Dlaczego diety zwykle nie działają

W USA 80% dziewcząt było na diecie przed ukończeniem dziesiątego roku życia. W szczerej, prostej prelekcji, neurolog Sandra Aamodt opowiada własną historię, by zarysować ważny temat: jak mózg zarządza ciałem.
Autorka bada przyczyny zawodności diet i wyjaśnia, dlaczego diety nie tylko nie pomagają, ale wręcz szkodzą. Autorka sugeruje, by podążyć za intuicją i prowadzić życie mniej opętane przez dietę.

3,5 roku temu

podjęłam jedną z najlepszych
decyzji w życiu.

Na Nowy Rok postanowiłam

porzucić diety,
przestać się martwić o wagę

i nauczyć się jeść świadomie.

Teraz jem, gdy jestem głodna,

i schudłam 4,5 kilo.

To ja w wieku 13 lat,

gdy zaczęłam pierwszą dietę.

Patrzę na to zdjęcie i myślę:

nie potrzebowałaś diety,

ale porady stylisty.

(Śmiech)

Uważałam, że muszę schudnąć,

a kiedy znowu przytyłam

winiłam się za to.

Przez kolejne trzy dekady

z przerwami byłam na diecie.

Czegokolwiek nie próbowałam,

stracona waga zawsze wracała.

Wielu z was zna to uczucie.

Jako neurolog

zastanawiałam się,
dlaczego to takie trudne?

Jasne, że waga zależy od tego,

ile jesz i jak dużo energii spalasz.

Ludzie nie rozumieją,

że uczucie głodu i zużycie energii

są kontrolowane przez mózg,

często nieświadomie.

Mózg pracuje głównie "za kulisami"

i to dobra rzecz,

bo nasza świadomość,

delikatnie mówiąc,

łatwo się rozprasza.

Nie musisz pamiętać o oddychaniu,

gdy wciągnie cię dobry film.

Nie zapominamy jak chodzić,

myśląc, co ugotować na obiad.

Mózg ma własny zmysł,

ile powinieneś ważyć,

nieważne w co wierzysz.

Nazywamy to ustaloną wagą fizjologiczną,

co jest mylące,

bo to zakres

od około 4 do 7 kilo.

Możesz wybrać styl życia, żeby waga ciała

była niższa lub wyższa w tym zakresie.

O wiele trudniej jest być poza nim.

Podwzgórze to część mózgu

regulująca wagę.

Istnieje ponad tuzin sygnałów chemicznych,

które mówią o potrzebie zwiększenia wagi

i tuzin nakazujących jej zrzucenie.

Ten system działa jak termostat,

reagujący na sygnały organizmu,

dostosowując poziom głodu,
aktywność i metabolizm,

by utrzymać stabilną wagę
w zmieniających się warunkach.

Tak działają termostaty.

Utrzymują stałą temperaturę w domu,

gdy na zewnątrz pogoda się zmienia.

Można próbować zmienić temperaturę w domu,

otwierając okno zimą,

co nie wpłynie na ustawienia termostatu,

a spowoduje włączenie pieca,

który znów ogrzeje pomieszczenie.

Mózg działa tak samo,

uruchamiając przy spadku wagi narzędzia,

które zmuszają organizm do powrotu

do stanu, uważanego
przez mózg za normalny.

Przy dużej stracie na wadze,

organizm reaguje, jakby umierał z głodu

i nieważne, czy byłeś gruby czy chudy,

organizm zareaguje tak samo.

Fajnie byłoby,
gdyby mózg potrafił stwierdzić,

czy zrzucić wagę czy nie,

ale tak nie jest.

Przy dużej stracie na wadze

pojawi się głód,

a mięśnie spalą mniej energii.

Dr Rudy Leibel z Uniwersytetu Columbia

odkrył, że ludzie, którzy stracili

10% wagi ciała,

spalają od 250 do 400 kalorii mniej,

bo ich metabolizm się osłabia.

To sporo pożywienia.

Zatem aby skutecznie schudnąć,

należy już zawsze jeść mniej

niż osoba o tej samej wadze,

która zawsze była szczupła.

Z punktu widzenia ewolucji

opór ciała wobec odchudzania ma sens.

Przy braku pożywienia,
przetrwanie naszych przodków

zależało od oszczędzania energii,

przywracanie wagi przy dostępie pokarmu,

chroniło ich przed kolejnym niedoborem.

W dziejach ludzkości

głód był zawsze większym problemem,

niż przejadanie się.

To wyjaśnienie smutnego faktu:

ustalona fizjologicznie waga
może wzrosnąć,

ale rzadko spada.

Jeżeli matka mówiła wam,

że życie jest niesprawiedliwe,

właśnie to miała na myśli.

(Śmiech)

Skuteczna dieta nie obniża masy ciała
"zapisanej" w mózgu.

Choć utrzymasz niższą wagę

nawet przez siedem lat

mózg będzie próbował
zmusić cię do jej przywrócenia.

Jeśli waga spadła w wyniku
długiej głodówki,

to będzie to rozsądna reakcja.

W naszych czasach, pełnych
barów z burgerami,

system ten nie służy większości z nas.

Różnica między czasami naszych przodków,

a obfitą teraźniejszością

to przyczyna, dla której dr Yoni Freedhoff

z Uniwersytetu Ottawa

chciałby zabrać niektórych
pacjentów w czasy,

gdy jedzenie było mniej dostępne.

To też powód, dla którego

zmiana otoczenia żywieniowego

będzie najskuteczniejszą metodą

walki z otyłością.

Niestety chwilowy przyrost wagi

może nigdy nie zniknąć.

Jeżeli żyje się z nadwagą zbyt długo,

zwykle mowa tu o latach,

mózg może przyjąć, że to nowa norma.

Psychologowie wyróżniają dwie grupy:

jedzących z głodu

i starających się kontrolować
spożycie siłą woli,

jak większość osób na diecie.

Pierwszych nazwijmy intuicyjnymi
i kontrolującymi konsumentami.

Ciekawe, że intuicyjni

rzadziej stają się otyli

i mniej czasu poświęcają
na myślenie o jedzeniu.

Kontrolujący są bardziej podatni

na przejadanie się pod wpływem reklam,

dostępności zwiększonych porcji
i bufetów typu "jesz, ile chcesz".

Mała chwila słabości,

jak zjedzenie porcji lodów

może doprowadzić do objadania się

w przypadku tych osób.

Zwłaszcza dzieci są podatne

na tego typu cykl - najpierw dieta,
potem objadanie się.

Według długoterminowych
badań u dziewczyn,

które odchudzały się jako nastolatki,

wystąpienie nadwagi za pięć lat

jest trzy razy większe,

nawet jeżeli kiedyś ich waga
była w normie.

Badania wykazały też,

że czynniki

zapowiadające wzrost wagi,

były zwiastunem rozwoju
zaburzeń jedzenia.

Innym czynnikiem,

mówię to rodzicom,

były przytyki ze strony krewnych

w związku z wagą.

Nie róbcie tego.

(Śmiech)

Zostawiłam wszystkie wykresy w domu,

ale nie mogłam się oprzeć i wrzuciłam ten,

bo jestem kujonem i taki mam styl.

(Śmiech)

To badanie pokazujące ryzyko śmierci

w ciągu 14 lat,

oparte na czterech zdrowych nawykach:

spożycie wystarczającej
ilość warzyw i owoców

ćwiczenie trzy razy w tygodniu,

niepalenie

i picie alkoholu z umiarem.

Zacznijmy od przyjrzenia się

ludziom z normalną wagą.

Wysokość słupków
oznacza ryzyko śmierci,

a liczby 0, 1, 2, 3, 4

na osi poziomej

to liczba zdrowych nawyków,

które miała dana osoba.

Jak pewnie przypuszczaliście,
im zdrowszy styl życia,

tym mniejsze ryzyko zgonu
w czasie trwania badania.

Zobaczmy, co będzie

w przypadku ludzi z nadwagą.

U nie mających zdrowych nawyków,

ryzyko śmierci było wyższe.

Dodanie jednego zdrowego nawyku

sprawia, że osoby z nadwagą
"wychodzą" z niepokojących statystyk.

Dla otyłych ludzi bez zdrowych nawyków

ryzyko jest nawet siedem razy większe

od najzdrowszych badanych.

Zdrowy tryb życia pomaga także otyłym.

Jeżeli spojrzymy tylko na grupę

z 4 zdrowymi nawykami,

zobaczymy, że waga nie ma
tu większego znaczenia.

Możesz kontrolować swoje zdrowie

przejmując władzę nad stylem życia,

nawet jeśli nie możesz schudnąć

i nie możesz utrzymać wagi.

Diety nie są zbyt wiarygodne.

Pięć lat po zastosowaniu diety

większość osób przytyła.

40% z ważyło nawet więcej niż przed dietą.

Jeżeli się nad tym zastanowić

typowym rezultatem diety

jest nabranie wagi na dłuższą metę,

a nie utrata.

Jeżeli was przekonam, że odchudzanie

może być problemem,

powstaje pytanie: co z tym zrobić?

Odpowiadam: uważna obecność.

Nie mówią, że macie nauczyć się medytować,

albo zacząć chodzić na jogę.

Mówię tu o "uważnym" jedzeniu,

czyli nauce rozumienia sygnałów ciała,

żeby jeść tylko, gdy jesteśmy głodni

i przestać, gdy czujemy się najedzeni,

ponieważ przyrost wagi
sprowadza się

do jedzenia, kiedy nie czujemy głodu.

Jak to zrobić?

Dajcie sobie pozwolenie
na jedzenie do woli

a potem próbujcie zrozumieć,

co sprawia, że czujecie się dobrze.

Jedzcie regularne posiłki, w skupieniu.

Pomyślcie, co czuje wasze ciało,

kiedy zaczynacie jeść i kiedy kończycie

i pozwólcie, aby uczucie głodu decydowało,

kiedy skończyć.

Nauka tego zajęła mi prawie rok,

ale było warto.

Czuję się bardziej odprężona,
kiedy widzę jedzenie

niż kiedykolwiek w życiu.

Nie myślę o nim zbyt często.

Zapominam nawet, że mam czekoladę w domu.

To jakby kosmici przejęli kontrolę
nad moim mózgiem.

Jest zupełnie inaczej.

Powinnam powiedzieć,

że taki stowunek do jedzenia
nie pomoże zrzucić wagi,

chyba że często jecie nie będąc głodni.

Z drugiej strony lekarze
nie znają podejścia,

które powoduje zmniejszenie wagi
u większości osób

i dlatego wielu ludzi skupia się

na zapobieganiu tyciu,

zamiast promować utratę wagi.

Spójrzmy prawdzie w oczy.

Gdyby diety działały,
wszyscy dawno bylibyśmy chudzi.

(Śmiech)

Czemu robiąc wciąż to samo,

oczekujemy innych rezultatów?

Diety mogą zdawać się nieszkodliwe,

ale naprawdę robią dużo złego.

W najgorszym przypadku niszczą życie.

Ciągłe odchudzanie wiedzie
do zaburzeń jedzenia,

zwłaszcza u dzieci.

W USA jest 80% dziesięciolatek,

które twierdzą, że były na diecie.

Nasze córki nauczyły się

mierzyć swoją wartość niewłaściwą miarą.

Nawet najlepsza dieta

to strata czasu i energii.

Kosztuję to siłę woli,
którą można wykorzystać

do pomagania dzieciom w lekcjach

albo do skończenia
ważnego projektu w pracy,

Ponieważ siła woli jest ograniczona,

każda strategia, która polega
na ciągłym jej zużyciu

w zasadzie gwarantuje porażkę,

kiedy skupiasz się na czymś innym.

Zostawię was z jeszcze jedną myślą.

A może powiemy wszystkim
dziewczynkom na diecie,

że w porządku jest jeść,
kiedy czujesz głód?

Jeśli nauczymy je współpracować

ze swoim apetytem, zamiast się go bać?

Myślę, że większość z nich byłaby
szczęśliwsza i zdrowsza,

a jako dorosłe kobiety

w większości byłyby chudsze.

Szkoda, że mnie ktoś o tym nie powiedział,

kiedy miałam 13 lat.

Dziękuję.

(Brawa)