Ντάνιελ Τάμμετ: Διαφορετικοί τρόποι γνώσης

Ο Ντάνιελ Τάμμετ έχει γλωσσική, αριθμητική και οπτική συναισθησία -- που σημαίνει ότι η αντίληψη του για τις λέξεις, τα νούμερα και τα χρώματα μπλέκονται σε ένα νέο τρόπο αντίληψης και κατανόησης του κόσμου: Ο συγγραφέας του "Γεννημένος μια Μπλε Ημέρα," ο Τάμμετ μοιράζεται την τέχνη και το πάθος του για γλώσσες σε αυτή τη ματιά μέσα στο ωραίο μυαλό του.

Έχω το σύνδρομο Σαβάντ,

ή για την ακρίβεια,

είμαι ένας υψηλής λειτουργικότητας

αυτιστικός Σαβάντ.

Είναι μια σπάνια κατάσταση.

Και ακόμα πιο σπάνια όταν συνοδεύεται,

όπως στην περίπτωση μου,

από αυτογνωσία

και άριστη γλωσσική ικανότητα.

Πολύ συχνά όταν γνωρίζω κάποιον

και μαθαίνουν το γεγονός αυτό για μένα

υπάρχει ένα είδος αδεξιότητας.

Μπορώ να το δω στα μάτια τους.

Θέλουν να με ρωτήσουν κάτι.

Και στο τέλος, πολύ συχνά,

η ορμή είναι δυνατότερη από τους ίδους

και το βγάζουν έξω:

"Αν σου πω την ημερομηνία γέννησης μου,

μπορείς να μου πεις ποια μέρα της εβδομάδας γεννήθηκα;"

(Γέλια)

Ή αναφέρουν τις κυβικές ρίζες

ή μου ζητάνε να πω ένα μακρύ νούμερο ή κείμενο.

Ελπίζω να με συγχωρήσετε

αν δεν δώσω μια παραστάση

του τύπου ενός θεάματος μονολόγου ενός Σαβάντ για εσάς σήμερα.

Θα μιλήσω αντί αυτού

για κάτι

πολύ πιο ενδιαφέρον

από τις ημερομηνίες γέννησης ή τις κυβικές ρίζες --

λίγο βαθύτερα

και πολύ πιο κοντά, κατά το μυαλό μου, από τη δουλειά.

Θέλω να σας πω σύντομα

για την αντίληψη.

Όταν έγραφε τα θεατρικά έργα και τις σύντομες ιστορίες

που θα δημιουργούσαν τη φήμη του,

ο Αντον Τσέχωφ κρατούσε ένα σημειωματάριο

στο οποίο κατέγραφε

τις παρατηρήσεις του

για τον κόσμο γύρω του --

μικρές λεπτομέρειες

που άλλοι φαίνεται να αγνοούν.

Κάθε φορά που διαβάζω Τσέχωφ

και την μοναδική ματιά του στην ανθρώπινη ζωή,

θυμάμαι γιατί και εγώ

έγινα συγγραφέας.

Στα βιβλία μου,

εξερευνώ την φύση της αντίληψης

και πώς διαφορετικά είδη αντίληψης

δημιουργούν διαφορετικά είδη γνώσης

και κατανόησης.

Εδώ είναι τρεις ερωτήσεις

που προκύπτουν από τη δουλειά μου.

Αντί να προσπαθήσω να τις απαντήσω,

θα σας ζητήσω να λάβετε υπόψη για μια στιγμή

τις αίσθησεις

και τα ένστικτα

που περνάν από το μυαλό και την καρδιά σας

καθώς τα κοιτάτε.

Για παράδειγμα, ο υπολογισμός.

Μπορείτε να αισθανθείτε πού στη σειρά των αριθμών

είναι πιθανό να πέσει η λύση;

'Η κοιτάξτε μια ξένη λέξη και τους ήχους.

Μπορείτε να έχετε μία αίσθηση του εύρους των εννοιών

που σας υποδεικνύουν;

Και σε αυτόν το στίχο από ποίημα,

γιατί ο ποιητής χρησιμοποιεί την λέξη λαγός

αντί για κουνέλι;

Σας ζητάω να το κάνετε αυτό

διότι πιστεύω ότι οι προσωπικές αντιλήψεις, βλέπετε,

είναι στην καρδιά

του τρόπου με τον οποίο προσλαμβάνουμε γνώση.

Αισθητικές κρίσεις,

αντί σειράς συλλογισμών,

οδηγούν και διαμορφώνουν την διαδικασία

με την οποία όλοι εμείς μαθαίνουμε

ότι ξέρουμε.

Είμαι ένα ακραίο παράδειγμα αυτού.

Οι δικοί μου κόσμοι των λέξεων και αριθμών

είναι μπλεγμένοι με το χρώμα, το συναίσθημα

και την προσωπικότητα.

Όπως είπε ο Χουάν,

είναι η κατάσταση που οι επιστήμονες καλούν συναισθησία,

μια ασυνήθιστη παρεμβολή

ανάμεσα στις αισθήσεις.

Εδώ είναι τα νούμερα από το ένα έως το 12

όπως τα βλέπω --

κάθε αριθμός με το δικό του σχήμα και χαρακτήρα.

Το ένα είναι μια λάμψη λευκού φωτός.

Το έξι είναι μια μικροσκοπική και πολύ θλιβερή μαύρη τρύπα.

Τα σχέδια είναι σε μαύρο και άσπρο,

αλλά στο μυαλό μου έχουν χρώμματα.

Το τρία είναι πράσινο.

Το τέσσερα είναι μπλε.

Το πέντε είναι κίτρινο.

Ζωγραφίζω επίσης.

Και να ένας από τους πίνακες μου.

Είναι ο πολλαπλασιασμός δύο πρώτων αριθμών.

Τρισδιάστατα σχήμματα

και ο χώρος που δημιουργούν ανάμεσά τους

δημιουργεί ένα νέο σχήμα,

η απάντηση στο σύνολο.

Τι γίνεται με μεγαλύτερους αριθμούς;

Λοιπόν δεν μπορείς να βρεις πολύ μεγαλύτερο από το π,

την μαθηματική σταθερά.

είναι ένας άπειρος αριθμός --

κυριολεκτικά συνεχίζει για πάντα.

Σε αυτόν τον πίνακα που έφτιαξα

των πρώτων 20 δεκαδικών ψηφίων του π,

παίρνω τα χρώμματα

και τα συναισθήματα και τις υφές

και τα βάζω όλα μαζί

σε ένα τύπο κυλιόμενου αριθμητικού τοπίου.

Αλλά δεν είναι μόνο τα νούμερα που βλέπω σε χρώμματα.

Οι λέξεις επίσης, για μένα,

έχουν χρώματα και συναισθήματα

και υφή.

Και αυτή είναι μια εισαγωγική πρόταση

από το μυθυστόρημα "Λολίτα."

Και ο Ναμπόκοβ ήταν ο ίδιος συναισθητικός.

Και μπορείτε να δείτε εδώ

πως η αντίληψη μου για τον ήχο L

βοηθάει την παρήχηση

να ξεπηδήσει από το κείμενο.

Ένα άλλο παράδειγμα:

λίγο παραπάνω μαθηματικό.

Και αναρωτιέμαι αν κάποιοι από εσάς προσέξουν

την δημιουργία της πρότασης

από το "Ο Μεγάλος Γκάτσμπυ."

Υπάρχει μια παράθεση συλλαβών --

σιτάρι, ένα,

κάμπος, δύο,

χαμένες Σουηδικές πόλεις, τρία --

ένα, δύο, τρία.

Και αυτό το αποτέλεσμα είναι πολύ ευχάριστο στο μυαλό μου,

και βοηθάει την πρόταση

να μοιάζει σωστή.

Ας πάμε πίσω στις ερωτήσεις

που σας έθεσα ένα λεπτό πριν.

64 επί 75.

Αν κάποιοι από εσας παίζετε σκάκι,

θα ξέρετε ότι το 64

είναι το τετράγωνο ενός αριθμού,

και για αυτό η σκακιέρα,

οχτώ επί οχτώ,

έχει 64 τετράγωνα.

Άρα αυτό μάς δίνει μια μορφή

που μπορούμε να ζωγραφίσουμε, που μπορούμε να αντιληφθούμε.

Τι λέτε για το 75;

Λοιπόν αν το 100,

αν φανταστούμε το 100 να είναι σαν τετράγωνο,

το 75 θα μοιάζει με αυτό.

Άρα αυτό που χρειάζεται να κάνουμε τώρα

είναι να βάλουμε αυτές τις δύο εικόνες

μαζί στο μυαλό μας --

κάτι σαν και αυτό.

Το 64 γίνεται 6,400.

Και στην δεξιά γωνία,

δεν χρειάζεται να υπολογίσεις τίποτα.

Τέσσερα διαγώνια, τέσσερα πάνω και κάτω --

κάνει 16.

Άρα αυτό που το σύνολο σου ζητάει να κάνεις

είναι το 16,

16, 16.

Αυτό είναι πολύ πιο εύκολο

από αυτό που σας δίδαξαν στα μαθηματικά στο σχολείο, είμαι σίγουρος.

Είναι 16, 16, 16, 48,

4,800 --

4,000,

η απάντηση στο σύνολο.

Εύκολο όταν ξέρεις πώς.

(Γέλια)

Η δεύτερη ερώτηση ήταν μια Ισλανδική λέξη.

Υποθέτω δεν είναι πολλοί άνθρωποι εδώ

που μιλάν Ισλανδικά.

Οπότε ας μειώσω τις επιλογές σε δύο.

Χνουγγινν:

είναι χαρούμενη,

ή δυσάρεστη λέξη;

Τι λέτε;

Ok.

Κάποιοι λένε ότι είναι χαρούμενη.

Οι περισσότεροι, η πλειοψηφία των ανθρώπων,

λένε λυπημένη.

Και πραγματικά σημαίνει λύπη.

(Γέλια)

Γιατί, στατιστικά,

η πλειοψηφία

λέει ότι η λέξη είναι λυπημένη, σε αυτή την περίπτωση,

βαριά σε άλλες περιπτώσεις;

Με βάση την θεωρία μου, η γλώσσα εξελίσσεται με τέτοιο τρόπο

που ο ήχος ταιρίαζει,

αντιστοιχεί με το το υποκειμενικό,

με την προσωπική

διαισθητική εμπειρία

του ακροατή.

Ας δούμε την τρίτη ερώτηση.

Είναι ένας στίχος από ένα ποίημα του Τζον Κητς.

Οι λέξεις, όπως οι αριθμοί,

εκφράζουν θεμελιώδεις σχέσεις

μεταξύ των αντικειμένων

και των γεγονότων και των δυνάμενων

που συντάσσουν τον κόσμο.

Μένει να αιτιολογήσουμε ότι εμείς, που υπάρχουμε σε αυτόν τον κόσμο,

πρέπει στο διάστημα των ζωών μας

να απορροφήσουμε διαισθητικά αυτές τις σχέσεις.

Και οι ποιητές, όπως άλλοι καλλιτέχνες,

παίζουν με αυτές τις διαισθητικές κατανοήσεις.

Στην περίπτωση του χέιρ (λαγού - hare),

που είναι ένας φιλόδοξος ήχος στα Αγγλικά.

Μπορεί επίσης να σημαίνει τις τρίχες (hair) που μεγαλώνουν σε ένα κεφάλι.

Και αν το σκεφτούμε αυτό --

αφήστε με να ανεβάσω την εικόνα πάνω --

οι τρίχες αντιπροσωπεύουν αδυναμία.

Λυγίζουν στην παραμικρή μετακίνηση

ή κίνηση ή συναίσθημα.

Άρα αυτό που έχετε είναι μια ατμόσφαιρα

ευπάθειας και έντασης.

Ο λαγός ο ίδιος, το ζώο --

όχι η γάτα, όχι ο σκύλος, αλλά ο λαγός --

γιατί ένας λαγός;

Διότι σκεφτείτε την εικόνα,

όχι τη λέξη, την εικόνα.

Τα τεταμένα αυτιά,

τα μεγάλα πόδια,

μας βοηθάει να απεικονίσουμε, να νιώσουμε διαισθητικά,

τι σημαίνει να κουτσαίνεις

και να τρέμεις.

Επομένως σε αυτά τα λίγα λεπτά,

ελπίζω να μπόρεσα να μοιραστώ

λίγο από τη δική μου οπτική στα πράγματα,

και για να σας δείξω

ότι οι λέξεις μπορούν να έχουν χρώματα και αισθήματα,

νούμερα, σχήμματα και προσωπικότητες.

Ο κόσμος είναι πλουσιότερος,

ευρύτερος

από αυτό που πολύ συχνά φαίνεται να είναι.

Ελπίζω να σας δώσω την επιθυμία

να μάθετε να βλέπετε τον κόσμο με φρέσκια ματιά.

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)