< Return to Video

Firorenzo Omenetto: İpek, eskilerden beri kullandığımız, geleceğin maddesi.

  • 0:00 - 0:02
    Teşekkür ederim.
  • 0:02 - 0:04
    Burada olmaktan çok heyecanlıyım.
  • 0:04 - 0:07
    Hâlâ bizi şaşırtan yeni...
  • 0:07 - 0:09
    ...eski bir maddeden bahsedeceğim.
  • 0:09 - 0:11
    Bilim, yüksek teknoloji hakkındaki düşüncelerimizi...
  • 0:11 - 0:14
    ...etkileyebilr, bakarsınız ileride de...
  • 0:14 - 0:16
    ...tedavi ve küresel sağlık için...
  • 0:16 - 0:19
    ...bazı eşyalar yapmamıza ve tekrar ormanlaşmamıza yardımcı olur.
  • 0:19 - 0:21
    Yani bu, iddalı bir konuşma olacak.
  • 0:21 - 0:23
    Konuyu biraz daha açayım.
  • 0:23 - 0:26
    Aslında bu madenin öyle özelllikleri var ki, gerçek olamayacak kadar güzel görünüyor.
  • 0:26 - 0:28
    Dayanıklıdır; suda ve oda...
  • 0:28 - 0:30
    ...sıcaklığında işlenebilen bir maddedir.
  • 0:30 - 0:32
    Zamana göre ayrıştırılabilir.
  • 0:32 - 0:35
    Böylece bir bardak suyun içinde ayrıştığını izleyebilir...
  • 0:35 - 0:37
    ...veya yıllarca sabit bırakabilirsiniz.
  • 0:37 - 0:39
    Zararsızdır ve insan vücuduna uyumludur.
  • 0:39 - 0:41
    Bağışıklığa neden olmaz.
  • 0:41 - 0:43
    Hakikaten vucut ile tekrar bütünleşir.
  • 0:43 - 0:45
    Ayrıca teknolojiktir.
  • 0:45 - 0:47
    Yani micro elektronik gibi şeyler yapılabilir.
  • 0:47 - 0:49
    Belki fotonik bile yapar.
  • 0:49 - 0:51
    Ve madde...
  • 0:51 - 0:54
    ...buna benziyor.
  • 0:54 - 0:57
    Aslında, bu madde gördüğünüz gibi şeffaf ve saydamdır.
  • 0:57 - 1:00
    Bu maddenin bileşenleri sadece su ve proteindir.
  • 1:00 - 1:03
    Yani bu madde ipektir.
  • 1:03 - 1:05
    İpek hakkındaki alışık...
  • 1:05 - 1:07
    ...olduğumuz düşüncelerden farklıdır.
  • 1:07 - 1:09
    Sorun şudur. Nasıl oluyorda 5000 yıldır etrafımızda...
  • 1:09 - 1:12
    ...olan bir şeyi tekrar icat ediyorsunuz?
  • 1:12 - 1:15
    Bu keşif genel olarak çevreden esinlenerek gerçekleşmiştir.
  • 1:15 - 1:17
    İpek böcekleri de çok şaşırtıcıdır.
  • 1:17 - 1:20
    Burada gördüğünüz ipek böceği ipini eğiriyor.
  • 1:20 - 1:22
    İpek böceği fevkalade bir şey yapıyor:
  • 1:22 - 1:24
    Salgı bezinde bulunan iki malzeme, protein...
  • 1:24 - 1:26
    ...ve suyu kullanıyor.
  • 1:26 - 1:29
    Korunma için harikulade dayanıklı bir madde yapma amacıyla.
  • 1:29 - 1:31
    Kevlar gibi gelişmiş ipliklerle...
  • 1:31 - 1:33
    ...bile karşılaştırılabilir.
  • 1:33 - 1:35
    Tekstil endüstrisi için bildiğimiz...
  • 1:35 - 1:37
    ...yani aşina olduğumuz...
  • 1:37 - 1:39
    ...ters mühendislik...
  • 1:39 - 1:41
    ...sürecinde...
  • 1:41 - 1:44
    ...tekstil endüstrisi kozayı açar ve...
  • 1:44 - 1:46
    ...büyüleyici şeyler dokur.
  • 1:46 - 1:48
    Bilmek istediğimiz şey nasıl oluyor su ve proteinden...
  • 1:48 - 1:51
    ...bu sıvı Kevlar elde ediliyor. Bu doğal Kevlar.
  • 1:51 - 1:53
    Yani fikir, nasıl ters mühendislik...
  • 1:53 - 1:56
    ...uygulayarak kozadan salgı bezine...
  • 1:56 - 1:58
    ...kadar gelip, başlangıç...
  • 1:58 - 2:01
    ...maddesi olan su ve protein elde ediliyor?
  • 2:01 - 2:03
    Bu firkri ortaya atan...
  • 2:03 - 2:05
    ...20 yıl önce birlikte çalıştığım...
  • 2:05 - 2:09
    ...için çok şanslı olduğum bir kişiydi...
  • 2:09 - 2:12
    David Kaplan.
  • 2:12 - 2:14
    Yani bu başlangıç maddesini elde ediyoruz.
  • 2:14 - 2:17
    Bu başlangıç maddesi binamızın yapı taşıdır.
  • 2:17 - 2:19
    Ve sonra biz bunu çeşitli şeylerde kullanıyoruz.
  • 2:19 - 2:21
    Örnegin; film.
  • 2:21 - 2:23
    Ve çok basit olan bir şeyden faydalanıyoruz.
  • 2:23 - 2:25
    Şu filmlerin yapılış tarifi...
  • 2:25 - 2:27
    ...proteinlerin yaptıkları işte...
  • 2:27 - 2:29
    ...aşırı zeki olmalarını kullanmaktır.
  • 2:29 - 2:31
    Kendi yöntemleriyle toplanırlar.
  • 2:31 - 2:34
    Yani tarif basittir: İpek çözeltisini alıyorsunuz, boşaltıyorsunuz ve...
  • 2:34 - 2:36
    ...proteinin toplanmasını bekliyorsunuz.
  • 2:36 - 2:39
    Sonra proteini ayırıyorsunuz ve bu filmi elde ediyorsunuz.
  • 2:39 - 2:42
    Su buharlaşınca proteinler birbirlerini buldukları için.
  • 2:42 - 2:44
    Fakat filmin aynı zamanda teknolojik olduğundan bahsetmiştim.
  • 2:44 - 2:46
    Yani bu ne demektir?
  • 2:46 - 2:49
    Bu, teknolojinin çeşitlerinden...
  • 2:49 - 2:51
    ...bazı şeylerle bağdaştırabilirsiniz demektir.
  • 2:51 - 2:54
    Mikro elektronik ve nano ölçü teknolojisi gibi.
  • 2:54 - 2:56
    Buradaki DVD resmi...
  • 2:56 - 2:58
    ...ipeğin yüzey bölgede çok...
  • 2:58 - 3:02
    ...ince bir yol izlediğini göstermek içindir.
  • 3:02 - 3:05
    Bu da nano ölçüsünün özelliklerini taklit edebilir demektir.
  • 3:05 - 3:07
    Yani DVD'deki bilgiyi...
  • 3:07 - 3:10
    ...kopyalayabilecektir.
  • 3:10 - 3:13
    Su ve proteinli filme bilgi kaydedebiliriz.
  • 3:13 - 3:16
    Biz birşey denedik ve bir parça ipeğe bir mesaj yazdık.
  • 3:16 - 3:18
    Tam burada. Mesaj da şurada.
  • 3:18 - 3:21
    DVD'de olduğu gibi, optik olarak okuyabilirsiniz.
  • 3:21 - 3:23
    Bunu için titremeyen bir el lazım.
  • 3:23 - 3:26
    İşte bu yüzden sahnede, binlerce insanın önünde bunu yapmaya karar verdim.
  • 3:27 - 3:29
    Şimdi bakalım.
  • 3:29 - 3:31
    Film, saydam bir şekilde buradan giriyor ve...
  • 3:31 - 3:33
    ...sonra...
  • 3:38 - 3:45
    (Alkış)
  • 3:45 - 3:47
    En önemli marifetim...
  • 3:47 - 3:50
    ...bunu yapabilecek kadar elimi sabit tutmam.
  • 3:50 - 3:53
    Bu maddenin bu özelliklerine...
  • 3:53 - 3:55
    ...sahip olunca...
  • 3:55 - 3:57
    ..bir çok şey yapabilirsiniz.
  • 3:57 - 3:59
    Aslında filmlerle sınırlı değildir.
  • 3:59 - 4:02
    Yani bu maddeyi bir çok formata düşünebilirsiniz.
  • 4:02 - 4:05
    Sonra biraz çılgınlaşıp, çeşitli optik bileşenler yapabilir veya...
  • 4:05 - 4:07
    ...mikro dizilimler yapabilirsiniz.
  • 4:07 - 4:09
    Koşu ayakkabılarınızın üzerindeki fosforlu bant gibi.
  • 4:09 - 4:11
    Ya da güzel şeyler yapapilirsiniz.
  • 4:11 - 4:13
    Kamera biraz daha yakından alırsa.
  • 4:13 - 4:16
    Filme üçüncü bir boyut ekleyebilirsiniz.
  • 4:16 - 4:18
    Eğer açı doğruysa...
  • 4:18 - 4:21
    ...bu ipeğin filminde bir hologram görebilirsiniz.
  • 4:23 - 4:25
    Fakat başka şeyler de yapabilirsiniz.
  • 4:25 - 4:27
    Belki de ışığa klavuzluk eden saf proteini kullanabildiğinizi hayal edebilirsiniz.
  • 4:27 - 4:29
    Bu yüzden optik iplikler yaptık.
  • 4:29 - 4:32
    Fakat ipek değişkendir ve optikten çok ileridedir.
  • 4:32 - 4:34
    Ve bir çok format düşünebilirsiniz.
  • 4:34 - 4:37
    Örneğin; doktora gitmekten ve iğne olmaktan korkuyorsanız,
  • 4:37 - 4:39
    ...mikro iğne dizini yapabiliriz.
  • 4:39 - 4:41
    Ekranda gördüğünüz şey bir insan saçıdır.
  • 4:41 - 4:43
    İpekten yapılmış iğneyle birleştirilmiş.
  • 4:43 - 4:45
    Sadece ölçüsü hakkında fikir vermek için.
  • 4:45 - 4:47
    Daha büyük şeyler yapabilirsiniz.
  • 4:47 - 4:49
    Whole Foods'tan satın alabileceğiniz...
  • 4:49 - 4:52
    ...vida, civata ve somunlar yapabilirsiniz.
  • 4:52 - 4:55
    Vidalar suda da çalışır.
  • 4:55 - 4:57
    Farklık mekanik bölümler düşünebilirsiniz.
  • 4:57 - 5:00
    Daha güçlü bir şeye ihtiyacınız varsa, belki de o sıvı Kevlar'ı kullanabilrisiniz.
  • 5:00 - 5:03
    Örneğin; dıştaki damarları değiştirmek için.
  • 5:03 - 5:05
    Belki de tüm kemiği.
  • 5:05 - 5:07
    Burada küçük bir kafatası ile ilgili...
  • 5:07 - 5:09
    ...küçük bir örnek var.
  • 5:09 - 5:11
    Ona minik Yorick diyoruz.
  • 5:11 - 5:14
    (Kahkaha)
  • 5:14 - 5:17
    Fakat örneğin, bardak gibi şeyler yapabilirsiniz.
  • 5:17 - 5:20
    Küçücük bir parça altın ve yarı iletken eklerseniz...
  • 5:20 - 5:23
    ...yiyeceklerin üzerine yapışan sensörler yapabilirsiniz.
  • 5:23 - 5:25
    Katlanan ve sarılabilen elektronik...
  • 5:25 - 5:27
    ...parçalar yapabilirsiniz.
  • 5:27 - 5:30
    Modaya eğilimli iseniz, ipek ışıklı dövme yaptırabilirsiz.
  • 5:30 - 5:33
    Gördüğünüz gibi ipekle...
  • 5:33 - 5:35
    ...yapabildiğiniz maddenin...
  • 5:35 - 5:38
    ...formatında çeşitlilik var.
  • 5:38 - 5:40
    Fakat hâlâ bazı yegane özellikler var.
  • 5:40 - 5:43
    Yani gerçekte neden bu şeylerin hepsini yapmak istiyoruz?
  • 5:43 - 5:45
    Başta kısaca bahsetmiştim.
  • 5:45 - 5:47
    Protein ayrıştırılabilir ve dokuya zarar vermez.
  • 5:47 - 5:50
    Resimde bir doku parçası görüyorsunuz.
  • 5:50 - 5:53
    Yani ayrıştırılabilir ve dokuya zararsız ne demek?
  • 5:53 - 5:56
    Tekrar değiştirme gereği duymadan her şeyi vücuda nakledebilirsiniz.
  • 5:56 - 6:00
    Daha önce izlediğiniz bütün cihazları ve tüm formatlarda demek.
  • 6:00 - 6:03
    Prensip olarak, nakledilebilir ve yok olur.
  • 6:03 - 6:05
    Doku parçasında gördüğünüz şey...
  • 6:05 - 6:08
    ...aslında fosforlu banttır.
  • 6:08 - 6:11
    Gece bir araba tarafından görülmeniz gibi.
  • 6:11 - 6:14
    O zaman amaç, dokuyu aydınlatırsanız görebilmeniz.
  • 6:14 - 6:16
    Dokunun daha derin bölümlerini görebilirsiniz.
  • 6:16 - 6:18
    Çünkü ipekten yapılmış fosforlu bant vardır.
  • 6:18 - 6:20
    Gördüğünüz gibi dokuyla tekrar bütünleşir.
  • 6:20 - 6:22
    Sadece insan vücuduyla...
  • 6:22 - 6:24
    ...bütünleşmesi değil...
  • 6:24 - 6:27
    .... aynı zamanda çevre ile bütünleşmesi de önemlidir.
  • 6:27 - 6:29
    Saatiniz var, proteininiz var..
  • 6:29 - 6:31
    ve şimdi bunun gibi ipek bir bardak...
  • 6:31 - 6:34
    ...suçluluk duymadan atılabilir.
  • 6:34 - 6:41
    (Alkış)
  • 6:41 - 6:44
    Her gün çöplerimizi dolduran...
  • 6:44 - 6:47
    ...polisitren bardakların tam tersine.
  • 6:47 - 6:49
    Yenilebilir.
  • 6:49 - 6:51
    Yiyeceklerin etrafına güzelce sarıp...
  • 6:51 - 6:53
    ...beraber pişirebilirsiniz.
  • 6:53 - 6:55
    Tadı güzel değildir.
  • 6:55 - 6:57
    Bu yüzden biraz yardımıza ihtiyacım olacak.
  • 6:57 - 7:00
    Fakat en dikkat çekici şey tam daire olarak gelmesidir.
  • 7:00 - 7:02
    İpek, tekrar toplanma sürecinde...
  • 7:02 - 7:04
    bir biyolojik madde kozası gibi hareket eder.
  • 7:04 - 7:06
    Yani tarifi değiştirirseniz...
  • 7:06 - 7:08
    ...ve döktüğünüzde bir şeyler eklerseniz...
  • 7:08 - 7:10
    ...sıvı ipek çözeltinize bir şeyler eklerseniz...
  • 7:10 - 7:12
    ...bu şeyler enzimler...
  • 7:12 - 7:15
    ...veya antikorlar veya aşı ise...
  • 7:15 - 7:17
    ...tekrar toplanma işlemi...
  • 7:17 - 7:20
    ...bu çözeltilerin biyolojik fonksiyonlarını muhafaza eder.
  • 7:20 - 7:23
    Yani bu, çevresel olarak maddeleri etkin...
  • 7:23 - 7:25
    ...ve etkileşimli yapar.
  • 7:25 - 7:27
    Yani daha önce düşündüğünüz o vida...
  • 7:27 - 7:29
    ...gerçekten bir kemiği...
  • 7:29 - 7:32
    ...çatlak bir kemiği birbirine vidalamak ve...
  • 7:32 - 7:34
    ...kemik iyileşirken aynı anda ilacın...
  • 7:34 - 7:37
    ...dolaşımını sağlamak için kullanılabilir.
  • 7:37 - 7:40
    Ya da ilacınızı buz dolabınıza değil de, cüzdanınıza koyabilirsiniz.
  • 7:40 - 7:43
    İçinde penisilin olan...
  • 7:43 - 7:45
    ...ipek bir kart yaptık.
  • 7:45 - 7:47
    Penisilini 60 santigrad derecede, yani...
  • 7:47 - 7:49
    ...140 Fahrenhayt derecede...
  • 7:49 - 7:52
    ...tesirinde bir kayıp olmadan iki ay boyunca muhafaza ettik.
  • 7:52 - 7:54
    Ve bu...
  • 7:54 - 7:58
    (Alkış)
  • 7:58 - 8:00
    Ve bu güneş enerjisiyle serinleyen...
  • 8:00 - 8:03
    ...develere iyi bir alternatif olabilir.
  • 8:03 - 8:06
    Elbette kullanamıyorsanız depolamanın anlamı yok.
  • 8:06 - 8:10
    Bu maddelerin sahip olduğu eşsiz bir...
  • 8:10 - 8:13
    ...özellik de programlanarak ayrıştırılırlar.
  • 8:13 - 8:15
    Fark olduğunu görüyorsunuz.
  • 8:15 - 8:18
    Üstte çözülmemeye programlanmış bir filminiz var...
  • 8:18 - 8:21
    ...altta da, suda çözülmeye programlanmış bir film var.
  • 8:21 - 8:23
    Altta gördüğünüz film...
  • 8:23 - 8:25
    ...içindekileri bırakıyor.
  • 8:25 - 8:28
    Böylece önceden tedavi için kaydettiklerimize imkân veriyor.
  • 8:28 - 8:31
    Ve bu da ilaçların kontrollü bir şekilde dolaşımına ve...
  • 8:31 - 8:34
    ...gördüğüz tüm şekillerle çevreyle...
  • 8:34 - 8:36
    ...bütünleşmesine imkân sağlıyor.
  • 8:36 - 8:39
    Yani ipliktedi bu buluş gerçekten çok önemli.
  • 8:39 - 8:42
    Her istediğinizi yapma fikriyle heyecanlandık...
  • 8:42 - 8:44
    ...ister bir damarı, ister bir kemiği değiştirmek isteyelim...
  • 8:44 - 8:47
    ...ya da belki mikro elektronikte daha dayanıklı bir şey...
  • 8:47 - 8:49
    ...belki bir fincan kahve içip...
  • 8:49 - 8:51
    ...suçluluk duymadan atmak için...
  • 8:51 - 8:53
    ...belki ilaçlarınızı cebimizde taşımak için..
  • 8:53 - 8:55
    ...vücudunuzun içine veya...
  • 8:55 - 8:57
    ...çöle göndermek için.
  • 8:57 - 8:59
    Cevap bir ipek ipliğinde olabilir.
  • 8:59 - 9:01
    Teşekkür ederim.
  • 9:01 - 9:19
    (Alkış)
Title:
Firorenzo Omenetto: İpek, eskilerden beri kullandığımız, geleceğin maddesi.
Speaker:
Fiorenzo Omenetto
Description:

Fiorenzo Omenetto, ışığı geçirmesi, dayanıklılığı geliştirmesi, tıptaki gelişmelere ivme kazandırma özellikleri olan, doğanın en zarif maddelerinden olan ipeğin 20'den fazla yeni kullanımını bizlerle paylaşıyor. Sahnede bize çok amaçlı kullanılan bir kaç şaşırtıcı eşya gösteriyor.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
09:20
Remzi Sahar added a translation

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.