WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.000
გმადლობთ.

00:00:02.000 --> 00:00:04.000
აქ ყოფნა ნამდვილი სიამოვნებაა.

00:00:04.000 --> 00:00:06.000
ბოლოს აქ ვისაუბრე

00:00:06.000 --> 00:00:10.000
ალბათ შვიდი წლის წინ.

00:00:10.000 --> 00:00:13.000
ვყვებოდი სპაგეტის სოუსზე.

00:00:13.000 --> 00:00:16.000
და იმდენი ადამიანი უყურებს ამ ვიდეოებს, როგორც ჩანს.

00:00:16.000 --> 00:00:18.000
მას მერე მოდის ხალხი ჩემთან

00:00:18.000 --> 00:00:20.000
და მეკითხება სპაგეტის სოუსზე,

00:00:20.000 --> 00:00:23.000
რაც მშვენიერი რამეა ცოტა ხნის განმავლობაში

00:00:23.000 --> 00:00:25.000
(სიცილი)

00:00:25.000 --> 00:00:27.000
მაგრამ არც ისე იდეალურია

00:00:27.000 --> 00:00:29.000
როდესაც შვიდი წელი გრძელდება.

00:00:29.000 --> 00:00:31.000
ასე რომ მოვედი

00:00:31.000 --> 00:00:34.000
იმისთვის, რომ სპაგეტის სოუსი უკან მოვიტოვო.

NOTE Paragraph

00:00:34.000 --> 00:00:36.000
(სიცილი)

NOTE Paragraph

00:00:36.000 --> 00:00:39.000
დილის სესიის თემა არის "ჩვენი ნაკეთობები".

00:00:39.000 --> 00:00:41.000
ასე რომ ვიფიქრე რომ მოვყვები ისტორიას

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
ერთ ადამიანზე

00:00:43.000 --> 00:00:45.000
რომელმაც შექმნა თავის ერაში ერთ-ერთი

00:00:45.000 --> 00:00:47.000
ძვირფასი ნივთი.

00:00:47.000 --> 00:00:50.000
მისი სახელია კარლ ნორდენი.

00:00:50.000 --> 00:00:52.000
კარლ ნორდენი დაიბადა 1880 წელს.

00:00:52.000 --> 00:00:54.000
ის შვეიცარიელი იყო.

00:00:54.000 --> 00:00:56.000
და რა თქმა უნდა, შვეიცარიელები შეიძლება

00:00:56.000 --> 00:00:58.000
ორ კატეგორიად დაიყოს:

00:00:58.000 --> 00:01:00.000
რომლებიც აკეთებენ პატარა, იშვიათ,

00:01:00.000 --> 00:01:02.000
ძვირფას ობიექტებს

00:01:02.000 --> 00:01:04.000
და რომლებიც იმათ ფულს მართავენ

00:01:04.000 --> 00:01:07.000
რომლებიც ყიდულობენ პატარა, იშვიათ,

00:01:07.000 --> 00:01:09.000
ძვირფას ნივთებს.

00:01:09.000 --> 00:01:12.000
კარლ ნორდელი მტკიცედ მიეკუთვნება პირველ ბანაკს.

00:01:12.000 --> 00:01:14.000
ის ინჟინერია.

00:01:14.000 --> 00:01:17.000
სწავლობს ფედერალურ პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში, ციურიხში.

00:01:17.000 --> 00:01:20.000
მისი ერთ-ერთი კლასელი იყო ყმაწვილი სახელად ლენინი

00:01:20.000 --> 00:01:22.000
რომელიც შემდგომ

00:01:22.000 --> 00:01:26.000
პატარა, ძვირფასი, იშვიათი ნივთების განადგურებას შეუდგა.

NOTE Paragraph

00:01:26.000 --> 00:01:29.000
ის შვეიცარიელი ინჟინერია, კარლი.

00:01:29.000 --> 00:01:32.000
და ამას სიტყვის სრული მნიშვნელობით ვამბობ.

00:01:32.000 --> 00:01:34.000
აცვია სამ ნაწილიანი კოსტიუმები;

00:01:34.000 --> 00:01:39.000
და ატარებს ძალიან ძალიან პატარა, მაგრამ მნიშვნელოვან ულვაშს;

00:01:39.000 --> 00:01:41.000
ის დომინანტურია

00:01:41.000 --> 00:01:43.000
ნარცისისტული

00:01:43.000 --> 00:01:45.000
და მოტივირებული

00:01:45.000 --> 00:01:47.000
და აქვს გასაოცარი ეგო;

00:01:47.000 --> 00:01:50.000
და მუშაობს 16 საათს დღეში;

00:01:50.000 --> 00:01:53.000
და თავისი მტკიცე მოსაზრებები აქვს ცვლად ძაბვასთან დაკავშირებით;

00:01:53.000 --> 00:01:57.000
და მისი აზრით ნამზეური მორალური არამდგრადობის გამოვლინებაა;

00:01:57.000 --> 00:01:59.000
და სვამს დიდი ოდენობით ყავას;

00:01:59.000 --> 00:02:01.000
და თავის საუკეთესო შრომას

00:02:01.000 --> 00:02:03.000
ციურიხში, დედის სამზარეულოში საათობით

00:02:03.000 --> 00:02:05.000
აბსოლუტურ სიჩუმეში აკეთებს

00:02:05.000 --> 00:02:07.000
მხოლოდ სახაზავის თანხლებით.

NOTE Paragraph

00:02:07.000 --> 00:02:09.000
ნებისმიერ შემთხვევაში,

00:02:09.000 --> 00:02:12.000
კარლ ნორდენი ემიგრირებს შეერთებულ შტატებში

00:02:12.000 --> 00:02:14.000
ზუსტად პირველი მსოფლიო ომის დაწყებამდე

00:02:14.000 --> 00:02:16.000
და სახელოსნოს ხსნის ლაფაიეტის ქუჩაზე

00:02:16.000 --> 00:02:18.000
მანჰეტენის ცენტრში.

00:02:18.000 --> 00:02:20.000
და ის შეპყრობილი ხდება კითხვით

00:02:20.000 --> 00:02:23.000
როგორ ჩამოაგდოს ბომბი თვითმფრინავიდან.

00:02:23.000 --> 00:02:25.000
თუკი დაუფიქრდებით,

00:02:25.000 --> 00:02:28.000
GPS-ისა და რადარის ეპოქამდე,

00:02:28.000 --> 00:02:30.000
ეს მნიშვნელოვანი პრობლემა იყო.

00:02:30.000 --> 00:02:32.000
რთული ფიზიკის პრობლემა.

00:02:32.000 --> 00:02:35.000
გაქვთ თვითმფრინავი, რომელიც ათასობით ფუტის სიმაღლეზეა ჰაერში,

00:02:35.000 --> 00:02:37.000
მოძრაობს ასობით მილი/საათით,

00:02:37.000 --> 00:02:40.000
და გინდათ იქიდან ობიექტის , ბომბის ჩამოგდება,

00:02:40.000 --> 00:02:42.000
სტატიკურ მიზანზე

00:02:42.000 --> 00:02:45.000
ყველანაირი ქარის, ღრუბლების

00:02:45.000 --> 00:02:47.000
და სხვა ბარიერების მიუხედავად.

00:02:47.000 --> 00:02:49.000
და ყველანაირი ტიპის ხალხი,

00:02:49.000 --> 00:02:51.000
პირველ მსოფლიო ომამდე და ომებს შორის,

00:02:51.000 --> 00:02:53.000
ცდილობდა ამ პრობლემის გადაჭრას,

00:02:53.000 --> 00:02:55.000
და თითქმის ყველას ხელი მოეცარა.

00:02:55.000 --> 00:02:57.000
არსებული ბომბის სამიზნეები

00:02:57.000 --> 00:02:59.000
წარმოუდგენლად დაუხვეწავი იყო.

NOTE Paragraph

00:02:59.000 --> 00:03:02.000
მაგრამ კარლ ნორდენი ზუსტად ის არის, რომელმაც ამოხსნა ეს პრობლემა.

00:03:02.000 --> 00:03:05.000
და ის ქმნის საოცრად ჩახლართულ მოწყობილობას.

00:03:05.000 --> 00:03:07.000
რომელიც 23 კილოს იწონის.

00:03:07.000 --> 00:03:11.000
მისი სახელია ნორდენ მარკ 15 ბომბის სამიზნე.

00:03:11.000 --> 00:03:13.000
და აქვს ათასნაირი სახელური და საპირწონე

00:03:13.000 --> 00:03:16.000
და მოწყობილობა.

00:03:16.000 --> 00:03:19.000
ის ქმნის ამ ჩახლართულ ნივთს.

00:03:19.000 --> 00:03:21.000
ის აძლევს საშუალებას

00:03:21.000 --> 00:03:25.000
კონკრეტული ობიექტები დაიბომბოს

00:03:25.000 --> 00:03:27.000
ვიზუალური მონიშვნის საფუძველზე,

00:03:27.000 --> 00:03:31.000
დამმიზნებელი ზის შუშის ნაწილში

00:03:31.000 --> 00:03:34.000
და შეჰყავს თვითმფრინავის მონაცემები

00:03:34.000 --> 00:03:37.000
თვითმფრინავის სიჩქარე, ქარის სიჩქარე

00:03:37.000 --> 00:03:39.000
და კოორდინატები

00:03:39.000 --> 00:03:41.000
სამიზნის.

00:03:41.000 --> 00:03:45.000
და მოწყობილობა ეტყვის როდის ჩამოაგდოს ბომბი.

00:03:45.000 --> 00:03:48.000
და ნორდენი ამბობს ცნობილ სიტყვებს,

00:03:48.000 --> 00:03:50.000
"სანამ ბომბის სამიზნე გამოჩნდებოდა,

00:03:50.000 --> 00:03:52.000
ყუმბარები რეგულარულად აცდენდნენ მიზანს

00:03:52.000 --> 00:03:54.000
კილომეტრით ან მეტით."

00:03:54.000 --> 00:03:57.000
მაგრამ მისი სიტყვებით, მისი მოწყობილობის მეშვეობით

00:03:57.000 --> 00:03:59.000
შესაძლებელი იყო ბომბის მიზანში მორტყმა

00:03:59.000 --> 00:04:01.000
6 კილომეტრის სიმაღლიდან.

NOTE Paragraph

00:04:01.000 --> 00:04:03.000
ეხლა არ შემიძლია გითხრათ

00:04:03.000 --> 00:04:05.000
როგორი აღტაცებით შეხვდენენ

00:04:05.000 --> 00:04:07.000
სამხედროები

00:04:07.000 --> 00:04:10.000
ამ მოწყობილობის გამოჩენი ამბავს.

00:04:10.000 --> 00:04:12.000
ეს ციურ მანანას ჰგავდა.

00:04:12.000 --> 00:04:14.000
აგერ იყო არმია

00:04:14.000 --> 00:04:16.000
რომელმაც ახლახანს გადაიტანა პირველი მსოფლიო ომი

00:04:16.000 --> 00:04:18.000
სადაც მილიონობით ადამიანი

00:04:18.000 --> 00:04:20.000
ებრძოდა ერთმანეთს სანგრებიდან,

00:04:20.000 --> 00:04:22.000
ყოველგვარი წინსვლის, პროგრესის გარეშე

00:04:22.000 --> 00:04:26.000
და ვიღაცამ გამოიგონა მოწყობილობა

00:04:26.000 --> 00:04:28.000
რომელიც საშუალებას აძლევდათ ჰაერში აჭრილიყვნენ

00:04:28.000 --> 00:04:30.000
გადაეფრინათ მოწინააღმდეგის ტერიტორიაზე

00:04:30.000 --> 00:04:32.000
და გაენადგურებინათ რაც სურდათ

00:04:32.000 --> 00:04:34.000
აბსოლუტური სიზუსტით.

NOTE Paragraph

00:04:34.000 --> 00:04:36.000
და ამერიკის თავდაცვა

00:04:36.000 --> 00:04:38.000
ხარჯავს 1.5 მილიარდ დოლარს

00:04:38.000 --> 00:04:41.000
1940 წლის დოლარებზეა საუბარი

00:04:41.000 --> 00:04:43.000
ნორდენის ბომბის სამიზნის პროექტის განსახორციელებლად.

00:04:43.000 --> 00:04:46.000
შედარებისთვის

00:04:46.000 --> 00:04:48.000
მანჰეტენის პროექტის მთლიანი დანახარჯი

00:04:48.000 --> 00:04:50.000
სამი მილიარდი დოლარი იყო.

00:04:50.000 --> 00:04:53.000
ნორდენის პროექტს დასჭირდა იმ თანხის ნახევარი

00:04:53.000 --> 00:04:57.000
რამდენიც მოხმარდა ყველაზე ცნობილ მილიტარისტულ-ინდუსტრიულ პროექტს

00:04:57.000 --> 00:04:59.000
თანამედროვე ეპოქაში.

00:04:59.000 --> 00:05:02.000
და იყო ხალხი, სტრატეგები, ამერიკის თავდაცვაში

00:05:02.000 --> 00:05:04.000
რომლებსაც მართლაც სჯეროდათ რომ ეს ერთი მოწყობილობა

00:05:04.000 --> 00:05:06.000
გადაწყვეტდა გამარჯვების ან დამარცხების

00:05:06.000 --> 00:05:08.000
ბედს

00:05:08.000 --> 00:05:10.000
როდესაც საქმე ნაცისტების ან

00:05:10.000 --> 00:05:12.000
იაპონელების წინააღმდეგ ბრძოლა იქნებოდა.

NOTE Paragraph

00:05:12.000 --> 00:05:14.000
ნორდენისთვისაც

00:05:14.000 --> 00:05:17.000
ამ მოწყობილობას ზნეობრივი მნიშვნელობა ჰქონდა,

00:05:17.000 --> 00:05:19.000
იმიტომ რომ ის მტკიცე ქრისტიანი იყო.

00:05:19.000 --> 00:05:21.000
იმდენად, რომ აღშფოთებული იყო

00:05:21.000 --> 00:05:24.000
როდესაც ხალხი ამ სამიზნეს მის გამოგონებას ეძახდა,

00:05:24.000 --> 00:05:26.000
რადგან მისი აზრით,

00:05:26.000 --> 00:05:28.000
მხოლოდ ღმერთს შეეძლო შემოქმედება.

00:05:28.000 --> 00:05:30.000
ის კი მხოლოდ მისი ნების აღსასრულებელი ინსტრუმენტი იყო.

00:05:30.000 --> 00:05:32.000
და რა იყო ღმრთის ნება?

00:05:32.000 --> 00:05:35.000
ღმერთს სურდა ნებისმიერ ომში

00:05:35.000 --> 00:05:38.000
ტანჯვის მოცულობის მინიმუმამდე შემცირება.

NOTE Paragraph

00:05:38.000 --> 00:05:40.000
და რას აკეთებდა ნორდენის სამიზნე?

00:05:40.000 --> 00:05:42.000
იძლეოდა ზუსტად ამის საშუალებას.

00:05:42.000 --> 00:05:44.000
საშუალებას რომ ბომბი მხოლოდ იმ სამიზნეს მოხვედროდა

00:05:44.000 --> 00:05:48.000
რომლის დაბომბვა გარდაუვალი იყო.

00:05:48.000 --> 00:05:51.000
ასე რომ მეორე მსოფლიო ომის წინა წლებში

00:05:51.000 --> 00:05:54.000
ამერიკის თავდაცვა ყიდულობს 90 000

00:05:54.000 --> 00:05:56.000
ნორდენის სამიზნეს

00:05:56.000 --> 00:05:58.000
14'000 დოლარად თითოს

00:05:58.000 --> 00:06:01.000
ისევ 1940 წლის დოლარებში, რაც დიდი ფულია.

00:06:01.000 --> 00:06:04.000
შემდეგ ამზადებენ 50 000 ბომბდამშენს, რომ სცოდნოდათ მისი გამოყენება

00:06:04.000 --> 00:06:08.000
ხანგრძლივი, რამდენიმე თვიანი მომზადების სესიებში

00:06:08.000 --> 00:06:10.000
იმიტომ რომ რეალურად ეს ანალოგური კომპიუტერია;

00:06:10.000 --> 00:06:12.000
არც ისე მარტივი გამოსაყენებელი.

00:06:12.000 --> 00:06:15.000
და აიძულებენ თითოეულს ფიცი დადოს,

00:06:15.000 --> 00:06:18.000
რომ თუკი ტყვედ ჩავარდებიან,

00:06:18.000 --> 00:06:20.000
არ გასცემენ არცერთ დეტალს

00:06:20.000 --> 00:06:22.000
ამ მოწყობილობის გამოყენების თაობაზე,

00:06:22.000 --> 00:06:25.000
იმიტომ რომ ყველაზე მნიშვნელოვანია მტრის ხელს აცდეს

00:06:25.000 --> 00:06:27.000
ეს უმნიშვნელოვანესი ტექნოლოგია.

NOTE Paragraph

00:06:27.000 --> 00:06:30.000
როდესაც ნორდენის სამიზნე თვითმფრინავში აჰქონდათ ხოლმე

00:06:30.000 --> 00:06:33.000
მიყვებოდა შეიარაღებული დაცვის მთელი ჯგუფი.

00:06:33.000 --> 00:06:36.000
მიჰქონდათ ყუთით, რომელსაც ბრეზენტი ჰქონდა შემოხვეული.

00:06:36.000 --> 00:06:39.000
და ხელბორკილით იყო მიბმული ერთ-ერთ მცველზე.

00:06:39.000 --> 00:06:41.000
მისი ფოტოგრაფირების ნება არასოდეს მიუციათ.

00:06:41.000 --> 00:06:44.000
და მის შიგნით პატარა მოწყობილობა იყო

00:06:44.000 --> 00:06:47.000
რომელიც თვითმფრინავის ჩამოვარდნის შემთხვევაში, მის განადგურებას უზრუნველყოფდა

00:06:47.000 --> 00:06:50.000
იმისთვის რომ როგორმე მოწინააღმდეგის ხელისთვის აეცილებინათ.

00:06:50.000 --> 00:06:52.000
ნორდენის სამიზნე

00:06:52.000 --> 00:06:55.000
იყო ამ ყველაფრის მიზეზი.

NOTE Paragraph

00:06:55.000 --> 00:06:58.000
და რა მოხდა მეორე მსოფლიო ომის დროს?

00:06:58.000 --> 00:07:01.000
აღმოჩნდა რომ ეს არ არის უებარი საშუალება.

00:07:01.000 --> 00:07:03.000
პრაქტიკაში ნორდენის სამიზნეს

00:07:03.000 --> 00:07:06.000
შეეძლო ჩამოეგდო ბომბი 6 კილომეტრის სიმაღლიდან..

00:07:06.000 --> 00:07:08.000
მაგრამ მხოლოდ იდეალურ გარემოებებში.

00:07:08.000 --> 00:07:10.000
და რა თქმა უნდა ომის დროს

00:07:10.000 --> 00:07:12.000
გარემო სულაც არაა იდეალური.

00:07:12.000 --> 00:07:15.000
პირველ რიგში, ის ძალიან რთული გამოსაყენებელია, ძალიან ძალიან რთული.

00:07:15.000 --> 00:07:17.000
და ყველას

00:07:17.000 --> 00:07:19.000
50 000 ბომბდამშენის ეკიპაჟიდან

00:07:19.000 --> 00:07:23.000
არ აქვს შესაბამისი მომზადება მის სამართავად.

00:07:23.000 --> 00:07:25.000
მეორეც, ის ხშირად გამოდის მწყობრიდან.

00:07:25.000 --> 00:07:27.000
მოწყობილობა სავსეა ათასნაირი ჯიროსკოპით და მოსაქაჩით

00:07:27.000 --> 00:07:29.000
და სამართავი საპირწონეებით,

00:07:29.000 --> 00:07:31.000
და არ მუშაობენ ისე როგორც უნდა მუშაობდნენ

00:07:31.000 --> 00:07:33.000
გახურებული ბრძოლის დროს.

NOTE Paragraph

00:07:33.000 --> 00:07:36.000
მესამეც, როდესაც ნორდენი თავის გათვლებს აკეთებდა,

00:07:36.000 --> 00:07:38.000
დაშვებული ჰქონდა რომ თვითმფრინავი

00:07:38.000 --> 00:07:41.000
შედარებით მცირე სისწრაფით იფრენდა, ნაკლებ სიმაღლეზე.

00:07:41.000 --> 00:07:43.000
თუმცა რეალურ ომში ამას ვერ იზამ;

00:07:43.000 --> 00:07:45.000
თუ არ გინდა ჩამოგაგდონ.

00:07:45.000 --> 00:07:48.000
ასე რომ დაიწყეს მაღლა ფრენა გაცილებით მეტი სისწრაფით.

00:07:48.000 --> 00:07:50.000
და ნორდენის სამიზნე არ მუშაობს კარგად

00:07:50.000 --> 00:07:52.000
ამ პირობებში.

NOTE Paragraph

00:07:52.000 --> 00:07:54.000
რაც ყველაზე მთავარია,

00:07:54.000 --> 00:07:56.000
სამიზნეს სჭირდებოდა მმართველი

00:07:56.000 --> 00:07:59.000
რომელსაც შეეძლო დაენახა ვიზუალურად სამიზნე.

00:07:59.000 --> 00:08:01.000
მაგრამ რა ხდება რეალურად?

00:08:01.000 --> 00:08:04.000
ღრუბლები, რა თქმა უნდა.

00:08:04.000 --> 00:08:07.000
მოწყობილობას უღრუბლო ცა სჭირდება სიზუსტისთვის.

00:08:07.000 --> 00:08:09.000
მაგრამ რამდენი უღრუბლო ცა

00:08:09.000 --> 00:08:11.000
იქნებოდა ცენტრალური ევროპის თავზე

00:08:11.000 --> 00:08:14.000
1940 და 1945 წლებს შორის?

00:08:14.000 --> 00:08:16.000
არც თუ ისე ბევრი.

NOTE Paragraph

00:08:16.000 --> 00:08:18.000
და იმის შეგრძნება რომ მოგცეთ

00:08:18.000 --> 00:08:20.000
რამდენად არააკურატული იყო სამიზნე,

00:08:20.000 --> 00:08:22.000
მოვიყვან ცნობილ მაგალითს 1944 წლიდან

00:08:22.000 --> 00:08:26.000
როდესაც მოკავშირეებმა დაბომბეს ქიმიური ქარხანა ლეუნაში, გერმანიაში.

00:08:26.000 --> 00:08:28.000
ქიმიური ქარხანა მოიცავდა

00:08:28.000 --> 00:08:30.000
3 კვადრატულ კილომეტრს.

00:08:30.000 --> 00:08:33.000
და 22 დაბომბვითი მისიის მანძილზე,

00:08:33.000 --> 00:08:38.000
მოკავშირეებმა ჩამოაგდეს 85 000 ჭურვი

00:08:38.000 --> 00:08:42.000
ამ 3 კვადრატულ კილომეტრზე,

00:08:42.000 --> 00:08:45.000
ნორდენის სამიზნის გამოყენებით.

00:08:45.000 --> 00:08:47.000
რამდენი მათგანი

00:08:47.000 --> 00:08:49.000
მოხვდა თქვენი აზრით

00:08:49.000 --> 00:08:52.000
ამ 3 კვადრატულ კილომეტრიან პერიმეტრზე?

00:08:52.000 --> 00:08:55.000
10%. დიახ, 10 პროცენტი.

00:08:55.000 --> 00:08:57.000
და ამ 10%-დან რომელიც დავარდა,

00:08:57.000 --> 00:09:00.000
16% არც კი აფეთქდა; გაუმართავი იყო.

00:09:00.000 --> 00:09:02.000
ეს ქიმიური ქარხანა,

00:09:02.000 --> 00:09:05.000
ამ უდიდესი დაბომბვის მანძილზე ომის ისტორიაში

00:09:05.000 --> 00:09:08.000
კვირების განმავლობაში მუშაობდა.

NOTE Paragraph

00:09:08.000 --> 00:09:10.000
ამ გახსენებაზე, რა სიფრთხილე სჭირდებოდა

00:09:10.000 --> 00:09:13.000
ამ მოწყობილობის ნაცისტებისგან დასაფარავად?

00:09:13.000 --> 00:09:15.000
აღმოჩნდა რომ

00:09:15.000 --> 00:09:17.000
კარლ ნორდენი, როგორც ჩამოყალიბებული შვეიცარიელი,

00:09:17.000 --> 00:09:20.000
აღფრთოვანებული იყო გერმანელი ინჟინრებით.

00:09:20.000 --> 00:09:22.000
ასე რომ 1930 წელს, ბევრი მათგანი დაიქირავა,

00:09:22.000 --> 00:09:24.000
მათ შორის ადამიანი სახელად ჰერმან ლონგი

00:09:24.000 --> 00:09:26.000
რომელმაც 1938 წელს

00:09:26.000 --> 00:09:29.000
მოწყობილობის სრული ნახაზები გადასცა ნაცისტებს.

00:09:29.000 --> 00:09:32.000
გამოდის რომ მათაც ჰქონდათ ნორდენის სამიზნე მთელი ომის ნაძილზე.

00:09:32.000 --> 00:09:35.000
რომელიც ასევე არ მუშაობდა მაინცდამაინც კარგად.

NOTE Paragraph

00:09:35.000 --> 00:09:37.000
(სიცილი)

NOTE Paragraph

00:09:37.000 --> 00:09:40.000
ასე რომ, რატომ ვლაპარაკობთ ნორდენის გამოგონებაზე?

00:09:40.000 --> 00:09:42.000
იმიტომ რომ ჩვენს დროში

00:09:42.000 --> 00:09:44.000
უხვად გვაქვს

00:09:44.000 --> 00:09:46.000
ნორდენის ბომმბის სამიზნის ანალოგები.

00:09:46.000 --> 00:09:48.000
ვცხოვრობთ დროში სადაც უამრავი

00:09:48.000 --> 00:09:50.000
მართლაც ძალიან ჭკვიანი ადამიანი

00:09:50.000 --> 00:09:52.000
მოძრაობს გარშემო, და ამბობს რომ გამოიგონეს რაღაც მოწყობილობა

00:09:52.000 --> 00:09:54.000
რომელიც სამუდამოდ შეცვლის მსოფლიოს.

00:09:54.000 --> 00:09:57.000
გამოიგონეს ვებ-გვერდები, რომელიც ხალხს თავისუფლების საშუალებას აძლევს.

00:09:57.000 --> 00:10:01.000
გამოიგონეს ასეთი ნივთი, ისეთი ნივთი, კიდევ ასეთი ნივთი

00:10:01.000 --> 00:10:04.000
რომელიც მსოფლიოს გააუმჯობესებს.

NOTE Paragraph

00:10:04.000 --> 00:10:06.000
თუ წახვალთ სამხედროებთან

00:10:06.000 --> 00:10:08.000
იპოვნით უამრავ კარლ ნორდენს.

00:10:08.000 --> 00:10:10.000
თუ მიხვალთ პენტაგონში, გეტყვიან

00:10:10.000 --> 00:10:12.000
"იცით რა, ეხლა ნამდვილად შეგვიძლია

00:10:12.000 --> 00:10:14.000
ბომბის სამიზნეში 100% სიზუსტით მორტყმა

00:10:14.000 --> 00:10:16.000
6 კილომეტრის სიმაღლიდან"

00:10:16.000 --> 00:10:19.000
და იცით რა? ეს მართლაც ასეა; ახლა უკვე შეუძლიათ ეს.

00:10:19.000 --> 00:10:21.000
მაგრამ ჩვენ ცხადად უნდა გვესმოდეს

00:10:21.000 --> 00:10:24.000
რამდენად მცირეს ნიშნავს ეს.

NOTE Paragraph

00:10:24.000 --> 00:10:27.000
ერაქის ომში, პირველი ერაყის ომის დასაწყისში

00:10:27.000 --> 00:10:29.000
ამერიკის ჯარმა, საჰაერო ძალებმა,

00:10:29.000 --> 00:10:32.000
გააგზავნეს F-15E Fighter Eagles-ის ორი შენაერთი

00:10:32.000 --> 00:10:34.000
ერაყის უდაბნოში

00:10:34.000 --> 00:10:36.000
რომლებიც 5 მილიონი დოლარის ღირბეულების კამერებით იყო აღჭურვილი

00:10:36.000 --> 00:10:39.000
რომლის მეშვეობითაც მთელი უდაბნოს ზედაპირს აკონტროლებდნენ.

00:10:39.000 --> 00:10:42.000
და მათი მისია იყო რაკეტების გამშვებების

00:10:42.000 --> 00:10:44.000
აღმოჩენა და განადგურება,

00:10:44.000 --> 00:10:46.000
იმ დედამიწა-ჰაერი რაკეტების

00:10:46.000 --> 00:10:48.000
რომლებსაც ერაყელები ისრაელის წინააღმდეგ იყენებდნენ.

00:10:48.000 --> 00:10:50.000
ამ ორი დანაყოფის მისია

00:10:50.000 --> 00:10:53.000
იყო ყველა გამშვების განადგურება

00:10:53.000 --> 00:10:55.000
და გაფრინდნე მისიაზე დღე და ღამე,

00:10:55.000 --> 00:10:57.000
და ჩამოყარეს ათასობით ბომბი

00:10:57.000 --> 00:11:00.000
და ისროლეს ათასობით რაკეტა

00:11:00.000 --> 00:11:03.000
ამ კონკრეტული დანადგარების გასაუვნებელყოფად.

NOTE Paragraph

00:11:03.000 --> 00:11:05.000
და როდესაც ომი დამთავრდა და აუდიტი ჩატარდა

00:11:05.000 --> 00:11:07.000
რომელსაც არმია ყოველთვის აკეთებს, საჰაერო ძალები აკეთებენ ყოველთვის

00:11:07.000 --> 00:11:09.000
დასვეს კითხვა:

00:11:09.000 --> 00:11:11.000
რამდენი გამშვები გავანადგურეთ რეალურად?

00:11:11.000 --> 00:11:13.000
და იცით პასუხი?

00:11:13.000 --> 00:11:15.000
ნული, არც ერთი ცალი.

00:11:15.000 --> 00:11:17.000
და რატომ?

00:11:17.000 --> 00:11:19.000
იმიტომ რომ იარაღი იყო არაზუსტი?

00:11:19.000 --> 00:11:22.000
არა, ისინი მშვენივრად ასრულებდნენ საქმეს.

00:11:22.000 --> 00:11:24.000
კილომეტრობით რადიუსში შეეძლოთ იმ

00:11:24.000 --> 00:11:26.000
ნივთის განადგურება.

00:11:26.000 --> 00:11:30.000
საქმე ისაა, რომ არ იცოდნენ სად იყო ეს გამშვებები.

00:11:30.000 --> 00:11:33.000
ამ ყველაფრის პრობლემა

00:11:33.000 --> 00:11:35.000
ბომბის მიზანში მორტყმა არაა

00:11:35.000 --> 00:11:38.000
პრობლემაა იცოდე სადაა მიზანი.

00:11:38.000 --> 00:11:40.000
ეს ყოველთვის უფრო რთული პრობლემა იყო

00:11:40.000 --> 00:11:42.000
როდესაც საქმე ომს ეხება.

NOTE Paragraph

00:11:42.000 --> 00:11:45.000
ან ავღანეთის ბრძოლა ავიღოთ.

00:11:45.000 --> 00:11:47.000
რომელიც დამახასიათებელი იარაღი

00:11:47.000 --> 00:11:49.000
ჩრდილო პაკისტანის ომში?

00:11:49.000 --> 00:11:52.000
ეს არიდ დრონი. რა არის დრონი?

00:11:52.000 --> 00:11:56.000
ეს არის ნორდენ მარკ 15-ის შვილიშვილი.

00:11:56.000 --> 00:12:00.000
წარმოუდგენელი სიზუსტის იარაღი.

00:12:00.000 --> 00:12:02.000
და ბოლო ექვსი წლის მანძილზე

00:12:02.000 --> 00:12:05.000
ჩრდილოეთ პაკისტანში,

00:12:05.000 --> 00:12:08.000
ასობით რაკეტა გაუშვეს

00:12:08.000 --> 00:12:10.000
და გამოიყენეს დრონები

00:12:10.000 --> 00:12:12.000
2000 ეჭვმიტანლი გასანადგურებლად

00:12:12.000 --> 00:12:16.000
პაკისტანელ და თალიბან სამხედროებს შორის.

00:12:16.000 --> 00:12:19.000
რა იყო ამ დრონების სიზუსტის მაჩვენებელი?

00:12:19.000 --> 00:12:21.000
მართლაც გასაოცარი.

00:12:21.000 --> 00:12:24.000
დაახლოებით 95%

00:12:24.000 --> 00:12:26.000
ზუსტად იყო მიზანში მოხვედრილი.

00:12:26.000 --> 00:12:29.000
ანუ 95% მოვკალით იმ ადამიანებიდან, ვინც უნდა მოგვეკლა, ასეა?

00:12:29.000 --> 00:12:31.000
ეს ერთ-ერთი გამორჩეული მაჩვენებელია

00:12:31.000 --> 00:12:33.000
თანამედროვე ომების ისტორიაში.

NOTE Paragraph

00:12:33.000 --> 00:12:35.000
მაგრამ იცით რა არის მნიშვნელოვანი?

00:12:35.000 --> 00:12:37.000
ზუსტად იმ პერიოდში

00:12:37.000 --> 00:12:39.000
როდესაც ამ დრონებს ვიყენებდით

00:12:39.000 --> 00:12:41.000
გამანადგურებელი სიზუსტით,

00:12:41.000 --> 00:12:44.000
შეტევების რაოდენობა, კამიკაძეების და ტერორისტების შეტევების რაოდენობა

00:12:44.000 --> 00:12:46.000
ამერიკელი და ავღანი ძალების წინააღმდეგ

00:12:46.000 --> 00:12:49.000
ათჯერ გაიზარდა.

00:12:49.000 --> 00:12:51.000
როდესაც ჩვენ სულ უფრო ეფექტურები ვხდებოდით

00:12:51.000 --> 00:12:53.000
მათ დახოვცაში

00:12:53.000 --> 00:12:56.000
ისინი სულ უფრო ბრაზდებოდნენ

00:12:56.000 --> 00:12:59.000
და უფრო მოტივირებულები ხდებოდნენ ჩვენს დასახოცად.

00:12:59.000 --> 00:13:02.000
მე არ მომიყოლია წარმატების ისტორია.

00:13:02.000 --> 00:13:04.000
მე აგიღწერეთ

00:13:04.000 --> 00:13:06.000
სრულიად საწინააღმდეგო.

NOTE Paragraph

00:13:06.000 --> 00:13:08.000
და ეს არის პრობლემა რომელიც

00:13:08.000 --> 00:13:10.000
ჩვენს დამოკიდებულებაშია, იმ ნივთებისადმი რომლებსაც ჩვენ ვაკეთებთ.

00:13:10.000 --> 00:13:13.000
ჩვენ ვფიქრობთ, რომ შეგვიძლია გადავჭრათ პრობლემები ნივთების გამოგონებით

00:13:13.000 --> 00:13:16.000
მაგრამ ჩვენი პრობლემები გაცილებით რთულია.

00:13:16.000 --> 00:13:19.000
პრობლემა ბომბების სიზუსტეში არაა

00:13:19.000 --> 00:13:21.000
არამედ იმაში, როგორ იყენებ ამ ყველაფერს

00:13:21.000 --> 00:13:23.000
და რაც უფრო მნიშვნელოვანია,

00:13:23.000 --> 00:13:26.000
უნდა გამოიყენო ბომბი საერთოდ, თუ არა.

NOTE Paragraph

00:13:27.000 --> 00:13:29.000
არსებობს პოსტ სკრიპტუმი

00:13:29.000 --> 00:13:31.000
ნორდენის ამბავის

00:13:31.000 --> 00:13:34.000
კარლ ნორდენის და მისი შესანიშნავი სამიზნის ისტორიისა.

00:13:34.000 --> 00:13:37.000
და ასე ჟღერს. 1945 წლის 6 აგვისტოს

00:13:37.000 --> 00:13:40.000
B-29 ბომბდამშენი სახელად ენოლა გეი

00:13:40.000 --> 00:13:42.000
მიფრინავდა იაპონიის თავზე

00:13:42.000 --> 00:13:44.000
და ნორდენის სამიზნის გამოყენებით

00:13:44.000 --> 00:13:47.000
ჩამოაგდო უზარმაზარი თერმოატომური მოწყობილობა

00:13:47.000 --> 00:13:50.000
ქალაქის თავზე, სახელად ჰიროშიმა.

00:13:50.000 --> 00:13:53.000
და როგორც ამ სამიზნეს სჩვეოდა

00:13:53.000 --> 00:13:56.000
ბომბი აცდა სამიზნეს 250 მეტრით.

00:13:56.000 --> 00:13:59.000
მაგრამ რა თქმა უნდა ამას მნიშვნელობა არ ჰქონდა.

00:13:59.000 --> 00:14:01.000
და ეს არის ყველაზე დიდი ირონია

00:14:01.000 --> 00:14:04.000
რაც ნორდენის გამოგონებას უკავშირდება.

00:14:04.000 --> 00:14:08.000
საჰაერო ძალების დახარჯული 1.5 მილიარდი

00:14:08.000 --> 00:14:12.000
გამოიყენეს 3 მილიარდიანი ბომბის ჩამოსაგდებად,

00:14:12.000 --> 00:14:15.000
რომელსაც საერთოდ არ სჭირდებოდა სამიზნე.

NOTE Paragraph

00:14:15.000 --> 00:14:17.000
ამ დროს, ნიუ იორკში

00:14:17.000 --> 00:14:19.000
არავინ უთხრა კარლ ნორდენს

00:14:19.000 --> 00:14:22.000
რომ მისი სამიზნე ჰიროშიმაში გამოიყენეს.

00:14:22.000 --> 00:14:24.000
ის მტკიცე ქრისტიანი იყო.

00:14:24.000 --> 00:14:26.000
მისი აზრით იგონებდა რაღაცას

00:14:26.000 --> 00:14:29.000
რასაც უნდა შეემცირებინა ომში ტანჯვის რაოდენობა.

00:14:29.000 --> 00:14:32.000
რეალობა კი ნამდვილად გულს გაუტეხავდა.

NOTE Paragraph

00:14:32.000 --> 00:14:39.000
(აპლოდისმენტები)