< Return to Video

Dlaczego ludzie ulegają dezinformacji - Joseph Isaac

  • 0:07 - 0:10
    W 1901 roku David Hänig
    opublikował artykuł,
  • 0:10 - 0:14
    który na zawsze zmienił
    nasze rozumienie smaku.
  • 0:14 - 0:18
    Jego badania doprowadziły
    do ​​powstania mapy smaku,
  • 0:18 - 0:22
    ilustracji dzielącej język
    na cztery obszary.
  • 0:22 - 0:24
    Zgodnie z mapą
  • 0:24 - 0:27
    receptory na końcu języka
    wychwytują słodycz,
  • 0:27 - 0:30
    u nasady wyczuwalna jest gorycz,
  • 0:30 - 0:35
    a wzdłuż boków receptory
    wychwytują słone i kwaśne doznania.
  • 0:35 - 0:38
    Od czasu jej powstania
    mapę smaku publikowano
  • 0:38 - 0:40
    w podręcznikach i gazetach.
  • 0:40 - 0:44
    Tylko że ta mapa jest błędna.
  • 0:44 - 0:47
    Nie jest to nawet dokładne przedstawienie
  • 0:47 - 0:50
    oryginalnego odkrycia Häniga.
  • 0:50 - 0:53
    Mapa języka to powszechny błąd,
  • 0:53 - 0:56
    coś ogólnie uznawanego,
    ale w dużej mierze błędnego.
  • 0:56 - 0:59
    Skąd biorą się takie nieporozumienia
  • 0:59 - 1:03
    i co sprawia, że tak łatwo w nie uwierzyć?
  • 1:03 - 1:07
    Podróż mapy języka faktycznie
    zaczyna się od Davida Häniga.
  • 1:07 - 1:10
    W ramach pracy doktorskiej
    na Uniwersytecie w Lipsku
  • 1:10 - 1:16
    Hänig analizował wrażliwość języka
    na cztery podstawowe smaki.
  • 1:16 - 1:20
    Użył sacharozy do słodkiego,
    siarczanu chininy do gorzkiego,
  • 1:20 - 1:24
    kwasu solnego do kwaśnego
    i soli do słonego.
  • 1:24 - 1:29
    Hänig zastosował je do porównania
    różnic w progach smakowych
  • 1:29 - 1:31
    na języku badanego.
  • 1:31 - 1:34
    Chciał lepiej zrozumieć
    mechanizmy fizjologiczne
  • 1:34 - 1:36
    wpływające na cztery smaki.
  • 1:36 - 1:40
    Jego dane sugerowały,
    że wrażliwość na każdy smak
  • 1:40 - 1:43
    faktycznie zależy od miejsca na języku.
  • 1:43 - 1:47
    Maksymalne odczucie słodkiego
    znajdowało się na końcu języka.
  • 1:47 - 1:52
    Gorzki smak był najsilniejszy z tyłu,
    słony był najsilniejszy tu,
  • 1:52 - 1:55
    a kwaśny po bokach języka.
  • 1:55 - 1:58
    Ale Hänig zauważył, że każde doznanie
  • 1:58 - 2:01
    można też poczuć w poprzek języka,
  • 2:01 - 2:07
    a zidentyfikowane przez niego obszary
    niewiele różnią się w intensywności.
  • 2:07 - 2:09
    Jak wiele nieporozumień,
  • 2:09 - 2:13
    mapa języka jest zniekształceniem
    pierwotnego źródła.
  • 2:13 - 2:16
    Ale charakter zniekształcenia
    może być różny.
  • 2:16 - 2:19
    Niektóre błędne przekonania
    obejmują dezinformację,
  • 2:19 - 2:23
    fałszywe informacje celowo
    wprowadzające w błąd.
  • 2:23 - 2:26
    Ale wiele nieporozumień,
    w tym mapa języka,
  • 2:26 - 2:30
    to efekt fałszywych informacji
  • 2:30 - 2:35
    wynikających z niezamierzonej
    niedokładności.
  • 2:35 - 2:39
    Dezinformację najczęściej
    tworzą pomyłki i błędy ludzkie,
  • 2:39 - 2:42
    ale konkretne błędy,
    które prowadzą do nieporozumień,
  • 2:42 - 2:45
    mogą być zupełnie różne.
  • 2:45 - 2:46
    W przypadku mapy języka
  • 2:46 - 2:49
    rozprawa Häniga została
    napisana po niemiecku.
  • 2:49 - 2:53
    Pracę mogli zrozumieć
    tylko czytelnicy niemieckojęzyczni
  • 2:53 - 2:57
    i zorientowani w wąskiej
    dziedzinie Häniga.
  • 2:57 - 3:00
    To rozpoczęło głuchy telefon,
  • 3:00 - 3:05
    który na nowo kształtował badania Häniga
    przy każdym kolejnym udostępnieniu.
  • 3:05 - 3:08
    Niespełna dekadę po rozprawie
  • 3:08 - 3:12
    gazety fałszywie twierdziły,
    że według badań
  • 3:12 - 3:16
    tył języka nie wyczuwa słodyczy.
  • 3:16 - 3:19
    Drugim winowajcą popularyzacji mapy języka
  • 3:19 - 3:22
    były obrazy inspirowane pracą Häniga.
  • 3:22 - 3:27
    W 1912 roku w artykule prasowym
    pojawiła się przybliżona wersja mapy,
  • 3:27 - 3:29
    ostrożnie opisująca niektóre tajemnice
  • 3:29 - 3:32
    badań smaku i zapachu.
  • 3:32 - 3:37
    Wyraźne etykiety na ilustracji upraszczały
  • 3:37 - 3:40
    skomplikowane diagramy Häniga.
  • 3:40 - 3:45
    Wersje tego przystępnego obrazu
    były wielokrotnie cytowane,
  • 3:45 - 3:49
    często bez uznania zasług
    ani złożoności prac Häniga.
  • 3:49 - 3:53
    W końcu obraz pojawił się
    w podręcznikach i klasach
  • 3:53 - 3:58
    jako rzekoma prawda o odczuwaniu smaku.
  • 3:58 - 4:01
    Być może czynnikiem, który najbardziej
    przyczynił się do błędu,
  • 4:01 - 4:04
    była prostota przekazu.
  • 4:04 - 4:05
    Pod wieloma względami
  • 4:05 - 4:10
    mapa zaspokaja nasze pragnienie
    prostych opowieści o otaczającym świecie,
  • 4:10 - 4:15
    co nieczęsto zdarza się w nauce.
  • 4:15 - 4:16
    Przykładowo
  • 4:16 - 4:21
    nawet liczba smaków jest bardziej
    skomplikowana, niż sugeruje praca.
  • 4:21 - 4:27
    Umami, czyli pikantny,
    jest obecnie uważany za piąty smak.
  • 4:27 - 4:30
    Wielu wciąż debatuje nad istnieniem
  • 4:30 - 4:34
    tłustego, alkalicznego,
    metalicznego czy wodnistego.
  • 4:34 - 4:36
    Po usłyszeniu dobrej historii
  • 4:36 - 4:40
    zmiana w postrzeganiu
    informacji może być trudna
  • 4:40 - 4:42
    nawet w obliczu nowych dowodów.
  • 4:42 - 4:47
    Następnym razem, widząc wygodny wykres
    albo czytając zaskakującą anegdotę,
  • 4:47 - 4:50
    zachowaj zdrowy sceptycyzm,
  • 4:50 - 4:53
    bo nieporozumienia
    mogą pozostawić gorzki smak
  • 4:53 - 4:55
    na każdej części języka.
Title:
Dlaczego ludzie ulegają dezinformacji - Joseph Isaac
Speaker:
Joseph Isaac
Description:

Pełna lekcja: https://ed.ted.com/lessons/why-people-fall-for-misinformation-joseph-isaac

W 1901 roku David Hänig opublikował badania, które doprowadziły do powstania ​​tego, co znamy dzisiaj jako mapę smaku: ilustracji, która dzieli język na cztery oddzielne obszary. Od tego czasu opublikowano go w podręcznikach i gazetach. Jest tylko jeden problem: mapa jest błędna.
Jak rozprzestrzeniają się takie nieporozumienia i co sprawia, że ​​tak łatwo uwierzyć w fałsz? Joseph Isaac zanurza się w świat dezinformacji.

Lekcja: Joseph Isaac, animacja: CUB Animation.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:57

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.