκ είναι μια σύντμηση που σημαίνει
    κατασκευασμένη γλώσσα.
  • 0:41 - 0:43
    Είναι κάτι περισσότερο
    από τα κορακίστικα,
  • 0:43 - 0:45
    και δεν αποτελούν
    απλά συλλογές
  • 0:45 - 0:47
    κατασκευασμένων λέξεων αργκό
    όπως η Νάντσατ
  • 0:47 - 0:48
    που χρησιμοποιείται
    από τα νεαρά αλάνια
  • 0:48 - 0:50
    στο «Κουρδιστό Πορτοκάλι»,
  • 0:50 - 0:51
    όπου «ντρουγκ» από τα Ρώσικα
  • 0:51 - 0:53
    τυχαίνει να σημαίνει φίλος.
  • 0:53 - 0:55
    Αυτό που κάνει
    τις κατασκευασμένες γλώσσες πραγματικές
  • 0:55 - 0:57
    δεν είναι ο αριθμός των λέξεων.
  • 0:57 - 1:00
    Βοηθάει φυσικά
    να υπάρχουν πολλές λέξεις.
  • 1:00 - 1:02
    Η γλώσσα Ντοθράκι
    έχει χιλιάδες λέξεις.
  • 1:02 - 1:04
    Η Να'βι ξεκίνησε
    με 1500 λέξεις.
  • 1:04 - 1:08
    Οι θαυμαστές της στο διαδίκτυο
    πλάθουν συνεχώς περισσότερες.
  • 1:08 - 1:09
    Μπορούμε όμως
    να δούμε τη διαφορά
  • 1:09 - 1:11
    μεταξύ του λεξιλογίου και μόνο
  • 1:11 - 1:13
    και αυτού που κάνει
    μια γλώσσα πραγματική
  • 1:13 - 1:14
    ρίχνοντας μια ματιά
    στον τρόπο που ο Τόλκιν
  • 1:14 - 1:16
    δημιούργησε
    τα Υψηλά Παλαιά Ξωτικίστικα
  • 1:16 - 1:19
    μια κατασκευασμένη γλώσσα
    με αρκετές χιλιάδες λέξεις.
  • 1:19 - 1:22
    Άλλωστε, μπορεί ν' αποστηθίσετε
    5.000 λέξεις στα Ρωσικά
  • 1:22 - 1:25
    και πάλι μετά βίας να είστε σε θέση
    να κατασκευάσετε μία πρόταση.
  • 1:25 - 1:27
    Ένα τετράχρονο παιδί,
    θα αγόρευε μπροστά σας.
  • 1:27 - 1:29
    Αυτό συμβαίνει επειδή
    χρειάζεται να γνωρίζετε
  • 1:29 - 1:30
    πώς να συνδυάζετε τις λέξεις.
  • 1:30 - 1:33
    Δηλαδή, μια αληθινή γλώσσα,
    έχει γραμματική.
  • 1:33 - 1:34
    Τα Ξωτικίστικα έχουν.
  • 1:34 - 1:36
    Στα Ελληνικά, για να βάλετε
    κάποια ρήματα στον αόριστο,
  • 1:36 - 1:38
    πρέπει να προσθέσετε
    τη συλλαβική αύξηση «ε-».
  • 1:38 - 1:40
    Πλένω, έπλυνα.
  • 1:40 - 1:42
    Στα Ξωτικίστικα
    το πλένω είναι «άλου»
  • 1:42 - 1:45
    και το έπλυνα
    είναι «άλουνε»
  • 1:45 - 1:48
    Οι πραγματικές γλώσσες
    αλλάζουν επίσης με τον καιρό.
  • 1:48 - 1:49
    Δεν γίνεται μια γλώσσα
  • 1:49 - 1:51
    να είναι ίδια σήμερα,
  • 1:51 - 1:53
    όπως ήταν πριν
    από χιλιάδες χρόνια.
  • 1:53 - 1:55
    Καθώς οι άνθρωποι μιλούν,
    παρασύρονται σε νέες συνήθειες,
  • 1:55 - 1:57
    εγκαταλείπουν τις παλιές,
  • 1:57 - 1:57
    κάνουν λάθη,
  • 1:57 - 1:58
    και γίνονται δημιουργικοί.
  • 1:58 - 2:00
    Σήμερα κάποιος λέει,
  • 2:00 - 2:02
    «Δώσε μας το καθημερινό ψωμί».
  • 2:02 - 2:04
    Στα Αρχαία Ελληνικά, έλεγαν,
  • 2:04 - 2:08
    «Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον,
    δὸς ἡμῖν σήμερον».
  • 2:09 - 2:11
    Οι καταστάσεις αλλάζουν και
    για τις κατασκευασμένες γλώσσες.
  • 2:11 - 2:13
    Ο Τόλκιν δημιούργησε αρχαία
  • 2:13 - 2:15
    και νεότερα Ξωτικίστικα.
  • 2:15 - 2:17
    Όταν ξύπνησαν τα πρώτα Ξωτικά
    στη λίμνη Κουιβιένεν,
  • 2:17 - 2:18
    στη νέα τους γλώσσα,
  • 2:18 - 2:21
    η λέξη για τους ανθρώπους
    ήταν «κουέντι»,
  • 2:21 - 2:22
    αλλά στη γλώσσα μιας εκ των ομάδων
  • 2:22 - 2:24
    που έφυγαν, τους Τελέρι,
  • 2:24 - 2:27
    με τον καιρό η λέξη «κουέντι»
    έγινε «πέντι»,
  • 2:27 - 2:29
    το «π» αντικατέστησε το «κου».
  • 2:29 - 2:31
    Όπως ακριβώς συμβαίνει και
    με τις πραγματικές γλώσσες,
  • 2:31 - 2:34
    οι κατασκευασμένες, όπως τα Ξωτικίστικα,
    χωρίζονται σε περισσότερες.
  • 2:34 - 2:37
    Όταν οι Ρωμαίοι εμφύτευσαν
    τα Λατινικά σε όλη την Ευρώπη,
  • 2:37 - 2:40
    γεννήθηκαν τα Γαλλικά,
    τα Ισπανικά και τα Ιταλικά.
  • 2:40 - 2:42
    Όταν ομάδες ανθρώπων μετακινούνται
    σε διαφορετικούς τόπους,
  • 2:42 - 2:44
    με τον καιρό
    ο τρόπος ομιλίας τους διαφοροποιείται
  • 2:44 - 2:46
    όπως και όλα
    όσα τους αφορούν.
  • 2:46 - 2:49
    Έτσι, η Λατινική λέξη για το χέρι
    ήταν «μάνους»,
  • 2:49 - 2:51
    αλλά στα Γαλλικά,
    έγινε «μαν»,
  • 2:51 - 2:53
    ενώ στα Ισπανικά, έγινε «μάνο».
  • 2:53 - 2:57
    Ο Τόλκιν φρόντισε στα Ξωτικίστικα
    να συμβαίνει ακριβώς το ίδιο.
  • 2:57 - 3:00
    Όταν η αρχική λέξη «κουέντι» έγινε «πέντι»
  • 3:00 - 3:01
    ανάμεσα στους Τελέρι,
  • 3:01 - 3:04
    για τους Αβάρι, που διασκορπίστηκαν
    σε όλη τη Μέση Γη,
  • 3:04 - 3:05
    η λέξη έγινε «κίντι»
  • 3:05 - 3:07
    όταν έφυγε το «ου»
  • 3:07 - 3:10
    Οι Ξωτικίστικες παραλλαγές που εξέλιξε
    περισσότερο ο Τόλκιν,
  • 3:10 - 3:12
    είναι οι γλώσσες Κουένια και Σίνταριν,
  • 3:12 - 3:13
    και οι λέξεις τους είναι διαφορετικές
  • 3:13 - 3:15
    με τον ίδιο τρόπο που διαφέρουν
    τα Γαλλικά από τα Ισπανικά.
  • 3:15 - 3:17
    Στην Κουένια λένε «σουκ» για τη λέξη πίνω,
  • 3:17 - 3:19
    στη Σίνταριν λένε «σογκ».
  • 3:20 - 3:23
    Όπως ξέρετε οι πραγματικές γλώσσες είναι χαοτικές.
  • 3:23 - 3:24
    Αυτό συμβαίνει επειδή αλλάζουν,
  • 3:24 - 3:27
    και η αλλαγή έχει έναν τρόπο
    να πηγαίνει ενάντια στην τάξη,
  • 3:27 - 3:28
    όπως ακριβώς συμβαίνει
    σ' ένα καθιστικό
  • 3:28 - 3:29
    ή σε μια βιβλιοθήκη.
  • 3:29 - 3:32
    Οι πραγματικές γλώσσες
    δεν είναι ποτέ απόλυτα λογικές.
  • 3:32 - 3:34
    Γι' αυτό ο Τόλκιν φρόντισε
  • 3:34 - 3:36
    τα Ξωτικίστικα να έχουν πολλές εξαιρέσεις.
  • 3:36 - 3:38
    Πολλά ρήματα
    κλίνονται με τρόπους
  • 3:38 - 3:39
    που απλά θα πρέπει
    να τους ξέρεις.
  • 3:39 - 3:41
    Πάρτε για παράδειγμα το ρήμα «λέγω».
  • 3:41 - 3:43
    Στον Αόριστο είναι «είπα»,
  • 3:43 - 3:47
    το οποίο δεν ακολουθεί
    κάποιον κανόνα των Ελληνικών.
  • 3:47 - 3:48
    Ας είναι.
  • 3:48 - 3:50
    Στα Ξωτικίστικα, η λέξη ξέρω είναι «ίστα»,
  • 3:50 - 3:53
    αλλά η λέξη ήξερα είναι «σίντε».
  • 3:53 - 3:54
    Ας είναι.
  • 3:54 - 3:55
    Στην πραγματικότητα, πάντως,
  • 3:55 - 3:57
    τα Ξωτικίστικα είναι μάλλον το σκαρίφημα
    για μια πραγματική γλώσσα,
  • 3:57 - 3:59
    παρά μια άρτια γλώσσα.
  • 3:59 - 4:01
    Για τον Τόλκιν, τα Ξωτικίστικα
    ήταν περισσότερο ένα χόμπι
  • 4:01 - 4:03
    παρά μια προσπάθεια
    να δημιουργήσει κάτι
  • 4:03 - 4:05
    που οι άνθρωποι
    θα μπορούσαν να ομιλούν.
  • 4:05 - 4:07
    Τα περισσότερα
    από τα Ξωτικίστικα
  • 4:07 - 4:08
    που μιλούν οι χαρακτήρες
    στην ταινία «Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών»
  • 4:08 - 4:10
    έχουν επινοηθεί
    μετά τον Τόλκιν
  • 4:10 - 4:12
    από αφοσιωμένους θαυμαστές
    των Ξωτικίστικων
  • 4:12 - 4:14
    που βασίζονται σε εικασίες για το πώς
  • 4:14 - 4:16
    θα τα κατασκεύαζε ο Τόλκιν.
  • 4:16 - 4:18
    Αυτό είναι το καλύτερο που μπορούμε
    να κάνουμε με τα Ξωτικίστικα
  • 4:18 - 4:20
    μια που δεν υπάρχουν
    αληθινά Ξωτικά τριγύρω
  • 4:20 - 4:21
    να τα μιλήσουν για μας.
  • 4:21 - 4:24
    Όμως οι μοντέρνες κατασκευσμένες γλώσσες
    πηγαίνουν μακρύτερα.
  • 4:24 - 4:27
    Οι γλώσσες Ντοθράκι, Να'βί και Κλίνγκον,
    έχουν εξελιχθεί αρκετά,
  • 4:27 - 4:29
    ώστε να μπορείτε να τις μιλήσετε.
  • 4:29 - 4:31
    Εδώ έχουμε μια μετάφραση
    του Άμλετ στα Κλίνγκον
  • 4:31 - 4:33
    παρόλο που για να την αποδώσετε,
    θα έπρεπε να συνηθίσετε
  • 4:33 - 4:35
    να προφέρετε το k με τη σταφυλή σας,
  • 4:35 - 4:37
    αυτό το παράξενο πραγματάκι
    που κρέμεται
  • 4:37 - 4:39
    στο πίσω μέρος του λαιμού σας.
  • 4:39 - 4:40
    Είτε το πιστεύετε,
    είτε όχι
  • 4:40 - 4:41
    αυτό συμβαίνει σε πολλές
  • 4:41 - 4:42
    γλώσσες στον κόσμο,
  • 4:42 - 4:45
    όπως σ' αυτές των Εσκιμώων.
  • 4:45 - 4:47
    Η προφορά των Ξωτικίστικων
    είναι πολύ πιο εύκολη, πάντως.
  • 4:47 - 4:49
    Ας κλείσουμε λοιπόν για τώρα
  • 4:49 - 4:52
    αυτή την εισαγωγή
    στις κατασκευασμένες γλώσσες,
  • 4:52 - 4:54
    στα Ξωτικίστικα και στις άλλες τρεις γλώσσες
    που συζητήθηκαν
  • 4:54 - 4:58
    με έναν εγκάρδιο
    τέτρα-κατασκευασμένο αποχαιρετισμό:
  • 4:58 - 4:59
    «Α να μάριε»
  • 4:59 - 5:00
    «Χατζάς»
  • 5:00 - 5:02
    «Κιγιαβάμε!» των Να'βί
  • 5:02 - 5:03
    «Κουάπλα!»
  • 5:03 - 5:05
    και «Αντίο!»
Title:
Είναι τα Ξωτικίστικα, τα Ντοθράκι και τα Να'βι πραγματικές γλώσσες; - Τζον Μακ Βόρτεν
Speaker:
John McWhorter
Description:

Δείτε ολόκληρο το μάθημα: http://ed.ted.com/lessons/are-elvish-klingon-dothraki-and-na-vi-real-languages-john-mcwhorter

Τι έχουν κοινό τα Ντοθράκι από το Παιχνίδι του Στέμματος, τα Να'βί από το Άβαταρ, τα Κλίγκον από το Σταρ Τρεκ, και τα Ξωτικίστικα από τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών; Είναι όλες κατασκευασμένες γλώσσες και έχουν όλη τη ζουμερή πολυπλοκότητα των πραγματικών γλωσσών: Μεγάλο αριθμό λέξεων, γραμματικούς κανόνες, και χώρο για αταξία και εξέλιξη. Ο Τζον Μακ Βόρτεν εξηγεί γιατί αυτές οι κατασκευασμένες γλώσσες μαγεύουν τους θαυμαστές πολύ μετά τους τίτλους τέλους.

Μάθημα: Τζον Μακ Βόρτεν
Κινούμενο Σχέδιο: Enjoyanimation
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:21

Greek subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.