Για πολλούς θεατές,
ένα από τα καλύτερα στοιχεία
της σειράς «Το Παιχνίδι του Στέμματος»
είναι που οι κάτοικοι
της Θάλασσας των Ντοθράκι
έχουν δική τους,
πραγματική γλώσσα.
Η γλώσσα Ντοθράκι,
ήρθε αμέσως μετά
την πραγματική γλώσσα που μιλούσαν
οι Να'βι στην ταινία «Άβαταρ»
που φυσικά την χρειάζονταν
αφού οι Κλίνγκονς στο «Σταρ Τρεκ»
είχαν δική τους άρτια γλώσσα
από το 1979.
Να μην ξεχάσουμε
και τα Ξωτικίστικα
στην τριλογία του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν,
«ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών»
αφού ειδικά αυτός
είναι ο επίσημος παππούς
των κατασκευασμένων
γλωσσών του φανταστικού.
Κόνλανγκ είναι μια σύντμηση που σημαίνει
κατασκευασμένη γλώσσα.
Είναι κάτι περισσότερο
από τα κορακίστικα,
και δεν αποτελούν
απλά συλλογές
κατασκευασμένων λέξεων αργκό
όπως η Νάντσατ
που χρησιμοποιείται
από τα νεαρά αλάνια
στο «Κουρδιστό Πορτοκάλι»,
όπου «ντρουγκ» από τα Ρώσικα
τυχαίνει να σημαίνει φίλος.
Αυτό που κάνει
τις κατασκευασμένες γλώσσες πραγματικές
δεν είναι ο αριθμός των λέξεων.
Βοηθάει φυσικά
να υπάρχουν πολλές λέξεις.
Η γλώσσα Ντοθράκι
έχει χιλιάδες λέξεις.
Η Να'βι ξεκίνησε
με 1500 λέξεις.
Οι θαυμαστές της στο διαδίκτυο
πλάθουν συνεχώς περισσότερες.
Μπορούμε όμως
να δούμε τη διαφορά
μεταξύ του λεξιλογίου και μόνο
και αυτού που κάνει
μια γλώσσα πραγματική
ρίχνοντας μια ματιά
στον τρόπο που ο Τόλκιν
δημιούργησε
τα Υψηλά Παλαιά Ξωτικίστικα
μια κατασκευασμένη γλώσσα
με αρκετές χιλιάδες λέξεις.
Άλλωστε, μπορεί ν' αποστηθίσετε
5.000 λέξεις στα Ρωσικά
και πάλι μετά βίας να είστε σε θέση
να κατασκευάσετε μία πρόταση.
Ένα τετράχρονο παιδί,
θα αγόρευε μπροστά σας.
Αυτό συμβαίνει επειδή
χρειάζεται να γνωρίζετε
πώς να συνδυάζετε τις λέξεις.
Δηλαδή, μια αληθινή γλώσσα,
έχει γραμματική.
Τα Ξωτικίστικα έχουν.
Στα Ελληνικά, για να βάλετε
κάποια ρήματα στον αόριστο,
πρέπει να προσθέσετε
τη συλλαβική αύξηση «ε-».
Πλένω, έπλυνα.
Στα Ξωτικίστικα
το πλένω είναι «άλου»
και το έπλυνα
είναι «άλουνε»
Οι πραγματικές γλώσσες
αλλάζουν επίσης με τον καιρό.
Δεν γίνεται μια γλώσσα
να είναι ίδια σήμερα,
όπως ήταν πριν
από χιλιάδες χρόνια.
Καθώς οι άνθρωποι μιλούν,
παρασύρονται σε νέες συνήθειες,
εγκαταλείπουν τις παλιές,
κάνουν λάθη,
και γίνονται δημιουργικοί.
Σήμερα κάποιος λέει,
«Δώσε μας το καθημερινό ψωμί».
Στα Αρχαία Ελληνικά, έλεγαν,
«Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον,
δὸς ἡμῖν σήμερον».
Οι καταστάσεις αλλάζουν και
για τις κατασκευασμένες γλώσσες.
Ο Τόλκιν δημιούργησε αρχαία
και νεότερα Ξωτικίστικα.
Όταν ξύπνησαν τα πρώτα Ξωτικά
στη λίμνη Κουιβιένεν,
στη νέα τους γλώσσα,
η λέξη για τους ανθρώπους
ήταν «κουέντι»,
αλλά στη γλώσσα μιας εκ των ομάδων
που έφυγαν, τους Τελέρι,
με τον καιρό η λέξη «κουέντι»
έγινε «πέντι»,
το «π» αντικατέστησε το «κου».
Όπως ακριβώς συμβαίνει και
με τις πραγματικές γλώσσες,
οι κατασκευασμένες, όπως τα Ξωτικίστικα,
χωρίζονται σε περισσότερες.
Όταν οι Ρωμαίοι εμφύτευσαν
τα Λατινικά σε όλη την Ευρώπη,
γεννήθηκαν τα Γαλλικά,
τα Ισπανικά και τα Ιταλικά.
Όταν ομάδες ανθρώπων μετακινούνται
σε διαφορετικούς τόπους,
με τον καιρό
ο τρόπος ομιλίας τους διαφοροποιείται
όπως και όλα
όσα τους αφορούν.
Έτσι, η Λατινική λέξη για το χέρι
ήταν «μάνους»,
αλλά στα Γαλλικά,
έγινε «μαν»,
ενώ στα Ισπανικά, έγινε «μάνο».
Ο Τόλκιν φρόντισε στα Ξωτικίστικα
να συμβαίνει ακριβώς το ίδιο.
Όταν η αρχική λέξη «κουέντι» έγινε «πέντι»
ανάμεσα στους Τελέρι,
για τους Αβάρι, που διασκορπίστηκαν
σε όλη τη Μέση Γη,
η λέξη έγινε «κίντι»
όταν έφυγε το «ου»
Οι Ξωτικίστικες παραλλαγές που εξέλιξε
περισσότερο ο Τόλκιν,
είναι οι γλώσσες Κουένια και Σίνταριν,
και οι λέξεις τους είναι διαφορετικές
με τον ίδιο τρόπο που διαφέρουν
τα Γαλλικά από τα Ισπανικά.
Στην Κουένια λένε «σουκ» για τη λέξη πίνω,
στη Σίνταριν λένε «σογκ».
Όπως ξέρετε οι πραγματικές γλώσσες είναι χαοτικές.
Αυτό συμβαίνει επειδή αλλάζουν,
και η αλλαγή έχει έναν τρόπο
να πηγαίνει ενάντια στην τάξη,
όπως ακριβώς συμβαίνει
σ' ένα καθιστικό
ή σε μια βιβλιοθήκη.
Οι πραγματικές γλώσσες
δεν είναι ποτέ απόλυτα λογικές.
Γι' αυτό ο Τόλκιν φρόντισε
τα Ξωτικίστικα να έχουν πολλές εξαιρέσεις.
Πολλά ρήματα
κλίνονται με τρόπους
που απλά θα πρέπει
να τους ξέρεις.
Πάρτε για παράδειγμα το ρήμα «λέγω».
Στον Αόριστο είναι «είπα»,
το οποίο δεν ακολουθεί
κάποιον κανόνα των Ελληνικών.
Ας είναι.
Στα Ξωτικίστικα, η λέξη ξέρω είναι «ίστα»,
αλλά η λέξη ήξερα είναι «σίντε».
Ας είναι.
Στην πραγματικότητα, πάντως,
τα Ξωτικίστικα είναι μάλλον το σκαρίφημα
για μια πραγματική γλώσσα,
παρά μια άρτια γλώσσα.
Για τον Τόλκιν, τα Ξωτικίστικα
ήταν περισσότερο ένα χόμπι
παρά μια προσπάθεια
να δημιουργήσει κάτι
που οι άνθρωποι
θα μπορούσαν να ομιλούν.
Τα περισσότερα
από τα Ξωτικίστικα
που μιλούν οι χαρακτήρες
στην ταινία «Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών»
έχουν επινοηθεί
μετά τον Τόλκιν
από αφοσιωμένους θαυμαστές
των Ξωτικίστικων
που βασίζονται σε εικασίες για το πώς
θα τα κατασκεύαζε ο Τόλκιν.
Αυτό είναι το καλύτερο που μπορούμε
να κάνουμε με τα Ξωτικίστικα
μια που δεν υπάρχουν
αληθινά Ξωτικά τριγύρω
να τα μιλήσουν για μας.
Όμως οι μοντέρνες κατασκευσμένες γλώσσες
πηγαίνουν μακρύτερα.
Οι γλώσσες Ντοθράκι, Να'βί και Κλίνγκον,
έχουν εξελιχθεί αρκετά,
ώστε να μπορείτε να τις μιλήσετε.
Εδώ έχουμε μια μετάφραση
του Άμλετ στα Κλίνγκον
παρόλο που για να την αποδώσετε,
θα έπρεπε να συνηθίσετε
να προφέρετε το k με τη σταφυλή σας,
αυτό το παράξενο πραγματάκι
που κρέμεται
στο πίσω μέρος του λαιμού σας.
Είτε το πιστεύετε,
είτε όχι
αυτό συμβαίνει σε πολλές
γλώσσες στον κόσμο,
όπως σ' αυτές των Εσκιμώων.
Η προφορά των Ξωτικίστικων
είναι πολύ πιο εύκολη, πάντως.
Ας κλείσουμε λοιπόν για τώρα
αυτή την εισαγωγή
στις κατασκευασμένες γλώσσες,
στα Ξωτικίστικα και στις άλλες τρεις γλώσσες
που συζητήθηκαν
με έναν εγκάρδιο
τέτρα-κατασκευασμένο αποχαιρετισμό:
«Α να μάριε»
«Χατζάς»
«Κιγιαβάμε!» των Να'βί
«Κουάπλα!»
και «Αντίο!»