< Return to Video

Wat hebben we aan grafeen? | Shou-En Zhu | TEDxDelft

  • 0:16 - 0:21
    Nanomaterialen en nanostructuren
    kom je overal tegen.
  • 0:21 - 0:25
    Kijk eens naar de vleugel van een libel.
  • 0:25 - 0:28
    Als we 100.000 keer inzoomen
  • 0:28 - 0:32
    en naar de transparante membraan kijken,
  • 0:32 - 0:34
    kunnen we de nanostructuren zien
  • 0:34 - 0:38
    die onzichtbaar zijn voor het blote oog.
  • 0:38 - 0:40
    Grafeen is transparant.
  • 0:43 - 0:46
    Dit is een moleculair model van grafeen.
  • 0:46 - 0:48
    Om dit zichtbaar te maken,
  • 0:48 - 0:52
    is het meer
    dan 280 miljoen keer vergroot.
  • 0:53 - 0:56
    Grafeen bestaat
    uit slechts één soort atomen:
  • 0:57 - 0:59
    koolstof.
  • 1:00 - 1:02
    Het is zo simpel.
  • 1:02 - 1:06
    Maar grafeen heeft
    veel bijzondere eigenschappen.
  • 1:06 - 1:12
    Het is het dunste van alle materialen,
    slechts één atoom dik.
  • 1:13 - 1:16
    Het is het sterkste materiaal
    ooit gemeten.
  • 1:17 - 1:20
    De koolstofbinding in het vlak is sterker
  • 1:20 - 1:23
    dan de tetraëdrische koolstofbinding
    in diamant.
  • 1:25 - 1:28
    Het is tegelijkertijd flexibel en rekbaar.
  • 1:29 - 1:34
    We kunnen grafeen volledig buigen
    en tot 20% uitrekken.
  • 1:35 - 1:39
    Het heeft de hoogste
    thermische geleidbaarheid
  • 1:39 - 1:41
    van alle materialen, waaronder koper.
  • 1:41 - 1:46
    Het kan bij kamertemperatuur
    de hoogste stroomdichtheid weerstaan,
  • 1:47 - 1:50
    het heeft de hoogste
    intrinsieke mobiliteit,
  • 1:50 - 1:53
    100 keer meer dan die in silicium.
  • 1:55 - 1:58
    Het is het meest
    ondoordringbare materiaal,
  • 1:58 - 2:03
    zelfs de kleine heliumatomen
    kunnen er niet door.
  • 2:05 - 2:07
    Grafeen zal de wereld veranderen.
  • 2:07 - 2:12
    Er zal zeker een compleet andere
    intelligente samenleving zijn
  • 2:12 - 2:14
    binnen 10 tot 20 jaar.
  • 2:14 - 2:18
    Laten we eens nadenken over de toekomst.
  • 2:19 - 2:23
    Stel je voor
    dat alle transparante glazen ramen
  • 2:23 - 2:27
    voortdurend elektriciteit
    konden opwekken met zonlicht
  • 2:27 - 2:31
    en de energie leveren voor alle gebouwen.
  • 2:32 - 2:36
    Stel je voor dat alle elektrische
    voertuigen en elektronische apparaten
  • 2:36 - 2:41
    binnen 10 minuten konden worden opgeladen
    en het een paar dagen volhouden.
  • 2:42 - 2:47
    Stel je voor dat je zeewater
    kunt ontzilten met een zak-apparaat
  • 2:47 - 2:51
    om er overal drinkwater van te maken.
  • 2:51 - 2:55
    Stel je voor dat slimme
    elektronische apparaten
  • 2:55 - 2:58
    kunnen worden geïntegreerd in onze kleren,
  • 2:58 - 3:01
    en sommigen zelfs
    geïmplanteerd onder onze huid.
  • 3:03 - 3:06
    Stel je voor dat lichtgewicht
    composietmaterialen
  • 3:06 - 3:08
    sterker dan ooit zouden kunnen zijn
  • 3:08 - 3:12
    zodat ze het belangrijkste
    structurele materiaal
  • 3:12 - 3:16
    voor schepen, auto’s en vliegtuigen
    zouden kunnen zijn.
  • 3:17 - 3:22
    Stel je voor dat elektronische chips
  • 3:22 - 3:24
    duizend keer sneller konden rekenen
  • 3:24 - 3:28
    met plasmons in plaats van met elektronen.
  • 3:28 - 3:31
    Al deze dromen zullen
    zich ooit realiseren
  • 3:31 - 3:34
    en onze samenleving grondig veranderen.
  • 3:34 - 3:37
    Ik geloof dat het nog
    tijdens ons leven zal gebeuren
  • 3:37 - 3:41
    dankzij het onderzoek
    van dit nieuwe nanomateriaal.
  • 3:42 - 3:45
    Maar grafeen produceren
    is heel moeilijk.
  • 3:46 - 3:50
    Hoewel geweten was dat grafeen
    aanwezig is in grafiet
  • 3:50 - 3:53
    geloofden de meeste wetenschappers
    dat het onmogelijk zou zijn
  • 3:53 - 3:56
    om stabiel grafeen te isoleren.
  • 3:56 - 4:00
    In de jaren 1930
    voorspelden Landau en Peierls
  • 4:00 - 4:05
    dat 2D-kristallen
    thermodynamisch instabiel zouden zijn
  • 4:05 - 4:07
    en dus niet konden bestaan.
  • 4:07 - 4:12
    30 jaar later presenteerde Mermin
    verdere analyseresultaten
  • 4:12 - 4:16
    om deze hypothese te ondersteunen.
  • 4:16 - 4:19
    Totdat in 2004 twee wetenschappers,
  • 4:19 - 4:22
    Andre Geim en Kostya Novoselov,
  • 4:22 - 4:25
    plakband gebruikten
    om grafeen te produceren.
  • 4:25 - 4:30
    Door tape herhaalde keren
    op grafietlamellen te plaatsen
  • 4:30 - 4:33
    en laag per laag af te pellen,
  • 4:35 - 4:39
    wordt het grafiet dunner en dunner.
  • 4:39 - 4:43
    Hoewel het meeste bestaat
    uit dunne grafietlamellen,
  • 4:43 - 4:46
    werden uiteindelijk
    toch een paar kleine stukjes
  • 4:46 - 4:49
    van éénlaagsgrafeen geïsoleerd.
  • 4:49 - 4:53
    Sindsdien doen duizenden
    wetenschappers onderzoek
  • 4:53 - 4:57
    op kleine stukjes éénlaagsgrafeen
  • 4:57 - 5:00
    met behulp van de plakbandmethode.
  • 5:00 - 5:04
    Kan je geloven dat
    de Nobelprijs voor Natuurkunde
  • 5:04 - 5:07
    in 2010 aan deze twee wetenschappers
    werd toegekend
  • 5:07 - 5:11
    om hun baanbrekende plakbandexperiment?
    (Gelach)
  • 5:11 - 5:14
    Het is natuurlijk geen praktische manier
  • 5:14 - 5:18
    om massa’s grafeen te produceren
    en nuttige producten te maken.
  • 5:18 - 5:22
    Tegenwoordig worden tonnen
    kleine vlokken van meerlaagsgrafeen,
  • 5:22 - 5:25
    strikt genomen dunne grafietlamellen,
  • 5:25 - 5:30
    geproduceerd via de methode
    van chemische exfoliatie.
  • 5:30 - 5:34
    Ze worden verwerkt
    in tennisrackets of fietsbanden
  • 5:34 - 5:38
    om de sterkte te verbeteren
    en het gewicht te verlagen.
  • 5:38 - 5:42
    Maar het geproduceerde materiaal is zwart,
  • 5:42 - 5:46
    niet zoals het transparante grafeen.
  • 5:46 - 5:51
    Als de kleur zwart is,
    betekent dit dat de vlokken te dik zijn.
  • 5:52 - 5:55
    Ook zijn de vlokken te klein
  • 5:55 - 5:59
    voor de leuke dingen waar ik het over had.
  • 6:00 - 6:05
    Als experimenteel onderzoeker van grafeen,
  • 6:05 - 6:08
    heb ik grote oppervlaktes
    éénlaagsgrafeen nodig
  • 6:08 - 6:11
    voor mijn experimenten.
  • 6:11 - 6:13
    Ik vond toentertijd in Nederland
    geen onderzoeksgroep
  • 6:13 - 6:17
    die mij grafeen van hoge kwaliteit
    kon leveren.
  • 6:19 - 6:22
    Ik pendelde elke dag
  • 6:22 - 6:25
    tussen de Universiteit van Leiden
    en de TU Delft.
  • 6:25 - 6:30
    terwijl ik probeerde uit te knobbelen
    hoe ik grote grafeenmonsters kon kweken.
  • 6:31 - 6:33
    Met de bestaande faciliteiten
  • 6:33 - 6:37
    kon ik geen hoogwaardig grafeen isoleren.
  • 6:37 - 6:42
    Ofwel omdat de gasstroom
    niet goed kon worden afgesteld,
  • 6:42 - 6:46
    ofwel omdat het verwarmingsoppervlak
    te klein was
  • 6:46 - 6:49
    om grotere stalen grafeen te kweken.
  • 6:49 - 6:52
    Het vermogen van de verwarmer
    was niet eens voldoende
  • 6:52 - 6:55
    om 1.000 graden Celsius te bereiken.
  • 6:56 - 7:00
    Elke dag stond ik op om 6 uur
  • 7:00 - 7:02
    en keerde pas om middernacht
    terug naar huis.
  • 7:02 - 7:06
    Alles wat ik kon bedenken,
    heb ik geprobeerd.
  • 7:07 - 7:12
    Maar ik kreeg alleen maar frustratie
    en nieuwe problemen.
  • 7:12 - 7:15
    Ik dacht: "Als het zo verder moet,
  • 7:15 - 7:18
    ga ik mijn promotieonderzoek
    nooit afkrijgen."
  • 7:19 - 7:23
    Vier maanden later besloot ik
    niet langer mijn tijd te verspillen
  • 7:23 - 7:25
    en zelf een oven te bouwen.
  • 7:25 - 7:28
    Met dank aan mijn begeleider,
    en de faculteit,
  • 7:28 - 7:31
    kreeg ik extra budget voor de apparatuur.
  • 7:31 - 7:36
    Op hetzelfde moment won ik ook
    de Young Wild Idea Prize
  • 7:36 - 7:38
    ter waarde van 10.000 euro.
  • 7:38 - 7:43
    Ik kon het geld vrij besteden
    aan materiaal.
  • 7:47 - 7:53
    Ik herinner me dat moment
    op dinsdag 17 april 2012 nog.
  • 7:53 - 7:57
    Na een heel jaar van lange dagen werken,
  • 7:57 - 8:00
    begon ik mijn eigen opstelling te testen.
  • 8:00 - 8:04
    De vacuümpomp van het lab
  • 8:04 - 8:09
    was meer dan acht jaar oud en
    had er al meer dan 29.000 uur opzitten.
  • 8:10 - 8:14
    Niet alleen dat, maar de pomp stopte
  • 8:14 - 8:18
    zodra ze warmer werd dan 40 °C.
  • 8:19 - 8:24
    Dus kocht ik
    een kleine ventilator van 30 euro
  • 8:24 - 8:27
    die de pomp perfect kon koelen.
  • 8:28 - 8:33
    Dit is de oven die ik bouwde.
  • 8:35 - 8:40
    Ik licht de voordelen
    van deze zelfgemaakte opstelling even toe.
  • 8:40 - 8:42
    De oven kan
    een kwartsbuis van 1 inch (2,54 cm)
  • 8:42 - 8:45
    tot meer dan 1.000 °C opwarmen
  • 8:45 - 8:50
    met een temperatuurafwijking
    van minder dan 1 °C.
  • 8:51 - 8:56
    Er zit een transparante
    kogelvrije Lexan bedekking rond.
  • 8:56 - 9:01
    Dat is nodig
    om bij een eventuele gasexplosie
  • 9:01 - 9:04
    de onderzoeker te beschermen.
  • 9:04 - 9:09
    Met een wieltje bewegen
    we de oven van op afstand
  • 9:10 - 9:13
    naar links en naar rechts.
  • 9:15 - 9:18
    Dat gaat met een versnelling
    en een ketting,
  • 9:18 - 9:21
    net als bij de versnellingen
    van een fiets.
  • 9:21 - 9:27
    Hiermee kon ik het monster
    10 keer sneller verwarmen en koelen
  • 9:27 - 9:31
    dan met commerciële apparatuur.
  • 9:31 - 9:37
    De kosten van deze opstelling
    bedragen minder dan 20.000 euro.
  • 9:37 - 9:41
    Dat is meer dan zeven keer goedkoper
  • 9:41 - 9:44
    dan alle in de handel
    verkrijgbare apparatuur.
  • 9:44 - 9:47
    Alle componenten kunnen geoptimaliseerd
    en goed gecontroleerd worden.
  • 9:47 - 9:51
    Het levert veel betere prestaties.
  • 9:51 - 9:55
    Ik genoot van het werken
    met mijn eigen opstelling.
  • 9:56 - 9:59
    Dit is grafeen dat ik heb gekweekt.
  • 9:59 - 10:02
    De grafeenkristallen groeien
    als sneeuwkristallen.
  • 10:02 - 10:04
    Methaan,
  • 10:05 - 10:10
    het belangrijkste bestanddeel (80%)
    van aardgas,
  • 10:11 - 10:14
    kan tot koolstofatomen ontbinden
  • 10:17 - 10:20
    op een kopersubstraat
  • 10:24 - 10:28
    van 1000 °C in een omgeving van inert gas.
  • 10:33 - 10:36
    De koolstofatomen verbinden
    zich aan elkaar
  • 10:36 - 10:40
    tot koolstofringen
    met een honingraatstructuur
  • 10:40 - 10:42
    zoals bij grafiet.
  • 10:43 - 10:47
    Met koolstofisotopen
    kan ik de groeiprocedure volgen.
  • 10:48 - 10:53
    Stel je voor,
    een individueel grafeenkristal
  • 10:53 - 10:56
    een paar millimeter groot,
  • 10:56 - 11:03
    meer dan een miljoen keer groter
    dan de grootte van het koolstofatoom.
  • 11:07 - 11:12
    Kan je geloven dat dit staal
    een half jaar geleden werd gemaakt
  • 11:13 - 11:19
    en de enkele laag grafeen nog steeds
    het koper tegen oxidatie te beschermt?
  • 11:20 - 11:24
    Grafeenkristallen
    worden groter en groter,
  • 11:25 - 11:28
    en verbinden zich
    met naburige grafeenkristallen
  • 11:28 - 11:30
    tot een aaneengesloten film.
  • 11:31 - 11:34
    Zodra er geen onbedekt koper meer is,
  • 11:34 - 11:36
    stopt de grafeengroei.
  • 11:37 - 11:42
    Dan zullen we één enkele laag grafeenfilm
    van hoge kwaliteit hebben.
  • 11:43 - 11:46
    Mijn collega en ik toonden
    voor het eerst aan
  • 11:46 - 11:50
    dat de kwaliteit
    van dit synthetische grafeen
  • 11:50 - 11:53
    net zo goed is
    als dat van de plakbandmethode,
  • 11:53 - 11:57
    maar dan aanzienlijk groter.
  • 11:58 - 12:03
    Voor de massaproductie van grafeen
    en om de kosten drastisch te verminderen,
  • 12:03 - 12:08
    werd een grotere en betere oven
    ontworpen en gebouwd.
  • 12:09 - 12:11
    Die oven heeft een grotere kwartsbuis,
  • 12:11 - 12:16
    en blijft altijd op constante temperatuur.
  • 12:16 - 12:19
    Zodra het grafeen stopt met groeien,
  • 12:19 - 12:24
    hoef ik de oven alleen maar
    helemaal van de buis weg te halen
  • 12:24 - 12:27
    en het grafeenmonster eruit te nemen.
  • 12:27 - 12:31
    Ik kan gelijk een tweede
    grafeengroeicyclus opstarten.
  • 12:32 - 12:34
    De efficiëntie om grafeen
    van hoge kwaliteit te kweken
  • 12:34 - 12:37
    kan tien tot twintig keer
    verbeterd worden
  • 12:37 - 12:41
    en het energieverbruik
    kan veel lager worden.
  • 12:41 - 12:44
    Met honderden grotere ovens
  • 12:44 - 12:48
    zal de massaproductie van grafeen
    binnenkort mogelijk geworden.
  • 12:52 - 12:56
    Hier is een laag grafeen
    op een transparant substraat.
  • 12:58 - 13:01
    Ik kan jullie er doorheen zien.
  • 13:05 - 13:07
    Maar er is iets bijzonders.
  • 13:20 - 13:22
    Het is geleidend
  • 13:25 - 13:28
    en flexibel.
  • 13:30 - 13:33
    (Applaus)
  • 13:41 - 13:46
    Je ziet allerlei toekomstige toepassingen
    voor dit grafeen.
  • 13:51 - 13:54
    Momenteel kost dit kleine stukje grafeen
  • 13:54 - 13:57
    rond de 1.000 euro.
  • 13:58 - 14:02
    Maar ik denk dat de prijs van dit grafeen
  • 14:02 - 14:05
    binnen een paar jaar
    tot minder dan 1 euro zal dalen,
  • 14:05 - 14:09
    omdat de materialen die we gebruiken
    om grafeen te produceren,
  • 14:11 - 14:15
    zoals aardgas en koperfolie,
  • 14:15 - 14:18
    bijna overal beschikbaar zijn.
  • 14:19 - 14:23
    Ieder van ons zal in de nabije toekomst
    grafeen kunnen verkrijgen
  • 14:24 - 14:26
    om deze droom te realiseren.
  • 14:26 - 14:30
    Vergeet niet dat ik je vertelde
    dat we een betere wereld gaan hebben.
  • 14:31 - 14:34
    Ik kan jullie nog geen transparante
    glazen ramen lateen zien
  • 14:34 - 14:37
    die elektriciteit opwekken.
  • 14:37 - 14:41
    Ook niet elektronica
    die in mijn kleren is ingebed.
  • 14:42 - 14:46
    Maar ik kan je iets tonen
    dat je nog nooit eerder hebt gezien.
  • 14:48 - 14:53
    Er zit transparant grafeen
    in een patroon van bedrade structuren
  • 14:54 - 14:58
    op deze transparante polymeervleugel.
  • 14:58 - 15:02
    Het grafeen is zo bijzonder
  • 15:02 - 15:06
    dat, zodra we er een beetje energie
    op aanbrengen, het zal krimpen.
  • 15:06 - 15:10
    En grafeen is zo sterk dat het
    deze polymeervleugel,
  • 15:10 - 15:14
    die duizend maal zwaarder is,
    kan optillen
  • 15:14 - 15:18
    om de vleugelslag
    van een bio-robot na te bootsen.
  • 15:24 - 15:28
    Kijk eens wat ik in deze paar jaren
    heb gedaan en bereikt.
  • 15:30 - 15:32
    Als jullie aansluiten bij mijn streven
  • 15:32 - 15:36
    naar de massaproductie
    van grafeen van hoge kwaliteit,
  • 15:36 - 15:40
    denk ik dat we samen onze droom
    waar kunnen maken.
  • 15:40 - 15:41
    Dankjewel.
  • 15:41 - 15:43
    (Applaus)
Title:
Wat hebben we aan grafeen? | Shou-En Zhu | TEDxDelft
Description:

Deze talk werd gegeven op een lokaal TEDx evenement, onafhankelijk van de TED-conferenties geproduceerd.

Grafeen, een nano-structuur, heeft vele verschillende toepassingen. Bij zijn werk aan een doctoraat in Grafeen Onderzoek aan de TU Delft, pakte Shou-En Zhu het anders aan. Hij ontwierp en bouwde een machine die grafeen goedkoop kan produceren.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDxTalks
Duration:
15:48

Dutch subtitles

Revisions