Τι αποκαλύπτουν οι παραισθήσεις για το μυαλό μας

Ο νευρολόγος και συγγραφές Όλιβερ Σακς φέρνει στην προσοχή μας το σύνδρομο Τσαρλς Μπόνετ - όταν άτομα με οπτικές βλάβες βιώνουν ευκρινείς ψευδαισθήσεις. Περιγράφει τις εμπειρίες των ασθενών του με συμπονετική λεπτομέρεια και μας μεταφέρει στις βιολογικές διαδικασίες αυτού του αφανούς φαινομένου.

Βλέπουμε με τα μάτια,

;oμως βλέπουμε και με το μυαλό.

Και το να βλέπουμε με το μυαλό
αποκαλείται συχνά φαντασία.

Και είμαστε εξοικειωμένοι
με τα τοπία της φαντασίας μας

τα εσώτερα τοπία.

Έχουμε ζήσει μαζί τους όλη μας τη ζωή.

Όμως υπάρχουν και οι ψευδαισθήσεις.

Και οι ψευδαισθήσεις
είναι τελείως διαφορετικές.

Δεν φαίνεται να είναι
δικές μας δημιουργίες.

Δεν φαίνεται να βρίσκονται
κάτω από το δικό μας έλεγχο.

Φαίνεται να έρχονται από έξω,
μιμούμενες την αντίληψη.

Οπότε θα σας μιλήσω για τις ψευδαισθήσεις

και μια ειδική περίπτωση
οπτικής ψευδαίσθησης,

που παρατηρώ στους ασθενείς μου.

Πριν μερικούς μήνες πήρα ένα τηλεφώνημα
από έναν οίκο ευγηρίας που εργάζομαι.

Μου είπαν πως κάποια από
τους οικότροφους, μια κυρία στα 90 της,

έβλεπε διάφορα πράγματα,

και αναρωτιούνταν αν τρελάθηκε,

λη, επειδή είχε γεράσει,

αν έπαθε κάποιο έμφραγμα
ή αν είχε Αλτσχάιμερ.

Οπότε μου ζήτησαν να εξετάσω τη Ροζαλί,

τη γηραιά κυριά.

Πήγα να τη δω.

Ήταν εμφανές αμέσως
ότι είχε σώας τας φρένας,

είχε διαύγια πνεύματος
καθώς και αδιαμφισβήτητη ευφυία.

Όμως ήταν ξαφνιασμένη
και αρκετά σαστισμένη

επειδή έβλεπε πράγματα.

Εκείνη μου είπε -
οι νοσοκόμες παρέβλεψαν να το πουν -

ότι ήταν τυφλή,

είχε πλήρη απώλεια όρασης,
από εκφύλιση ώχρας, εδώ και πέντε χρόνια.

Όμως τώρα, τις τελευταίες μέρες,
έβλεπε διάφορα πράγματα.

Όπότε τη ρώτησα, «Τι είδους πράγματα;»

Και μου είπε, «Ανθρώπους
με ανατολίτικα ρούχα,

με ριχτάρια που ανεβοκατεβαίνουν σκάλες.

Ένας άντρας που γυρνάει
προς το μέρος μου και γελάει.

Όμως έχει μεγάλα δόντια
στη μία πλευρά του στόματός του.

Ζώα επίσης.

Βλέπω ένα λευκό κτήριο.
Χιονίζει, χιόνι μαλακό.

Βλέπω ένα άλογο, με ιπποσκευή,
να απομακρύνει το χιόνι.

Έπειτα, ένα βράδυ, το σκηνικό αλλάζει.

Βλέπω γάτες και σκύλους
να περπατούν προς εμένα.

Έρχονται μέχρι ένα σημείο
και μετά σταματούν.

Έπειτα αλλάζει πάλι.

Βλέπω πολλά παιδιά.
Ανεβοκατεβαίνουν σκάλες.

Φορούν φωτεινά χρώματα, ροζ και γαλάζιο,

σαν τα ανατολίτικα ενδύματα».

Μερικές φορές, είπε,
πριν έρθουν οι άνθρωποι,

έβλεπε ροζ και γαλάζια
τετράγωνα στο πάτωμα,

τα οποία φαίνονταν
να φτάνουν μέχρι το ταβάνι.

Τη ρώτησα, «Είναι σαν όνειρο;»

Και μου απάντησε, «Όχι,
δεν είναι σαν όνειρο. Είναι σαν ταινία».

Πρόσθεσε, «Έχει χρώμα. Έχει κίνηση.

Αλλά δεν έχει ήχους, σαν βουβή ταινία».

Ενώ σχολίασε ότι ήταν
και κάπως βαρετή ταινία.

(Γέλια)

Είπε, «Όλος αυτός ο κόσμος
με τα ανατολίτικα ρούχα,

ανεβοκατεβαίνοντας σκάλες,
τόσο μονότονο, τόσο περιορισμένο».

(Γέλια)

Και έχει και άισθηση του χιούμορ.

Γνώριζε ότι ήταν ψευδαίσθηση,
αλλά φοβόταν.

Είχε ζήσει 95 χρόνια

και δεν είχε ποτέ της ψευδαισθήσεις.

Έλεγε ότι οι ψευδαισθήσεις
δεν σχετίζονταν με ό,τι σκεφτόταν,

αισθανόταν ή έκανε,

πως φαίνονταν να έρχονται
ή να εξαφανίζονται από μόνες τους.

Δεν είχε κανένα έλεγχο πάνω τους.

Έλεγε ότι δεν αναγνώριζε
κανέναν από τους ανθρώπους ή τα μέρη

που έβλεπε στις ψευδαισθήσεις,

και κανένας από τους ανθρώπους ή τα ζώα,

δεν φαινόταν να της δίνει σημασία.

Δεν μπορούσε να καταλάβει τι συνέβαινε.

Αναρωτιόταν αν είχε τρελαθεί,
ή αν έχανε τα λογικά της.

Λοιπόν, την εξέτασα προσεκτικά.

Ήταν μια πανέξυπνη γριά κυρία.

Είχε σώας τας φρένας.

Δεν είχε προβλήματα υγείας.

Δεν έπαιρνε φάρμακα, τα οποία
θα προκαλούσαν ψευδαισθήσεις.

Όμως ήταν τυφλή.

Οπότε της είπα,
«Νομίζω πως ξέρω τι έχετε».

Είπα, «Υπάρχει μια ειδική
μορφή οπτικής ψευδαίσθησης

η οποία συνάδει με έκπτωση
της όρασης ή με τύφλωση.

Είχε περιγραφεί αρχικά», συνέχισα,

«τον 18ο αιώνα,

από έναν άνδρα εν ονόματι Τσαρλς Μπόνετ.

Έχετε το σύνδρομο Τσάρλς Μπόνετ.

Δεν έχει απολύτως τίποτα ο εγκέφαλός σας.
Δεν έχουν απολύτως τίποτα τα λογικά σας.

Έχετε το σύνδρομο Τσάρλς Μπόνετ».

Και ένιωσε πολύ ανακουφισμένη από αυτό,

δηλαδή ότι δεν είχε
κάποιο σοβαρό πρόβλημα,

ενώ έδειξε αρκετά περίεργη.

Με ρώτησε, «Ποιος είναι
αυτός ο Τσάρλς Μπόνετ;

Είχε και εκείνος ψευδαισθήσεις;»

Και συνέχισε, «Πες σε όλες τις νοσοκόμες
ότι έχω σύνδρομο Τσάρλς Μπόνετ».

(Γέλια)

«Δεν είμαι τρελή. Δεν έχω άνοια.
Έχω σύνδρομο Τσάρλς Μπόνετ».

Λοιπόν, αυτό είπα και στις νοσοκόμες.

Αυτό, για εμένα, είναι σύνηθες.

Εργάζομαι σε γηροκομεία,
ως επί το πλείστον.

Εξετάζω αρκετούς ηλικιωμένους

οι οποίοι είναι βαρήκοοι
ή έχουν οπτικές βλάβες.

Περίπου 10% των βαρήκοων

έχουν μουσικές ψευδαισθήσεις.

Ενώ περίπου 10% όσων έχουν οπτικές βλάβες

έχουν οπτικές ψευδαισθήσεις.

Δεν είναι απαραίτητο να είναι
κάποιος πλήρως τυφλός,

αρκεί να έχει επαρκή έκπτωση.

Τώρα στην αρχική περιγραφή
του 18ου αιώνα,

ο Τσάρλς Μπόνετ δεν τις είχε.

Ο παππούς του είχε
αυτές τις ψευδαισθήσεις.

Ο παππούς του ήταν δικαστής,
ένας ηλικιωμένος.

Είχε κάνει εγχείρηση για καταρράκτη.

Η όρασή του ήταν αρκετά περιορισμένη.

Και το 1759 περιέγραψε στον εγγονό του

διάφορα πράγματα που έβλεπε.

Το πρώτο πράγμα που είπε ότι είδε
ήταν ένα μαντήλι να αιωρείται.

Ήταν ένα μεγάλο μπλε μαντήλι
με τέσσερις πορτοκαλί κύκλους.

Και γνώριζε ότι είναι ψευδαίσθηση.

Δεν γίνεται να αιωρούνται τα μαντήλια.

Έπειτα είδε ένα μεγάλο τροχό να αιωρείται.

Ορισμένες φορές όμως δεν ήταν σίγουρος
για το αν είχε ψευδαισθήσεις ή όχι.

Διότι οι ψευδαισθήσεις συμπλήρωναν
το γενικό πλαίσιο των εικόνων.

Έτσι σε μια περίπτωση, όταν
οι εγγονές του τους επισκέφτηκαν,

είπε, «Και ποιοι είναι αυτοί οι γοητευτικοί
νεαροί κύριοι που σας συνοδεύουν;»

(Γέλια)

Και εκείνες απάντησαν, «Μα, Παππού, δεν
υπάρχουν γοητευτικοί νεαροί κύριοι εδώ».

Και οι γοητευτικοί νεαροί
κύριοι εξαφανίστηκαν.

Είναι χαρακτηριστικό
αυτών των ψευδαισθήσεων

να έρχονται και να φεύγουν αστραπιαία.

Συνήθως δεν εμφανίζονται ή σβήνουν αργά.

Είναι κάπως ξαφνικές,
και αλλάζουν ξαφνικά.

Ο Τσάρλς Λούλιν, ο παππούς,

είχε δει εκατοντάδες
διαφορετικές φιγούρες,

διάφορα τοπία όλων των ειδών.

Και σε μια περίπτωση είχε δει
έναν άνδρα με μπουρνούζι να καπνίζει πίπα,

και αντιλήφθηκε ότι ήταν ο ίδιος.

Ήταν η μόνη φιγούρα που αναγνώριζε.

Σε μια περίπτωση καθώς περπατούσε
στους δρόμους του Παρισιού,

είδε - και αυτό ήταν αληθινό
- μια σκαλωσιά.

Όμως όταν γύρισε σπίτι,
είδε μια λιλιπούτεια σκαλωσιά

ύψους 15 εκατοστών,

πάνω στο γραφείο του.

Ετούτη η εμμονή της αντίληψης
ονομάζεται μερικές φορές, παλινοψία.

Με εκείνον, καθώς και τη Ροζαλί,

εκείνο που φαίνεται να συμβαίνει -

και η Ροζαλί ρώτησε, "Τι συμβαίνει;" -

και της απάντησα ότι
καθώς χάνεις την όραση σου,

καθώς τα οπτικά μέρη του εγκεφάλου
δεν λαμβάνουν πια εισροές,

γίνονται υπερκινητικά και διεγείρονται.

Οπότε αρχίζουν να μεταδίδουν
ώσεις αυθόρμητα.

Και αρχίζεις να βλέπεις πράγματα.

Και τα πράγματα που βλέπεις μπορούν
να γίνουν αρκετά πολύπλοκα.

Για μία άλλη ασθενή μου, που είχε
κι αυτή μερική όραση,

κάποια οράματα ήταν ενοχλητικά.

Σε μία περίπτωση είπε ότι είδε έναν άνδρα
με ένα ριγωτό πουκάμισο σε ένα εστιατόριο.

Εκείνος γύρισε προς το μέρος της,

και μετά χωρίστηκε σε έξι
ολόιδιες φιγούρες με ριγωτά πουκάμισα,

οι οποίες άρχισαν
να περπατούν προς το μέρος της.

Και έπειτα οι έξι φιγούρες
ενώθηκαν ξανά, σαν ακορντεόν.

Κάποια στιγμή, καθώς οδηγούσε,

ή πιο συγκεκριμένα,
όταν οδηγούσε ο σύζυγός της,

ο δρόμος χωρίστηκε στα τέσσερα.

Και αισθάνθηκε το σώμα της να πηγαίνει
συγχρόνως και στους τέσσερις δρόμους.

Είχε αρκετά κινητικές ψευδαισθήσεις επίσης.

Αρκετές από αυτές είχαν
να κάνουν με το αυτοκίνητο.

Ορισμένες φορές έβλεπε έναν έφηβο
να κάθεται στο καπό του αυτοκινήτου.

Εκείνος συγκρατούνταν καλά

και μετακινιόταν επιδέξια
όταν το όχημα έστριβε.

Και έπειτα όταν σταματούσαν,

το αγόρι εκτοξευόταν κάθετα,
30 μέτρα στον αέρα,

και έπειτα εξαφανιζόταν.

Μία άλλη ασθενής μου είχε
διαφορετικού τύπου ψευδαισθήσεις.

Ετούτη η γυναίκα δεν είχε
προβλήματα με τα μάτια της,

αλλά με τα οπτικά μέρη του εγκεφάλου της.

Ένας μικρός όγκος στον ινιακό φλοιό.

Και, μεταξύ αυτών, έβλεπε καρτούν.

Αυτά τα καρτούν ήταν διάφανα

και κάλυπταν το μισό
οπτικό της πεδίο, σαν ένα παραβάν.

Και ιδίως έβλεπε το καρτούν
του Κέρμιτ του Βάτραχου.

(Γέλια)

Τώρα, εγώ δεν βλέπω το Σέσαμι Στριτ,

αλλά εκείνη έλεγε συνεχώς,

«Γιατί τον Κέρμιτ;» είπε,«Ο Κέρμιτ
ο Βάτραχος δε μου λέει τίποτα».

Αναρωτήθηκα για Φροϋδικούς προσδιοριστικούς
παράγοντες: Γιατί τον Κέρμιτ;

«Ο Κέρμιτ ο Βάτραχος δεν μου λέει τίποτα».

Δεν την απασχολούσαν
τα καρτούν περισσότερο.

Εκείνο που την ενοχλούσε ήταν ότι έβλεπε επίμονες

εικόνες ή ψευδαισθήσεις προσώπων

και όπως η Ροζαλί, τα πρόσωπα συχνά ήταν παραμορφωμένα,

με μεγάλα δόντια ή πολύ μεγάλα μάτια.

Και αυτά την φόβιζαν.

Λοιπόν, τι συμβαίνει σε αυτούς τους ανθρώπους;

Ώς γιατρός, πρέπει να προσπαθήσω να ορίσω αυτό που συμβαίνει

και να καθησυχάσω τον κόσμο.

Και κυρίως να τους καθησυχάσω για το ότι δεν είναι παράφρονες.

Σε περίπου 10%, όπως είπα,

των ατόμων με οπτικές βλάβες συμβαίνει αυτό.

Όμως μόνο το 1% των ατόμων τις παραδέχεται.

Διότι φοβούνται ότι θα τους αποκαλέσουν τρελούς ή κάτι παρεμφερές.

Και αν τις αναφέρουν στους δικούς τους γιατρούς

ίσως να τους κάνουν λανθασμένη διάγνωση.

Ιδιαίτερα, το σκεπτικό είναι ότι εάν βλέπεις

πράγματα ή ακούς πράγματα, τρελαίνεσαι.

Όμως οι ψυχωτικές ψευδαισθήσεις είναι τελείως διαφορετικές.

Οι ψυχωτικές ψευδαισθήσεις, είτε είναι οπτικές είτε φωνητικές,

απευθύνονται σε εσένα.

Σε κατηγορούν. Σε σαγηνεύουν. Σε εξευτελίζουν. Σε χλευάζουν.

Αλληλεπιδράς μαζί τους.

Δεν υπάρχει αυτό το χαρακτηριστικό της αυτοαναφοράς

με τις Τσαρλς Μπόνετ ψευδαισθήσεις.

Είναι μια ταινία. Βλέπεις μια ταινία η οποία δεν σε αφορά.

Ή έτσι το βλέπει ο κόσμος.

Υπάρχει επίσης κάτι σπάνιο, που ονομάζεται επιληψία κροταφικού λοβού.

Και ορισμένες φορές, αν κάποιος το έχει,

αισθάνεται τον εαυτό του να μεταφέρεται
σε κάποιο χώρο και χρόνο του παρελθόντος.

Βρίσκεσαι σε μια συγκεκριμένη διασταύρωση.

Μυρίζει ψημμένα κάστανα.

Ακούς τη κίνηση. Όλες οι αισθήσεις συμμετέχουν.

Και περιμένεις το κορίτσι σου.

Είναι απόγευμα Τρίτης πίσω στο 1982.

Και οι ψευδαισθήσεις του κροταφικού λοβού
είναι πολυαισθητηριακές ψευδαισθήσεις,

γεμάτες συναίσθημα, γεμάτες οικειότητα,

βρισκόμενες στο χώρο και το χρόνο,

συνεκτικές, δραματικές.

Εκείνες του Τσαρλς Μπόνετ είναι τελείως διαφορετικές.

Στις ψευδαισθήσεις Τσαρλς Μπόνετ,
έχουμε πολλών τύπων επίπεδα,

από γεωμετρικές ψευδαισθήσεις --

όπως τα ροζ και μπλε τετράγωνα
που είχε η γυναίκα --

έως ιδιαίτερα πολύπλοκες ψευδαισθήσεις

με φιγούρες και ιδίως πρόσωπα.

Τα πρόσωπα, και μερικές φορές τα παραμορφωμένα πρόσωπα,

είναι οι πιο συνήθεις σε αυτού
του τύπου τις ψευδαισθήσεις.

Και οι δεύτερες πιο συνήθεις είναι τα καρτούν.

Οπότε, τι συμβαίνει;

Το ενδιαφέρον είναι, ότι τα τελευταία χρόνια,

έγινε εφικτή η λειτουργική
απεικόνιση του εγκεφάλου,

να κάνουμε λΜΤ σε ανθρώπους
που έχουν ψευδαισθήσεις,

και να ανακαλύψουμε ότι ενεργοποιούνται
διαφορετικά μέρη του οπτικού εγκεφάλου

καθώς έχουν ψευδαισθήσεις.

Όταν οι άνθρωποι έχουν
τις απλές γεωμετρικές ψευδαισθήσεις,

ο πρωτοταγής οπτικός φλοιός ενεργοποιείται.

Είναι το κομμάτι του εγκεφάλου
που αντιλαμβάνεται τα όρια και τα μοτίβα.

Δεν σχηματίζεις εικόνες με το πρωτοταγή οπτικό φλοιό.

Όταν σχηματίζονται οι εικόνες,

ένα υψηλότερο τμήμα του οπτικού φλοιού
συμμετέχει στον κροταφιαίο λοβό.

Και συγκεκριμένα, μια περιοχή του κροταφιαίου λοβού

που ονομάζεται ατρακτοειδής έλικα.

Και είναι γνωστό ότι άνθρωποι που έχουν βλάβη στην ατρακτοειδή έλικα,

πιθανόν να χάσουν την ικανότητά τους να αναγνωρίζουν πρόσωπα.

Όμως αν συβαίνει κάποια ανώμαλη δραστηριότητα στην ατρακτοειδή έλικα,

μπρεί να έχουν ψευδαισθήσεις προσώπων.

Και ακριβώς αυτό είναι που εντοπίζουμε σε κάποιους από αυτούς τους ανθρώπους.

Υπάρχει μια περιοχή στο άνω τμήμα της έλικας αυτής

όπου αναπαρίστανται τα δόντια και τα μάτια.

Και το τμήμα αυτό της έλικας ενεργοποιείται

όταν οι άνθρωποι έχουν τις παραμορφωμένες ψευδαισθήσεις.

Υπάρχει ένα άλλο τμήμα του εγκεφάλου
όπου ενεργοποιείται ειδικά

όταν κάποιος βλέπει καρτούν.

Ενεργοποιείται όταν κάποιος αναγνωρίζει καρτούν,

όταν σχεδιάζει καρτούν και όταν τα βλέπει ως ψευδαισθήσεις.

Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι αυτό πρέπει να είναι ακριβές.

Υπάρχουν άλλα τμήματα του εγκεφάλου τα οποία συμμετέχουν ακριβώς

στην αναγνώριση και ψευδαίσθηση
κτηρίων και τοπίων.

Γύρω στο 1970 ανακαλύφθηκε ότι συμμετέχουν όχι μόνο συγκεκριμένα τμήματα του εγκεφάλου

αλλά και συγκεκριμένα κύτταρα.

Τα "κύτταρα προσώπων" ανακαλύφθηκαν περίπου το 1970.

Και τώρα γνωρίζουμε ότι υπάρχουν
εκατοντάδες άλλων τύπων κύτταρα,

τα οποία έχουν απολύτως ακριβή ρόλο.

Οπότε μπορεί όχι μόνο να έχετε κύτταρα
«αυτοκινήτων» αλλά κύτταρα "Άστον Μάρτιν".

(Γέλια)

Είδα μια Άστον Μάρτιν σήμερα το πρωί.
Έπρεπε να το αναφέρω.

(Γέλια)

Και τώρα είναι κάπου εδώ μέσα.

Έτσι --

(Γέλια)

Τώρα, σε αυτό το επίπεδο λειτουργίας, μέσα
σε αυτό που λέμε κάτω κροταφικό φλοιό,

υπάρχουν μόνο οπτικές εικόνες,

ή επινοήματα ή αποσπάσματα.

Μόνο σε ανώτερα (διανοητικά) επίπεδα
συμμετέχουν και υπόλοιπες αισθήσεις

και δημιουργούνται συνδέσεις μεταξύ μνήμης και συναισθημάτων.

Και στο σύνδρομο Τσαρλς Μπόνετ

δεν φτάνεις σε αυτά τα ανώτερα επίπεδα.

Μένεις στα επίπεδα του κατώτερου οπτικού φλοιού

όπου έχεις χιλιάδες και δεκάδες χιλιάδες
και εκατομμύρια εικόνες

ή επινοήματα ή αποσπασμένα επινοήματα,

όλα νευρικά κωδικοποιημένα

σε συγκεκριμένα κύτταρα
ή μικρά συμπλέγματα κυττάρων.

Κανονικά αυτά αποτελούν μέρος
μιας ολοκληρωμένης ροής αντίληψης

ή φαντασίας.

Και τις οποίες δεν συνειδητοποιούμε.

Μόνο όταν κάποιος έχει οπτικές βλάβες ή είναι τυφλός,

η διαδικασία αυτή διακόπτεται.

Και αντί να έχεις κανονική αντίληψη,

σου εμφανίζεται μία αναρχική,

σπασμωδική διέγρεση ή απελευθέρωση

όλων αυτών των οπτικών κυττάρων,
στο κάτω κροταφικό φλοιό.

Έτσι, ξαφνικά βλέπεις ένα πρόσωπο. Ξαφνικά βλέπεις ένα αυτοκίνητο.

Ξαφνικό αυτό και ξαφνικά εκέινο.

Το μυαλό κάνει ότι καλύτερο να οργανώσει

και να δώσει κάποια συνεκτικότητα σε αυτό.

Αλλά όχι σαφώς επιτυχημένα.

Όταν αυτά περιγράφηκαν για πρώτη φορά

θεωρήθηκε ότι πρέπει να ερμηνευτούν ως όνειρα.

Όμως στην πραγματικότητα οι άνθρωποι λένε,

«Δεν αναγνωρίζω τον κόσμο.
Δεν μπορώ να τους συνδέσω.

Ο Κέρμιτ δε μου λέει κάτι».

Δεν μπορείς να καταφέρεις κάτι αν τα βλέπεις ως όνειρα.

Λοιπόν, έχω πει πάνω κάτω ότι επιθυμούσα.

Νομίζω πως θα ανακεφαλαιώσω
και θα πω πως αυτό είναι κάτι κοινό.

Σκεφτείτε τον αριθμό των τυφλών ατόμων.

Θα πρέπει να υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες τυφλών

που έχουν αυτές τις ψευδαισθήσεις,

αλλά φοβούνται πολύ να τις αναφέρουν.

Οπότε αυτή η κατάσταση πρέπει να φανερωθεί,

για γονείς, γιατρούς, για το κοινό.

Κλείνοντας, νομίζω πως είναι
απεριόριστα ενδιαφέροντες και πολύτιμες

με το να μας δίνουν βαθιά γνώση
στο πώς δουλεύει ο εγκέφαλος.

Ο Τσαρλς Μπόνετ είπε, πριν 250 χρόνια -

αναρωτιόταν πως, σκεφτόμενος
αυτές τις ψευδαισθήσεις,

πως, όπως το έθετε, το θέατρο του νου

γεννάται από τους μηχανισμούς του εγκεφάλου.

Τώρα, 250 χρόνια μετά,

νομίζω πως αρχίζουμε να έχουμε
μια φευγαλέα εικόνα για το πως συμβαίνει.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.

(Χειροκρότημα)

Κρις Άντερσον: Αυτό ήταν εξαίσιο.
Σας ευχαριστούμε τόσο πολύ.

Μιλάτε για αυτά τα πράγματα
με τέτοια διορατικότητα

και συναίσθηση για τους ασθενείς σας.

Έχετε εσείς ο ίδιος αντιληφθεί κάποιο από
αυτά τα σύνδρομα για τα οποία γράφετε;

Όλιβερ Σακς: Το φοβήθηκα
πως θα κάνατε αυτήν την ερώτηση.

(Γέλια)

Λοιπόν, ναι, αρκετά από αυτά.

Και στην πραγματικότητα έχω
περιορισμένη όραση εγώ ο ίδιος.

Είμαι τυφλός από το ένα μάτι
και δεν είμαι ιδιαίτερα καλός στο άλλο.

Και βλέπω τις γεωμετρικές ψευδαισθήσεις.

Αλλά σταματούν εκεί.

ΚΑ: Και αυτό δεν σας ενοχλεί;

Διότι αντιλαμβάνεστε τι συμβαίνει.
Δεν σας ανησυχεί;

ΟΣ: Ξέρετε δεν με ενοχλούν
περισσότερο απ' ότι η εμβοή μου.

Την οποία αγνοώ.

Περιστασιακά προκαλούν το ενδιαφέρον μου.

Και έχω αρκετά σχέδια τους στις σημειώσεις μου.

Πήγα και έκανα τη λΜΤ ο ίδιος

για να δω πως ο οπτικός φλοιός επιβάλλεται.

Και όταν βλέπω αυτά τα εξάγωνα

και άλλα πολύπλοκα σχήματα,
το οποία επίσης έχω,

σε οπτικές ημικρανίες,

αναρωτιέμαι αν και οι υπόλοιποι
βλέπουν τα πράγματα έτσι,

καθώς και αν σχέδια όπως η τέχνη
των σπηλάιων ή η διακοσμητική τέχνη

να έχουν προέλθει λίγο και από αυτές.

ΚΑ: Αυτή ήταν μια απολύτως
συναρπαστική ομιλία.

Ευχαριστούμε πολύ
που τα μοιραστήκατε.

ΟΣ: Σας ευχαριστώ. Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)