Como afecta a menopausa o cerebro

Moitos dos síntomas da menopausa (acoros, suores nocturnas, insomnio, lapsus de memoria, depresión e ansiedade) comezan no cerebro. Como afecta a menopausa a saúde cognitiva exactamente? Coa exposición dos seus innovadores achados, a neurocientífica Lisa Mosconi revela como a diminución dos niveis hormonais afecta ao envellecemento do cerebro. Ademais, comparte cambios sinxelos do noso estilo de vida que poden beneficiar a saúde do noso cerebro.

As mulleres son obras de arte.

Tanto por dentro coma por fóra.

Eu son neurocientífica
e fíxome no interior,

especialmente no cerebro das mulleres.

Moitas teorías diferencian
o cerebro feminino

e o masculino.

Levo examinando cerebros 20 anos

e podo garantir que non existe iso
que chaman

xénero do cerebro.

Rosa e azul, Barbie e Lego,

iso son todo invencións
que non teñen nada que ver

coa forma en como se constrúe o cerebro.

Dito esto, os cerebros das mulleres
discordan dos dos homes

nalgúns aspectos.

Eu estou aquí
para falar desas diferenzas,

porque afectan realmente á nosa saúde.

Por exemplo,

é máis probable que se lle diagnostique
a unha muller un trastorno de ansiedade

ou depresión,

por non mencionar
dores de cabeza ou xaqueca.

Pero tamén,
no centro da miña investigación,

teñen máis posibilidades
de sufrir alzhéimer que os homes.

O alzhéimer é a causa máis común

de demencia no planeta,

xa que afecta a case 6 millóns de persoas
só nos Estados Unidos.

Pero case dous terzos desas persoas

son mulleres.

Así que, por cada home que sofre alzhéimer

hai dúas mulleres que o sofren.

Por que ocorre isto en xeral?

Pola idade?

Pola esperanza de vida?

Que máis podería ser?

Hai algúns anos,

lanzei a Iniciativa
do Cerebro Feminino

na Weill Cornell Medicine de Nova York,

para dar resposta
precisamente a esas preguntas.

Esta noite vin con algunhas respostas.

Parece ser que os nosos cerebros
envellecen de forma diferente

e aquí a menopausa ten un papel
moi importante no caso as mulleres.

Moita xente imaxina o cerebro
coma unha especie de caixa negra,

que está illada do resto do corpo.

Pero, realmente, os nosos cerebros
están en constante interacción

co resto do noso corpo.

E pode que lles sorprenda,

pero esas interaccións
co sistema reprodutivo

son cruciais para
o envellecemento do cerebro da muller.

Estas interaccións
médianas as nosas hormonas.

E sabemos que as hormonas
son diferentes dependendo do noso xénero.

Os homes teñen máis testosterona,
as mulleres teñen máis estróxenos.

Pero o que realmente importa

é que estas hormonas
teñen unha lonxevidade diferente.

A testosterona dos homes non se acaba
ata o final da súa vida,

o que resulta ser un proceso lento
e case sen síntomas, por suposto.

(Risas)

Por outra parte,
os estróxenos das mulleres,

comezan a desaparecer a mediana idade,
durante a menopausa,

polo que ten moitos síntomas.

Asociamos menopausa con ovarios,

pero cando as mulleres dicimos
que temos acoros,

suores nocturnas, insomnio,
lapsus de memoria, depresión, ansiedade,

eses síntomas non comezan nos ovarios.

Senón no cerebro.

Son síntomas neurolóxicos.

O que ocorre é que non estamos acostumados
a pensar neles como tales.

E por que?

Por que a menopausa
afecta os nosos cerebros?

Ben, en primeiro lugar,

o cerebro e os ovarios
forman parte do sistema neuroendócrino.

Como parte do sistema,
o cerebro fala cos ovarios

e os ovarios respóndenlle.

Isto ocorre
todos os días da vida dunha muller.

Polo tanto, a saúde dos ovarios
está relacionada coa saúde do cerebro.

E ao revés.

Ao mesmo tempo,

as hormonas como o estróxeno
non participan só na reprodución,

tamén na funcionalidade do cerebro.

O estróxeno ou estradiol, en particular,

é un dos elementos clave
na produción de enerxía no cerebro.

A nivel celular,

o estróxeno empuxa neuronas, literalmente,
para queimar glicosa e producir enerxía.

Se o nivel de estróxeno é alto

o nivel de enerxía do cerebro é alta.

Pero cando o nivel de estróxeno baixa,

as neuronas comezan a ir máis amodo
e envellecen máis axiña.

Algúns estudos mostraron
que este proceso

pode dar lugar incluso
á formación de placas amiloides,

ou placas neuríticas,

que son propias do alzhéimer.

Os efectos son maiores
en rexións específicas do cerebro,

comezando polo hipotálamo,

que se encarga de regular
a temperatura do corpo.

Cando o estróxeno
non activa correctamente o hipotálamo,

o cerebro non pode regular
a temperatura do corpo correctamente.

Así que, os acoros que sofren as mulleres

cáusaos o hipotálamo.

Despois está o tronco encefálico,
encargado do sono e do espertar.

Cando o estróxeno
non o activa correctamente,

temos problemas para durmir.

A amígdala

é o centro emocional do cerebro
e está preto do hipocampo.

É o centro de memoria do cerebro.

Cando os niveis de estróxeno
baixan nesas rexións,

podemos comezar a ter cambios de humor

e esquecer cousas.

En resumo, esta é
a anatomía cerebral da menopausa.

Permítanme mostrarlles

como é un cerebro real dunha muller.

Isto é como un escáner do cerebro

chamado tomografía por emisión
por positróns (TEP).

Céntrase nos niveis de enerxía do cerebro.

Así é como queremos
que se vexa o noso cerebro

cando temos 40 anos.

Moi fermoso e brillante.

Agora, este cerebro
pertence a unha muller de 43 anos

cando se lle fixo o primeiro escáner,
antes da menopausa.

Este é o mesmo cerebro,
pero oito anos máis tarde,

despois da menopausa.

Se os observamos xuntos,

penso que se pode ver ben
que o amarelo brillante

transformouse en laranxa, case violeta.

Iso supón unha baixada do 30 %
nos niveis de enerxía cerebral.

Agora, en xeral,

non parece que isto
lle ocorra a un home da mesma idade.

Nos nosos estudos con centos de persoas,

mostramos que os homes de mediana idade
soen ter niveis de enerxía máis altos.

Nas mulleres, o nivel de enerxía cerebral
soe estar ben antes da menopausa

pero vai diminuíndo gradualmente
durante esta transición.

E esto ocorre independentemente da idade.

Non importaba que as mulleres
tivesen 40, 50 ou 60 anos.

O que máis importaba
era que tiñan a menopausa.

Precisabamos investigar
máis para confirmar isto,

pero os cerebros das mulleres
de mediana idade

son máis sensíbeis
ao envellecemento hormonal

que ao envellecemento cronolóxico normal.

Esta información é moi importante,

pois hai moitas mulleres
que notan estes cambios.

Moitas das miñas pacientes téñenme dito

que senten que a súa mente xoga con elas,

por dicilo dun xeito suave.

Así que eu quero darlle validez a isto,
porque ocorre de verdade.

E só por aclaralo: se che pasa isto,

non estás tola.

(Risas)

(Aplausos)

Gracias.

É importante.

A moitas mulleres preocúpalles
estaren perdendo a cabeza.

Pero a verdade é que o voso cerebro
pode estar pasando por unha transición,

ou xa está en transición

e precisa tempo e apoio para axustarse.

Tamén, se a alguén lle preocupa

que as mulleres desta idade
poidan render por debaixo do esperado

gustaríame engadir que tamén
observamos o rendemento cognitivo,

Deus non o queira, verdade?

(Risas)

Non fagamos iso.

Pero estudamos o rendemento cognitivo,

e non atopamos ningunha diferenza
entre homes e mulleres

antes e despois da menopausa.

Hai máis estudos que o confirman.

En resumo, podemos estar cansas,

pero seguimos a ser intelixentes.

(Risas)

Deixemos de pensar iso.

Dito todo isto,

hai unha cousa aínda máis seria
que merece a nosa atención.

Se recordan, xa mencionei

que as baixadas do nivel de estróxeno
poderían favorecer

a formación de placas amiloides
ou placas neuríticas.

Hai outro tipo de escáner cerebral
co que se ven exactamente esas placas.

E nós usámolo para mostrar que os homes
de mediana idade case non tiñan ningunha.

Isto está moi ben.

Pero, para as mulleres,

hai un pequeno incremento
durante a transición cara a menopausa.

E quero ser moi, moi clara aquí:

non todas as mulleres
desenvolven as placas,

e non todas as mulleres con placas
desenvolven demencia.

Telas é un factor de risco,

pero non é en ningún caso un diagnóstico,
especialmente neste punto.

Pero, aínda así, é unha idea

para asociar o alzhéimer coa menopausa.

Pensamos na menopausa
como algo da mediana idade

e no alzhéimer como algo da vellez.

Pero, en realidade,

moitos estudos, incluíndo o meu,

mostraron que o alzhéimer comeza
con cambios negativos no cerebro

que se producen anos, se non décadas,
antes dos síntomas clínicos.

Así que, para as mulleres,

parece que este proceso
comeza na metade da vida,

durante a menopausa.

Esta información é importante

porque nos dá unha liña temporal
para comezar a investigar eses cambios.

En termos dunha liña temporal,

a maioría das mulleres sofren a menopausa
sobre os 50 anos.

Pero pode ocorrer antes,

normalmente
a causa de intervencións médicas.

E un exemplo común é a histerectomía
e/ou a ooforectomía,

que consisten
na extirpación clínica do útero

e/ou dos ovarios.

Desafortunadamente, hai probas
que demostran

que a extracción do útero e, aínda máis,
dos ovarios

antes da menopausa

están correlacionadas cun maior risco
de sufrir demencia para as mulleres.

Sei que estas novas son preocupantes,

e, definitivamente, entristecedoras,

pero tíñamos que falar disto

porque a maioría das mulleres
non coñecen está correlación

e paréceme moi importante
que teñan esta información.

Ninguén está insinuando
que as mulleres rexeiten estas prácticas

se as precisan.

O importante aquí é
que temos que entender mellor

o que ocorre nos nosos cerebros
cando sufrimos a menopausa,

natural ou médica,

e como protexer o noso cerebro
durante este proceso.

Como podemos facer isto?

Como protexemos o cerebro?

Deberiamos tomar hormonas?

Pois esa é unha boa pregunta.

E a resposta máis sinxela agora

é que a terapia hormonal pode axudar

a diminuír algúns síntomas,
como os acoros,

pero non se recomenda actualmente
para a prevención da demencia.

Moitos de nós estamos a traballar probando
diferentes fórmulas,

diferentes doses
e diferentes liñas temporais,

e, oxalá, todo este traballo consiga
cambiar as recomendacións

no futuro.

Mentres, hai outras cousas
que podemos facer hoxe

para apoiar as hormonas
e os seus efectos no cerebro

que non requeren unha medicación

pero si precisan que analicemos
o noso estilo de vida.

A causa disto é que o que comemos,

o exercicio que facemos,

as horas que durmimos ou non durmimos,

ou o nivel de estrés das nosas vidas

son cousas que poden ter un impacto real
sobre as nosas hormonas,

para ben ou para mal.

A comida, por exemplo.

Hai moitas dietas,

pero os estudos amosan
que a dieta mediterránea, en particular,

é beneficiosa para a saúde das mulleres.

As que seguen esta dieta
teñen un menor risco

de deterioración cognitiva, depresión,

cardiopatías, derramo cerebral
e cancro,

e tamén teñen menos acoros.

O que nos interesa desta dieta

é que é bastante rica en alimentos
que conteñen estróxenos

en forma de fitoestróxenos
ou estróxenos procedentes de plantas

que actúan como estróxenos leves
no noso corpo.

Algúns fitoestróxenos están relacionados
cun posible risco de cancro,

pero non os que contén esta dieta,
que son sans.

Especialmente as sementes de liño,

as de sésamo, albaricoques secos,

legumes e moitas froitas.

E unha boa noticia

é que o chocolate negro tamén contén
fitoestróxenos.

A dieta é unha boa forma
de obter estróxenos,

pero tamén é importante evitar cousas
que reduzan os nosos estróxenos,

especialmente o estrés.

O estrés pode roubarnos os estróxenos,

porque o cortisol,
que é a principal hormona do estrés,

traballa en equilibrio cos estróxenos.

Se o cortisol aumenta,
os estróxenos baixan.

Se o cortisol baixa,
os estróxenos aumentan outra vez.

Polo tanto, reducir o estrés
é moi importante.

Non só axuda no día a día,

senón que tamén lle axuda ao cerebro.

Estas son algunhas cousas que

podemos facer para axudar ao cerebro

e hai máis.

Pero o importante é que

cambiar a forma na que entendemos
o cerebro feminino

realmente cambia
a forma na que o coidamos,

e a forma na que formulamos
a saúde das mulleres.

E cantas máis mulleres
soliciten esta información,

antes poderemos romper
os tabús sobre a menopausa,

e atoparmos solucións
que funcionen realmente,

non só para o alzhéimer,

senón para a saúde das mulleres en xeral.

A saúde cerebral é saúde feminina.

Grazas.

(Aplausos)

Grazas.

Oh, grazas.