< Return to Video

Znaczenie życia według Simone de Beauvoir - Iseult Gillespie

  • 0:07 - 0:10
    W wieku 21 lat Simone de Beauvoir
    została najmłodszą osobą zdającą
  • 0:10 - 0:15
    egzaminy z filozofii na najbardziej
    prestiżowej uczelni Francji.
  • 0:15 - 0:17
    Zaliczyła je śpiewająco.
  • 0:17 - 0:20
    Ale gdy tylko opanowała
    filozoficzne zasady,
  • 0:20 - 0:21
    miała ochotę je łamać.
  • 0:21 - 0:24
    Uczono ją platońskiej teorii idei,
  • 0:24 - 0:27
    która odrzucała świat materialny
    jako wadliwe odbicie
  • 0:27 - 0:30
    wyższych prawd i niezmiennych ideałów.
  • 0:30 - 0:34
    Dla de Beauvoir życie na Ziemi
    było jednak ekscytujące, pełne pasji
  • 0:34 - 0:36
    i bardzo niezwykłe.
  • 0:36 - 0:40
    Chęć pełnego odkrywania fizycznego świata
    ukształtowała jej późniejsze życie
  • 0:40 - 0:45
    i doprowadziła do powstania
    nowej radykalnej myśli filozoficznej.
  • 0:45 - 0:49
    Rozmawiając bez końca
    z partnerem Jeanem Paulem Sartrem,
  • 0:49 - 0:53
    de Beauvoir odkrywała wolną wolę,
    pożądanie, prawa i obowiązki
  • 0:53 - 0:56
    oraz wartość osobistego doświadczenia.
  • 0:56 - 0:58
    Tuż po II wojnie światowej
  • 0:58 - 1:01
    te idee przekształciły się
    w szkołę filozoficzną
  • 1:01 - 1:05
    najbardziej kojarzoną
    z ich pracami, egzystencjalizmem.
  • 1:05 - 1:08
    Podczas gdy tradycja judeochrześcijańska
  • 1:08 - 1:10
    utrzymywała, że ludzie rodzą się
    z wyznaczonym celem,
  • 1:10 - 1:14
    de Beauvoir i Sartre zaproponowali
    rewolucyjną alternatywę.
  • 1:14 - 1:16
    Uważali, że ludzie rodzą się wolni
  • 1:16 - 1:20
    i rozpoczynają istnienie
    bez żadnego boskiego planu.
  • 1:20 - 1:24
    Zdaniem de Beauvoir wolność
    to zarówno błogosławieństwo, jak i ciężar.
  • 1:24 - 1:29
    W "Etyce niejednoznaczności" utrzymywała,
    że naszą największą etyczną koniecznością
  • 1:29 - 1:31
    jest nadanie znaczenia własnemu życiu
  • 1:31 - 1:34
    i zarazem zapewnienie tego innym.
  • 1:34 - 1:36
    Jak pisała de Beauvoir,
  • 1:36 - 1:42
    "Wolność, która chce jedynie
    zabraniać wolności, musi zostać wyparta".
  • 1:42 - 1:46
    Ta filozofia zmusiła uczniów
    do poruszania się po niejednoznaczności
  • 1:46 - 1:50
    i konfliktach, które wywołują
    zewnętrzne i wewnętrzne pragnienia.
  • 1:50 - 1:52
    Próbując odnaleźć własny cel,
  • 1:52 - 1:54
    de Beauvoir zaczęła wątpić.
  • 1:54 - 1:57
    Skoro wszyscy mogą dowolnie
    realizować swoje cele,
  • 1:57 - 2:02
    dlaczego ją samą ograniczają
    społeczne normy kobiecości.
  • 2:02 - 2:05
    Mimo wielu opublikowanych
    dzieł, nauczania i aktywizmu
  • 2:05 - 2:08
    de Beauvoir zmagała się z niepoważnym
    traktowaniem przez męskich znajomych.
  • 2:08 - 2:12
    Odrzuciła katolickie wychowanie
    i oczekiwania co do założenia rodziny,
  • 2:12 - 2:16
    żeby studiować na uniwersytecie i pisać
    wspomnienia, fikcję i teksty filozoficzne.
  • 2:16 - 2:19
    Ale ryzyka, jakie podjęła,
    decydując się na taki styl życia,
  • 2:19 - 2:21
    nie rozumiało wielu mężczyzn,
  • 2:21 - 2:24
    dla których te swobody były oczywiste.
  • 2:24 - 2:27
    Nie interesowali się pracami de Beauvoir,
  • 2:27 - 2:29
    które badały kobiecą duchowość
  • 2:29 - 2:33
    oraz otwarty związek autorki
    i jej biseksualizm.
  • 2:33 - 2:35
    Żeby w pełni przekazać swoje zdanie,
  • 2:35 - 2:39
    de Beauvoir rozpoczęła pracę
    nad najbardziej wymagającą książką.
  • 2:39 - 2:42
    Tak jak wcześniej tworzyła
    podstawy egzystencjalizmu,
  • 2:42 - 2:45
    teraz zredefiniowała granice płci.
  • 2:45 - 2:51
    W opublikowanej w 1949 roku "Drugiej płci"
    mówiła, że tak jak sens życia,
  • 2:51 - 2:53
    płeć nie jest z góry wyznaczona.
  • 2:53 - 2:55
    Rozgłos zdobyły słowa
  • 2:55 - 2:58
    "Nikt nie rodzi się kobietą,
    lecz się nią staje".
  • 2:58 - 3:03
    A "stać się" kobietą
    oznaczało stanie się "drugą płcią".
  • 3:03 - 3:06
    De Beauvoir definiowała tę alienację
    jako proces określania kobiety
  • 3:06 - 3:10
    jako mniej wartościowej niż mężczyźni,
    którzy historycznie określali,
  • 3:10 - 3:13
    a także byli określani jako
    idealne podmioty ludzkie.
  • 3:13 - 3:17
    Jako "druga" uważała, że kobiety są
    postrzegane jako gorsze od mężczyzn
  • 3:17 - 3:22
    i z tego powodu stale odmawia
    im się korzystania z wolności.
  • 3:22 - 3:25
    "Druga płeć" stała się podstawową
    feministyczną lekturą
  • 3:25 - 3:28
    oferującą szczegółowy
    opis historii ucisku kobiet
  • 3:28 - 3:30
    i mnóstwo własnych anegdot.
  • 3:30 - 3:33
    Połączenie osobistych doświadczeń
    z filozoficznymi rozważaniami
  • 3:33 - 3:35
    w "Drugiej płci"
  • 3:35 - 3:38
    stworzyło nowy język do dyskusji
    na temat teorii feministycznych.
  • 3:38 - 3:43
    Obecnie dyskusje wciąż noszą ślad
    przeświadczenia de Beauvoir,
  • 3:43 - 3:45
    że w dążeniu do równości
  • 3:45 - 3:49
    "nie ma rozdziału
    między filozofią a życiem".
  • 3:49 - 3:52
    Oczywiście jak w przypadku
    każdego podstawowego dzieła,
  • 3:52 - 3:55
    myśli zawarte w "Drugiej płci"
    zostały rozwinięte od czasu publikacji.
  • 3:55 - 3:59
    Wielu współczesnych myślicieli badało
    inne sposoby wykluczania ludzi,
  • 3:59 - 4:01
    o których de Beauvoir nie wspominała.
  • 4:01 - 4:04
    Zaliczają się do nich kwestie
    rasowe i ekonomiczne
  • 4:04 - 4:09
    oraz szersze spektrum tożsamości
    płciowych i seksualnych znanych obecnie.
  • 4:09 - 4:11
    Odbiór dziedzictwa de Beauvoir komplikują
  • 4:11 - 4:16
    oskarżenia o nadużycia seksualne
    wysunięte przez jej dwóch studentów.
  • 4:16 - 4:18
    Z ich powodu
  • 4:18 - 4:22
    odebrano jej prawo wykonywania
    zawodu za wykorzystywanie stanowiska.
  • 4:22 - 4:26
    Ta i inne kwestie powodują,
    że życie de Beauvoir jest kontrowersyjne,
  • 4:26 - 4:31
    a jej praca odzwierciedla niejasny moment
    narodzenia się wczesnego feminizmu.
  • 4:31 - 4:35
    Simone brała udział
    w debatach do końca życia.
  • 4:35 - 4:40
    Tworzyła fikcję, dzieła filozoficzne
    i wspomnienia aż do śmierci w 1986 roku.
  • 4:40 - 4:43
    Obecnie jej dzieła oferują
    filozoficzny język,
  • 4:43 - 4:46
    który można zmieniać, podważać
    i przeciw któremu można się buntować.
  • 4:46 - 4:50
    Rewolucyjna myślicielka byłaby
    z takiej reakcji zadowolona.
Title:
Znaczenie życia według Simone de Beauvoir - Iseult Gillespie
Speaker:
Iseult Gillespie
Description:

Zobacz całą lekcję na: https://ed.ted.com/lessons/the-meaning-of-life-according-to-simone-de-beauvoir-iseult-gillespie

W wieku 21 lat Simone de Beauvoir została najmłodszą osobą, która podeszła do egzaminów z filozofii na najbardziej prestiżowym francuskim uniwersytecie. Jednak jak tylko opanowała filozoficzne zasady, chciała się je łamać. Pragnienie odkrywania fizycznego świata do granic możliwości ukształtowało jej późniejsze życie i ostatecznie sprowokowało powstanie nowych myśli filozoficznych. Iseult Gillespie bada życie tej rewolucyjnej myślicielki.

Lekcja: Iseult Gillespie, reżyseria: Sarah Saidan.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:50

Polish subtitles

Revisions