Πώς ο Δράκουλας έγινε το πιο διάσημο βαμπίρ του κόσμου; - Στάνλεϊ Στέπανικ

Δες όλο το μάθημα στο: http://ed.ted.com/lessons/how-did-dracula-become-the-world-s-most-famous-vampire-stanley-stepanic

Πάνω από 100 χρόνια μετά τον θάνατο του δημιουργού του, ο Δράκουλας εξακολουθεί να είναι το πιο διάσημο βαμπίρ στην ιστορία. Αλλά αυτός ο ευγενής της Τρανσυλβανίας , ο οποίος δεν είναι ούτε ο πρώτος φανταστικός χαρακτήρας βαμπίρ, ούτε ο πιο διάσημος της εποχής του, θα έμενε στη αφάνεια, αν δεν άλλαζε η μοίρα. Ο Στάνλεϊ Στέπανικ εξηγεί πώς μια καθοριστική μάχη για πνευματικά δικαιώματα, όρισε τον Δράκουλα ως χαρακτήρα υψηλού λογοτεχνικού κύρους.
Μάθημα από τον Στάνλεϊ Στέπανικ, κινούμενα σχέδια από την Phuong Mai NGUYEN.

Πώς έγινε ο Δράκουλας
το πιο διάσημο βαμπίρ;

Πάνω από 100 χρόνια μετά
τον θάνατο του δημιουργού του,

ο Δράκουλας εξακολουθεί να είναι
το πιο διάσημο βαμπίρ στην ιστορία.

Αλλά αυτός ο ευγενής της Τρανσυλβανίας,

που δεν είναι ούτε το πρώτο φανταστικό
βαμπίρ ούτε το πιο διάσημο της εποχής του,

θα έμενε στην αφάνεια
αν δεν έπαιζε παιχνίδια η μοίρα.

Ο Δράκουλας πρωτοεμφανίστηκε το 1897,
στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Μπραμ Στόκερ.

Αλλά αυτό δεν ήταν
η αρχή των μύθων με βαμπίρ.

Τέρατα που ρουφούσαν το αίμα υπήρχαν
στις λαϊκές αφηγήσεις πάνω από 800 χρόνια.

Η Σλαβική παράδοση
μάς έδωσε τη λέξη βαμπίρ

ή «upir» στην παλιά Ρωσική γλώσσα.

Η πρώτη γραπτή αναφορά του όρου
εμφανίζεται τον 11ο αιώνα.

Η λαϊκή παράδοση για τα βαμπίρ εκεί
προϋπήρχε του χριστιανισμού,

και παρέμεινε παρά τις προσπάθειες
της Εκκλησίας να την εξαλείψει.

Οι ιστορίες για τα βαμπίρ προήλθαν
από παρερμηνείες ασθενειών

όπως η λύσσα,

η πελλάγρα,

και η αποσύνθεση.

Κατά την αποσύνθεση, τα αέρια
που φούσκωνουν το σώμα,

και το αίμα που τρέχει απ' το στόμα

έκανε το σώμα να μοιάζει ότι ήταν
πρόσφατα ζωντανό και μόλις είχε τραφεί.

Τα βαμπίρ περιγράφονταν ως υπερμεγέθη,
με μεγάλα δόντια και νύχια.

Αυτό οδήγησε στη δημιουργία ιεροτελεστιών
που απέτρεπαν την ανάσταση των νεκρών,

όπως ο ενταφιασμός νεκρών
με σκόρδα ή παπαρουνόσπορους,

καθώς και το παλούκωμά τους,

το κάψιμό τους,

ή ο ακρωτηριασμός τους.

Η παράδοση για τα βαμπίρ υπήρξε
τοπικό φαινόμενο μέχρι τον 18ο αιώνα,

όταν η Σερβία βρέθηκε ανάμεσα
σε δύο μεγάλες δυνάμεις,

τη Μοναρχία των Αψβούργων

και την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Αυστριακοί στρατιώτες
και διοικητικοί υπάλληλοι,

παρατήρησαν και κατέγραψαν
τις περίεργες τοπικές ιεροτελεστίες ταφής,

και οι αναφορές αυτές διαδόθηκαν ευρέως.

Η υστερία που προκάλεσαν τα βαμπίρ
βγήκε τόσο εκτός ελέγχου που το 1755,

η Αυστριακή αυτοκράτειρα αναγκάστηκε
να στείλει τον προσωπικό της γιατρό.

Αυτός ερεύνησε κι έδωσε τέλος στις φήμες,

δημοσιεύοντας μια λεπτομερή
επιστημονική διάψευση.

Ο πανικός υποχώρησε,
αλλά τα βαμπίρ είχαν ήδη ριζώσει

στη φαντασία της Δυτικής Ευρώπης.

και ενέπνευσαν έργα
όπως το «Το Βαμπίρ» το 1819,

και το «Καρμίλα», του Τζόζεφ
Σέρινταν Λε Φανού το 1872.

Το βιβλίο αυτό επηρέασε τον Μπραμ Στόκερ,
έναν νεαρό Ιρλανδό κριτικό θεάτρου.

Ο Στόκερ, που γεννήθηκε
στο Δουβλίνο το 1847,

υπήρξε κατάκοιτος λόγω μιας άγνωστης
ασθένειας μέχρι τα εφτά του.

Το διάστημα αυτό, η μαμά του
τού έλεγε παραμύθια

και αληθινές ιστορίες τρόμου,

συμπεριλαμβάνοντας όσα έζησε
το διάστημα που ξέσπασε η χολέρα, το 1832.

Του έλεγε πως τότε, έθαβαν
τα θύματα ζωντανά σε ομαδικούς τάφους.

Αργότερα στη ζωή του,
ο Στόκερ ξεκίνησε να γράφει

ιστορίες φαντασίας,
ρομάντζου και περιπέτειας.

και το 1897 έγραψε
το μυθιστόρημα «Δράκουλας».

Παρ' όλο που ο ήρωας
και το όνομα, «Δράκουλας»,

θεωρείται ότι βασίζεται
στον Βλαντ Ντράκουλ Γ',

ή αλλιώς στον Βλαντ τον Παλουκωτή,

πρόκειται γι' απλή συνωνυμία.

Άλλα στοιχεία και χαρακτήρες
ήταν εμπνευσμένα άμεσα και έμμεσα

από διάφορα έργα της Βικτωριανής εποχής

όπως «Ο μυστηριώδης ξένος».

Όταν κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα,
σημείωσε μέτρια επιτυχία στην εποχή του

και δεν υπήρξε το πιο γνωστό του Στόκερ.

Έγινε μόνο σύντομη αναφορά σ' αυτό,
σε μια νεκρολογία του 1912.

Αλλά μια μάχη για πνευματικά δικαιώματα
θα άλλαζε τελείως τη μοίρα του Δράκουλα,

κάνοντας τον χαρακτήρα
να αποκτήσει μεγάλη λογοτεχνική σημασία.

Το 1922, ένα Γερμανικό στούντιο
διασκεύασε το μυθιστόρημα,

στην κλασική, βουβή ταινία, «Νοσφεράτου»,

χωρίς να καταβάλει δικαιώματα.

Παρά τις αλλαγές σε ονόματα χαρακτήρων
και σε ασήμαντα μέρη της πλοκής,

οι ομοιότητες ήταν προφανείς
και το στούντιο μηνύθηκε μέχρι πτώχευσης.

Για την αποφυγή συμβάντων λογοκλοπής,

η χήρα του Στόκερ
κατοχύρωσε πνευματικά δικαιώματα,

για τη θεατρική εκδοχή του «Δράκουλα»

εγκρίνοντας την παραγωγή
ενός καλού φίλου, του Χάμιλτον Ντιν.

Παρ' όλο που στη διασκευή του Ντιν
αφαιρέθηκαν μέρη της ιστορίας,

αυτή έγινε κλασική.

Κυρίως εξαιτίας της ερμηνείας
του Λουγκόζι στο Μπρόντγουεϊ.

Ο Λουγκόζι πρωταγωνίστησε
και στην ταινία της Universal, το 1931,

δανείζοντας στον χαρακτήρα
πολλά από τα βασικά του χαρακτηριστικά.

Από τότε ο Δράκουλας,
έχει αναβιώσει σε αμέτρητες διασκευές,

και πέρασε στην αιωνιότητα
παρά το ταπεινό του ξεκίνημα.