Co się stanie, gdy zabraknie miejsca dla naszych zmarłych?

Jak wyjaśnia Alison Killing, „Jeśli w Wielkiej Brytanii chcesz założyć własny cmentarz, nic nie stoi na przeszkodzie”. Jest architektką, która wiele myśli o tym, gdzie umieramy i co później dzieje się z naszymi ciałami. W swojej prelekcji przedstawia ekonomiczne i społeczne spojrzenie na kwestię, o której rzadko myślimy, planując miasta: cmentarze. Bazując na brytyjskim prawie, roztacza fascynujący, czasami zabawny i często niespójny obraz prawodawstwa związanego z miejscem pochówku.

Chcę wam zaproponować niedocenianą,

choć potencjalnie opłacalną inwestycję.

Przez ostatnie 10 lat w Wielkiej Brytanii

zysk z miejsc na cmentarzach
był trzykrotnie większy

niż ten na rynku nieruchomości.

Zakładane są prywatne cmentarze
z miejscami na sprzedaż inwestorom,

a ich ceny zaczynają się od 3900 funtów.

Zakłada się, że osiągną
około czterdziestoprocentowy wzrost.

Największą zaletą tego rynku
jest ciągłe zapotrzebowanie.

To poważna propozycja.

Są firmy, które oferują takie inwestycje,

ale mnie interesuje coś innego.

Jestem architektką i urbanistką.

Przez ostatnie półtora roku

zajmowałam się
podejściem do śmierci i umierania

i tym, jak ukształtowało ono
nasze miasta i ich zabudowę.

Latem zaprezentowałam pierwszą wystawę

na temat śmierci i architektury w Wenecji,

zatytułowaną "Śmierć w Wenecji".

Ponieważ śmierć jest tematem,

na który wielu z nas nie lubi rozmawiać,

wystawa miała być żartobliwa,

żeby ludzie się w nią zaangażowali.

Jednym z obiektów była
interaktywna mapa Londynu,

pokazująca, jak wiele
nieruchomości w mieście

poświęcono śmierci.

Przesuwając dłonią nad mapą

odsłania się nazwę nieruchomości,

budynku lub cmentarza.

Te białe kształty

to szpitale i hospicja,

kostnice i cmentarze w całym mieście.

Większość stanowią cmentarze.

Chcieliśmy pokazać, że chociaż nie myślimy

dużo o śmierci czy pogrzebie,

te sprawy nas dotyczą,
są też istotne w naszych miastach.

Blisko pół miliona ludzi umiera
w Wielkiej Brytanii każdego roku,

a jedna czwarta z nich chce być pochowana.

Jednak w Wielkiej Brytanii
i innych zachodnioeuropejskich krajach

zaczyna brakować miejsca na groby,

zwłaszcza w dużych miastach.

Władze Londynu są już tego świadome.

Główną przyczyną problemu
jest wzrost populacji

i fakt, że istniejące cmentarze
są już niemal pełne.

Według zwyczaju, w Wielkiej Brytanii
groby są zajmowane na zawsze.

Z drugiej strony jest nacisk na rozwój.
Ludzie chcą używać tych samych terenów

żeby budować domy, biura i sklepy.

Pojawiły się więc różne pomysły.

Może da się na przykład
wykorzystać te same groby po 50 latach...

Albo grzebać ludzi piętrowo?

Na przykład 4 osoby w tym samym miejscu,

żeby bardziej efektywnie
wykorzystywać teren.

Wtedy w Londynie ciągle
byłoby miejsce na pochówki

w najbliższym czasie.

Ale cmentarzami nie zajmują się

władze lokalne.

To zaskakujące,
ale nikt w Wielkiej Brytanii

nie ma prawnego obowiązku
zapewnienia miejsca pochówku.

Tradycyjnie zajmują się tym
organizacje prywatne i religijne,

kościoły, meczety i synagogi.

Czasem pojawiają się grupy,
które chcą się tym zająć

dla zysku.

Zestawiając niewielki rozmiar
miejsc na cmentarzu

i ich wysoki koszt,

można wywnioskować,
że będą z tego duże pieniądze.

Więc jeśli chcecie
założyć własny cmentarz,

to możecie...

Pewna para z południowej Walii

miała dom na farmie
i wielkie pole w pobliżu.

Chcieli zagospodarować teren.

Mieli mnóstwo pomysłów.

Najpierw myśleli o polu kempingowym,

ale Rada Miejska się nie zgodziła.

Wtedy chcieli zająć się hodowlą ryb,

Rada znów nie wydała zgody.

Wtedy wpadli na pomysł
utworzenia cmentarza.

Wyliczyli, że w ten sposób

mogą zwiększyć wartość ziemi

z około 95 000 funtów do ponad miliona.

Ale pomysł zarabiania na cmentarzu

wciąż wydaje się niedorzeczny, prawda?

Wysokie ceny miejsc pochówku

są bardzo mylące.

Wydaje się, że są drogie,

ale koszt odzwierciedla
pracę włożoną w ich utrzymanie.

Ktoś musi kosić trawę
przez następne 50 lat.

To znaczy, że bardzo ciężko
zarobić na posiadaniu cmentarza.

Z tego powodu zwykle zajmuje się tym rada,

lub organizacja non-profit.

Rada dała tamtej parze pozwolenie,

więc teraz próbują zbudować swój cmentarz.

Powiem wam, jak to działa.

Chcąc wybudować coś w Wielkiej Brytanii,

na przykład cmentarz,

trzeba najpierw wystąpić
o pozwolenie na budowę.

Budując nowy biurowiec dla klienta,

albo rozbudowując swój dom...

Albo mając sklep
i chcąc zmienić go w biuro,

muszę wykonać wiele rysunków,

a potem zgłosić je Radzie
do zaakceptowania.

Oni sprawdzą, jak to pasuje do otoczenia.

Przyjrzą się, jak wygląda projekt.

Zastanowią się, jaki wpływ będzie miał

na lokalne środowisko.

Będą rozważać sprawy

takie jak możliwe zanieczyszczenie,

albo wzrost natężenia ruchu

związany z tym, co chcę wybudować...

Ale także dobre strony.

Czy w sąsiedztwie pojawią się
nowe punkty usługowe,

z których ludzie będą korzystać?

Przemyślą wszystkie pozytywy i negatywy,

a potem podejmą decyzję.

Tak to wygląda przy budowie
dużego cmentarza.

A co gdybym miała kawałek ziemi

i chciała tam pochować
kilka osób? Pięć, sześć?

Wówczas... W ogóle
nie potrzebuję niczyjej zgody!

Nie ma prawie żadnych regulacji
dotyczących pochówku w Wielkiej Brytanii,

a te istniejące dotyczą
zanieczyszczania cieków wodnych,

takich jak rzeki i wody gruntowe.

Więc jeśli chcecie założyć
swój własny mini-cmentarz,

to możecie.

Tylko kto tak robi?

Jeśli jesteście arystokratami
i macie dużą posesję,

to jest szansa, że stworzycie
sobie mauzoleum

i pochowacie w nim swoją rodzinę.

Ale naprawdę dziwne jest to,

że nikt nie określa rozmiaru działki,

zanim wyda pozwolenie na chowanie ludzi.

A to oznacza,

że ogródek na przedmieściach
też się nadaje.

(Śmiech)

Chcecie to wypróbować?

Jest kilka organów udzielających
pomocnych wskazówek

w internecie.

Na wstępie powiedzą wam,

że potrzebujecie aktu zgonu,
zanim przystąpicie do działania.

Nie wolno wam mordować ludzi
i chować ich pod werandą.

(Śmiech)

Każą wam też prowadzić rejestr grobów.

Ale to właściwie
wszystkie wymogi formalne.

Zostaniecie ostrzeżeni,
że sąsiadom może się to nie spodobać,

ale według prawa
właściwie nic nie mogą zrobić.

A jeśli nadal myślicie o profitach,

pamiętając ile kosztują te działki

i ile pieniędzy możecie zarobić,

przypomną wam, że wartość waszej posesji

może spaść o 20%.

Chociaż bardziej prawdopodobne,

że nikt nie będzie chciał kupić
waszego domu po tym wszystkim.

Fascynuje mnie fakt,

że to właściwie podsumowuje
nasze nastawienie wobec śmierci.

W Wielkiej Brytanii, a wydaje mi się,
że statystyki w Europie są podobne,

tylko 30% ludzi kiedykolwiek
rozmawiało z kimś

o swojej woli dotyczącej śmierci.

Nawet wśród osób po 75. roku życia

zaledwie 45% kiedykolwiek
o tym rozmawiało.

A powody, które wymieniają...

Myślą, że śmierć jest jeszcze daleko,

albo, że wprawią kogoś w zakłopotanie,

mówiąc o tym.

W pewnym sensie,

to inni ludzie zajmują się tym za nas.

Rząd ma swoje regulacje i całą biurokrację

wokół śmierci i pogrzebów...

Są domy pogrzebowe i osoby,

które zawodowo zajmują się tym problemem.

Ale jeśli chodzi o nasze miasta

i rozważania, jak śmierć
się w nie wpisuje,

jest zdecydowanie mniej regulacji,
zamysłu i projektowania,

niż można sobie wyobrazić.

My o tym nie myślimy,

ale ludzie, którym to zostawiamy...

też się o to nie troszczą.

Dziękuję.

(Brawa)