David ve Goliath'ın duyulmamış hikayesi

Klasik bir mazlum hikayesi: sadece bir sapana sahip olan genç çoban David, güçlü savaşçı Goliath'ı yener. Hikaye İncil kökenini aşarak beklenmedik zafer için yaygın bir kıssadan hisse haline geldi. Ama Malcolm Gladwell şu soruyu soruyor: David ve Goliath'ın hikayesinin asıl konusu gerçekten o mu?

Yeni kitabımı yazarken

gerçekten kafama takılan bir hikayeyi anlatmak istiyorum,

bu hikaye 3.000 yıl önce İsrail Krallığı'nın

başlangıcında

gerçekleşen bir olay hakkında.

Günümüzde İsrail olan Shephelah adlı bir

yörede geçiyor.

Bu hikayenin kafama takılmasının sebebi şuydu,

anladığımı düşünmüştüm ve hakkında tekrar düşündüm

ve hiç anlamadığımın farkına vardım.

Eski Filistin'in, Doğu sınırı boyunca,

bir dağ sırası var.

Aynı şey günümüz İsrail'i için hala doğru,

Bu dağ sırasının üzerinde o bölgenin bütün eski şehirleri

bulunuyor yani Kudüs, Beytüllahim, Hebron.

Ve bir de Akdeniz boyunca

günümüzde Tel Aviv'in olduğu bir kıyı düzlüğü var.

Ve dağ sırasını kıyı düzlüğüyle bağlayan Shephelah adlı

bir alan var, doğudan batıya doğru

uzanan vadi ve tepeler serisini oluşturuyor

ve Shephelah'ı izleyebilir, Shephelah'tan geçerek

kıyı düzlüğünden dağlara varabilirsiniz.

Ve Shephelah, eğer İsrail'e gittiyseniz, bildiğiniz gibi

İsrail'in neredeyse en güzel bölgesidir.

Meşe ağaçları, buğday tarlaları

ve üzüm bağlarıyla muhteşem bir yer.

Ama daha da önemlisi, o bölgenin tarihinde,

gerçek bir stratejik işlevi vardı,

kıyı düzlüklerindeki düşman orduları

yollarını bulur, dağlara çıkar ve

dağlarda yaşayanları tehdit ederlerdi.

Ve 3.000 yıl öncesinde, tam olarak gerçekleşen şey bu.

İsrail Krallığı'nın en büyük düşmanı olan

Filistinliler,

kıyı düzlüklerinde yaşıyorlar.

Aslen Giritliler. Gemicilik yapan insanlar.

Ve Shephelah'ın vadilerinden birini

takip ederek, dağa doğru gitmeye

başlayabilirler,

çünkü yapmak istedikleri, Bethlehem'in tam yanındaki dağlık araziyi

işgal etmek ve İsrail Krallığı'nı ikiye bölmek.

Ve Kral Saul yönetimindeki İsrail Krallığı belli ki

bunun farkına varıyor

ve Saul ordusunu dağlardan indiriyor ve

Shephelah'ın en güzel vadelerinden biri olan Ela Vadisi'nde

Filistinlilerle yüz yüze geliyor.

İsrailliler kuzey tepesi boyunca kazıyorlar

ve Filistinliler doğu tepesi boyunca kazıyorlar,

iki ordu haftalar süresince sadece orada oturuyor

ve birbirlerine bakıyorlar, çünkü ikisi de çıkmaza girmiş durumdalar.

Hiçbiri diğerine saldıramıyor, çünkü diğer tarafa saldırmak için

dağdan vadiye doğru inmek ve sonra diğer tarafa

çıkmak zorundasınız ve bu şekilde tamamen açıkta kalırsınız.

Sonunda, çıkmazı bitirmek için,

Filistinliler en güçlü savaşçısını vadi tabanına

gönderiyor ve o da bağırarak İsraillilere

şöyle diyor,

"En güçlü savaşçınızı aşağı yollayın

ve biz bunu çözeceğiz, sadece ikimiz."

Bu eski savaşlarda düello adı verilen bir gelenekti.

Büyük bir savaştan doğabilecek

katliamı önleyerek, tartışmaları çözme şekliydi.

Ve Filistinlilerin aşağı yolladığı

muazzam savaşçıları bir dev.

Boyu 2.10.

Baştan aşağı parlak bronz zırhla bürünmüş

ve bir kılıcı, ciriti ve mızrağı var.

Kesinlikle dehşet verici.

Ve o kadar korkunç ki, hiçbir İsrail askeri onunla savaşmak istemiyor.

Bu bir ölüm arzusu, değil mi? Onu yenebileceklerini düşünme şansları yok.

Ve en sonunda öne çıkacak tek insan

genç bir çoban

ve Saul'un yanına gider ve şöyle der, "Ben onunla savaşırım."

Saul ona, "Onunla savaşamazsın. Bu saçmalık.

Sen bir çocuksun. Bu güçlü bir savaşçı." der.

Ama çoban ısrarcıdır. O, "Hayır, hayır, hayır,

anlamıyorsunuz, yıllardır sürümü aslanlardan ve

kurtlardan koruyorum. Bence yapabilirim," der.

Ve Saul'un başka seçeneği yoktur. Öne çıkan başka kimse yok.

O nedenle, "Peki," der.

Ve sonra çocuğa döner ve şöyle der,

"Ama bu zırhı giymek zorundasın. Bu halinle gidemezsiniz."

Çobana zırhını vermeye çalışır

ve çoban da "Hayır," der.

"Bunu giyemem."

İncil ayeti şöyle der, "Bunu giyemem çünkü denemedim,"

anlamı, "Bu zırhı daha önce hiç giymedim. Deli olmalısın."

Onun yerine yere doğru eğilir

ve beş tane taş alır

ve çoban çantasına koyar

devamında devle karşılaşmak için dağdan aşağı inmeye başlar.

Sonra dev, bir figürün yaklaştığını görür

ve şöyle der, "Bana gel ki derini cennetin kuşlarına

ve toprağın canavarlarına yem edebileyim."

Onunla savaşmaya gelen bu insana doğru

alaycı yorumlar yapar.

Ve çoban daha da yaklaşır

ve dev onun bir asa taşıdığını görür.

Taşıdığı tek şey odur.

Bir silah yerine, sadece bu çobanın asası

ve der ki -- kendini aşağılanmış hisseder --

"Ben bir köpek miyim ki bana çubuklarla geliyorsun?"

Ve genç çoban cebindeki taşlardan birini alır

sapanına koyar ve

onu sarar ve taşı atar

ve taş devin gözlerinin tam arasına çarpar --

tam buraya, en yaralanabilir yerine --

veya ölü olarak ya da bilinçsiz şekilde yere düşer

ve çoban ona doğru koşar ve kılıcını alır

ve kafasını keser

ve Filistinliler bunu görür ve dönüp, kaçarlar.

Ve tabi ki, devin ismi Goliath ve

çobanın ismi David'dir

ve kitabı yazarken bu hikayenin

aklıma takılmasının sebebi

bu hikaye ile alakalı bildiğimi düşündüğüm herşey

yanlış çıktı.

David, bu hikayede, mazlum kişi olması gerekiyor, değil mi?

Aslında, bu ifade, David ve Goliath,

zayıf birinin çok daha güçlü birine karşı kazandığı

beklenmedik zaferler için

bir metafor olarak dilimize girmiştir.

Şimdi David'e neden mazlum diyoruz?

Ona mazlum diyoruz çünkü o daha bir çocuk,

küçük bir çocuk ve Goliath büyük, güçlü bir dev.

Mazlum dememizin başka bir sebebi de

Goliath deneyimli bir savaşçı

ve David sadece bir çoban.

Ama daha da önemlisi, ona mazlum diyoruz

çünkü sahip olduğu tek şey -- Goliath'ın modern silahları var,

parlayan bir zırhı,

bir kılıcı, bir ciriti

ve bir mızrağı var

ve David'in sadece bir sapanı var.

Şimdi şu tabirle başlayalım

"David'in sadece bir sapanı var,"

çünkü yaptığımız ilk hata bu.

Antik savaşlarda, üç tür savaşçı vardır.

Süvari, atlılar ve savaş arabalılar.

Kılıç, kalkan ve bir tür zırha sahip

silahlı piyadelerden oluşan

ağır piyadeler var.

Ve ağır silahlılar var ve ağır silahlılar okçular,

ama daha da önemlisi, atıcılardan oluşur.

Ve atıcının deri bir kesesi vardır, ona bağlı

iki uzun ip vardır ve kesenin içine

atmak için mermi tarzı ya bir taş ya da kurşun bir top

koyarlar ve etrafına şöyle sararlar

ve iplerden birini bırakırlar,

gerçekleştirilmek istenen şey, mermiyi hedefe doğru

atmaktır.

David sahip olduğu şey bu ve anlamamız gereken nokta

bu sıradan bir sapan değil.

Bu değil, değil mi? Çocuk oyuncağı değil.

Aslında inanılmaz derecede tahrip edici bir silah.

David taşı şöyle sardığı zaman,

sapanı muhtemelen saniyede

altı ya da yedi devirde sarıyor

ve bu da demek ki taş atıldığında,

çok hızlı bir şekilde ileri gider,

muhtemelen saniyede 35 metre.

En iyi beysbol atıcıları tarafından atılan

bir beysboldan oldukça hızlı.

Ondan da fazlası, Ela Vadisi'ndeki taşlar

normal taşlar değil. Normal taşlardan iki kat

daha yoğun taşlar olan baryum sülfattı.

Balistik hesaplamalarını yaparsanız,

David'in sapanından atılan taşın durdurma gücü

yaklaşık olarak .45 kalibre bir el tabancısının

durdurma gücüne eşittir.

Bu inanılmaz derecede tahrip edici bir silah.

İsabetlilik, tarihi kayıtlardan bildiğimiz gibi

sapancılar -- deneyimli sapancılar hedefi 200 metrelik

bir uzaklıktan vurabilir, yaralayabilir hatta öldürebilir.

Ortaçağ kayıtlarından bildiğimiz gibi sapancılar

uçan kuşları vurabilme yeteneğine sahipti.

İnanılmaz derecede kesindiler.

David yerine geçtiğinde -- ve Goliath'tan 200 metre uzakta değil,

Goliath'a oldukça yakın --

yerini aldığında ve o şeyi Goliath'a fırlattığında,

Goliath'ı, gözlerinin arasındaki

en yaralanabilir noktasından vurma niyeti ve

beklentisi var.

Eğer antik savaş tarihine bakarsanız,

sapancıların her türlü savaşta

piyadelere karşı belirliyici faktör olduğunu

defalarca göreceksiniz.

Peki Goliath nedir? O ağır piyade

ve İsraillileri düelloya çağırdığında beklentisi

başka bir ağır piyade ile savaşacağı yönünde.

"Bana gel ki senin derini cennetin kuşlarına

ve toprağın canavarlarına yem edebileyim," dediğinde,

anahtar nokta, "Bana gel."

Bana doğru gel, çünkü böyle göğüs göğüse

çarpışacağız.

Saul'un beklentisi aynı.

David, "Goliath ile savaşmak istiyorum," der

ve Saul ona zırhını vermeye çalışır,

çünkü Saul şöyle düşünür, "'Goliath ile savaşmak' derken,

'göğüs göğüse çarpışma', piyadeden piyadeye

demek istiyorsun."

Ama David'in kesinlikle hiçbir beklentisi yok.

Onunla o şekilde savaşmayacak. Neden savaşsın?

O bir çoban. Tüm kariyerini sürüsünü aslan ve

kurtlardan korumak için bir sapan kullanarak geçirdi.

Gücü burada yatıyor.

Tahrip edici silah kullanımı konusunda

deneyimli bu çoban,

yüzlerce kilo zırh ve

sadece yakın menzilli mücadelede yararlı olan

inanılmaz derecede ağır silahlar altında

ezilen hantal deve karşı.

Goliath kolay bir hedef. Hiçbir şansı yok.

Peki neden David'e sürekli mazlum diyoruz

ve neden zaferini beklenmedik olarak sıfatlandırıyoruz?

Bunun önemli olan ikinci bir parçası var.

Sadece David'i ve silah seçimini yanlış

anlamakla kalmıyoruz.

Goliath'ı da derinden yanlış anlıyoruz.

Goliath göründüğü gibi değil.

İncil'de buna dair türlü türlü ipucları var,

geriye dönüp bakıldığında oldukça şaşırtıcı

ve güçlü savaşçı imajı ile uyuşmuyor.

Bir yerden başlamak gerekirse, İncil'e göre

Goliath bir kişi yardımıyla vadi tabanına iniyor.

Garip bir durum, değil mi?

İsraillileri göğüs göğüse

çarpışmaya davet eden güçlü bir savaşçıdan bahsediyoruz.

Neden çarpışma noktasına

muhtemelen genç bir çocuk tarafından

elinden tutarak götürülüyor?

İkincisi, İncil'deki hikaye Goliath'ın ne kadar yavaş

hareket ettiğine dair özel not düşüyor,

o zamanda dünyada görülmüş en güçlü savaşçıyı

anlatırken söylenecek garip başka birşey.

Ve sonra Goliath'ın David'ın görüntüsüne

tepki vermesinin ne kadar uzun

sürdüğü olayı.

David dağdan iniyor

ve açık bir şekilde göğüs göğüse çarpışmaya hazırlanmıyor.

"Seninle böyle savaşacağım" diyen

hiçbir hali yok.

Bir kılıç bile taşımıyor.

Neden Goliath buna tepki vermiyor?

Sanki o günde yaşananlardan habersiz bir şekilde davranıyor.

Ve sonra David'e yaptığı o garip yorum var:

"Ben bir köpek miyim ki bana sopalarla geliyorsun?"

Sopalar mı? David'in sadece bir sopası var.

Görünüşe bakılırsa uzun yıllardır tıp dünyasında

Goliath'ın esas olarak bir hastalığı olup olmadığına dair

çok sayıda spekülasyon dolaşmakta,

tüm bu bariz anormallikleri

açıklamak bir girişim ortaya konulmakta.

Birçok makale yazıldı.

İlki 1960 yılında Indiana Medical Journal'da yayınlandı

ve Goliath'ın boyunda dair bir açıklama ile

başlayan bir spekülasyon zinciri başlattı.

Goliath o dönemdeki akranlarından

çok daha uzundu

ve genellikle biri normalden o kadar uzak olduğunda,

onun bir açıklaması olur.

En yaygın devlik türü

akromegali adında bir hastalık

ve akromegaliye, insan büyüme hormonun

aşırı üretimine yol açan

hipofiz bezindeki iyi huylu bir tümör sebep olur.

Ve tarih boyunca, en ünlü devlerin çoğunda

akromegali var.

Gelmiş geçmiş en uzun insan

Robert Wadlow adında ve 24 yaşında

öldüğünde hala uzayan bir adamdı ve boyu

2.47 idi.

Akromegali hastasıydı.

André the Giant'ı adlı güreşçiyi hatırlıyormusunuz?

Ünlü biriydi. Akromegali hastasıydı.

Abraham Lincoln'ın da akromegali hastası olduğuna dair bir dedikodu var.

Alışılmadık biçimde uzun olan

her insan için ortaya atılan ilk açıklama bu.

Ve akromegali, kendisiyle ilişkilendirilmiş çok belirgin

yan etkilere sahip,

başlıca görme yeteneği ile alakalı olarak.

Hipofiz tümörü, büyüdükçe,

genelde beyninizdeki görsel sinirlere baskı uygulamaya başlar,

sonuç olarak akromegali hastası olan insanlar

ya çift görürler ya da uzağı göremezler.

İnsanlar Goliath'ın ne gibi bir sorunu olduğu

hakkında tahminde bulunmaya başladıklarında,

şöyle dediler, "Bir dakika,

akromegali hastalığı olan birine

benziyor."

Ve bu da o gün gösterdiği davranış ile alakalı

birçok şeyi de açıklar.

Neden çok yavaşça hareket ediyor

ve bir kişinin eşliğinde vadi tabanına

indiriliyor?

Çünkü kendi kendine bir yere gidemiyor.

Neden David'e karşı garip bir şekilde ihmalkar davranıyor

ve son ana kadar David'in onunla savaşmayacağını

anlayamıyor?

Çünkü onu göremiyor.

"Bana gel ki senin derini cennetin kuşlarına ve

toprağın canavarlarına yem edebileyim," dediğinde,

"bana gel" sözü savunmasızlığına dair bir ipucu.

Bana gel çünkü ben seni göremiyorum.

Ve bir de, "Ben bir köpek miyim ki bana sopalarla geliyorsun?"

David'in bir tane sopası olmasına rağmen o iki tane görüyor.

Yani aşağı doğru ona bakan

dağın tepesindeki İsrailliler, onun olağanüstü

güçlü bir düşman olduğunu düşündüler.

Anlamadıkları şey,

görünür mukavemetinin kaynağı aynı zamanda

onun en büyük zaafının kaynağı olmasıydı.

Ve buradan, bence,

hepimiz için çok önemli bir ders çıkıyor.

Devler göründükleri kadar sağlam ve güçlü değiler.

Ve bazen çobanın cebinde bir sapan vardır.

Teşekkür ederim.

(Alkış)