-
Bir çoxlarınız bərabərlik işarəsi ilə
-
artıq tanışsınız.
-
Siz, 1 üstəgəl 1 bərabərdir 2
ifadəsi ilə qarşılaşmışsınızdır.
-
Bir çoxları isə bu bərabərlik
işarəsini gördükdə, onun
-
hansısa bir cavabı göstərdiyini
başa düşür.
-
Məsələn, 1 üstəgəl 1 bizə verilmişdir.
-
Bərabərlik işarəsi o deməkdir ki,
bu cəmin cavabı nədir?
-
Ancaq bu əslində
yanlış yanaşmadır.
-
Belə ki, bərabərlik işarəsi
iki kəmiyyəti müqayisə edir.
-
Biz, 1 üstəgəl 1 bərabərdir 2
yazdıqda,
-
bu o deməkdir ki,
bərabərliyin sol tərəfindəki
-
kəmiyyət ilə sağ tərəfindəki
kəmiyyət
-
eynidir.
-
Biz, 2 bərabərdir 1 üstəgəl 1
kimi yaza bilərdik.
-
Bu ikisi bir-birinə bərabərdir.
-
Biz, 2 bərabərdir 2
yaza bilərdik.
-
Bu, həqiqətən də doğru
ifadədir.
-
Bu ikisi bir-birinə bərabərdir.
-
Biz, 1 üstəgəl 1 bərabərdir
1 üstəgəl 1 də yaza bilərdik.
-
Biz həmçinin 1 üstəgəl 1 çıx 1
bərabərdir 3 çıx 2 də yaza bilərdik.
-
Bunlar bərabər və ya eyni kəmiyyətlərdir.
-
Bərabərliyin sol tərəfindəki
-
1 üstəgəl 1 çıx 1, 1 edir və
bu da 1-ə bərabərdir.
-
Deməli, bunlar bərabər kəmiyyətlərdir.
-
İndi sizə ədədləri müqayisə
etmək üçün
-
başqa yollar göstərəcəyəm.
-
Bərabərlik işarəsi hər iki
tərəfdə də eyni
-
kəmiyyətlər olduqda qoyulur.
-
İndi biz, müxtəlik kəmiyyətlər
-
olan hala baxacağıq.
-
Gəlin fərz edək ki,
biz 3 və 1 ədədlərini
-
müqayisə etmək istəyirik.
-
Aydındır ki, 3 və 1 bərabər
kəmiyyətlər deyil.
-
Elə isə bura bərabər deyil
işarəsi
-
qoya bilərik.
-
Deməli, 3 və 1 bir-birinə
bərabər deyil.
-
İndi gəlin hansının böyük və
hansının kiçik olduğuna
-
baxaq.
-
Hansı ədədin böyük olduğunu
göstərmək üçün
-
bir işarə mövcuddur.
-
Bu işarə böyükdür işarəsidir.
-
Bu yazılış belə oxunur: üç böyükdür birdən.
-
Deməli, 3 daha böyük kəmiyyətdir.
-
Bu işarənin açıq tərəfi
-
hər zaman böyük kəmiyyətə tərəf
qoyulur.
-
İşarənin bu hissəsi
-
böyük tərəfi göstərir.
-
İşarənin bu hissəsi isə
kiçik tərəfi göstərir.
-
Deməli, bunun açıq tərəfi
-
böyük kəmiyyətə tərəf dayanır.
-
İfadəni yenidən oxusaq:
3
-
böyükdür
-
1-dən.
-
Bir daha deyim ki, burada
ədədlərdən başqa
-
ifadələr də qeyd oluna bilər.
-
Məsələn, 1 üstəgəl 1 üstəgəl 1
böyükdür
-
1-dən.
-
Bu da müqayisəni göstərir.
-
İndi isə gəlin
-
5 və 19 ədədləri arasındakı
-
müqayisəyə baxaq.
-
İndi biz böyükdür işarəsini
yaza bilmirik.
-
Ona görə ki, beş 19-dan böyük deyil.
-
Həmçinin beş 19-a bərabər deyil.
-
Bu fikri qeyd edə bilərik.
-
Ancaq gəlin hansının böyük və
hansının kiçik olduğunu
-
işarə ilə göstərək.
-
Belə ki, bu verilmiş
ifadə belə oxunur:
-
5 kiçikdir 19-dan.
-
Gəlin bunu sözlə yazaq.
-
Beş 19-dan kiçikdir.
-
Demək istədiyim budur.
-
İndi isə bu "kiçikdir"
ifadəsini
-
riyazi yolla göstərmək
istəyirik.
-
Əgər bu böyükdür işarəsidirsə,
-
biz bunu tərsinə çevirə bilərik.
-
Bir də xatırladım ki,
işarənin
-
açıq tərəfi böyük kəmiyyəti
göstərir və digər
-
tərəfdə duran kiçik kəmiyyət olur.
-
Burada 5 kiçik kəmiyyətdir.
-
Elə isə bu kiçik nöqtə
burada olacaq.
-
19 isə böyük kəmiyyətdir.
O zaman açıq tərəfin qarşısında durmalıdır.
-
Bu ifadənin oxunuşu belədir:
5 kiçikdir 19-dan.
-
Beş 19-dan kiçik kəmiyyətdir.
-
Belə bir ifadə də yaza bilərik:
1 üstəgəl 1 kiçikdir 1
-
üstəgəl 1 üstəgəl 1-dən.
-
Bu o deməkdir ki,
bu kəmiyyət, yəni
-
1 üstəgəl 1,
1 üstəgəl 1 üstəgəl 1-dən kiçikdir.
Khan Academy
