Jak ocalimy jeden z ostatnich dzikich obszarów Ziemi

Wyprawa przez siedliska hipopotamów, pola minowe i o wiele więcej: takie niespodzianki czekały Steve'a Boyesa, stypendystę TED, razem z grupą badaczy, którzy udali się w podróż wzdłuż delty rzeki Okawango, największego w Afryce nienaruszonego terenu podmokłego. Zbadali dziewicze tereny, by móc je ochronić przed działalnością człowieka. W tej inspirującej i budzącej respekt prelekcji Steve pokazuje dużo zdjęć, opowiadając o swoich badaniach i nadziei ocalenia tego ogromnego i zagrożonego pustkowia.

Widoczna z kosmosu

delta Okawango

jest największym w Afryce
nienaruszonym terenem podmokłym.

Tę błyszczącą rzekę śródlądowej Botswany
można nazwać perłą pustyni Kalahari.

Jest cenniejsza niż diamenty
najlepszego jubilera na świecie,

a w roku 2014

wpisano ją jako tysiączny zabytek
na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Tu widzicie jej dwa główne dopływy:

Cuito i Cubango,

znikające gdzieś na północy
niezbadanej wyżyny angolskiej.

To największe niezabudowane
dorzecze na naszej planecie.

Jest nieco większe od Kalifornii.

Te nieprzebrane tereny Angoli
zastygły w czasie

z powodu 27 lat wojny domowej.

Największa bitwa w Afryce
od II wojny światowej,

w której brały udział czołgi,

miała miejsce przy moście
nad ujściem Cuito do Okawango.

Ziemia po prawej

ciągnie się gdzieś w nieznane,

do "Terra do fim do mundo",

ziemi na końcu świata,

jak nazwali ją portugalscy odkrywcy.

W 2001 roku, w wieku 22 lat,

podjąłem pracę jako gospodarz domu
na wyspie Vundumtiki

w delcie rzeki Okawango.

To mozaika kanałów wodnych,
teras zalewowych, lagun

i wielu tysięcy wysp do zbadania.

To dom największej populacji
słoni na naszej planecie.

Znalazły tu schronienie nosorożce
przetransportowane samolotami typu C-130.

Lew,

lampart,

hiena,

likaon

gepard,

wiekowe baobaby stojące niczym bazyliki

pod Drogą Mleczną.

Odkryłem tu coś oczywistego:

dzicz to też nasze naturalne środowisko.

Potrzebujemy tych bezludnych miejsc,
by pojąć, kim naprawdę jesteśmy.

My...

siedem miliardów ludzi...

nigdy nie możemy zapomnieć,
że jesteśmy gatunkiem

ściśle związanym z tym
konkretnym ekosystemem.

Jak nie ma fal bez oceanu,

tak nie ma nas bez niego...

ciągłego przepływu atomów i energii
między osobnikami i gatunkami

na całym świecie

i w kosmosie.

Nasze losy na wieki łączą się
z milionami gatunków,

na których się opieramy bezpośrednio
i pośrednio każdego dnia.

Cztery lata temu ogłoszono,

że 50% dzikich zwierząt świata

wyginęło w ciągu zaledwie 40 lat.

Tutaj widzimy masowe tonięcie
15 000 antylop gnu,

którego byłem świadkiem
w Maasai Marze dwa lata temu.

To tylko i wyłącznie nasza wina.

Przewiduje się, że do roku 2020
populacja dzikich zwierząt zmaleje

o szokujące dwie trzecie.

Jesteśmy powodem szóstego wymierania,

bo milionom gatunków
odbieramy bezpieczną przestrzeń,

gdzie mogłyby żyć w równowadze.

Od 2010 roku przebyłem
deltę rzeki Okawango 8 razy,

prowadząc serię badań naukowych

trwających po 18 dni, przez 322 km rzeki.

Dlaczego to robię?

Dlaczego co roku ryzykuję życiem?

Bo potrzebujemy tych informacji

do analizy tej rdzennej dziczy

zanim zaczną się zmiany w górze rzeki.

To buszmani Wayeyi z delty Okawango.

Nauczyli mnie wszystkiego,
co wiem o Matce Okawango:

o obecności człowieka w dziczy.

Wędrujemy razem każdego roku
przez deltę Okawango

w mokorach, czyli żłobionych kajakach,

na pamiątkę tysiącleci człowieka w buszu.

Dziesięć tysięcy lat temu

cały nasz świat był dziczą.

Teraz odludzia to szczątki tamtych czasów.

Dziesięć lat temu byliśmy tacy, jak dziś.

Nowocześni, inteligentni
i inni od wszystkiego dookoła.

Życie w dziczy rozwinęło u nas mowę,

zachęciło do poszukiwania techniki
jak ogień i kamień, łuk i strzała,

leki i trucizna.

Udomowiliśmy zwierzęta i rośliny,

polegamy na sobie nawzajem
i na organizmach wokół nas.

W głębi duszy nadal pozostajemy dzicy,

każdy z nas.

Ponad 80% powierzchni naszej planety

doświadcza wpływu człowieka.

Niszczymy siedliska,

a handel dziką florą i fauną
dziesiątkuje wiele gatunków zwierząt.

Musimy stworzyć bezpieczne warunki
do życia dzikim zwierzętom.

Pod koniec 2014 roku

rozpoczęliśmy w tym celu ambitny projekt:

odkrywaj i chroń.

Do połowy maja 2015 roku

udało nam się przejść przez pola minowe

i dotrzeć do niezbadanego
źródła rzeki Cuito,

miejsca z innego świata,

wiekowej, nietkniętej dziczy.

Do 21. maja

przebyliśmy Okawango

w siedmiu drążonych kajakach.

Po 2400 kilometrach i 121 dniach

pełnych wiosłowania i intensywnych badań,

pokonaliśmy całe dorzecze i dotarliśmy
do jeziora Xau na pustyni Kalahari,

przepłynąwszy 480 km rzeki Okawango.

Cały mój świat kręcił się wokół wody:

każdego szmeru, wiru,
lilii wodnych i nurtu.

Każdej oznaki niebezpieczeństwa.

Każdego znaku życia.

Wyobraźcie sobie rój pszczół
latających wokół głowy,

mięsożerne bakterie,

niepewność każdego kroku,
który może wywołać wybuch miny

albo spotkanie hipopotama,
który wywróci mokoro do góry dnem.

Tu jest filmik nagrany tuż po tym,
jak hipopotam właśnie to zrobił,

przebił mi kłami kadłub łodzi.

Tu widać dwie dziury,

nakłucia w podstawie kadłuba,

kompletnie przerażające.

I całkowicie z mojej winy.

(Śmiech)

Wiele, wiele przenosek,

trzy blokady i wywrotki na kamienie.

Je się tu głównie ryż i fasolę,

myje się w wiadrze zimnej wody

i wiosłuje maraton każdego dnia,
od sześciu do ośmiu godzin.

Po 121 takich dniach

zapomniałem wszystkie numery PIN
do moich kont bankowych

i loginy do mediów społecznościowych...

całkowity restart systemu.

Na pytanie, czy za tym tęsknię,

odpowiem, że ja nadal tam jestem.

Dlaczego to ważne,
chronić dziewicze miejsca?

Dlaczego musimy je chronić,

ryzykując własnym życiem?

Nie jestem zbytnio religijny,

ale wierzę, że tam w dziczy

doświadczyłem narodzin religii.

Stojąc naprzeciwko słonia na odludziu,

byłem najbliżej Boga w życiu.

Mojżesz, Budda, Mahomet, Jezus,

hinduscy uczeni, prorocy i mistycy,

oni wszyscy udali się na bezdroża,

w góry, czy na pustynię,

żeby usiąść w ciszy i usłyszeć sekrety,

dzięki którym poprowadzą
swoje ludy przez tysiąclecia.

Ja wsiadam do mokoro i płynę po Okawango.

Dołączcie do mnie kiedyś.

Ponad 50% ostatnich dzikich obszarów
nie jest pod ochroną.

To świetna okazja,

szansa dla nas wszystkich.

Musimy działać szybko.

Od przeprawy w 2015 roku

zbadaliśmy wszystkie
główne dorzecza Okawango,

całe 6400 kilometrów kompleksowych badań

w drążonych kajakach

i na górskich rowerach z grubymi oponami.

57 najlepszych naukowców

pracuje nad tak zwaną wieżą ciśnień
na rzece Okawango w regionie Zambezi,

na tym rozległym, nieokiełznanym
powojennym obszarze jest wiele jezior,

nienazwanych wodospadów
i największy las w Afryce, Miombo.

Odkryliśmy 24 kompletnie nowe gatunki

i setki gatunków,
których nikt się tu nie spodziewał.

W tym roku zaczęliśmy
z angolskim rządem proces,

dzięki któremu obszar trafi
do największego systemu rezerwatów,

żeby chronić rejon Okawango-Zambezi,

który badaliśmy.

To oznacza ochronę zapasów wody

dla milionów ludzi
i ponad połowy słoni na Ziemi.

To niewątpliwie jedna z największych szans

ochrony Afryki od dziesięcioleci.

Przez najbliższe 10 -15 lat

musimy zacząć inwestować

w ochronę dzikich miejsc na świecie.

Dla mnie ochrona dzikich obszarów

to o wiele więcej niż tylko
ochrona ekosystemów,

które oczyszczają wodę, którą pijemy
i tworzą tlen, którym oddychamy.

Ochrona dziewiczych obszarów zapewni
nam podstawowe prawo do dzikości,

nasze podstawowe prawo do odkrywania.

Dziękuję.

(Brawa)