Ρόζαλιντ Φράνκλιν: Η «αφανής» ηρωίδα του DNA - Κλαούντιο Λ. Γκιέρρα

Δείτε το πλήρες μάθημα: http://ed.ted.com/lessons/rosalind-franklin-dna-s-unsung-hero-claudio-l-guerra

Η ανακάλυψη της δομής του DNA αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της ανθρώπινης ιστορίας. Η πλέον πασίγνωστη δομή της διπλής έλικας είναι συνυφασμένη με τα ονόματα των Γουάτσον και Κρικ, των δύο επιστημόνων που κέρδισαν το βραβείο Nobel για την ανακάλυψή της. Υπάρχει όμως κι άλλο ένα όνομα που δε γνωρίζετε: της Ρόζαλιντ Φράνκλιν. Ο Κλαούντιο Λ. Γκιέρρα μοιράζεται την αληθινή ιστορία της γυναίκας πίσω από τη δομή της έλικας.

Μάθημα από τον Κλαούντιο Λ. Γκιέρρα, ψηφιακή απεικόνιση από τον Κρις Μπίσοπ.

Η ανακάλυψη της δομής του DNA

ήταν από τα σημαντικότερα επιστημονικά
επιτεύγματα του προηγούμενου αιώνα,

ακόμα και της ανθρώπινης ιστορίας.

Η διάσημη πλέον διπλή έλικα είναι συνώνυμη
με τους Γουάτσον και Κρικ,

δύο από τους επιστήμονες που κέρδισαν
βραβείο Νόμπελ για τον χαρακτηρισμό της.

Υπάρχει όμως και ένα ακόμα όνομα
που ίσως να ξέρετε,

της Ρόζαλιντ Φράνκλιν.

Ίσως έχετε ακούσει
ότι τα δεδομένα της στήριζαν

τη λαμπρή ιδέα των Γουάτσον και Κρικ

ή πως ήταν μια απλά ντυμένη,
εριστική επιστήμονας,

όπως περιγράφεται στο βιβλίο
του Γουάτσον «Η διπλή έλικα».

Χάρη όμως στους βιογράφους της Φράνκλιν,
που ερεύνησαν τη ζωή της

και πήραν συνεντεύξεις
από κοντινούς της ανθρώπους,

γνωρίζουμε πλέον ότι αυτή
η περιγραφή δεν είναι αληθινή,

και ότι η επιστημονική της συνεισφορά
υποτιμήθηκε έντονα.

Ας ακούσουμε την αληθινή ιστορία.

Η Ρόζαλιντ Έλσι Φράνκλιν
γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1920.

Ήθελε να γίνει επιστήμονας
από την εφηβεία της,

που δεν ήταν συνήθης ή εύκολη επιλογή
για ένα κορίτσι εκείνης της εποχής.

Παρόλα αυτά αρίστευσε στην επιστήμη.

Κέρδισε μια υποτροφία για να σπουδάσει
χημεία στο Κέιμπριτζ,

απ' όπου αργότερα πήρε το διδακτορικό της,

και αργότερα ερεύνησε τη δομή του άνθρακα

κάνοντας καλύτερες τις μάσκες αερίων
των Βρετανών στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το 1951 πήγε στο Κινγκς Κόλετζ

για να χρησιμοποιήσει ακτίνες Χ
για τη μελέτη της δομής του DNA,

ένα από τα πιο «καυτά» τότε
επιστημονικά θέματα.

Η Φράνκλιν αναβάθμισε το εργαστήριο
και ρίχτηκε στη δουλειά,

ρίχνοντας υψηλής ενέργειας ακτίνες Χ
σε μικροσκοπικούς, υγρούς κρυστάλλους DNA.

Αλλά η ακαδημαϊκή κοινότητα της εποχής
δεν ήταν ιδιαίτερα φιλική με τις γυναίκες,

και η Φράνκλιν ήταν απομονωμένη
από τους συναδέλφους της.

Ήρθε σε σύγκρουση με τον Μορίς Γουίλκινς,

ένα συνάδελφο που θεωρούσε ότι η Φράνκλιν
προσελήφθη ως βοηθός του.

Αλλά η Φράνκλιν συνέχισε τη δουλειά,

και το 1952 έβγαλε τη φωτογραφία 51,

τη διασημότερη φωτογραφία
ακτίνων Χ του DNA.

Μόνο η απόκτηση της φωτογραφίας
διήρκησε 100 ώρες,

και οι απαραίτητοι υπολογισμοί
για την ανάλυσή της θα έπαιρναν ένα χρόνο.

Εν τω μεταξύ, ο Αμερικανός βιολόγος
Τζέιμς Γουάτσον

και ο Βρετανός φυσικός Φράνσις Κρικ

δούλευαν επίσης στον προσδιορισμό
της δομής του DNA.

Χωρίς να το γνωρίζει η Φράνκλιν,

ο Γουίλκινς πήρε τη φωτογραφία 51
και την έδειξε στους Γουάτσον και Κρικ.

Αντί να υπολογίσουν
την ακριβή θέση του κάθε ατόμου,

έκαναν μια γρήγορη ανάλυση
των δεδομένων της Φράνκλιν

και τα χρησιμοποίησαν για να φτιάξουν
μερικές υποθετικές δομές.

Τελικά, κατέληξαν στη σωστή.

Το DNA αποτελείται
από δύο ελικοειδείς κλώνους,

ο ένας απέναντι απ' τον άλλο,

με βάσεις στο κέντρο
σαν τα σκαλιά μιας ανεμόσκαλας.

Οι Γουάτσον και Κρικ δημοσίευσαν
το μοντέλο τους τον Απρίλιο του 1953.

Εν τω μεταξύ, η Φράνκλιν είχε τελειώσει
τους υπολογισμούς της,

έφτασε στο ίδιο συμπέρασμα,

και κατέθεσε το δικό της χειρόγραφο.

Το περιοδικό δημοσίευσε μαζί
τα δύο κείμενα,

άλλα έβαλε τελευταίο
το κείμενο της Φράνκλιν,

αφήνοντας να φανεί ότι τo πείραμά της

απλώς επιβεβαίωσε την ανακάλυψη
των Γουάτσον και Κρικ

και όχι πως την ενέπνευσε.

Αλλά η Φράνκλιν είχε ήδη σταματήσει
να δουλεύει πάνω στο DNA

και πέθανε από καρκίνο το 1958,

χωρίς να μάθει ποτέ

ότι οι Γουάτσον και Κρικ
είχαν δει τις φωτογραφίες της.

Οι Γουάτσον, Κρικ και Γουίλκινς
κέρδισαν το Νόμπελ το 1962

για τη δουλειά τους με το DNA.

Λέγεται συχνά ότι η Φράνκλιν
θα αναγνωριζόταν με Nόμπελ

αν αυτά απονέμονταν μετά θάνατον.

Και μάλιστα, θα μπορούσε
να έχει κερδίσει δύο φορές.

Η δουλειά της στη δομή των ιών οδήγησε
έναν συνάδελφό της σε Νόμπελ το 1982.

Είναι καιρός να πούμε την ιστορία

μιας γενναίας γυναίκας
που πολέμησε το σεξισμό στην επιστήμη

και που η δουλειά της έφερε επανάσταση
στην ιατρική, τη βιολογία και τη γεωργία.

Είναι καιρός να τιμήσουμε
τη Ρόζαλιντ Έλσι Φράνκλιν,

την «αφανή» μητέρα της διπλής έλικας.