Ζωή χωρίς βία, ή ζωή χωρίς υπόσταση: η επιλογή του 21ου αιώνα | Αρούν Γκάντι | TEDxAthens

Ο Αρούν Γκάντι μιλά για τις ευθύνες του καθενός από μας για να φέρουμε την ειρήνη στον κόσμο. Ειρήνη δεν είναι απλά η απουσία πολέμου. Ειρήνη είναι η δημιουργία ισότητας και αρμονίας στην κοινωνία μας.

Ο Αρούν Γκάντι, εγγονός του Μοχάντας (Μαχάτμα) Γκάντι γεννήθηκε στο Ντέρμπαν, στη Νότιο Αφρική την εποχή του φυλετικού διαχωρισμού και στα 12 του χρόνια τον πήγαν να ζήσει με τον διάσημο Παππού του για να μάθει να διαχειρίζεται τον θυμό και τις βίαιες αντιδράσεις που είχε σαν αποτέλεσμα των διακρίσεων που είχε αντιμετωπίσει μεγαλώνοντας.
Κατά την παραμονή του στην Ινδία έμαθε πολλά πράγματα από τον Παππού του.

Ο Αρούν είναι Πρόεδρος του παγκόσμιου εκπαιδευτικού ινστιτούτου Γκάντι, και διαδίδει το μήνυμα της μη-βίας στον κόσμο, σώζοντας και διδάσκοντας στα παιδιά που ζουν στην φτώχεια πώς να σπάσουν τον κλοιό της καταπίεσης.

Επίσης ίδρυσε τον οργανισμό Γκάντι για την μη-βία στο Ρότσεστερ, στην Νέα Υόρκη, που εκπαιδεύει παιδιά στο κέντρο της πόλης, τρόφιμους φυλακών, φτωχές οικογένειες, και φοιτητές.

Αυτή η ομιλία δόθηκε σε μια εκδήλωση TEDx, χρησιμοποιώντας τη μορφή των συνεδρίων TED αλλά με ανεξάρτητη παραγωγή από μια τοπική κοινότητα. Μάθετε περισσότερα στο http://ted.com/tedx

Θα ήθελα να μοιραστώ με όλους εσάς

ένα πολύ σημαντικό μάθημα
που μου δίδαξε ο παππούς μου

όταν ήμουν 12 χρονών.

Το θεωρώ πολύ σημαντικό,

επειδή δείχνει πόσο πολλή βία
διαπράττουμε στις μέρες μας.

Η βία κλιμακώνεται παντού στον κόσμο.

Αν δεν κάνουμε κάτι
για να το αλλάξουμε αυτό,

θα πάψουμε να υπάρχουμε πια
σε αυτόν τον κόσμο.

Πολιτισμοί του παρελθόντος
έχουν διαλυθεί, έχουν καταστραφεί,

αλλά και ο δικός μας πολιτισμός

οδεύει προς την ίδια κατεύθυνση,
εκείνη της καταστροφής.

Μπορεί, ωστόσο, να ανατραπεί.

Ο παππούς μου μας δίδαξε το εξής

όταν ανακάλυψε τη φιλοσοφία της μη βίας

πάνω από 100 χρόνια πριν.

Την τήρησε και μας έδειξε

πώς να λύνουμε τις διαφορές μας
με ειρηνικό τρόπο.

Το μάθημα που θέλω
να μοιραστώ σήμερα μαζί σας

έγινε με αφορμή ένα μικρό μολύβι.

Ήμουνα κάπου 12 χρονών
και επέστρεφα από το σχολείο

κρατώντας στο χέρι μου ένα μικρό μολύβι,

είχε μήκος κάπου οκτώ εκατοστά.

Σκέφτηκα ότι μου άξιζε ένα καλύτερο,
εκείνο ήταν υπερβολικά μικρό,

και χωρίς δεύτερη σκέψη το πέταξα

γιατί ήμουνα σίγουρος ότι ο παππούς

θα μου έδινε ένα καινούριο
όταν θα του το ζητούσα.

Αλλά εκείνο το βράδυ
όταν συνάντησα τον παππού

και του ζήτησα ένα μολύβι,

αντί να μου το δώσει,
μου έκανε πολλές ερωτήσεις.

Ήθελε να μάθει πώς μίκρυνε το μολύβι,

πού το είχα πετάξει, γιατί το είχα πετάξει

και πολλά άλλα.

Δεν κατάλαβα γιατί ασχολιόταν
τόσο πολύ με το μικρό μολύβι

μέχρι που μου είπε να πάω να το βρω.

«Θα αστειεύεσαι βέβαια», απάντησα,

«θα με στείλεις έξω, στο σκοτάδι,

για να βρω το μολύβι;»

«Ναι» απάντησε, «πάρε ένα φακό».

Και με έστειλε έξω με τον φακό
για να βρω το μολύβι

και έψαξα για κάπου δύο ώρες.

Όταν επιτέλους βρήκα το μολύβι
και του το έφερα,

είπε, «Τώρα θέλω να καθίσεις εδώ
και να μάθεις δύο πολύ σημαντικά μαθήματα.

Το πρώτο,

ότι για να γίνει κάτι τόσο απλό
όπως ένα μολύβι,

χρησιμοποιούμε πολλούς
από τους φυσικούς πόρους της Γης

και όταν πετάμε κάτι είναι σαν να πετάμε
τους φυσικούς πόρους της Γης,

και αυτή είναι μια πράξη βίας
ενάντια στη Φύση.

Το δεύτερο μάθημα

είναι ότι σε μια εύπορη κοινωνία

έχουμε τη δυνατότητα
να αγοράσουμε όλα αυτά

και υπερκαταναλώνουμε
τους φυσικούς πόρους του πλανήτη

και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα

να στερούμε αυτούς τους πόρους
από άλλους κάτοικους του πλανήτη,

και να τους αναγκάζουμε
να ζουν μέσα στη φτώχεια.

Αυτό είναι βία κατά της ανθρωπότητας».

Και για πρώτη φορά κατάλαβα

ότι όλα τα μικρά πράγματα
που κάνουμε κάθε μέρα

συνειδητά και μη,

υπερκαταναλώνουμε και πετάμε
γιατί έχουμε τόσα πολλά στη διάθεσή μας

που μπορούμε να τα πετάμε,

όλα αυτά συμβάλλουν στη βία

που αντιμετωπίζουμε σήμερα στον κόσμο.

Αυτά προκαλούν την ανισότητα
μεταξύ των ανθρώπων.

Όχι μόνο οικονομική ανισότητα,

αλλά και κοινωνική,
πολιτισμική, θρησκευτική

ανισότητα σε όλους τους τομείς

που δημιουργεί μίσος και προκαταλήψεις.

Για να με βοηθήσει να καταλάβω
καλά αυτό το μάθημα,

με έβαλε να σχεδιάσω
ένα γενεαλογικό δέντρο της βίας,

όπως σχεδιάζουμε ένα συνηθισμένο
γενεαλογικό δέντρο,

με τη βία στην θέση του παππού,

και τη σωματική βία και την παθητική βία

σαν δύο κλαδιά.

Και κάθε βράδυ πριν πάω για ύπνο,

με έβαζε να αναλύω και να εξετάζω
όλες τις εμπειρίες της ημέρας.

Να εντοπίζω τις δικές μου αδυναμίες

και να τις προσθέτω στο δέντρο.

Όταν επρόκειτο για βία
με τη χρήση σωματικής δύναμης

ανήκε στην κατηγορία σωματικής βίας.

Αλλά όταν επρόκειτο για πράγματα
που κάνουμε καθημερινά

όπου δεν κάνουμε χρήση σωματικής δύναμης -

και μερικές φορές
δεν βλέπουμε καν το άλλο άτομο -

αλλά οι πράξεις και οι μη πράξεις μας
βλάπτουν κάποιον κάπου,

αυτό ανήκε στην κατηγορία
της παθητικής βίας.

Ο τρόπος για να ξεχωρίζω

αν κάτι αποτελούσε παθητική βία,

ήταν να ρωτήσω τον εαυτό μου,

αν κάποιος το έκανε σε μένα αυτό,

θα με έβλαπτε ή θα με βοηθούσε;

Αν η απάντηση ήταν ότι θα με έβλαπτε,

τότε επρόκειτο για παθητική βία.

Όταν άρχισα να κάνω αυτή την ενδοσκόπηση,

με έκπληξη είδα ότι μπόρεσα,
μέσα σε μερικούς μήνες,

να γεμίσω έναν ολόκληρο τοίχο
του δωματίου μου

με ενέργειες παθητικής βίας.

Η σωματική βία δεν αυξήθηκε κατά πολύ,

γιατί υπάρχουν όρια στο τι μπορεί
να κάνει κανείς στους ανθρώπους.

Αλλά η παθητική βία
είναι κάτι που δεν ξέρουμε

και ούτε καν καταλαβαίνουμε ότι κάνουμε.

Όταν γέμισα όλο τον τοίχο
και με εξέπληξε τόσο πολύ

η ποσότητα της παθητικής βίας
που εγώ ήμουν ικανός να διαπράξω,

ή που ο κόσμος ήταν ικανός
να διαπράξει τόση παθητική βία,

τότε ήταν που ο παππούς
μού εξήγησε την σχέση μεταξύ των δύο.

Μου είπε: «Διαπράττουμε παθητική βία
συνέχεια, κάθε μέρα

συνειδητά και υποσυνείδητα,

και αυτό προκαλεί θυμό στο θύμα,

και το θύμα καταφεύγει στη σωματική βία
για να πάρει δικαιοσύνη».

Γιατί η δικαιοσύνη
στις μέρες μας σημαίνει αυτό.

Χρειαζόμαστε εκδίκηση,

χρειαζόμαστε κάποιον

που αναγκαστικά θα πληρώσει
για τα κακά που μας έκαναν.

Οπότε δικαιοσύνη σημαίνει εκδίκηση,

και αυτό συμβαίνει

όταν οι άνθρωποι
είναι θύματα παθητικής βίας:

αναζητούν την δικαιοσύνη
μέσω της εκδίκησης.

Και για αυτό ακριβώς είπε

ότι πρέπει να καταλάβουμε

πώς η παθητική βία

οδηγεί σε σωματική βία στον κόσμο.

Τόνισε επίσης το γεγονός

ότι λόγω της βίας
που αντιμετωπίζουμε σήμερα,

οι σχέσεις μεταξύ μας είναι πολύ άσχημες.

Η βάση της φιλοσοφίας του
σχετικά με την την μη-βία

βασίζεται σε τέσσερις αρχές,

τον σεβασμό,

την κατανόηση,

την αποδοχή και την εκτίμηση.

Αυτές είναι οι κολώνες

που στηρίζουν τη φιλοσοφία της μη-βίας,

και πάνω σε αυτές τις κολώνες

πρέπει να βασίζονται
και οι σχέσεις μας με τους άλλους.

Πρέπει να σεβόμαστε
τους εαυτούς μας και τους άλλους

καθώς και τη σχέση μας
με όλη τη δημιουργία.

Νομίζουμε ότι είμαστε ανεξάρτητα όντα

και ότι μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε
χωρίς να είμαστε υπόλογοι σε κανέναν.

Δεν είμαστε ανεξάρτητα όντα.

Είμαστε συνδεδεμένοι, αλληλένδετοι

και πρέπει να το καταλάβουμε αυτό,
και να φερόμαστε ανάλογα.

Μόνο όταν σεβόμαστε
τον εαυτό μας και όλη τη δημιουργία

θα καταλάβουμε

ποιοι είμαστε, τι είμαστε
και γιατί είμαστε εδώ στη Γη.

Δεν είμαστε τυχαία εδώ.

Δεν είμαστε εδώ για να περάσουμε
τον χρόνο από τη γέννηση μέχρι τον θάνατο

ή από το πρωί μέχρι το βράδυ

κάνοντας πράξεις ρουτίνας

χωρίς να μας ενδιαφέρει τι γίνεται
στον υπόλοιπο κόσμο.

Είμαστε όλοι αλληλένδετοι

ατομικά, σαν σύνολο και με τη Φύση.

Μόνο όταν το καταλάβουμε αυτό

θα αποδεχτούμε ο ένας τον άλλον
σαν ανθρώπινα όντα.

Σήμερα κατατάσσουμε τους άλλους
σύμφωνα με διάφορα κριτήρια:

την θρησκεία, την κοινωνική θέση,
την κουλτούρα, τη φυλή.

Έχουμε τόσα πολλά κριτήρια
για να κατατάσσουμε τους άλλους,

και κάθε φορά που βάζουμε
μια ετικέτα σε κάποιον,

κτίζουμε ένα τείχος ανάμεσα
σε εκείνον και σε εμάς.

Και κάθε φορά που κτίζουμε
ένα τείχος μεταξύ των ανθρώπων,

προετοιμάζουμε το έδαφος για εντάσεις.

Πρέπει να καταλάβουμε

ότι όλοι εμείς βρισκόμαστε εδώ σαν ίσοι.

Ανεξάρτητα με το χρώμα
και τη θρησκεία μας,

ή με τη φιλοσοφία μας,

ή με το μέρος καταγωγής μας,

είμαστε ίσοι, είμαστε όλοι ένα.

Και μόνο όταν το αποδεχτούμε αυτό

θα εκτιμήσουμε την ανθρώπινη υπόστασή μας.

Αυτές λοιπόν είναι οι αρχές

στις οποίες βάσισε
τη φιλοσοφία του για τη μη-βια

και προσπάθησε να φτιάξει μια κοινωνία
όπου όλοι αποδεχόμαστε τους άλλους

και ζούμε ευτυχισμένοι και αρμονικά.

Ειρήνη δεν είναι απλά η απουσία πολέμου.

Η ειρήνη μπορεί να δημιουργηθεί

μόνο όταν υπάρξει αρμονία
μεταξύ των ανθρώπων

μέσω της οποίας να ζούμε με αγάπη
και σεβασμό για τους άλλους.

Και αυτό μπορούμε
να το δημιουργήσουμε όλοι μας.

Πολιτισμός δεν σημαίνει

απλά το να έχει κανείς
πολλά χρήματα ή μεγάλη δύναμη.

Πολιτισμός είναι

το πώς είναι οι σχέσεις μεταξύ μας,

και το πώς είναι η σχέση μας με τη φύση
και με όλη τη δημιουργία.

Αυτά είναι που δείχνουν
το πόσο πολιτισμένοι είμαστε.

Πρέπει λοιπόν να καταλάβουμε
και να εφαρμόσουμε τα πιο πάνω.

Θέλω να μοιραστώ μαζί σας
μια τελευταία ιστορία πριν κλείσω.

Στον παππού άρεσε πολύ
να μας διηγείται αυτή την ιστορία

όταν ήμασταν παιδιά.

Είναι η ιστορία του αρχαίου Ινδού βασιλιά

που ήταν πολύ περίεργος
για τη σημασία της ειρήνης.

Προσκάλεσε όλους τους λόγιους
του βασιλείου του

να έρθουν και να του εξηγήσουν
τη σημασία της ειρήνης.

Όλοι έβαλαν τα δυνατά τους,

αλλά κανενός η εξήγηση
δεν ικανοποίησε τον βασιλιά.

Μια μέρα έφτασε ένας λόγιος από άλλη πόλη,

και ο βασιλιάς τον ρώτησε
τι σημαίνει Ειρήνη.

Και εκείνος απάντησε: «ο μόνος που μπορεί
να σου δώσει ικανοποιητική απάντηση

είναι ένας γέρος σοφός
που ζει έξω από το βασίλειό σου.

Αλλά είναι τόσο ηλικιωμένος
που δεν μπορεί να έρθει μέχρι εδώ,

πρέπει να πας εσύ να τον βρεις
και να του κάνεις αυτή την ερώτηση».

Την επόμενη μέρα λοιπόν
ο βασιλιάς πήγε να βρει τον σοφό

και τον ρώτησε ποια είναι
η σημασία της Ειρήνης.

Ο σοφός δεν μίλησε
αλλά μπήκε στο σπίτι του

και γύρισε με έναν σπόρο σιταριού

που ακούμπησε στην παλάμη του βασιλιά

και του είπε: «Να η απάντηση που ζητάς».

Και φυσικά,

ο βασιλιάς δεν κατάλαβε τι σχέση είχε
ένας σπόρος σιταριού με την Ειρήνη,

αλλά δεν ήθελε να δείξει την άγνοιά του,

οπότε χωρίς να πει τίποτα
πήρε τον σπόρο σιταριού,

γύρισε στο παλάτι του,

βρήκε ένα χρυσό κουτάκι
και έβαλε μέσα τον σπόρο,

και κάθε πρωί

άνοιγε το κουτάκι
για να βρει την απάντηση,

χωρίς επιτυχία.

Μερικές μέρες αργότερα
επέστρεψε και πάλι στην πόλη ο λόγιος,

και ο βασιλιάς του ζήτησε μια εξήγηση.

Είπε: «Με έστειλες στον σοφό και εκείνος
μου έδωσε αυτό τον σπόρο σιταριού,

αλλά δεν ξέρω τι σχέση έχει
ο σπόρος σιταριού με την Ειρήνη».

Και ο λόγιος απάντησε:

«Είναι πολύ απλό,

όσο κρατάς στον σπόρο σιταριού στο κουτί,

τίποτα δεν θα συμβεί,

κάποια στιγμή θα σαπίσει και θα χαλάσει,

και η ιστορία θα τελειώσει εκεί.

Αλλά αν αυτός ο σπόρος σιταριού
αλληλεπιδρούσε με τα στοιχεία της φύσης,

αν τον φύτευες έξω, στο χώμα,

θα έβγαζε ρίζες και θα μεγάλωνε,

και σύντομα θα σου έδινε
ένα χωράφι με σιτάρι.

Αυτή είναι η σημασία της Ειρήνης:

αν κάποιος έχει βρει την Ειρήνη

αλλά την έχει κλειδωμένη στην καρδιά του
για το δικό του προσωπικό συμφέρον,

αυτή θα χαθεί μαζί του.

Αν όμως τη φέρει σε επαφή
με τα στοιχεία της φύσης

θα μεγαλώσει,

και πολύ σύντομα θα μας δώσει
έναν κόσμο γεμάτο με ειρηνοποιούς».

Ήρθα λοιπόν σήμερα εδώ
για να σας δώσω έναν σπόρο σιταριού

που πήρα από τον παππού μου,

και ελπίζω ότι δεν θα τον αφήσετε να χαθεί

αλλά θα τον αφήσετε να αλληλεπιδράσει

ούτως ώστε όλοι μαζί

να κάνουμε αυτόν τον κόσμο καλύτερο
για τις επόμενες γενεές.

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)