< Return to Video

گێریماندرین: چۆن کێشانی هێڵەکانی چەخماخ دەتوانێت کاریگەری لەسەر هەڵبژاردن بکات - کریستینا گریر

  • 0:16 - 0:19
    زۆربەی خەڵک جارێک یان دوو جار وشەی (گێرەماندە) یان بیستووە،
  • 0:19 - 0:22
    لەوانەیە لە کاتی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتیدا
  • 0:22 - 0:24
    بە تەواوی چیە؟
  • 0:24 - 0:30
    لەبنەڕەتدا پرۆسەی بەخشینی بەرژەوەندی یەک لایەنی سیاسییە بەسەر لایەنی سیاسی تردا
  • 0:30 - 0:32
    بە دووبارە کێشانی هێڵەکانی ناوچەکە
  • 0:32 - 0:35
    وەک ئەوە وایە کە دیموکراتەکان هەوڵ دەدەن سودێک بەدەست بهێنن بەسەر کۆمارییەکان
  • 0:35 - 0:39
    یان کۆمارییەکان هەوڵ دەدەن سوود لە دیموکراتەکان بەدەست بهێنن
  • 0:39 - 0:43
    دەبینی هەر لایەنێک دەیهەوێت چەند قەزایەک بە دەست بهێن
  • 0:43 - 0:45
    بۆ ئەوەی ئەوان دەتوانن کاری وەک کۆنترۆلکردنی بودجەی دەوڵەت بکەن
  • 0:45 - 0:49
    یان خۆیان دائەنا بۆ بردنەوەی ناوچەی زیاتر لە داهاتوودا
  • 0:49 - 0:53
    بۆ ئەوەی تێبگەین کە ئەم پرۆسەیە چۆن دەستی پێکرد، وە چۆن ئەمڕۆ بەردەوام دەبێت
  • 0:53 - 0:57
    پێویستە بگەڕێینەوە بۆ ساڵی 1812 لە ماساچۆسێتس
  • 0:57 - 1:03
    ئێلبریج جێری پارێزگاری ماساچۆسێت پشتگیری و واژۆی پڕۆژە یاسای کرد بۆ ڕێگەدان بە دووبارە ناوچە
  • 1:03 - 1:06
    یانی دووبارە کێشانی ئەو سنوورانەی کە قەزای جیادەکاتەوە
  • 1:06 - 1:10
    بیگری؟ ئەو هێڵانەی کە تازەن، پارتی سیاسی خۆی گێری پەسەند دەکات
  • 1:10 - 1:14
    پارتی کۆماری دیموکراتی، کە چیتر بوونی نییە
  • 1:14 - 1:18
    دەبینی ، گێری ویستی حیزبەکەی تا چەند کورسی ئەنجومەنی پیرانی ویلایەتەکە بباتەوە .
  • 1:18 - 1:22
    تا ئەندامانی پارتەکەت کە دەنگ دەدەن زیاتر دەتوانن هەڵبژاردنێک ببەنەوە
  • 1:22 - 1:27
    ئەو هێڵانەی کە بۆ یێکلەی نوێ کێشرابوون بۆ لەخۆگرتنی بارەکانی ئەو ناوچانەی کە یارمەتی پارێزگار گێری دەدات لە داهاتوودا
  • 1:27 - 1:32
    زۆر سەیر بوون کە کەسێک گوتی ناوچە تازەکان لە سەلەماندەر دەچێت
  • 1:32 - 1:35
    بۆستن گازێت ناوی گێری بۆ وشەی سەلامەندەر زیاد کرد
  • 1:35 - 1:37
    !وە بەنەفرەت بی (جێریماندرین)
  • 1:37 - 1:43
    پرۆسەی دابەشکردن و دووبارە کێشانەوەی قەزاکان بۆ ئەوەی سوودێک بە پارتە سیاسیەکەت بدات
  • 1:43 - 1:47
    کەواتە کەسێک بە تەواوی چۆن دەچیتە سەر پاراستنی پارتی سیاسی خۆی
  • 1:47 - 1:49
    کەواتە کەسێک بە تەواوی چۆن دەچیتە سەر پاراستنی پارتی سیاسی خۆی
  • 1:49 - 1:51
    دوو مەشقی سەرکەوتوو هەیە
  • 1:51 - 1:52
    لە ناوچەیەک
  • 1:52 - 1:54
    وە لە ناوچەیەک دەتەقێت
  • 1:54 - 1:59
    پێچانەوە پرۆسەی هێڵەکانی ناوچە کێشراوەکان و پێچانەوەیە لە بەرامبەرەکانت وەک ئاژەڵ
  • 1:59 - 2:01
    بۆ چەند قەزایەک کە دەکرێت
  • 2:01 - 2:04
    ئەگەر ناوچەی زیاتر یەکسان بێت بە دەنگی زیاتر، ئەو ناوچانە کەمترن کە هەن
  • 2:04 - 2:07
    کە کەمتر دەنگی پارتی ئۆپۆزسیۆن بەدەستی بهێنێت
  • 2:07 - 2:12
    پێچانەوە ، پاشان ، هێز و کاریگەری دەنگدەری ڕکابەر کەم دەکاتەوە .
  • 2:12 - 2:14
    درزکردن پێچەوانەکەی:
  • 2:14 - 2:17
    کە قەزایەک ببەیت و چەند پارچەیەکی تێبکەین
  • 2:17 - 2:21
    ئەمە بە زۆری لەو ناوچانەدا دەکرێت کە بەرامبەرەکەت لایەنگری زۆری هەیە
  • 2:21 - 2:24
    درز و داکاندنی ئەو لایەنگرانە لە ناو زۆربەی ناوچەو
  • 2:24 - 2:26
    نکۆڵی کردن لە بەرامبەرەکەت دەنگی زۆر
  • 2:26 - 2:30
    کاتێک کە ژمارەیەکی زۆر لە خەڵکت هەیە کە بە گشتی دەنگ بە یەک جۆری حزب دەدەن
  • 2:30 - 2:32
    ئەو کەسانە بە کوتلەیەکی دەنگدان ناسراون
  • 2:32 - 2:35
    درز کردن ڕێگایەکە بۆ شکاندنی هەموو ئەمانە
  • 2:35 - 2:39
    کەواتە کەی لایەنێک هەڵدەبژێرێت ناوچەی ڕکابەرەکەی بپێچنەوە نەک درز یان تێبکەن؟
  • 2:39 - 2:42
    باشە، ئەمە بەڕاستی پەیوەستە بەوەی کە حزب پێویستی بە چییە
  • 2:42 - 2:46
    بۆ ئەوەی دەنگدەری بەرامبەرەکەت تێکبدەیت ، دەتوانیت بیانپێچێتەوە بۆ یەک قەزا
  • 2:46 - 2:49
    و ناوچەکانی دەوروبەری پڕ لە دەنگدەری حیزبی خۆت بەجێ بێڵیت
  • 2:49 - 2:53
    یان ئەگەر تۆ و حزبەکەت لە دەسەڵاتدابن کاتێک کاتی ئەوە هات هێڵی ناوچە داتاشین
  • 2:53 - 2:57
    دەتوانی ت دووبارە ناوچە بکێشیت و ناوچەی بەهێز بتەقێیت
  • 2:57 - 3:00
    وە دەنگدەرانی ڕکابەرەکەت بڵاوکەینەوە بۆ چەندین ناوچەی دراوسێ
  • 3:00 - 3:05
    و ناوچەکانی دەوروبەری پڕ لە دەنگدەری حیزبی خۆت بەجێ بێڵیت
  • 3:05 - 3:10
    و ناوچەکانی دەوروبەری پڕ لە دەنگدەری حیزبی خۆت بەجێ بێڵیت
  • 3:10 - 3:14
    و ناوچەکانی دەوروبەری پڕ لە دەنگدەری حیزبی خۆت بەجێ بێڵیت
  • 3:14 - 3:18
    یان ئەگەر تۆ و حزبەکەت لە دەسەڵاتدابن کاتێک کاتی ئەوە هات هێڵی ناوچە داتاشین
  • 3:18 - 3:21
    دەتوانی ت دووبارە ناوچە بکێشیت و ناوچەی بەهێز بتەقێیت
  • 3:21 - 3:23
    وە دەنگدەرانی ڕکابەرەکەت بڵاوکەینەوە بۆ چەندین ناوچەی دراوسێ
  • 3:23 - 3:27
    و ناوچەکانی دەوروبەری پڕ لە دەنگدەری حیزبی خۆت بەجێ بێڵیت
  • 3:27 - 3:30
    ناوچەکەت چەند فراوان ە بە درێژایی ویلایەتەکەت؟
  • 3:30 - 3:34
    ئایا هەموو ئەو قەزایانەی لە ویلایەتەکەتدا هەن بە ڕێژەیی یەک شێوەن؟
  • 3:34 - 3:37
    چەند ناوچەی تر دەست لە ناوچەکەت ئەبەن؟
  • 3:37 - 3:39
    بەڵام هەمیشە دڵنیابە لە خۆت بپرسە
  • 3:39 - 3:42
    ئایا ناوچەکەم وەک سەلەماندەر وایە؟
Title:
گێریماندرین: چۆن کێشانی هێڵەکانی چەخماخ دەتوانێت کاریگەری لەسەر هەڵبژاردن بکات - کریستینا گریر
Speaker:
کریستینا گریر
Description:

پیشاندانی وانەی تەواو: http://ed.ted.com/lessons/gerrymandering-how-drawing-jagged-lines-can-impact-an-election-christina-greer

هێڵەکانی قەزا ، و گروپەکانی دەنگدەر لە ناو یاندا ، ڕەنگە هەڕەمەکی دەرکەون ، بەڵام زۆر بیر ( و دووکەڵکاریی سیاسی ) دەکەویتە ناو ئەم هێڵانەی بە وردی کێشراون . لە " پێچانەوە " ی قەزایەک بۆ " درز " قەزایەک - فێربن چۆن شێوەی قەزاکان کاریگەری لەسەر لایەنە سیاسییەکان هەیە لە وەرزی هەڵبژاردندا .

وانە لەلایەن کریستینا گریر، ئەنیمەیشن لەلایەن کۆمەڵگای سمارت بڵق
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:53

Kurdish (Central) subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.