< Return to Video

მალკოლმ გლედველი: ნორდენის ბომბის მიზანის უცნაური ისტორია

  • 0:00 - 0:02
    გმადლობთ.
  • 0:02 - 0:04
    აქ ყოფნა ნამდვილი სიამოვნებაა.
  • 0:04 - 0:06
    ბოლოს აქ ვისაუბრე
  • 0:06 - 0:10
    ალბათ შვიდი წლის წინ.
  • 0:10 - 0:13
    ვყვებოდი სპაგეტის სოუსზე.
  • 0:13 - 0:16
    და იმდენი ადამიანი უყურებს ამ ვიდეოებს, როგორც ჩანს.
  • 0:16 - 0:18
    მას მერე მოდის ხალხი ჩემთან
  • 0:18 - 0:20
    და მეკითხება სპაგეტის სოუსზე,
  • 0:20 - 0:23
    რაც მშვენიერი რამეა ცოტა ხნის განმავლობაში
  • 0:23 - 0:25
    (სიცილი)
  • 0:25 - 0:27
    მაგრამ არც ისე იდეალურია
  • 0:27 - 0:29
    როდესაც შვიდი წელი გრძელდება.
  • 0:29 - 0:31
    ასე რომ მოვედი
  • 0:31 - 0:34
    იმისთვის, რომ სპაგეტის სოუსი უკან მოვიტოვო.
  • 0:34 - 0:36
    (სიცილი)
  • 0:36 - 0:39
    დილის სესიის თემა არის "ჩვენი ნაკეთობები".
  • 0:39 - 0:41
    ასე რომ ვიფიქრე რომ მოვყვები ისტორიას
  • 0:41 - 0:43
    ერთ ადამიანზე
  • 0:43 - 0:45
    რომელმაც შექმნა თავის ერაში ერთ-ერთი
  • 0:45 - 0:47
    ძვირფასი ნივთი.
  • 0:47 - 0:50
    მისი სახელია კარლ ნორდენი.
  • 0:50 - 0:52
    კარლ ნორდენი დაიბადა 1880 წელს.
  • 0:52 - 0:54
    ის შვეიცარიელი იყო.
  • 0:54 - 0:56
    და რა თქმა უნდა, შვეიცარიელები შეიძლება
  • 0:56 - 0:58
    ორ კატეგორიად დაიყოს:
  • 0:58 - 1:00
    რომლებიც აკეთებენ პატარა, იშვიათ,
  • 1:00 - 1:02
    ძვირფას ობიექტებს
  • 1:02 - 1:04
    და რომლებიც იმათ ფულს მართავენ
  • 1:04 - 1:07
    რომლებიც ყიდულობენ პატარა, იშვიათ,
  • 1:07 - 1:09
    ძვირფას ნივთებს.
  • 1:09 - 1:12
    კარლ ნორდელი მტკიცედ მიეკუთვნება პირველ ბანაკს.
  • 1:12 - 1:14
    ის ინჟინერია.
  • 1:14 - 1:17
    სწავლობს ფედერალურ პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში, ციურიხში.
  • 1:17 - 1:20
    მისი ერთ-ერთი კლასელი იყო ყმაწვილი სახელად ლენინი
  • 1:20 - 1:22
    რომელიც შემდგომ
  • 1:22 - 1:26
    პატარა, ძვირფასი, იშვიათი ნივთების განადგურებას შეუდგა.
  • 1:26 - 1:29
    ის შვეიცარიელი ინჟინერია, კარლი.
  • 1:29 - 1:32
    და ამას სიტყვის სრული მნიშვნელობით ვამბობ.
  • 1:32 - 1:34
    აცვია სამ ნაწილიანი კოსტიუმები;
  • 1:34 - 1:39
    და ატარებს ძალიან ძალიან პატარა, მაგრამ მნიშვნელოვან ულვაშს;
  • 1:39 - 1:41
    ის დომინანტურია
  • 1:41 - 1:43
    ნარცისისტული
  • 1:43 - 1:45
    და მოტივირებული
  • 1:45 - 1:47
    და აქვს გასაოცარი ეგო;
  • 1:47 - 1:50
    და მუშაობს 16 საათს დღეში;
  • 1:50 - 1:53
    და თავისი მტკიცე მოსაზრებები აქვს ცვლად ძაბვასთან დაკავშირებით;
  • 1:53 - 1:57
    და მისი აზრით ნამზეური მორალური არამდგრადობის გამოვლინებაა;
  • 1:57 - 1:59
    და სვამს დიდი ოდენობით ყავას;
  • 1:59 - 2:01
    და თავის საუკეთესო შრომას
  • 2:01 - 2:03
    ციურიხში, დედის სამზარეულოში საათობით
  • 2:03 - 2:05
    აბსოლუტურ სიჩუმეში აკეთებს
  • 2:05 - 2:07
    მხოლოდ სახაზავის თანხლებით.
  • 2:07 - 2:09
    ნებისმიერ შემთხვევაში,
  • 2:09 - 2:12
    კარლ ნორდენი ემიგრირებს შეერთებულ შტატებში
  • 2:12 - 2:14
    ზუსტად პირველი მსოფლიო ომის დაწყებამდე
  • 2:14 - 2:16
    და სახელოსნოს ხსნის ლაფაიეტის ქუჩაზე
  • 2:16 - 2:18
    მანჰეტენის ცენტრში.
  • 2:18 - 2:20
    და ის შეპყრობილი ხდება კითხვით
  • 2:20 - 2:23
    როგორ ჩამოაგდოს ბომბი თვითმფრინავიდან.
  • 2:23 - 2:25
    თუკი დაუფიქრდებით,
  • 2:25 - 2:28
    GPS-ისა და რადარის ეპოქამდე,
  • 2:28 - 2:30
    ეს მნიშვნელოვანი პრობლემა იყო.
  • 2:30 - 2:32
    რთული ფიზიკის პრობლემა.
  • 2:32 - 2:35
    გაქვთ თვითმფრინავი, რომელიც ათასობით ფუტის სიმაღლეზეა ჰაერში,
  • 2:35 - 2:37
    მოძრაობს ასობით მილი/საათით,
  • 2:37 - 2:40
    და გინდათ იქიდან ობიექტის , ბომბის ჩამოგდება,
  • 2:40 - 2:42
    სტატიკურ მიზანზე
  • 2:42 - 2:45
    ყველანაირი ქარის, ღრუბლების
  • 2:45 - 2:47
    და სხვა ბარიერების მიუხედავად.
  • 2:47 - 2:49
    და ყველანაირი ტიპის ხალხი,
  • 2:49 - 2:51
    პირველ მსოფლიო ომამდე და ომებს შორის,
  • 2:51 - 2:53
    ცდილობდა ამ პრობლემის გადაჭრას,
  • 2:53 - 2:55
    და თითქმის ყველას ხელი მოეცარა.
  • 2:55 - 2:57
    არსებული ბომბის სამიზნეები
  • 2:57 - 2:59
    წარმოუდგენლად დაუხვეწავი იყო.
  • 2:59 - 3:02
    მაგრამ კარლ ნორდენი ზუსტად ის არის, რომელმაც ამოხსნა ეს პრობლემა.
  • 3:02 - 3:05
    და ის ქმნის საოცრად ჩახლართულ მოწყობილობას.
  • 3:05 - 3:07
    რომელიც 23 კილოს იწონის.
  • 3:07 - 3:11
    მისი სახელია ნორდენ მარკ 15 ბომბის სამიზნე.
  • 3:11 - 3:13
    და აქვს ათასნაირი სახელური და საპირწონე
  • 3:13 - 3:16
    და მოწყობილობა.
  • 3:16 - 3:19
    ის ქმნის ამ ჩახლართულ ნივთს.
  • 3:19 - 3:21
    ის აძლევს საშუალებას
  • 3:21 - 3:25
    კონკრეტული ობიექტები დაიბომბოს
  • 3:25 - 3:27
    ვიზუალური მონიშვნის საფუძველზე,
  • 3:27 - 3:31
    დამმიზნებელი ზის შუშის ნაწილში
  • 3:31 - 3:34
    და შეჰყავს თვითმფრინავის მონაცემები
  • 3:34 - 3:37
    თვითმფრინავის სიჩქარე, ქარის სიჩქარე
  • 3:37 - 3:39
    და კოორდინატები
  • 3:39 - 3:41
    სამიზნის.
  • 3:41 - 3:45
    და მოწყობილობა ეტყვის როდის ჩამოაგდოს ბომბი.
  • 3:45 - 3:48
    და ნორდენი ამბობს ცნობილ სიტყვებს,
  • 3:48 - 3:50
    "სანამ ბომბის სამიზნე გამოჩნდებოდა,
  • 3:50 - 3:52
    ყუმბარები რეგულარულად აცდენდნენ მიზანს
  • 3:52 - 3:54
    კილომეტრით ან მეტით."
  • 3:54 - 3:57
    მაგრამ მისი სიტყვებით, მისი მოწყობილობის მეშვეობით
  • 3:57 - 3:59
    შესაძლებელი იყო ბომბის მიზანში მორტყმა
  • 3:59 - 4:01
    6 კილომეტრის სიმაღლიდან.
  • 4:01 - 4:03
    ეხლა არ შემიძლია გითხრათ
  • 4:03 - 4:05
    როგორი აღტაცებით შეხვდენენ
  • 4:05 - 4:07
    სამხედროები
  • 4:07 - 4:10
    ამ მოწყობილობის გამოჩენი ამბავს.
  • 4:10 - 4:12
    ეს ციურ მანანას ჰგავდა.
  • 4:12 - 4:14
    აგერ იყო არმია
  • 4:14 - 4:16
    რომელმაც ახლახანს გადაიტანა პირველი მსოფლიო ომი
  • 4:16 - 4:18
    სადაც მილიონობით ადამიანი
  • 4:18 - 4:20
    ებრძოდა ერთმანეთს სანგრებიდან,
  • 4:20 - 4:22
    ყოველგვარი წინსვლის, პროგრესის გარეშე
  • 4:22 - 4:26
    და ვიღაცამ გამოიგონა მოწყობილობა
  • 4:26 - 4:28
    რომელიც საშუალებას აძლევდათ ჰაერში აჭრილიყვნენ
  • 4:28 - 4:30
    გადაეფრინათ მოწინააღმდეგის ტერიტორიაზე
  • 4:30 - 4:32
    და გაენადგურებინათ რაც სურდათ
  • 4:32 - 4:34
    აბსოლუტური სიზუსტით.
  • 4:34 - 4:36
    და ამერიკის თავდაცვა
  • 4:36 - 4:38
    ხარჯავს 1.5 მილიარდ დოლარს
  • 4:38 - 4:41
    1940 წლის დოლარებზეა საუბარი
  • 4:41 - 4:43
    ნორდენის ბომბის სამიზნის პროექტის განსახორციელებლად.
  • 4:43 - 4:46
    შედარებისთვის
  • 4:46 - 4:48
    მანჰეტენის პროექტის მთლიანი დანახარჯი
  • 4:48 - 4:50
    სამი მილიარდი დოლარი იყო.
  • 4:50 - 4:53
    ნორდენის პროექტს დასჭირდა იმ თანხის ნახევარი
  • 4:53 - 4:57
    რამდენიც მოხმარდა ყველაზე ცნობილ მილიტარისტულ-ინდუსტრიულ პროექტს
  • 4:57 - 4:59
    თანამედროვე ეპოქაში.
  • 4:59 - 5:02
    და იყო ხალხი, სტრატეგები, ამერიკის თავდაცვაში
  • 5:02 - 5:04
    რომლებსაც მართლაც სჯეროდათ რომ ეს ერთი მოწყობილობა
  • 5:04 - 5:06
    გადაწყვეტდა გამარჯვების ან დამარცხების
  • 5:06 - 5:08
    ბედს
  • 5:08 - 5:10
    როდესაც საქმე ნაცისტების ან
  • 5:10 - 5:12
    იაპონელების წინააღმდეგ ბრძოლა იქნებოდა.
  • 5:12 - 5:14
    ნორდენისთვისაც
  • 5:14 - 5:17
    ამ მოწყობილობას ზნეობრივი მნიშვნელობა ჰქონდა,
  • 5:17 - 5:19
    იმიტომ რომ ის მტკიცე ქრისტიანი იყო.
  • 5:19 - 5:21
    იმდენად, რომ აღშფოთებული იყო
  • 5:21 - 5:24
    როდესაც ხალხი ამ სამიზნეს მის გამოგონებას ეძახდა,
  • 5:24 - 5:26
    რადგან მისი აზრით,
  • 5:26 - 5:28
    მხოლოდ ღმერთს შეეძლო შემოქმედება.
  • 5:28 - 5:30
    ის კი მხოლოდ მისი ნების აღსასრულებელი ინსტრუმენტი იყო.
  • 5:30 - 5:32
    და რა იყო ღმრთის ნება?
  • 5:32 - 5:35
    ღმერთს სურდა ნებისმიერ ომში
  • 5:35 - 5:38
    ტანჯვის მოცულობის მინიმუმამდე შემცირება.
  • 5:38 - 5:40
    და რას აკეთებდა ნორდენის სამიზნე?
  • 5:40 - 5:42
    იძლეოდა ზუსტად ამის საშუალებას.
  • 5:42 - 5:44
    საშუალებას რომ ბომბი მხოლოდ იმ სამიზნეს მოხვედროდა
  • 5:44 - 5:48
    რომლის დაბომბვა გარდაუვალი იყო.
  • 5:48 - 5:51
    ასე რომ მეორე მსოფლიო ომის წინა წლებში
  • 5:51 - 5:54
    ამერიკის თავდაცვა ყიდულობს 90 000
  • 5:54 - 5:56
    ნორდენის სამიზნეს
  • 5:56 - 5:58
    14'000 დოლარად თითოს
  • 5:58 - 6:01
    ისევ 1940 წლის დოლარებში, რაც დიდი ფულია.
  • 6:01 - 6:04
    შემდეგ ამზადებენ 50 000 ბომბდამშენს, რომ სცოდნოდათ მისი გამოყენება
  • 6:04 - 6:08
    ხანგრძლივი, რამდენიმე თვიანი მომზადების სესიებში
  • 6:08 - 6:10
    იმიტომ რომ რეალურად ეს ანალოგური კომპიუტერია;
  • 6:10 - 6:12
    არც ისე მარტივი გამოსაყენებელი.
  • 6:12 - 6:15
    და აიძულებენ თითოეულს ფიცი დადოს,
  • 6:15 - 6:18
    რომ თუკი ტყვედ ჩავარდებიან,
  • 6:18 - 6:20
    არ გასცემენ არცერთ დეტალს
  • 6:20 - 6:22
    ამ მოწყობილობის გამოყენების თაობაზე,
  • 6:22 - 6:25
    იმიტომ რომ ყველაზე მნიშვნელოვანია მტრის ხელს აცდეს
  • 6:25 - 6:27
    ეს უმნიშვნელოვანესი ტექნოლოგია.
  • 6:27 - 6:30
    როდესაც ნორდენის სამიზნე თვითმფრინავში აჰქონდათ ხოლმე
  • 6:30 - 6:33
    მიყვებოდა შეიარაღებული დაცვის მთელი ჯგუფი.
  • 6:33 - 6:36
    მიჰქონდათ ყუთით, რომელსაც ბრეზენტი ჰქონდა შემოხვეული.
  • 6:36 - 6:39
    და ხელბორკილით იყო მიბმული ერთ-ერთ მცველზე.
  • 6:39 - 6:41
    მისი ფოტოგრაფირების ნება არასოდეს მიუციათ.
  • 6:41 - 6:44
    და მის შიგნით პატარა მოწყობილობა იყო
  • 6:44 - 6:47
    რომელიც თვითმფრინავის ჩამოვარდნის შემთხვევაში, მის განადგურებას უზრუნველყოფდა
  • 6:47 - 6:50
    იმისთვის რომ როგორმე მოწინააღმდეგის ხელისთვის აეცილებინათ.
  • 6:50 - 6:52
    ნორდენის სამიზნე
  • 6:52 - 6:55
    იყო ამ ყველაფრის მიზეზი.
  • 6:55 - 6:58
    და რა მოხდა მეორე მსოფლიო ომის დროს?
  • 6:58 - 7:01
    აღმოჩნდა რომ ეს არ არის უებარი საშუალება.
  • 7:01 - 7:03
    პრაქტიკაში ნორდენის სამიზნეს
  • 7:03 - 7:06
    შეეძლო ჩამოეგდო ბომბი 6 კილომეტრის სიმაღლიდან..
  • 7:06 - 7:08
    მაგრამ მხოლოდ იდეალურ გარემოებებში.
  • 7:08 - 7:10
    და რა თქმა უნდა ომის დროს
  • 7:10 - 7:12
    გარემო სულაც არაა იდეალური.
  • 7:12 - 7:15
    პირველ რიგში, ის ძალიან რთული გამოსაყენებელია, ძალიან ძალიან რთული.
  • 7:15 - 7:17
    და ყველას
  • 7:17 - 7:19
    50 000 ბომბდამშენის ეკიპაჟიდან
  • 7:19 - 7:23
    არ აქვს შესაბამისი მომზადება მის სამართავად.
  • 7:23 - 7:25
    მეორეც, ის ხშირად გამოდის მწყობრიდან.
  • 7:25 - 7:27
    მოწყობილობა სავსეა ათასნაირი ჯიროსკოპით და მოსაქაჩით
  • 7:27 - 7:29
    და სამართავი საპირწონეებით,
  • 7:29 - 7:31
    და არ მუშაობენ ისე როგორც უნდა მუშაობდნენ
  • 7:31 - 7:33
    გახურებული ბრძოლის დროს.
  • 7:33 - 7:36
    მესამეც, როდესაც ნორდენი თავის გათვლებს აკეთებდა,
  • 7:36 - 7:38
    დაშვებული ჰქონდა რომ თვითმფრინავი
  • 7:38 - 7:41
    შედარებით მცირე სისწრაფით იფრენდა, ნაკლებ სიმაღლეზე.
  • 7:41 - 7:43
    თუმცა რეალურ ომში ამას ვერ იზამ;
  • 7:43 - 7:45
    თუ არ გინდა ჩამოგაგდონ.
  • 7:45 - 7:48
    ასე რომ დაიწყეს მაღლა ფრენა გაცილებით მეტი სისწრაფით.
  • 7:48 - 7:50
    და ნორდენის სამიზნე არ მუშაობს კარგად
  • 7:50 - 7:52
    ამ პირობებში.
  • 7:52 - 7:54
    რაც ყველაზე მთავარია,
  • 7:54 - 7:56
    სამიზნეს სჭირდებოდა მმართველი
  • 7:56 - 7:59
    რომელსაც შეეძლო დაენახა ვიზუალურად სამიზნე.
  • 7:59 - 8:01
    მაგრამ რა ხდება რეალურად?
  • 8:01 - 8:04
    ღრუბლები, რა თქმა უნდა.
  • 8:04 - 8:07
    მოწყობილობას უღრუბლო ცა სჭირდება სიზუსტისთვის.
  • 8:07 - 8:09
    მაგრამ რამდენი უღრუბლო ცა
  • 8:09 - 8:11
    იქნებოდა ცენტრალური ევროპის თავზე
  • 8:11 - 8:14
    1940 და 1945 წლებს შორის?
  • 8:14 - 8:16
    არც თუ ისე ბევრი.
  • 8:16 - 8:18
    და იმის შეგრძნება რომ მოგცეთ
  • 8:18 - 8:20
    რამდენად არააკურატული იყო სამიზნე,
  • 8:20 - 8:22
    მოვიყვან ცნობილ მაგალითს 1944 წლიდან
  • 8:22 - 8:26
    როდესაც მოკავშირეებმა დაბომბეს ქიმიური ქარხანა ლეუნაში, გერმანიაში.
  • 8:26 - 8:28
    ქიმიური ქარხანა მოიცავდა
  • 8:28 - 8:30
    3 კვადრატულ კილომეტრს.
  • 8:30 - 8:33
    და 22 დაბომბვითი მისიის მანძილზე,
  • 8:33 - 8:38
    მოკავშირეებმა ჩამოაგდეს 85 000 ჭურვი
  • 8:38 - 8:42
    ამ 3 კვადრატულ კილომეტრზე,
  • 8:42 - 8:45
    ნორდენის სამიზნის გამოყენებით.
  • 8:45 - 8:47
    რამდენი მათგანი
  • 8:47 - 8:49
    მოხვდა თქვენი აზრით
  • 8:49 - 8:52
    ამ 3 კვადრატულ კილომეტრიან პერიმეტრზე?
  • 8:52 - 8:55
    10%. დიახ, 10 პროცენტი.
  • 8:55 - 8:57
    და ამ 10%-დან რომელიც დავარდა,
  • 8:57 - 9:00
    16% არც კი აფეთქდა; გაუმართავი იყო.
  • 9:00 - 9:02
    ეს ქიმიური ქარხანა,
  • 9:02 - 9:05
    ამ უდიდესი დაბომბვის მანძილზე ომის ისტორიაში
  • 9:05 - 9:08
    კვირების განმავლობაში მუშაობდა.
  • 9:08 - 9:10
    ამ გახსენებაზე, რა სიფრთხილე სჭირდებოდა
  • 9:10 - 9:13
    ამ მოწყობილობის ნაცისტებისგან დასაფარავად?
  • 9:13 - 9:15
    აღმოჩნდა რომ
  • 9:15 - 9:17
    კარლ ნორდენი, როგორც ჩამოყალიბებული შვეიცარიელი,
  • 9:17 - 9:20
    აღფრთოვანებული იყო გერმანელი ინჟინრებით.
  • 9:20 - 9:22
    ასე რომ 1930 წელს, ბევრი მათგანი დაიქირავა,
  • 9:22 - 9:24
    მათ შორის ადამიანი სახელად ჰერმან ლონგი
  • 9:24 - 9:26
    რომელმაც 1938 წელს
  • 9:26 - 9:29
    მოწყობილობის სრული ნახაზები გადასცა ნაცისტებს.
  • 9:29 - 9:32
    გამოდის რომ მათაც ჰქონდათ ნორდენის სამიზნე მთელი ომის ნაძილზე.
  • 9:32 - 9:35
    რომელიც ასევე არ მუშაობდა მაინცდამაინც კარგად.
  • 9:35 - 9:37
    (სიცილი)
  • 9:37 - 9:40
    ასე რომ, რატომ ვლაპარაკობთ ნორდენის გამოგონებაზე?
  • 9:40 - 9:42
    იმიტომ რომ ჩვენს დროში
  • 9:42 - 9:44
    უხვად გვაქვს
  • 9:44 - 9:46
    ნორდენის ბომმბის სამიზნის ანალოგები.
  • 9:46 - 9:48
    ვცხოვრობთ დროში სადაც უამრავი
  • 9:48 - 9:50
    მართლაც ძალიან ჭკვიანი ადამიანი
  • 9:50 - 9:52
    მოძრაობს გარშემო, და ამბობს რომ გამოიგონეს რაღაც მოწყობილობა
  • 9:52 - 9:54
    რომელიც სამუდამოდ შეცვლის მსოფლიოს.
  • 9:54 - 9:57
    გამოიგონეს ვებ-გვერდები, რომელიც ხალხს თავისუფლების საშუალებას აძლევს.
  • 9:57 - 10:01
    გამოიგონეს ასეთი ნივთი, ისეთი ნივთი, კიდევ ასეთი ნივთი
  • 10:01 - 10:04
    რომელიც მსოფლიოს გააუმჯობესებს.
  • 10:04 - 10:06
    თუ წახვალთ სამხედროებთან
  • 10:06 - 10:08
    იპოვნით უამრავ კარლ ნორდენს.
  • 10:08 - 10:10
    თუ მიხვალთ პენტაგონში, გეტყვიან
  • 10:10 - 10:12
    "იცით რა, ეხლა ნამდვილად შეგვიძლია
  • 10:12 - 10:14
    ბომბის სამიზნეში 100% სიზუსტით მორტყმა
  • 10:14 - 10:16
    6 კილომეტრის სიმაღლიდან"
  • 10:16 - 10:19
    და იცით რა? ეს მართლაც ასეა; ახლა უკვე შეუძლიათ ეს.
  • 10:19 - 10:21
    მაგრამ ჩვენ ცხადად უნდა გვესმოდეს
  • 10:21 - 10:24
    რამდენად მცირეს ნიშნავს ეს.
  • 10:24 - 10:27
    ერაქის ომში, პირველი ერაყის ომის დასაწყისში
  • 10:27 - 10:29
    ამერიკის ჯარმა, საჰაერო ძალებმა,
  • 10:29 - 10:32
    გააგზავნეს F-15E Fighter Eagles-ის ორი შენაერთი
  • 10:32 - 10:34
    ერაყის უდაბნოში
  • 10:34 - 10:36
    რომლებიც 5 მილიონი დოლარის ღირბეულების კამერებით იყო აღჭურვილი
  • 10:36 - 10:39
    რომლის მეშვეობითაც მთელი უდაბნოს ზედაპირს აკონტროლებდნენ.
  • 10:39 - 10:42
    და მათი მისია იყო რაკეტების გამშვებების
  • 10:42 - 10:44
    აღმოჩენა და განადგურება,
  • 10:44 - 10:46
    იმ დედამიწა-ჰაერი რაკეტების
  • 10:46 - 10:48
    რომლებსაც ერაყელები ისრაელის წინააღმდეგ იყენებდნენ.
  • 10:48 - 10:50
    ამ ორი დანაყოფის მისია
  • 10:50 - 10:53
    იყო ყველა გამშვების განადგურება
  • 10:53 - 10:55
    და გაფრინდნე მისიაზე დღე და ღამე,
  • 10:55 - 10:57
    და ჩამოყარეს ათასობით ბომბი
  • 10:57 - 11:00
    და ისროლეს ათასობით რაკეტა
  • 11:00 - 11:03
    ამ კონკრეტული დანადგარების გასაუვნებელყოფად.
  • 11:03 - 11:05
    და როდესაც ომი დამთავრდა და აუდიტი ჩატარდა
  • 11:05 - 11:07
    რომელსაც არმია ყოველთვის აკეთებს, საჰაერო ძალები აკეთებენ ყოველთვის
  • 11:07 - 11:09
    დასვეს კითხვა:
  • 11:09 - 11:11
    რამდენი გამშვები გავანადგურეთ რეალურად?
  • 11:11 - 11:13
    და იცით პასუხი?
  • 11:13 - 11:15
    ნული, არც ერთი ცალი.
  • 11:15 - 11:17
    და რატომ?
  • 11:17 - 11:19
    იმიტომ რომ იარაღი იყო არაზუსტი?
  • 11:19 - 11:22
    არა, ისინი მშვენივრად ასრულებდნენ საქმეს.
  • 11:22 - 11:24
    კილომეტრობით რადიუსში შეეძლოთ იმ
  • 11:24 - 11:26
    ნივთის განადგურება.
  • 11:26 - 11:30
    საქმე ისაა, რომ არ იცოდნენ სად იყო ეს გამშვებები.
  • 11:30 - 11:33
    ამ ყველაფრის პრობლემა
  • 11:33 - 11:35
    ბომბის მიზანში მორტყმა არაა
  • 11:35 - 11:38
    პრობლემაა იცოდე სადაა მიზანი.
  • 11:38 - 11:40
    ეს ყოველთვის უფრო რთული პრობლემა იყო
  • 11:40 - 11:42
    როდესაც საქმე ომს ეხება.
  • 11:42 - 11:45
    ან ავღანეთის ბრძოლა ავიღოთ.
  • 11:45 - 11:47
    რომელიც დამახასიათებელი იარაღი
  • 11:47 - 11:49
    ჩრდილო პაკისტანის ომში?
  • 11:49 - 11:52
    ეს არიდ დრონი. რა არის დრონი?
  • 11:52 - 11:56
    ეს არის ნორდენ მარკ 15-ის შვილიშვილი.
  • 11:56 - 12:00
    წარმოუდგენელი სიზუსტის იარაღი.
  • 12:00 - 12:02
    და ბოლო ექვსი წლის მანძილზე
  • 12:02 - 12:05
    ჩრდილოეთ პაკისტანში,
  • 12:05 - 12:08
    ასობით რაკეტა გაუშვეს
  • 12:08 - 12:10
    და გამოიყენეს დრონები
  • 12:10 - 12:12
    2000 ეჭვმიტანლი გასანადგურებლად
  • 12:12 - 12:16
    პაკისტანელ და თალიბან სამხედროებს შორის.
  • 12:16 - 12:19
    რა იყო ამ დრონების სიზუსტის მაჩვენებელი?
  • 12:19 - 12:21
    მართლაც გასაოცარი.
  • 12:21 - 12:24
    დაახლოებით 95%
  • 12:24 - 12:26
    ზუსტად იყო მიზანში მოხვედრილი.
  • 12:26 - 12:29
    ანუ 95% მოვკალით იმ ადამიანებიდან, ვინც უნდა მოგვეკლა, ასეა?
  • 12:29 - 12:31
    ეს ერთ-ერთი გამორჩეული მაჩვენებელია
  • 12:31 - 12:33
    თანამედროვე ომების ისტორიაში.
  • 12:33 - 12:35
    მაგრამ იცით რა არის მნიშვნელოვანი?
  • 12:35 - 12:37
    ზუსტად იმ პერიოდში
  • 12:37 - 12:39
    როდესაც ამ დრონებს ვიყენებდით
  • 12:39 - 12:41
    გამანადგურებელი სიზუსტით,
  • 12:41 - 12:44
    შეტევების რაოდენობა, კამიკაძეების და ტერორისტების შეტევების რაოდენობა
  • 12:44 - 12:46
    ამერიკელი და ავღანი ძალების წინააღმდეგ
  • 12:46 - 12:49
    ათჯერ გაიზარდა.
  • 12:49 - 12:51
    როდესაც ჩვენ სულ უფრო ეფექტურები ვხდებოდით
  • 12:51 - 12:53
    მათ დახოვცაში
  • 12:53 - 12:56
    ისინი სულ უფრო ბრაზდებოდნენ
  • 12:56 - 12:59
    და უფრო მოტივირებულები ხდებოდნენ ჩვენს დასახოცად.
  • 12:59 - 13:02
    მე არ მომიყოლია წარმატების ისტორია.
  • 13:02 - 13:04
    მე აგიღწერეთ
  • 13:04 - 13:06
    სრულიად საწინააღმდეგო.
  • 13:06 - 13:08
    და ეს არის პრობლემა რომელიც
  • 13:08 - 13:10
    ჩვენს დამოკიდებულებაშია, იმ ნივთებისადმი რომლებსაც ჩვენ ვაკეთებთ.
  • 13:10 - 13:13
    ჩვენ ვფიქრობთ, რომ შეგვიძლია გადავჭრათ პრობლემები ნივთების გამოგონებით
  • 13:13 - 13:16
    მაგრამ ჩვენი პრობლემები გაცილებით რთულია.
  • 13:16 - 13:19
    პრობლემა ბომბების სიზუსტეში არაა
  • 13:19 - 13:21
    არამედ იმაში, როგორ იყენებ ამ ყველაფერს
  • 13:21 - 13:23
    და რაც უფრო მნიშვნელოვანია,
  • 13:23 - 13:26
    უნდა გამოიყენო ბომბი საერთოდ, თუ არა.
  • 13:27 - 13:29
    არსებობს პოსტ სკრიპტუმი
  • 13:29 - 13:31
    ნორდენის ამბავის
  • 13:31 - 13:34
    კარლ ნორდენის და მისი შესანიშნავი სამიზნის ისტორიისა.
  • 13:34 - 13:37
    და ასე ჟღერს. 1945 წლის 6 აგვისტოს
  • 13:37 - 13:40
    B-29 ბომბდამშენი სახელად ენოლა გეი
  • 13:40 - 13:42
    მიფრინავდა იაპონიის თავზე
  • 13:42 - 13:44
    და ნორდენის სამიზნის გამოყენებით
  • 13:44 - 13:47
    ჩამოაგდო უზარმაზარი თერმოატომური მოწყობილობა
  • 13:47 - 13:50
    ქალაქის თავზე, სახელად ჰიროშიმა.
  • 13:50 - 13:53
    და როგორც ამ სამიზნეს სჩვეოდა
  • 13:53 - 13:56
    ბომბი აცდა სამიზნეს 250 მეტრით.
  • 13:56 - 13:59
    მაგრამ რა თქმა უნდა ამას მნიშვნელობა არ ჰქონდა.
  • 13:59 - 14:01
    და ეს არის ყველაზე დიდი ირონია
  • 14:01 - 14:04
    რაც ნორდენის გამოგონებას უკავშირდება.
  • 14:04 - 14:08
    საჰაერო ძალების დახარჯული 1.5 მილიარდი
  • 14:08 - 14:12
    გამოიყენეს 3 მილიარდიანი ბომბის ჩამოსაგდებად,
  • 14:12 - 14:15
    რომელსაც საერთოდ არ სჭირდებოდა სამიზნე.
  • 14:15 - 14:17
    ამ დროს, ნიუ იორკში
  • 14:17 - 14:19
    არავინ უთხრა კარლ ნორდენს
  • 14:19 - 14:22
    რომ მისი სამიზნე ჰიროშიმაში გამოიყენეს.
  • 14:22 - 14:24
    ის მტკიცე ქრისტიანი იყო.
  • 14:24 - 14:26
    მისი აზრით იგონებდა რაღაცას
  • 14:26 - 14:29
    რასაც უნდა შეემცირებინა ომში ტანჯვის რაოდენობა.
  • 14:29 - 14:32
    რეალობა კი ნამდვილად გულს გაუტეხავდა.
  • 14:32 - 14:39
    (აპლოდისმენტები)
Title:
მალკოლმ გლედველი: ნორდენის ბომბის მიზანის უცნაური ისტორია
Speaker:
Malcolm Gladwell
Description:

ვირტუოზი მთხრობელი მალკოლმ გლედველი ყვება ნორდენის ბომბის სამიზნის ისტორიას, მეორე მსოფლიო ომის იმედისმომცემი ტექნოლოგიის შესახებ, რომელსაც მოულოდნელი შედეგები მოჰყვა.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
14:40
Mikheil Tkavadze added a translation

Georgian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.