Τι είναι η διπολική διαταρχή; - Έλεν Μ. Φάρελ

Δείτε ολόκληρο το μάθημα: http://ed.ted.com/lessons/what-is-bipolar-disorder-helen-m-farrell

Η λέξη διπολική διαταραχή σημαίνει «δύο άκρα». Για τα εκατομμύρια των ανθρώπων που βιώνουν τη διπολική διαταραχή ανά τον κόσμο, η ζωή χωρίζεται σε δυο διαφορετικές πραγματικότητες: ενθουσιασμός και κατάθλιψη. Τι προκαλεί λοιπόν τη διπολική διαταραχή; Η Έλεν Μ. Φάρελ περιγράφει τις ριζικές αιτίες και την αντιμετώπιση της διπολικής διαταραχής.

Μάθημα: Έλεν Μ. Φάρελ, κινούμενη απεικόνιση: Ανκλ Τζίντζερ

Τι είναι η διπολική διαταραχή;

Η λέξη διπολική σημαίνει δυο άκρα.

Για τα εκατομμύρια που αντιμετωπίζουν
διπολική διαταραχή ανά τον κόσμο,

η ζωή διαιρείται
σε δυο διαφορετικές πραγματικότητες:

ενθουσιασμός και κατάθλιψη.

Παρόλο που υπάρχουν πολλές όψεις
της διπολικής διαταραχής,

ας εξετάσουμε μερικές.

Ο Τύπος Ένα έχει ακραία ύψη
παράλληλα με πτώσεις διάθεσης,

ενώ ο Τύπος Δύο περιλαμβάνει συντομότερες,
λιγότερο ακραίες περιόδους έξαρσης,

στις οποίες παρεμβάλλονται
μακρές περίοδοι κατάθλιψης.

Για κάποιον που έχει σκαμπανεβάσματα
συναισθηματικών καταστάσεων

μπορεί να φαίνεται αδύνατο να βρει
την απαραίτητη ισορροπία για υγιή ζωή.

Τα ακραία ύψη του Τύπου Ένα
είναι γνωστά ως μανιακά επεισόδια,

και μπορεί να κάνουν κάποιον
να νιώθει ευερέθιστος έως αήττητος.

Τα ευφορικά αυτά επεισόδια όμως
ξεπερνούν τα κοινά αισθήματα χαράς,

προκαλώντας προβληματικά συμπτώματα
όπως καλπάζουσες σκέψεις, αϋπνία,

γρήγορη ομιλία, αυθόρμητες πράξεις
και ριψοκίνδυνες συμπεριφορές.

Χωρίς θεραπεία, αυτά τα επεισόδια
γίνονται συχνότερα, πιο έντονα

και αργούν να υποχωρήσουν.

Η καταθλιπτική φάση
της διπολικής διαταραχής

εκδηλώνεται πολλαπλώς -

χαμηλή διάθεση,

φθίνον ενδιαφέρον για χόμπι,

αλλαγές στην όρεξη,

αίσθηση άχρηστου ή υπερβολικής ενοχής,

υπερβολικός ή ελάχιστος ύπνος,

ανησυχία ή βραδύτητα,

ή επίμονες σκέψεις για αυτοκτονία.

Σε όλον τον κόσμο,
ένα με τρία τοις εκατό των ενηλίκων

βιώνουν το ευρύ φάσμα των συμπτωμάτων
που δείχνουν διπολική διαταραχή.

Οι περισσότεροι είναι λειτουργικοί,
συμβάλλοντα μέλη της κοινωνίας,

και η ζωή, οι επιλογές και οι σχέσεις τους

δεν καθορίζονται από την διαταραχή,

αλλά, παρόλα αυτά, για πολλούς,
οι συνέπειες είναι σοβαρές.

Η πάθηση μπορεί να μειώσει

την εκπαιδευτική
και επαγγελματική απόδοση,

τις σχέσεις,

την οικονομική ασφάλεια,

και την προσωπική ασφάλεια.

Τι προκαλεί λοιπόν τη διπολική διαταραχή;

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το κλειδί είναι
στην πολύπλοκη εγκεφαλική καλωδίωση.

Οι υγιείς εγκέφαλοι διατηρούν
ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των νευρώνων

χάρη στις διαρκείς
προσπάθειες του εγκεφάλου

να αυτοπεριορίζεται
και να αποσύρει αχρησιμοποίητες

ή ελαττωματικές συνδέσεις των νευρώνων.

Αυτή η διαδικασία είναι σημαντική
γιατί τα μονοπάτια των νευρώνων μας

λειτουργούν σαν χάρτης για ό,τι κάνουμε.

Με τη λειτουργική απεικόνιση
μαγνητικού συντονισμού,

οι επιστήμονες ανακάλυψαν

ότι η δυνατότητα του εγκεφάλου
για περικοπή

διακόπτεται σε άτομα
με διπολική διαταραχή.

Αυτό σημαίνει ότι οι νευρώνες τους

χαλάνε και φτιάχνουν
ένα δίκτυο αδύνατο για πλοήγηση.

Με οδηγό μόνο τα σημάδια σύγχυσης,

τα άτομα με διπολική διαταραχή αναπτύσσουν
αφύσικες σκέψεις και συμπεριφορές.

Επίσης, ψυχωσικά συμπτώματα,

όπως ανοργάνωτη ομιλία και συμπεριφορά,

παραισθητικές σκέψεις,

παράνοια,

και ψευδαισθήσεις

μπορεί να εμφανιστούν στη διάρκεια ακραίων
φάσεων διπολικής διαταραχής.

Αυτό οφείλεται σε υπεραφθονία
του νευροδιαβιβαστή που λέγεται ντοπαμίνη.

Δεν μπορούμε όμως να αποδώσουμε
τη διπολική διαταραχή σε μία μόνο αιτία.

Είναι, στην πραγματικότητα,
σύνθετο πρόβλημα.

Για παράδειγμα, η αμυγδαλή του εγκεφάλου
συμμετέχει στην σκέψη,

στη μακροχρόνια μνήμη,

και τη συναισθηματική επεξεργασία.

Σε αυτήν την εγκεφαλική περιοχή,

διάφοροι παράγοντες
όπως η γενετική και το κοινωνικό τραύμα

μπορεί να δημιουργήσουν ανωμαλίες

και να πυροδοτήσουν τα συμπτώματα
της διπολικής διαταραχής.

Η κατάσταση τείνει να είναι κληρονομική,

και έτσι γνωρίζουμε ότι σχετίζεται
εν πολλοίς με τη γενετική.

Αυτό δε σημαίνει όμως ότι υπάρχει
ένα μόνο διπολικό γονίδιο.

Στην πραγματικότητα, η πιθανότητα
ανάπτυξης διπολικής διαταραχής

καθορίζεται από τις αλληλεπιδράσεις
μεταξύ πολλών γονιδίων

σε μια περίπλοκη συνταγή
που προσπαθούμε ακόμη να κατανοήσουμε.

Τα αίτια είναι περίπλοκα·

και συνεπώς η διάγνωση
και η ζωή με διπολική διαταραχή

είναι μια πρόκληση.

Όμως, η διαταραχή είναι ελέγξιμη.

Φάρμακα όπως το λίθιο βοηθούν
στη διαχείριση επικίνδυνων σκέψεων

και συμπεριφορών,
σταθεροποιώντας διαθέσεις.

Τα φάρμακα σταθεροποίησης διαθέσεων

μειώνουν την αφύσικη
δραστηριότητα του εγκεφάλου

και ως εκ τούτου δυναμώνουν
τις βιώσιμες νευρολογικές συνδέσεις.

Άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται συχνά
περιλαμβάνουν τα αντιψυχωσικά,

τα οποία μεταβάλλουν
τις δράσεις της ντοπαμίνης,

και η θεραπεία με ηλεκτροσόκ,

που λειτουργεί ως προσεκτικά ελεγχόμενη
κατάληψη στον εγκέφαλο,

χρησιμοποιείται ενίοτε
ως θεραπεία έκτακτης ανάγκης.

Μερικοί ασθενείς απορρίπτουν τη θεραπεία

από φόβο ότι θα εξασθενήσει
τα αισθήματά τους

και θα καταστρέψει
τη δημιουργικότητά τους.

Η σύγχρονη ψυχιατρική όμως προσπαθεί
δραστικά να το αποφύγει αυτό.

Σήμερα, οι γιατροί εργάζονται σε βάση
αντιμετώπισης ανά περίσταση

για να αντιμετωπίσουν ένα συνδυασμό
αγωγής και θεραπείας

που επιτρέπει στους ασθενείς
να ζουν όσο καλύτερα μπορούν.

Και πέραν της θεραπείας,
όσοι έχουν διπολική διαταραχή

μπορούν να επωφεληθούν
ακόμα και από πιο απλές αλλαγές.

Αυτές περιλαμβάνουν καθημερινή άσκηση,

καλό ύπνο,

και αποχή από φάρμακα και αλκοόλ,

συν την αποδοχή και ενσυναίσθηση
από οικογένεια και φίλους.

Να θυμάστε, η διπολική διαταραχή
είναι ιατρική κατάσταση,

όχι το σφάλμα ενός ανθρώπου,

ή η συνολική του ταυτότητα,

και είναι κάτι που ελέγχεται

με συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής,
που λειτουργεί εσωτερικά,

φίλων και οικογένειας που ενισχύουν
αποδοχή και κατανόηση εξωτερικά,

και ασθενών που ενδυναμώνονται

για να βρουν ισορροπία στη ζωή τους.