< Return to Video

Para biriktirmenize yardım edecek 3 psikolojik numara

  • 0:00 - 0:02
    Para biriktirmenin önemini biliyoruz.
  • 0:02 - 0:04
    Yapmamız gerektiğini de.
  • 0:04 - 0:07
    Ama bunu gitgide daha az yapıyoruz.
  • 0:07 - 0:09
    [Çalışma Şeklimiz]
  • 0:11 - 0:12
    Yapmamız gerekeni biliyoruz.
  • 0:12 - 0:15
    Soru şu: Bunu nasıl yaparız?
  • 0:15 - 0:16
    İşte size bunu öğretmek istiyorum.
  • 0:16 - 0:19
    Para biriktirme davranışınızla
    zekânız arasında bir bağ yok
  • 0:19 - 0:21
    veya iradenizle.
  • 0:21 - 0:24
    Biriktirdiğimiz miktar,
    çevremizdeki ipuçlarıyla ilgili.
  • 0:24 - 0:26
    Size bir örnek vereyim.
  • 0:26 - 0:28
    Bir çaışma yaptık,
  • 0:28 - 0:31
    buna göre bir gruba
    aylık bazda gelirlerini gösterdik.
  • 0:31 - 0:35
    Başka bir gruba gelirlerini
    haftalık bazda gösterdik.
  • 0:35 - 0:38
    Gelirlerini haftalık gören insanların
  • 0:38 - 0:41
    ay boyunca daha iyi hesap kitap
    yaptığını gözlemledik.
  • 0:41 - 0:43
    Şunu da bilmek önemli,
  • 0:43 - 0:45
    İnsanların aldığı
    para miktarını değiştirmedik,
  • 0:46 - 0:49
    sadece gelirlerini anladıkları
    çevresel faktörü değiştirdik.
  • 0:49 - 0:51
    Bunun gibi çevresel ipuçlarının
    büyük etkisi oluyor.
  • 0:51 - 0:54
    Zaten bildiğiniz numaraları
    paylaşmayacağım.
  • 0:54 - 0:56
    Bir mevduat hesabı açmanızı
  • 0:56 - 0:59
    ve emekliliğiniz için
    para biriktirmenizi söylemeyeceğim.
  • 0:59 - 1:02
    Söyleyeceğim şey şu,
    biriktirme isteğiniz
  • 1:02 - 1:04
    ve hareketleriniz arasındaki o boşluğu
  • 1:04 - 1:05
    nasıl kapatırsınız?
  • 1:05 - 1:06
    Hazır mısınız?
  • 1:06 - 1:08
    Birincisi,
  • 1:08 - 1:09
    özveri öncesi gücünüzü toplayın.
  • 1:09 - 1:12
    Temel olarak kendimizi
    iki farklı şekilde düşünürüz:
  • 1:12 - 1:15
    şimdiki hâlimiz ve gelecekteki hâlimiz.
  • 1:15 - 1:17
    Gelecekte kusursuzuz.
  • 1:17 - 1:19
    Gelecekte emeklilik için
    para biriktiririz,
  • 1:19 - 1:20
    kilo veririz,
  • 1:20 - 1:22
    ailemizi daha çok arar sorarız.
  • 1:22 - 1:24
    Ama genellikle unuttuğumuz şey,
  • 1:24 - 1:27
    gelecekteki hâlimiz
    şimdiki hâlimizle tamamen aynı kişi.
  • 1:27 - 1:31
    Para biriktirmek için en iyi zamanlardan
    biri vergi iadesi alındığı zaman.
  • 1:31 - 1:33
    Biz de bir A/B testi denedik.
  • 1:33 - 1:36
    İlk gruba Şubat ayı başında
    mesaj gönderdik,
  • 1:36 - 1:38
    vergi beyanı yapmadan önce.
  • 1:39 - 1:40
    Ve onlara sorduk,
  • 1:40 - 1:43
    ''Vergi iadesi alırsanız
    yüzde kaçını biriktirmek istersiniz?''
  • 1:43 - 1:45
    Bu zor bir soru.
  • 1:45 - 1:48
    Vergi idadesi ve ne kadar
    alacaklarını bilmiyorlardı.
  • 1:48 - 1:50
    Ama yine de onlara sorduk.
  • 1:50 - 1:54
    İkinci gruba ise vergi iadelerini
    aldıktan sonra mesaj gönderdik,
  • 1:54 - 1:56
    ''Yüzde kaçını biriktirmek istersiniz?''
  • 1:56 - 1:58
    Bakın neler oldu.
  • 1:58 - 2:02
    İkinci durumda, insanlar
    vergi iadelerini aldığında
  • 2:02 - 2:05
    yaklaşık %17'sini biriktirmek istediler.
  • 2:05 - 2:09
    Ama vergi beyanlarını sunmadan
    sorduğumuz birinci grupta
  • 2:09 - 2:14
    bu oran %17'den 27'ye çıktı,
  • 2:14 - 2:15
    Şubat ayında sorduğumuz grup.
  • 2:15 - 2:16
    Neden?
  • 2:16 - 2:19
    Çünkü gelecekteki hâlinizi
    buna adıyorsunuz
  • 2:19 - 2:21
    ve gelecekteki hâliniz %27 biriktirebilir.
  • 2:21 - 2:24
    Biriktirmedeki bu büyük değişiklikler
  • 2:24 - 2:27
    karar verme çevresini
    değiştirmemizden kaynaklanıyor.
  • 2:27 - 2:30
    Aynı gücü toplayabilmenizi istiyoruz.
  • 2:30 - 2:31
    Şöyle bir durun
  • 2:31 - 2:34
    ve gelecekteki hâlinizi
  • 2:34 - 2:37
    bugün size zor gelen bir şey için
    nasıl adayacağınızı düşünün.
  • 2:37 - 2:41
    Size önceden biriktirme planı
    yaptıracak bir uygulama indirin.
  • 2:41 - 2:44
    Numara şu, o bağlayıcı
    sözleşmeye sahip olmalısınız.
  • 2:44 - 2:48
    İkincisi, dönüşüm anlarını
    avantaja çevirin.
  • 2:48 - 2:50
    Bir internet sitesiyle deney yaptık,
  • 2:50 - 2:52
    olgun bireylere konut konusunda
    yardım eden bir site.
  • 2:52 - 2:54
    Sosyal medyada iki reklam yayınladık,
  • 2:54 - 2:57
    64 yaşında olan
    aynı popülasyonu hedefledik.
  • 2:57 - 3:00
    Grupların birinde reklam şöyleydi,
    ''Hey, yaşlanıyorsunuz.
  • 3:00 - 3:02
    Emeklilik için hazır mısınız?
  • 3:02 - 3:03
    Ev paylaşmanın yardımı olabilir.''
  • 3:03 - 3:06
    İkinci grupta ise biraz daha net olduk,
  • 3:06 - 3:08
    ''65 yaşına basmak üzeresiniz.
  • 3:08 - 3:10
    Emeklilik için hazır mısınız?
  • 3:10 - 3:11
    Ev paylaşmanın yardımı olabilir.''
  • 3:11 - 3:13
    İkinci grupta yaptığımız
  • 3:13 - 3:15
    o dönüşümün altını çizmekti.
  • 3:15 - 3:16
    Birdenbire
  • 3:16 - 3:20
    oranları inceleme
    ve üye olma oranları artış gösterdi,
  • 3:20 - 3:21
    biz net olduğumuz zaman.
  • 3:21 - 3:24
    Psikolojide buna
    ''yeni başlangıç etkisi'' diyoruz.
  • 3:24 - 3:27
    Yeni yılın başı
    veya yeni bir mevsim de olsa
  • 3:27 - 3:29
    harekete geçme motivasyonunuz artıyor.
  • 3:29 - 3:32
    Tam şu anda, doğum gününüzden
    bir önceki gün için
  • 3:32 - 3:34
    takviminizde bir toplantı koyun.
  • 3:34 - 3:37
    En çok yapmak istediğiniz
    tek bir finansal şeyi belirleyin.
  • 3:37 - 3:39
    Ve kendinizi ona adayın.
  • 3:39 - 3:41
    Üçüncü ve son numara:
  • 3:41 - 3:44
    Küçük ve sık alışverişlerinizi
    kontrol altına alın.
  • 3:44 - 3:46
    Birkaç farklı çalışma yaptık
  • 3:46 - 3:50
    ve banka ödemeleri dışında
    insanların pişman olduğu tek harcamanın
  • 3:50 - 3:52
    dışarıda yemek olduğunu bulduk.
  • 3:52 - 3:55
    Neredeyse her gün yaptığımız
    sık bir harcama
  • 3:55 - 3:57
    ve asla iyiye gitmiyor.
  • 3:57 - 3:59
    Şurada bir kahve, orada bir atıştırma.
  • 3:59 - 4:02
    Sürekli biriktirme yeteneğimizi azaltıyor.
  • 4:03 - 4:04
    New York City'de yaşadığımız zaman,
  • 4:04 - 4:06
    harcamalarıma baktığımda
  • 4:06 - 4:10
    ulaşım uygulamalarına iki bin doların
    üzerinde harcadığımı gördüm.
  • 4:10 - 4:12
    New York City ev kiramdan daha çoktu.
  • 4:12 - 4:14
    Ben de değişmeye yemin ettim.
  • 4:14 - 4:17
    Sonraki ay yine iki bin dolar harcadım.
  • 4:17 - 4:21
    Değişim olmadı, çünkü bilgi tek başına
    davranışımı değiştiremedi.
  • 4:21 - 4:22
    Çevremi değiştirmemiştim.
  • 4:22 - 4:26
    Şimdi 4.000 dolar gitmişken
    iki şey yaptım.
  • 4:26 - 4:29
    Önce kredi kartı bilgilerimi
  • 4:29 - 4:30
    taksi uygulamalarından sildim.
  • 4:30 - 4:34
    Onun yerine aylık limiti 300 dolar olan
    bir banka kartı bilgisi girdim.
  • 4:34 - 4:35
    Fazlası gerekirse
  • 4:35 - 4:38
    yeni bir kart ekleme
    zahmetine katlanacaktım.
  • 4:38 - 4:43
    Her tık, her bariyer
    davranışımızı değiştirir.
  • 4:43 - 4:44
    Biz makine değiliz.
  • 4:44 - 4:47
    Yanımızda her gün abaküs taşımıyoruz,
  • 4:47 - 4:50
    istediğimizle karşılaştırarak
    harcamalarımızı saymıyoruz.
  • 4:50 - 4:53
    Ama beynimiz belki de
  • 4:53 - 4:56
    bir harcama yaptığımız
    her zamanı sayabiliyor.
  • 4:56 - 4:58
    Ben de kendime bir sınır koydum.
  • 4:58 - 5:01
    Taksi uygulamalarını
    haftada üç kullanacaktım.
  • 5:01 - 5:04
    Seyahatlerimi düzenlemek zorunda kaldım.
  • 5:04 - 5:08
    Eşimin yararına taksi harcamalarımı
    kontrol altına aldım,
  • 5:08 - 5:10
    çünkü çevresel faktörleri değiştirmiştim.
  • 5:10 - 5:13
    Sizin bunun gibi harcamanız neyse
    onu kontrol altına alın
  • 5:13 - 5:16
    ve o harcamayı yapacağınız
    çevresel koşulları zorlaştırın.
  • 5:16 - 5:18
    Tavsiyelerim bunlar.
  • 5:18 - 5:20
    Ama bir şeyi hatırlamanızı istiyorum.
  • 5:20 - 5:24
    Biz insanlar, konu para biriktirme olunca
    harcama ve hesap konusunda
  • 5:24 - 5:26
    makul olamayabiliyoruz.
  • 5:26 - 5:28
    Ama neyse ki bunun farkındayız
  • 5:28 - 5:32
    ve belli koşullar altında
    nasıl davranacağımızı kestirebiliriz.
  • 5:32 - 5:34
    Para biriktirirken bunu yapalım.
  • 5:34 - 5:37
    Çevresel koşulları değiştirerek
    gelecekteki hâlimize yardım edelim.
Title:
Para biriktirmenize yardım edecek 3 psikolojik numara
Speaker:
Wendy De La Rosa
Description:

Hepimiz para biriktirmek istiyoruz ama bugün gitgide daha az insan bunu yapıypr. Davranış bilimci Wendy De La Rosa insanların finansal durumlarını iyileştirmek için nasıl karar verebileceklerini irdeliyor. Bulguları, daha fazla biriktirip daha az harcamanız için gerekli moda zahmetsiz bir şekilde girmenize yardım edebilir.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED Series
Duration:
05:50

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.