Γιατί άνθρωποι διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων βάφουν τους χώρους λατρείας τους κίτρινους

Οι διακρίσεις βάσει θρησκείας ενισχύονται και βλέπουμε όλο και λιγότερα πράγματα που μας ενώνουν. Πώς θα μπορέσουμε να έχουμε μια ισχυρή και ουσιαστική συμβίωση; Παίρνοντας έμπνευση από τον συνεργάτη της Γιαζμάνι Αρμπολέντα, η Ναμπίλα Αλιμπάι και οι συνάδελφοί της δημιούργησαν το «Χρωματίστε με Πίστη», ένα πρόγραμμα τέχνης κοινωνικής πρακτικής που ενώνει ανθρώπους από διαφορετικές θρησκείες, πείθοντάς τους να βάψουν τους χώρους λατρείας τους κίτρινους, ως ένδειξη αλληλεγγύης. «Αποδείξαμε ότι η ανθρώπινη οικογένεια μπορεί να συσπειρωθεί και να στείλει ένα μήνυμα πολύ λαμπρότερο και πιο ισχυρό από τις φωνές εκείνων που θέλουν να μας χειραγωγούν έχοντας ως σκοπό τη βία» λέει η Αλιμπάι.

Ζούμε στην εποχή του φόβου,

και η απόκρισή μας στον φόβο
είναι είτε να ανασυνταχθούμε

και να επιχειρήσουμε να διαφυλαχτούμε,

ή να ανοιχτούμε,
να στηρίξουμε ο ένας τον άλλον,

και να αντιμετωπίσουμε
τους φόβους μας μαζί.

Τι λέει το ένστικτό σας;

Τι βλέπετε περισσότερο στον κόσμο;

Το πρόβλημα με την πρώτη προσέγγιση

είναι ότι στην αυξανόμενη απομόνωσή μας

αποκοπτόμαστε από τους άλλους.

Η αίσθηση απομόνωσης
που νιώθουμε αυξάνεται,

γιατί η φαντασία μας καλπάζει ανεξέλεγκτα

σχετικά με τους ανθρώπους και τους χώρους
με τους οποίους δεν έχουμε επαφή.

Αποξενωνόμαστε όλο και περισσότερο
και χάνουμε την ενσυναίσθησή μας.

Σήμερα πρόκειται να σας μιλήσω
για μια ομάδα ανθρώπων

που αντιστάθηκε στην παγκόσμια
πρόκληση της τρομοκρατίας

και άρχισε να δημιουργεί χώρους
όπου ξένοι γίνονται αλληλέγγυοι.

Από παιδί έχω εμμονή με όσα θεωρώ
ως παράλογες διακρίσεις.

Ως τέταρτης γενεάς μουσουλμάνα
από την Κένυα με καταγωγή από την Ινδία,

με ενοχλούσε που επί τέσσερις γενεές

δεν έγινε στην οικογένεια ούτε ένας γάμος

με άτομο εκτός της στενής
θρησκευτικής μας κοινότητα.

Κι αναρωτιόμουν γιατί;

Ήταν φόβος;

Ήταν ρατσισμός;

Ήταν διατήρηση της κουλτούρας;

Είχε κάποια σχέση με την αποικιοκρατία;

Σαφώς δεν είχαμε πολλούς κοινούς
δημόσιους χώρους με τους άλλους.

Οι διακρίσεις με ενοχλούσαν έντονα και
καθόρισαν τις επιλογές της καριέρας μου.

Ήμουν 20 χρονών όταν βομβαρδίστηκαν οι
πρεσβείες των ΗΠΑ σε Κένυα και Τανζανία.

Ένα χρόνο μετά πήγαινα στη Μέση Ανατολή

για να σπουδάσω επίλυση διενέξεων.

Κι από τότε και μετά

δεν δυσκολεύτηκα να βρω ανασφαλή
περιβάλλοντα για να εργαστώ,

γιατί ο κόσμος πήγαινε με ταχείς ρυθμούς

σε αυτό που τώρα γνωρίζουμε
ως εποχή της τρομοκρατίας.

Ήμουν στην Ουάσινγκτον
κατά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου

και μετά γύρισα σπίτι στην Κένυα
για να δουλέψω με τους πρόσφυγες,

και μετά δούλεψα στο Πακιστάν

και στο Αφγανιστάν.

Σε όλα αυτά τα μέρη

πρόσεξα το πόσο σημαντικοί
ήταν οι φυσικοί χώροι

ώστε να μας εμπνέουν ασφάλεια

και σιγουριά

και μια αίσθηση σύνδεσης.

Το 2013 ξαναγύρισα σπίτι στο Ναϊρόμπι
από το Αφγανιστάν.

Τρομοκράτες της Αλ-Σαμπάμπ
πολιόρκησαν ένα εμπορικό κέντρο

σκοτώνοντας 67 ανθρώπους
σε μια μέρα γεμάτη τρόμο.

Αμέσως μετά από αυτό

μπόρεσα να δω πώς άρχισε
να αλλάζει το Ναϊρόμπι

και άρχιζε να μοιάζει με εκείνες
τις πόλεις όπου έχω δουλέψει

που στοιχειώνονται από τον φόβο
και τον τρόμο του πολέμου.

Κι ο φόβος συνεχώς αυξάνεται στο Ναϊρόμπι.

Βλέπουμε όλο και περισσότερους
τοίχους και οδοφράγματα

και περισσότερη αστυνόμευση.

Και όπως σε άλλα μέρη του κόσμου

βιώνουμε μια διάβρωση
της ανθρώπινης σύνδεσης.

Οι διακρίσεις λόγω θρησκείας βαθαίνουν

και αμφιβάλλουμε όλο και περισσότερο
για το πόσα έχουμε κοινά.

Βρισκόμαστε στο κρίσιμο σημείο

όπου πρέπει να ανακτήσουμε
την εμπιστοσύνη μας στην ανθρωπότητα

και να σταθούμε μαζί με σθένος
και αποφασιστικότητα.

Έτσι το 2014 μαζευτήκαμε
με μια ομάδα ανθρώπων στο Ναϊρόμπι

για να δούμε τι να κάνουμε:

διανοούμενοι, διπλωμάτες, καλλιτέχνες
και εργαζόμενοι στην ανάπτυξη.

Και η ομάδα διατύπωσε
την πρόκλησή μας στο εξής τρίπτυχο:

Πρώτον, να βγάλουμε την πόλη
από το αφήγημα της τρομοκρατίας

και να την επιστρέψουμε
στα χέρια των κατοίκων της.

Δεύτερον, να χρησιμοποιήσουμε
μια γλώσσα πέρα από θρησκείες και φυλές

που θα μας βοηθήσει
να ξεπεράσουμε τις διαφορές μας.

Και τρίτον, να παρέχουμε μια χειρονομία
που θα βοηθήσει στην αποκατάσταση

της ενσυναίσθησης, της συζήτησης
και της εμπιστοσύνης.

Ένα από τα άτομα της ομάδας
ήταν καλλιτέχνης και αρχιτέκτονας,

ο Γιαζμάνι Αρμπολέντα.

Έχουμε συνεργαστεί σε άλλα μέρη του κόσμου

για πολλά χρόνια.

Έχει ένα ιστορικό

στο να διασπά αστικά περιβάλλοντα

και να κάνει αγνώστους να συνδέονται

με απίστευτους, όμορφους
και θεαματικούς τρόπους.

Είχε μια ιδέα.

Η ιδέα ήταν να ενώσει ανθρώπους
διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων

βάζοντάς τους να βάψουν κίτρινους
τους χώρους λατρείας τους,

-τζαμιά, ναούς, συναγωγές, εκκλησίες-

να τα βάψουν κίτρινα

στο όνομα της αγάπης.

Εστιάζοντας στα σύμβολα της πίστης

μπορούμε να πείσουμε τον κόσμο
να επανεξετάσει την ουσία της πίστης του,

την κοινή πίστη που έχουμε στην ευγένεια,
τη γενναιοδωρία και τη φιλία.

Δημιουργώντας μονοπάτια
μεταξύ των χώρων λατρείας

μέσα σε μια γειτονιά,

μπορούμε να δημιουργήσουμε
νησιά σταθερότητας

και δίκτυα ανθρώπων

που θα μπορούν
να αντισταθούν στις απειλές.

Και οι γείτονες, πιάνοντας τα πινέλα
μαζί με άλλους γείτονες,

θα εμπλακούν στη διαδικασία
όχι μόνο εγκεφαλικά,

αλλά και με τα χέρια και τις καρδιές τους.

Και τα βαμμένα κτίρια
θα γίνουν γλυπτά στο τοπίο

που θα καταμαρτυρούν το γεγονός
ότι άνθρωποι από διαφορετικά υπόβαθρα

στέκονται μαζί.

Ονομάζουμε το πρόγραμμα
«Χρωματίστε με πίστη».

Λατρέψαμε την ιδέα και άμεσα αρχίσαμε
να πλησιάζουμε τους χώρους λατρείας:

εκκλησίες, ναούς, τζαμιά, συναγωγές.

Πόρτα-πόρτα επισκεφτήκαμε

πάνω από 60 ραβίνους,
ιμάμηδες, πάστορες και ιερείς.

Όπως θα φαντάζεστε,

το να συνδέσουμε αυτές τις κοινότητες

σε εποχή που οι προκαταλήψεις ενισχύονται
από την παγκόσμια επιδημία φόβου,

δεν είναι κάτι εύκολο.

Ήταν περίπλοκο.

Ερχόμαστε αντιμέτωποι
με την ιεραρχία της λήψης αποφάσεων

μέσα στους θρησκευτικούς θεσμούς.

Για παράδειγμα, στις καθολικές εκκλησίες

μας είπαν ότι χρειάζεται
απόφαση του αρχιεπισκόπου.

Έτσι στείλαμε επιστολή στον αρχιεπίσκοπο.

Στείλαμε επιστολή στο Βατικανό.

Ακόμη περιμένουμε απάντηση.

(Γέλια)

Και με τους άλλους χώρους λατρείας,

μας είπαν ότι θα πρέπει
να αποφασίσουν σχετικά

οι άνθρωποι που πληρώνουν για το κτίριο,

για την κατασκευή
και το βάψιμο των κτιρίων.

Κατόπιν βρεθήκαμε αντιμέτωποι

με τη μακρά κληρονομιά της ιεραποστολής
και την εξάρτηση από τους δωρητές

που εμποδίζει την απρόσκοπτη αστική δράση,

και το μάθαμε με το δύσκολο τρόπο.

Υπήρξε μια κοινότητα

που στις επανειλημμένες συζητήσεις μας

συνεχώς μας ζητούσαν να τους εκτιμήσουμε.

Και συνεχίζαμε να πηγαίνουμε

και να τους λέμε ότι τους εκτιμούμε,

και φυσικά,

αν δεν τους εκτιμούσαμε,
δεν θα ήμασταν εδώ.

Μετά μάθαμε επώδυνα αργά

ότι η λέξη «εκτίμηση» σήμαινε
πρέπει να πληρωθώ για να συμμετέχω.

Έτσι παίξαμε το παιχνίδι τους,

και τους ρωτήσαμε,

«Τι θα μας κοστίσει, λοιπόν;

Πόσα μπορούμε να σας πληρώσουμε;

Κι αν σας πληρώσουμε για την πίστη σας,
είναι πραγματική πίστη;»

Αρχίσαμε το πρόγραμμα με την ερώτηση,

«Πού κατοικεί η πίστη σας;»

Και εκεί βρεθήκαμε να ρωτάμε,

«Πόσο κοστίζει η πίστη σας;»

Αλλά το πιο δύσκολο πρόβλημα ήταν
που θεωρούσαν ρίσκο το να ξεχωρίσουν.

Είχαμε την περίπτωση μια συναγωγής
που μας το ξέκοψε ότι δεν θα συμμετέχει

γιατί φοβούνταν να τραβήξουν
την προσοχή πάνω τους

και να γίνουν στόχος.

Παρομοίως, είχαμε κι ένα τζαμί
όπου ανησυχούσαν για στοχοποίηση.

Και οι φόβοι τους είναι δικαιολογημένοι.

Παρόλα αυτά, υπήρξαν 25 χώροι λατρείας
που δεσμεύτηκαν να συμμετέχουν.

(Χειροκρότημα)

Αυτοί οι τολμηροί ηγέτες ενίσχυσαν
αυτή τη χειρονομία με το δικό τους νόημα.

Για κάποιους ήταν να πουν στον κόσμο
ότι δεν είναι τρομοκράτες.

Για άλλους, ήταν να καλωσορίσουν τον κόσμο
που θα τους έκαναν ερωτήσεις.

Και για κάποιους ήταν
να γεφυρώσουν το χάσμα

ανάμεσα στους μεγαλύτερους
και τη νέα γενιά,

κάτι που παρεμπιπτόντως προβληματίζει
πάρα πολλές θρησκείες αυτή τη στιγμή.

Και για κάποιους ήταν απλώς
να εμπνεύσουν αλληλεγγύη στη γειτονιά

εν όψει του φόβου βίας κατά τις εκλογές.

Όταν ρωτήσαμε «γιατί κίτρινο;»

ένας ιμάμης απάντησε πολύ όμορφα,

«Κίτρινο είναι το χρώμα του ήλιου.

Ο ήλιος λάμπει εξίσου για όλους μας.

Δεν κάνει διακρίσεις».

Αυτός και άλλοι διέδωσαν το μήνυμα
στις συναθροίσεις τους

και μέσω ραδιοφώνου.

Η διοίκηση των δήμων
προσφέρθηκαν να βοηθήσουν

με την αδειοδότηση και τη σύγκληση
συναντήσεων με οργανώσεις πολιτών.

Μια εταιρεία χρωμάτων δώρισε
1.000 λίτρα κίτρινη μπογιά

σε ειδική για εμάς απόχρωση που λέγεται
«κίτρινο της αισιοδοξίας».

(Γέλια)

(Χειροκρότημα)

Και μια ένωση ποιητών
σε συνεργασία με ένα πανεπιστήμιο

έβαλαν μια σειρά αναρτήσεων στο Twitter

που έθετε στο έθνος
ερωτήματα σε θέματα πίστης,

της πίστης μας όχι μόνο
στο πλαίσιο της θρησκείας,

αλλά την πίστη μας στους πολιτικούς,
την κοινωνία και το έθνος,

την πίστη μας στην παλαιότερη
και τη νεότερη γενιά.

Και μετά το «Χρωματίστε με πίστη»
λανσαρίστηκε σε μια εκδήλωση πινακοθήκης

που προσκάλεσε ένα απίστευτο μείγμα
από λάτρεις της τέχνης,

θρησκευτικούς ηγέτες,
καλλιτέχνες και επιχειρηματίες.

Πολύ πριν πιάσουμε τα πινέλα,

είχαμε πετύχει τόσα πολλά
στη συζήτηση και τη σύνδεση

από όσα αρχικά ελπίζαμε.

Και μετά αρχίσαμε να βάφουμε.

Μουσουλμάνοι δίπλα σε χριστιανούς,

αθεϊστές, αγνωστικιστές, ινδουιστές -

όλοι μαζί βάφαμε ένα τζαμί κίτρινο.

Μετά ξαναμαζευτήκαμε
και βάψαμε μια εκκλησία κίτρινη,

και μετά ένα ακόμα τζαμί,

και μετά άλλη μια εκκλησία.

Ενώ εμείς βάφαμε, ποιητές και μουσικοί
εκτελούσαν έργα τους.

Βάψαμε στο Ναϊρόμπι,

και μετά βάψαμε στη Μομπάσα.

Ο τοπικός και ο διεθνής τύπος έκαναν
αφιερώματα στο «Χρωματίστε με Πίστη»

σε Αγγλικά, Γαλλικά, Σουαχίλι,

Ισπανικά και Σομαλικά.

Το CNN παρουσίασε το «Χρωματίστε με Πίστη»
ως έναν τρόπο σύνδεσης κοινοτήτων.

Και υπήρξε έντονη δραστηριότητα
στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

που συνέδεαν όλο και
περισσότερους ανθρώπους.

Κι αυτοί οι γείτονες κρατούσαν τις επαφές.

Υπάρχουν κάποιοι με πολιτικές βλέψεις
μέσω μιας πλατφόρμας ειρήνης,

και οι κοινότητές μας φτάνουν
ως την Αργεντινή και τις ΗΠΑ,

αλλά κι εδώ κοντά,
ως το Μαλί και τη Ρουάντα,

και ζητούν τη βοήθειά μας.

Και θα μας άρεσε πολύ να βοηθήσουμε.

Το όνειρό μας είναι αυτό το πρόγραμμα,
αυτή η ιδέα να εξαπλωθεί ανά τον κόσμο,

με ή χωρίς την υποστήριξή μας.

Το «Χρωματίστε με Πίστη» τονίζει
με κίτρινο χρώμα τους καλοπροαίρετους.

Το «Χρωματίστε με Πίστη»
συνδέει τις γειτονιές,

και ελπίζουμε όταν αρχίσουν οι απειλές,

οι γειτονιές από κοινού να διαχωρίσουν
το γεγονός από τη φήμη

και να σταθούν μαζί αλληλέγγυες.

Αποδείξαμε ότι η οικογένεια των ανθρώπων
μπορεί να συσπειρωθεί

και να στείλει ένα μήνυμα
πολύ πιο λαμπρό και πιο ισχυρό

από τις φωνές αυτών
που επιθυμούν να μας βλάψουν.

Παρότι ο φόβος είναι μεταδοτικός,

εμείς δείχνουμε
ότι το ίδιο είναι και η ελπίδα.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)