Η σχέση των ανθρώπων με τα κινητά τηλέφωνα

Ο Γιάν Τσίπτσεϊς, ερευνητής της Νόκια, έχει μελετήσει τους τρόπους με τους οποίους αλληλεπιδρούμε με την τεχνολογία. Οι έρευνές του τον πήγαν από τα χωριουδάκια της Ουγκάντα στο περιεχόμενο της τσέπης μας. Μέσα από τις περιπλανήσεις του βγήκαν κάποια απρόσμενα και ενδιαφέροντα αποτελέσματα.

Ζω και εργάζομαι στο Τόκιο, στην Ιαπωνία.

Ειδικεύομαι στη μελέτη
της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Tα αποτελέσματά μου με βοηθούν
να σκεφτώ το μέλλον από διάφορες απόψεις

και ακολούθως να κάνω
τον κατάλληλο σχεδιασμό.

Για να πω την αλήθεια
το κάνω αυτό για επτά χρόνια,

και δεν έχω ιδέα πώς θα είναι το μέλλον.

Έχω όμως μια καλή εικόνα

για το πώς θα συμπεριφερόμαστε
όταν θα φτάσουμε εκεί.

Αυτό είναι το γραφείο μου, στον έξω κόσμο

και όχι στο εργαστήριο,

βρίσκεται όλο και περισσότερο σε μέρη

όπως η Ινδία, η Κίνα,
η Βραζιλία, η Αφρική.

Ζούμε σε έναν πλανήτη
με 6,3 δισεκατομμύρια κάτοικους.

Κάπου τρία δις άτομα
μέχρι το τέλος του χρόνου

θα αποκτήσουν σύνδεση κινητής τηλεφωνίας.

Και σε άλλα δύο χρόνια θα συνδεθεί
άλλο ένα δισεκατομμύριο.

Το αναφέρω, γιατί για να κάνουμε
σχέδια για αυτό το μέλλον

πρέπει να ξέρουμε καλά
αυτούς τους ανθρώπους.

Και κατά κάποιον τρόπο αυτή είναι
η δουλειά μου και εκείνη της ομάδας μου.

Οι έρευνές μας συχνά
αρχίζουν με μια απλή ερώτηση.

Θα σας δώσω ένα παράδειγμα:
Τι κουβαλάτε πάνω σας;

Αν απαριθμήσετε όλα σας τα υπάρχοντα,

φεύγοντας από το σπίτι, ποια από αυτά
σκέφτεστε να πάρετε μαζί σας;

Κοιτώντας γύρω σας, σε ποια στέκεστε;

Από όλα εκείνα τα πράγματα,
τι παίρνετε μαζί σας;

Και πόσα από αυτά τελικά χρησιμοποιείτε;

Αυτό είναι ενδιαφέρον για μας,

γιατί οι επιλογές αυτές,
συνειδητές και υποσυνείδητες,

για το ποια αντικείμενα θα έχετε μαζί σας
και θα χρησιμοποιήσετε

έχουν αξία πνευματική,
συναισθηματική και πρακτική.

Και αν το θέσουμε και κάπως ωμά,

οι άνθρωποι πληρώνουν πρόθυμα
για κάτι που έχει αξία, σωστά;

Έκανα κάπου πέντε χρόνια μελέτης

για το τι κουβαλάνε μαζί τους οι άνθρωποι.

Κοιτάω στις τσάντες,
στις τσέπες, στα πορτοφόλια.

Μπαίνω στα σπίτια τους.

Και το κάνουμε αυτό σε όλο τον κόσμο,
τους ακολουθούμε με βιντεοκάμερα.

Σαν να τους κατασκοπεύουμε,
αλλά με τη συγκατάθεσή τους.

Τα κάνουμε όλα αυτά...

και επιστρέφοντας στην αρχική ερώτηση:
τι κουβαλάνε μαζί τους οι άνθρωποι;

Η απάντηση είναι ότι οι άνθρωποι
κουβαλάνε πολλά πράγματα.

Αν τους ρωτήσετε ποια είναι
τα τρία σημαντικότερα

από τα πράγματα που κουβαλάνε,

αυτά είναι, ανεξαρτήτως κουλτούρας,
φύλου και συνθηκών,

θα έλεγαν οι πιο πολλοί, κλειδιά,
χρήματα και το κινητό τους, αν έχουν.

Δεν λέω αν είναι καλό ή κακό,
αλλά έτσι είναι, σωστά;

Δεν θα μπορούσα να σας χωρίσω
από το κινητό σας, σωστά;

Θα με χτυπούσατε ή κάτι τέτοιο.

Είναι κάτι που θα ρωτούσε κάποιος
υπάλληλος εταιρείας κινητής τηλεφωνίας,

αλλά σημασία έχει το γιατί, συμφωνείτε;

Γιατί είναι τόσο σημαντικά στη ζωή μας;

Η μελέτη μας αποκάλυψε
ότι είναι θέμα επιβίωσης,

της δικής μας και εκείνης
των αγαπημένων μας.

Τα κλειδιά δίνουν πρόσβαση
σε καταφύγιο και ζεστασιά

και στη μετακίνηση,
όλο και περισσότερο στις ΗΠΑ.

Τα χρήματα είναι χρήσιμα
και στην αγορά τροφής,

μεταξύ πολλών άλλων.

Και το κινητό τηλέφωνο, τελικά
είναι ένα τέλειο εργαλείο ανάκτησης.

Αν προτιμάτε την ιεράρχηση
των αναγκών σύμφωνα με τον Μάσλοου

αυτά τα τρία αντικείμενα ικανοποιούν
τα χαμηλότερα επίπεδα

στην ιεράρχηση αναγκών του Μάσλοου.

Ναι, κάνουν και πολλά άλλα πράγματα,
αλλά είναι πολύ καλά σε αυτό.

Η κατεξοχήν δυνατότητα
του κινητού τηλεφώνου

είναι να μας δίνει τον έλεγχο
της απόστασης και του χρόνου.

Και με αυτό εννοώ, για παράδειγμα,

ότι υπερνικούμε την απόσταση
κάνοντας απλώς ένα τηλεφώνημα, σωστά;

Υπερνικούμε τον χρόνο στέλνοντας
μήνυμα όταν μπορούμε και θέλουμε,

που ο παραλήπτης μπορεί να δει
όποτε εκείνος μπορεί και θέλει.

Και τελικά αυτό εκτιμάται από όλους,

γι' αυτό και υπάρχουν πάνω από
τρία δισεκατομμύρια συνδεδεμένοι.

Και που θεωρούν ότι έχει αξία
αυτή η σύνδεση.

Όλα αυτά μπορούμε να τα κάνουμε
σε υπολογιστή ή σε τηλεφωνικό θάλαμο.

Το κινητό, εξάλλου, είναι προσωπικό,

μας δίνει ιδιωτικότητα, και είναι βολικό.

Δε χρειάζεται να ζητήσεις άδεια,
απλώς το χρησιμοποιείς, σωστά;

Ωστόσο, για να μας βοηθήσουν
να επιβιώσουμε,

πρέπει να τα έχουμε μαζί μας,

αλλά - και είναι ένα μεγάλο
αλλά - ξεχνάμε.

Είμαστε άνθρωποι, και είναι
ένα από τα χαρακτηριστικά μας.

Είναι ωραίο χαρακτηριστικό.

Ξεχνάμε, λοιπόν, αλλά είμαστε
επίσης ευπροσάρμοστοι,

και προσαρμοζόμαστε εύκολα
στις καταστάσεις γύρω μας.

Έχουμε στρατηγικές για να θυμόμαστε
και μία από αυτές αναφέρθηκε χτες

και είναι απλά η παύση, η στιγμή
που βγαίνεις από έναν χώρο,

γυρνάς, και συχνά αγγίζεις τις τσέπες σου,
κάνουν και γυναίκες την κίνηση,

αν και έχουν τα πράγματα στην τσάντα τους.

Γυρνάς και κοιτάς τον χώρο,

και μερικοί μονολογούν,
και όλοι το κάνουμε κάποια στιγμή.

Το επόμενο, αν έχετε μια σταθερή ζωή,

εννοώ ότι δεν ζείτε μονίμως
από το ένα ξενοδοχείο στο άλλο,

οι περισσότεροι έχουμε
ένα κέντρο βάρους

και αυτό είναι το μέρος
όπου φυλάμε αυτά τα αντικείμενα.

Δεν είναι εκεί η θέση τους,
αλλά καταλήγουν εκεί με το χρόνο.

Είναι εκεί που περιμένετε να τα βρείτε
και όταν γυρνάτε και κοιτάτε πριν βγείτε,

και ψάχνετε αυτά τα αντικείμενα,
εκεί τα αναζητάτε πρώτα.

Ο σκοπός αυτής της έρευνας ήταν
να βρούμε έναν 100% αλάνθαστο τρόπο

να μη ξεχνάμε τίποτα ποτέ ξανά.

Ο τρόπος αυτός είναι απλώς
να μην έχουμε τίποτα να θυμηθούμε.

(Γέλια)

Αυτό ακούγεται σαν συμβουλή
σε κινέζικο μπισκότο τύχης,

αλλά αφορά την τέχνη της ανάθεσης.

Από την άποψη του σχεδιαστή

είναι το να κατανοείς τι μπορείς
να αναθέσεις στην τεχνολογία

και τι μπορείς να αναθέσεις
σε άλλους ανθρώπους.

Και η ανάθεση, αν αυτό θέλετε,
μπορεί να είναι η λύση σχεδόν σε όλα,

εκτός από φυσικές ανάγκες, την τουαλέτα,
δεν μπορεί να το κάνει άλλος για σένα,

και πράγματα όπως η διασκέδαση,

δεν θα πλήρωνες κάποιον
για να πάει στο σινεμά

και να περάσει όμορφα εκ μέρους σου.

Ή τουλάχιστον όχι ακόμα, ίσως στο μέλλον.

Θα σας δώσω ένα παράδειγμα
της ανάθεσης στην πράξη.

Αυτό είναι το πάθος μου,
η μελέτη του αναλφαβητισμού

και το πώς επικοινωνούν οι αναλφάβητοι.

Τα Ηνωμένα Έθνη υπολογίζουν για το 2004

ότι οκτώ χιλιάδες εκατομμύρια άνθρωποι
δεν ξέρουν να διαβάζουν και να γράφουν.

Κάναμε λοιπόν μελέτες,
κι ένα από τα πράγματα που εξετάσαμε

ήταν ότι αν δεν μπορείς
να διαβάσεις και να γράψεις,

και θέλεις να επικοινωνήσεις εξ αποστάσεως

πρέπει να μπορείς να αναγνωρίσεις το άτομο
με το οποίο θέλεις να επικοινωνήσεις,

τον αριθμό τηλεφώνου, το μέιλ,
την ταχυδρομική διεύθυνση.

Αν δεν ξέρεις να διαβάζεις και να γράφεις,
πώς διαχειρίζεσαι τις επαφές σου;

Εκατομμύρια άνθρωποι το κάνουν,

και από σχεδιαστική άποψη
δεν έχουμε καταλάβει το πώς.

Αυτό είναι ένα μικρό παράδειγμα
της έρευνας που κάναμε.

Τελικά οι αναλφάβητοι
έχουν ταλέντο στην ανάθεση.

Αναθέτουν σε άλλους τις δραστηριότητες
που δεν μπορούν να κάνουν οι ίδιοι.

Θα σας δώσω άλλο
ένα παράδειγμα της ανάθεσης,

που είναι κάπως πιο πολύπλοκο.

Είναι από μια έρευνα
που κάναμε στην Ουγκάντα

για άτομα που μοιράζονται συσκευές
και για το πώς τις χρησιμοποιούν.

«Σέντε» είναι μια λέξη
που στην Ουγκάντα σημαίνει λεφτά,

και η δεύτερη σημασία της είναι
η αποστολή χρημάτων ως χρόνου ομιλίας.

Δουλεύει ως εξής:

Ας πούμε, Τζουν, ότι βρίσκεσαι
σ' ένα χωριό στην ύπαιθρο,

εγώ βρίσκομαι στην Καμπάλα,

κερδίζω λεφτά και τα στέλνω
στην οικογένειά μου.

Ένα άτομο έχει τηλέφωνο στο χωριό,

και είναι ο διαχειριστής
του τηλεφωνικού κέντρου,

και πιθανόν να έχουν ένα απλό κινητό
σε αυτό τον θάλαμο.

Αγοράζω λοιπόν μια τέτοια
προπληρωμένη κάρτα σαν αυτή,

και αντί να βάλω τις μονάδες
στο δικό μου τηλέφωνο,

παίρνω τον διαχειριστή στο χωριό,
του διαβάζω τον κωδικό,

και οι μονάδες μπαίνουν
στο δικό του κινητό.

Οι μονάδες λοιπόν, έρχονται
από την Καμπάλα στο χωριό.

Ο διαχειριστής χρεώνει
10-20% προμήθεια,

και σου δίνει το υπόλοιπο σε μετρητά.

Μου αρέσουν δύο πράγματα σε αυτό.

Το πρώτο είναι

που όποιος έχει κινητό τηλέφωνο

μπορεί να μετατραπεί σε ΑΤΜ,

κάνει δυνατή μια απλή συναλλαγή
σε περιοχές χωρίς τραπεζικές υπηρεσίες,

και όπου οι πελάτες δεν θα επέφεραν κέρδη,

αφού δεν έχουν αρκετά χρήματα
για να ανοίξουν λογαριασμό.

Το δεύτερο που μου αρέσει,

είναι που ενώ έχω
τόσα εργαλεία στη διάθεσή μου,

και μια εξειδικευμένη ομάδα,

δεν θα μπορούσα να σχεδιάσω
κάτι τόσο ευφάνταστο,

που να καλύπτει τόσο καλά
τις ανάγκες τους όσο αυτό.

Ναι, υπάρχει η τράπεζα Γκράμιν
και ο μικρο-δανεισμός,

αλλά η διαφορά μεταξύ τους

είναι ότι εδώ δεν υπάρχει
μια αρχή να το διαχειρίζεται,

αυτό είναι μια καινοτομία «του δρόμου».

Ο δρόμος είναι μια αστείρευτη
πηγή έμπνευσης για μας.

Αν χαλάσετε ένα από αυτά εδώ,
το επιστρέφετε στον παροχέα δικτύου σας,

και σας δίνει καινούριο,
και μάλιστα δωρεάν.

Αυτά είναι παίρνεις τρία το ένα δωρεάν.

Αν βγεις στο δρόμο στην Ινδία
ή την Κίνα, βλέπεις κάτι τέτοιο.

Εδώ καταλήγει ότι χαλάει, επισκευάζεται
και ξαναμπαίνει σε κυκλοφορία.

Αυτός είναι ένας πάγκος εργασίας
στην πόλη Τζιλίν της Κίνας,

όπου κινητά τηλέφωνα ξηλώνονται
και ξανασυναρμολογούνται,

αντιστρέφουν τις οδηγίες χρήσεως,

είναι κάτι σαν οδηγίες για χάκερ,

στα Κινέζικα και στα Αγγλικά,

τα γράφουν επίσης στη γλώσσα Χίντι,
και μπορείτε να τα παραγγείλετε.

Έχουν σχολές που βγάζουν τεχνικούς
για να επισκευάζουν συσκευές.

Αυτό που μ'αρέσει είναι ότι, στην ουσία,

κάποιος στο δρόμο, χρειάζεται
απλά μια επίπεδη επιφάνεια,

ένα κατσαβίδι,

μια οδοντόβουρτσα για να καθαρίζει
τα σημεία επαφής, που μαζεύουν σκόνη,

και γνώσεις, ένα δίκτυο γνώσεων
που κυκλοφορούν και μεταφέρονται.

Μ' αρέσει όλο αυτό γιατί αμφισβητεί
τον τρόπο που σχεδιάζουμε τα πάντα,

τον τρόπο που τα κατασκευάζουμε

και τα διανέμουμε,
αμφισβητεί τους κανόνες.

Για μένα ο δρόμος γεννάει πολλά ερωτήματα.

Αυτό είναι το Βιάγκρα που αγόρασα
από ένα απόμερο μαγαζάκι στην Κίνα.

Η Κίνα είναι μια χώρα
όπου υπάρχουν πολλές απομιμήσεις.

Θα ρωτήσετε αν το δοκίμασα,
και δεν θα σας απαντήσω.

(Γέλια)

Βλέπω κάτι σαν αυτό,
και σκέφτομαι την εμπιστοσύνη,

και τη σιγουριά της συναλλαγής
στις αγοραπωλησίες.

Πώς σχετίζονται τα όσα μάθαμε από αυτό

με τον σχεδιασμό διαδικτυακών υπηρεσιών,

με μελλοντικές υπηρεσίες
σε αυτές τις αγορές.

Αυτό είναι ένα σώβρακο

(Γέλια)

από το Θιβέτ.

Βλέποντάς το αναρωτιέμαι γιατί κάποιος
θα σχεδίαζε σώβρακο με τσέπη.

Βλέποντας αυτό, αναρωτιέμαι,

αν αφαιρούσαμε τις λειτουργίες αυτού εδώ

και τις διανείμαμε στο σώμα μας,
κάτι σαν προσωπικό δίκτυο,

πώς θα αξιολογούσαμε την κάθε λειτουργία;

Μοιάζει σαν ασήμαντη λεπτομέρεια,

αλλά όσα μάθαμε αφορούν
και τα προσωπικά δίκτυα.

Εδώ βλέπετε νούμερα τηλεφώνων γραμμένα
πάνω από την πόρτα καλύβας στην Ουγκάντα.

Εδώ δεν έχουν αριθμημένους δρόμους,
αλλά τηλεφωνικούς αριθμούς.

Τι σημαίνει λοιπόν, όταν κάποιος
έχει κινητή ταυτότητα;

Όταν η ταυτότητα
τριών δισεκατομμυρίων ατόμων

είναι κινητή και όχι σταθερή;

Η ιδέα της ταυτότητας που έχετε
είναι ήδη ξεπερασμένη

για αυτά τα τρία δισεκατομμύρια ανθρώπων.

Να πώς αλλάζει.

Και πάμε σε αυτήν εδώ τη φωτογραφία,
με την οποία ξεκίνησα.

Είναι από το Δελχί, μια έρευνα
που κάναμε για τον αναλφαβητισμό,

δείχνει έναν τύπο σε ένα μαγαζί τσαγιού,
βλέπετε που ετοιμάζουν τσάι πίσω του.

Είναι ένας άνθρωπος πολύ φτωχός,
εργάζεται στο μαγαζί,

ανήκει στο χαμηλότερο
στρώμα της κοινωνίας,

κι όμως, μπορεί να εκτιμήσει
τις αξίες του οργανισμού Livestrong,

και δεν είναι κατ' ανάγκη οι ίδιες,
αλλά κάποιες απ' αυτές τις αξίες,

ώστε να πάει και να αγοράσει
τα βραχιολάκια τους

και να τα επιδεικνύει.

Για μένα αυτό αντιπροσωπεύει
έναν συνδεδεμένο κόσμο

όπου όλα είναι αλληλένδετα
και οι τελείες έχουν ενωθεί.

Ο τίτλος αυτής της ομιλίας είναι
«Διασυνδέσεις και συνέπειες».

Είναι μια περίληψη
μιας πεντάχρονης έρευνας

σε ένα μέλλον όπου όλοι στον πλανήτη

θα μπορούν να διασχίσουν
τον χώρο και τον χρόνο

με το δικό τους τρόπο, όπως τους βολεύει,

όταν όλοι θα έχουν συνδεθεί.

Υπάρχουν τέσσερα πράγματα,

το πρώτο είναι η αμεσότητα των ιδεών,

η ταχύτητα με την οποία
μεταδίδονται οι ιδέες.

Ξέρω ότι το TED ασχολείται
με σημαντικές ιδέες,

αλλά άλλαξαν τα κριτήρια
για τις σημαντικές ιδέες.

Οι σημαντικές ιδέες πρέπει να αφορούν
όλους τους κάτοικους του πλανήτη.

Αυτό είναι το πρώτο.

Το δεύτερο είναι η αμεσότητα αντικειμένων.

Και με αυτό εννοώ ότι όσο μικραίνουν,

τόσο περισσότερες λειτουργίες αποκτούν,

όπως οι τραπεζικές συναλλαγές
και η ταυτοποίηση.

Όλα αυτά κάνουν την επικοινωνία
πιο γρήγορη σε όλο τον κόσμο,

και η ταχύτητα διάδοσης νέας τεχνολογίας

θα γίνει πιο γρήγορη
απ' ό,τι μπορούμε να φανταστούμε

όταν θα φτάσουμε στα 6,3 δισεκατομμύρια
και στην αύξηση του πληθυσμού της γης.

Το επόμενο πράγμα είναι

το ότι όσο προσεκτικά
και να τα σχεδιάσουμε όλα αυτά,

ο δρόμος θα τα πάρει και θα βρει
τρόπους να καινοτομήσει,

φτάνει να πληρούν βασικές ανάγκες.

Η ικανότητα να διασχίζουν τον χώρο
και τον χρόνο, για παράδειγμα.

Και θα καινοτομήσει με τρόπους
που δεν μπορούμε να προβλέψουμε.

Με τρόπους που, παρόλα
τα εργαλεία στη διάθεσή μας,

ο δρόμος τα καταφέρνει
καλύτερα από μας, αυτό πιστεύω.

Αν δράσουμε έξυπνα, θα δούμε
όλα αυτά που συμβαίνουν,

και θα βρούμε ένα τρόπο να πληροφορήσουμε
και να διαδώσουμε αυτά που σχεδιάζουμε

και πώς τα σχεδιάζουμε.

Και τέλος, η τροπή
που θα πάρει η συζήτηση αυτή,

όταν θα έχουν συνδεθεί τρία ακόμα
δισεκατομμύρια άνθρωποι,

και που θα πρέπει
να συμπεριληφθούν και αυτοί.

Πιστεύω ότι ο ρόλος μας,
και ο ρόλος του TED,

είναι να τα λάβουμε υπόψη όλα αυτά,

και να μάθουμε να ακούμε,
και πρέπει να μάθουμε.

Σας ευχαριστώ πολύ.