प्रणव मिस्त्री: सिक्स्थ सेन्स तंत्राचं रोमांचक सामर्थ्य

'टेड इंडिया'वर, प्रणव मिस्त्री अशी साधनं प्रदर्शित करतात जी भौतिक जगाला माहितीच्या जगाशी जुळवण्यात मदत करतात। सोबतच, एक नजर त्यांच्या सिक्स्थ सेन्स यंत्र आणि एका नव्या, क्रांतिकारी कागदी लॅपटॉपवर. व्यासपीठावर झालेल्या प्रश्नोत्तरांमध्ये मिस्त्री म्हणतात की, सिक्स्थ सेन्समागचे सॉफ्टवेअर सगळ्यांसाठी खुले असेल, जेणेकरून सगळ्यांसाठी पर्याय उपलब्ध राहतील.

आपला विकास आपल्या चहुबाजूच्या

वस्तूंबरोबरच्या संबंधांतून झाला आहे.

यांपैकी बर्याचशा वस्तू

आपण दररोज वापरतो.

आपल्या बहुतांश कम्प्युटिंग यंत्रांच्या ऐवजी

या वस्तू वपरणे खूप मजेशीर वाटते.

या वस्तूंबाबत बोलताना,

त्यांच्याशी संबंधित आणखी एक गोष्ट समोर येते,

आणि ती आहे संकेत:

आपण या वस्तूंपासून कसं काम करून घेतो,

आपण या वस्तूंचा दैनंदिन कामांसाठी कसा वापर करतो.

आपण संकेतांद्वारे या वस्तूंकडून फक्त कामच करून घेतो असं नाही,

तर यांचा वापर करून आपण एकमेकांशी संपर्कही प्रस्थापित करतो.

हा संकेत आहे "नमस्कारा"चा, एखाद्याबद्दल आदर दाखवण्यासाठी

किंवा--

मला भारतातल्या कुठल्याही मुलाला शिकवायची गरज नाही की ह्याचा अर्थ

क्रिकेट मध्ये "चौकार" आहे.

हे आपल्या दररोजच्या शिकण्यातून येतं.

तर, मला नेहमीच याची उत्सुकता वाटत आली आहे,

की कसं काय

आपण आपल्या दैनंदिन

वस्तू आणि संकेतांची माहिती,

आणि या वस्तूंचा वापर करू शकतो,

डिजिटल जगाशी संपर्क करण्यासाठी.

आपल्या कीबोर्ड आणि माऊस शिवाय,

मी माझा कॉम्प्युटर वापरु शकतो का?

प्रत्यक्ष जगाशी संपर्क करतो तसंच?

म्हणूनच मी हे संशोधन आठ वर्षांपूर्वी सुरु केलं,

आणि खरं तर याची सुरुवात झाली माझ्या टेबलावरच्या एका माऊसपासून.

त्याचा माझ्या कॉम्पुटरसोबत वापर करण्याऐवजी,

मी त्याला उघडलं.

आपल्यापैकी बर्याच लोकांना माहिती असेल की त्या काळी

माउस मध्ये एक गोळा असायचा,

आणि बरोबर दोन रोलर असत

जे प्रत्यक्षात गोळ्याची दिशा कॉम्प्युटरपर्यंत पोहोचवत,

आणि त्यानुसाराच माउसच्या हालचालींचं मार्गदर्शन करत.

तर, मला या दोन रोलरमध्ये रस वाटू लागला,

मला खरंतर आणखी हवे होते, मग मी एका मित्राकडून एक माऊस मागून घेतला --

आणि कधी परत दिलाच नाही--

तर आता माझ्याकडं चार रोलर होते.

मजेशीर गोष्ट म्हणजे मी या रोलर्सचं हे केलं,

मी त्यांना ह्या माउसमधून काढून घेतलं

आणि त्यांना एका रेषेत ठेवून दिलं.

त्याबरोबर काही तारा आणि कप्प्या व काही स्प्रिंग्ज होते.

आणि मला मौल्यवान असा एक इंटरफेस (मध्यस्थी) मिळाला

जो खरा तर एका संवेदक यंत्राचं काम करत होता

आणि तो बनला होता २ डॉलर मध्ये.

तर ज्या क्रिया मी इथं प्रत्यक्षात करतो

त्याची नक्कल डिजिटल दुनियेत होते आहे

फक्त ह्या छोट्याश्या यंत्राच्या सहाय्याने, जे मी आठ वर्षांपूर्वी बनवले होते,

सन २००० मध्ये.

कारण की या दोन विश्वांना जोडण्यासाठी मी अतिशय उत्सुक होतो,

मी स्टिकी नोट्सबद्दल विचार केला.

मी विचार केला कि "मी

एका भौतिक स्टिकी नोटच्या सामान्य माध्यमाला

डिजिटल जगाशी जोडू शकतो का?"

माझ्या आईला एका स्टिकी नोटवर लिहिलेला संदेश

एका कागदावर

एका एसेमेसच्या रुपानं मिळू शकतो,

किंवा एका बैठकीचं रिमाइन्डर जे आपोआप

माझ्या डिजिटल कॅलेंडरशी जुळवून घेईल--

एक कामाची यादी जी माझ्याशी स्वतःहून जुळवून घेईल.

पण आपण डिजिटल जगामध्ये संशोधनही करु शकता

किंवा आपण एक प्रश्न लिहू शकता, जसे कि,

"डॉ. स्मिथचा पत्ता काय आहे?"

आणि ही छोटीशी यंत्रणा जी खरंतर प्रिंट करू शकते,

तर हे एका इनपुट-आउटपुट पद्धतीप्रमाणे कार्य करते,

कागदापासून बनलेले.

अजून एका शोधामध्ये,

मी एक असा पेन बनवायचा विचार केला कि जो त्रिमितीय चित्र बनवू शकेल.

तर, मी हे पेन चालू केलं

जे केवळ डिझायनर आणि वास्तुकारांना

त्रिमितीय दृष्टी देण्यातच मदत करते असे नाही,

तर प्रत्यक्ष रचनादेखील करु शकते

तर हे वापरणं अजून सोपं आहे.

आता मी विचार केला, "एक गुगल मॅप बनवूया,

पण खरोखरचा!"

काही शोधण्यासाठी एखादा की-वर्ड लिहिण्याऐवजी

मी ती वस्तू त्याच्यावर ठेऊन दिली.

जर मी एक बोर्डिंग पास ठेवला, तर तो मला फ्लाइट गेट दाखवेल.

एक कॉफी कप दाखवेल मला कुठे कॉफी मिळू शकेल,

किंवा मी कोठे कप फेकू शकतो.

तर हे माझे काही जुने शोध होते ज्यांच्यामार्फत मी

या दोन जगांना बेमालूम जोडू इच्छित होतो.

या सगळ्या प्रयोगांमध्ये

एक समानता होती:

मी प्रत्यक्ष जगातला एक भाग डिजिटल जगामध्ये आणण्याचा प्रयत्न करीत होतो.

मी काही वस्तूंचे भाग घेई,

किंवा वास्तविक जीवनातली कोणतीही गोष्ट,

आणि त्यांना डिजिटल जगात आणे,

कारण उद्देश होता आपल्या कॉम्पुटर्सना अजून सोपे बनवणे.

पण तेव्हा मला असे वाटले कि मानवाला

खरंतर कॉम्प्युटिंगमध्ये रस नाहीये.

आपल्याला रस आहे माहितीमधे.

आपल्याला वस्तूंबद्दल माहिती हवी असते.

आपल्याला आजूबाजूच्या वस्तूंबद्दल माहिती पाहिजे असे वाटत असते.

तर मी विचार केला, गेल्या वर्षी, गेल्या वर्षीच्या सुरुवातीला--

मी विचार करू लागलो, "हे मी वेगळ्या पद्धतीने करु शकतो का?"

"मी डिजिटल विश्व सोबत घेऊन

प्रत्यक्ष जग डिजिटल माहितीनं रंगवलं तर?"

कारण पिक्सल खरेतर, आत्ता या यंत्रांमध्ये बंद आहेत

जे आपल्या खिशामध्ये मावतात.

ह्यांना मुक्त का करू नये?

आणि ह्यांना आपल्या दैनंदिन जीवनामध्ये आणू

जेणेकरुन त्या पिक्सलांचा वापर करण्यासाठी

मला कुठली नवी भाषा शिकायची गरज पडणार नाही?

तर, हे स्वप्न पूर्ण करण्यासाठी

मी माझ्या डोक्यावर खरंच एक प्रोजेक्टर ठेवायचा विचार केला.

माझ्या मते, ह्याचमुळे याला हेड-माउंटेड प्रोजेक्टर म्हणतात, हो ना?

जसे मी म्हटले,

मी माझ्या गाडीचं हेल्मेट घेतलं,

त्याला थोडं कापलं ज्यामुळे प्रोजेक्टर व्यवस्थित बसवला जाईल.

तर आता,

मी या डिजिटल माहितीद्वारे माझ्या विश्वाचा प्रसार करू शकतो .

पण नंतर,

मला जाणीव झाली कि मी ह्या डिजिटल पिक्सलबरोबर पण काम करू इच्छित होतो.

तर मी तिथे एक छोटा कॅमेरा लावला,

जो एका डिजिटल डोळ्यासारखं काम करतो.

नंतर, आम्ही याची एक चांगली,

ग्राहकांना आवडेल अशी पेन्डण्ट आवृत्ती काढली,

ज्याला आपण आता सिक्स्थ सेन्स नावानं ओळखता.

पण या तंत्राची सगळ्यात रोचक गोष्ट ही आहे

की आपण आपलं डिजिटल जग आपल्याबरोबर घेऊन जाऊ शकता

आपण जाल तिथं.

आपण कुठल्याही पृष्ठभागाचा, जवळच्या भिंतीचा वापर करू शकता,

एका इंटरफेस प्रमाणे.

कॅमेरा आपल्या सगळ्या संदेशांचे अनुसरण करत आहे.

जे काही आपण आपल्या हातानी करत आहात,

त्याला ते संदेश समजत आहेत.

आणि जसे आपण बघू शकता, आम्ही प्रारंभिक आवृत्तीमधे

काही रंगीत मार्कर वापरले आहेत.

आपण कुठल्याही भिंतीवर चित्र काढू शकता.

भिंतीच्या समोर थांबून त्यावर चित्र काढू शकता.

पण आम्ही इथे एकाच बोटावर काम नाही करत.

आम्ही तुम्हाला दोन्ही हात वापरायचं स्वातंत्र्य देत आहोत.

यामुळे आपण दोन्ही हात वापरून एखाद्या नकाशाचा आकार कमी-जास्त करू शकता,

फक्त ह्या सगळ्यांना दाबून.

खरे तर कॅमेरा हे काम करत आहे--

सगळ्या चित्रांना एकत्र करणं--

व कडा आणि रंगांना ओळखणं

आणि त्याच्या आत अनेक प्रक्रिया घडताहेत.

तर, तांत्रिकदृष्ट्या हे थोडेसे किचकट आहे,

परंतु हे आपल्याला वापरण्यास सोपी अशी एक वस्तू देईल.

पण मी उत्साही आहे कारण आपण याला बाहेरही घेऊन जाऊ शकता.

आपला कॅमेरा खिशातून न काढता,

तुम्ही फक्त फोटो काढायचा इशारा करा

आणि हे आपल्यासाठी फोटो घेईल.

(टाळ्या)

धन्यवाद.

आणि नंतर कुठेही, कुठल्याही भिंतीवर,

मी फोटो बघू शकतो,

किंवा "मी हे चित्र थोडंसं सुधरवून

माझ्या मित्राला ई-मेल करू शकतो.

तर आपण एका अश्या युगाकडे निघालो आहोत जिथे,

कम्प्युटिंग खरंच भौतिक जीवनात मिसळून जाईल.

आणि जर आपल्याकडे कुठला पृष्ठभाग नसेल,

तर आपण आपला हात वापरू शकता सोप्या कामांसाठी.

इथे मी माझा हात वापरून एक नंबर डायल करत आहे.

इथे कॅमेर्याला फक्त हाताची हालचालच समजतेय असं नाही,

तर, गंमत म्हणजे,

तो आपल्या हातात असलेल्या वस्तुलाही ओळखतो आहे.

इथे खरंतर असे होत आहे--

उदाहरणार्थ, इथे,

पुस्तकाच्या कव्हरला

काही हजार किंवा लाख पुस्तकांत मिसळून टाकले

आणि हे कुठले पुस्तक आहे ते पण ओळखले.

एकदा याला ही माहिती मिळाली,

नंतर ते त्याच्याबद्दल पुनरवलोकन प्राप्त करून घेते,

किंवा न्यूयॉर्क टाईम्सकडे त्याचा एखादा ध्वनी पुनरवलोकन आहे,

तर आपण त्याला एका पुस्तकावर

ध्वनीच्या रुपात ऐकू शकता.

("हार्वर्ड विश्वविद्यालयामध्ये सुविख्यात गोष्ट ")

ही ओबामांची एम. आय. टी मधली मागच्या आठवड्यातली मुलाखत होती.

("आणि मी आभार व्यक्त करतो दोन उत्तम एम. आय. टी")

तर, मी याचा व्हिडीओ बघत होतो बाहेर फक्त एका वर्तमानपत्रावर.

आपले वर्तमानपत्र हवामानाचा ताजा अहवाल दाखवेल

त्याला अपडेट न करता -- जसे आपल्याला हे करण्यासाठी

आपला कॉम्प्युटर बघावा लागतो, बरोबर?

(टाळ्या)

मी परत जाईन तेव्हा, मी फक्त माझा बोर्डिंग पास वापरु शकतो

हे बघण्यासाठी की माझी फ्लाईट यायला किती वेळ आहे,

कारण त्यावेळेस मला नाही वाटत

की मी माझा आय-फोन काढेन,

आणि कुठलं आयकॉन शोधेन.

आणि मला वाटते की हे तंत्र फक्त याच पद्धतीला नाही बदलणार--

होय.

आपण लोकांशी जे व्यवहार करतो त्याचीसुद्धा पद्धत हे बदलेल,

फक्त भौतिक विश्वच नाही.

मजेची गोष्ट आहे, मी बोस्टन मेट्रोमध्ये जातो

आणि पोंग खेळू शकतो ट्रेन मध्ये

पृष्ठावर , बरोबर?

(हशा)

आणि मला वाटते की कल्पना हीच सीमा आहे

की आपण काय विचार करू शकता

जेव्हा हे तंत्रज्ञान दैनंदिन जीवनात मिसळून जाईल.

पण आपल्यातले बरेचजण म्हणतील की

आमचे सगळे काम वस्तूंबरोबर तर नाही होत.

आम्ही बरीच गणितं आणि संपादन

आणि बर्याच अशा गोष्टी करतो, त्यांचं काय?

आणि तुमच्यापैकी बरेचजण टॅब्लेट कॉम्प्युटर

बाजारामध्ये येण्याबाबत उत्सुक आहात.

तर त्यांची वाट बघत बसण्यापेक्षा

मी स्वतःच ते बनवले आहे, फक्त एक कागद वापरून.

तर इथे मी माझा कॅमेरा काढून टाकला--

प्रत्येक वेबकॅम कॅमेर्यामध्ये एक मायक्रोफोन लावलेला असतो.

मी तो मायक्रोफोन तिथून काढला,

आणि त्याला फक्त दाबले--

जसे मी माझ्या मायक्रोफोनपासून एक क्लिप बनविली--

आणि त्याला एका कसल्याही कागदाबरोबर जोडून टाकलं.

तर आता स्पर्शाची ध्वनी मला सांगते

की मी कागदाला हात लावत आहे.

पण कॅमेरा खरंतर बघत आहे माझी बोटे कुठे जात आहेत ते.

आपण चित्रपटदेखील बघू शकता.

("गुड आफ्टरनून. माय नेम इज रसेल...")

("...ऍन्ड आय ऍम अ वाइल्डरनेस एक्स्प्लोरर इन ट्राइब ५४.")

आणि आपण गेमपण खेळू शकता.

(कार इंजिन)

इथे खरंतर कॅमेर्याला कळतंय मी कागद कसा पकडला आहे ते

आणि आपण एक कार-रेसिंग गेम खेळत आहात.

(टाळ्या )

आपल्यापैकी बर्याच जणांनी हा विचार केला असेल की, ठीक आहे,

आपण कुठलीही वेबसाईट ब्राउज करू शकता,

किंवा आपण कसलंही कॉम्प्युटिंग करू शकता एका कागदावर,

तुम्हाला पाहिजे तिथे.

तर, गंमत म्हणजे,

याला अजून एका परिवर्तनात्मक पद्धतीने वापरायला मला आवडेल.

मी परत येईन तेव्हा त्या माहितीला फक्त पकडून

माझ्या डेस्कटॉपवर आणू शकतो जेणेकरून

ती मी माझ्या कॉम्प्युटरवर वापरु शकेन.

(टाळ्या)

आणि कॉम्प्युटरच का? आपण फक्त कागदांसोबतही खेळू शकतो.

कागदांच्या दुनियेशी खेळणं अधिक मनोरंजक आहे.

इथे मी एका पत्राचा एक भाग घेतोय--

आणि इथे दुसऱ्या पत्राचा भाग घेतोय--

आणि मी खरच त्या माहिती मध्ये बदल करत आहे

जी तिथे माझ्याजवळ आहे.

हां, आणि मी म्हणालो, "ठीक आहे, हे चांगलं वाटतंय,

याला प्रिंट का करु नये."

तर आता माझ्याकडे तिची प्रिंटेड प्रत आहे आणि आता--

कामाची पद्धत खूपच सहजसोपी झाली आहे

आजपासून २० वर्षापूर्वीच्या तुलनेत,

आपल्याला या दोन्ही जगांना बदलायची गरज नाहीये.

तर, मला वाटतं,

दररोज लागणाऱ्या वस्तूंची माहिती एकत्र करून,

आपल्या फक्त डिजिटल विभाजनातून सुटका नाही मिळणार,

तर या दोन्ही जगातील अंतर,

उलट हे एकप्रकारे आपली मदतपण करेल,

माणूस बनून राहण्यासाठी,

भौतिक जगाशी आणखी मिसळून राहण्यासाठी.

आणि खरंतर हे आपल्याला मदत करेल की आपण मशीन बनून

मशिनसमोर बसू नये.

तर एवढंच. धन्यवाद.

(टाळ्या)

धन्यवाद.

(टाळ्या)

क्रिस एंडर्सन: तर, प्रणव,

सर्वप्रथम, तू प्रतिभाशाली आहेस,

हे अविश्वसनीय आहे, खरंच.

तू याचं काय करणार आहेस? कुठल्या कंपनीची योजना आहे?

का हा एक शोधच बनून राहील?

प्रणव मिस्त्री: खरेतर बर्याच कंपन्या आहेत--

मीडिया लॅबच्या प्रायोजक कंपन्या--

ज्या याला कुठल्या न कुठल्या पद्धतीने पुढे नेण्यासाठी उत्सुक आहेत.

मोबाईल फोन कंपन्या ज्या याला वेगळ्या रुपात

बघतात जसे की भारतातील संस्था,

ज्या विचार करतात, "आपल्याजवळ फक्त सिक्स्थ सेन्सच का?

आपल्याजवळ फिफ्थ सेन्स पण असणे जरुरी आहे, अपंग लोकांसाठी

जे बोलू शकत नाहीत.

या तंत्राचा वापर वेगळ्या प्रकारे बोलण्यासाठी केला जाऊ शकतो

जसे एका स्पीकर सिस्टीम बरोबर."

क्रिस एंडर्सन: आपली योजना काय आहे? आपण एम. आय. टी. मध्ये राहणार,

का याबरोबर काही करणार आहात?

प्रणव मिस्त्री: मी हे जास्त लोकांना उपलब्ध करून देऊ इच्छितो,

जेणेकरून कुणीही आपलं एक सिक्स्थ सेन्स यंत्र तयार करू शकेल

कारण हे हार्डवेअर बनवायला अवघड नाहीये,

ना स्वतःला बनवणं.

आम्ही त्यांच्यासाठी सगळे ओपन सोर्स सॉफ्टवेअर देऊ,

बहुतेक पुढच्या महिन्यापासून.

क्रिस एंडर्सन: ओपन सोर्स, वाह।

(टाळ्या)

क्रिस एंडर्सन: तुम्हाला यासोबत भारतात यायला आवडेल?

प्रणव मिस्त्री: हो हो, जरूर.

क्रिस एंडर्सन: काय योजना आहे आपली? MIT?

भारत? पुढच्या वाटचालीसाठी आपण वेळ कसा द्याल?

प्रणव मिस्त्री: इथे बरीच उर्जा आहे. बरेच ज्ञान आहे.

जे काही काम आज आपण बघितले ते सगळे भारतात

माझ्या ज्ञानाविषयी आहे.

आणि आपण जर खर्चाबद्दल विचार केला तर.

या तंत्रज्ञानासाठी फक्त ३०० डॉलर लागतात.

२०,००० डॉलरच्या सरफेस टेबल्सच्या, किंवा त्यासारख्या कशाच्या तरी तुलनेत.

किंवा माउस-संदेश पद्धत जी

त्या काळी ५००० डॉलरची होती?

तर, आपण-- मी, एका सभेमध्ये,

राष्ट्रपती अब्दुल कलाम यांना हे दाखवले तेव्हा,

आणि ते म्हणाले, "ठीक आहे, आपण हे भाभा ऑटोमिक रिसर्च सेंटरमध्ये आणलं पाहिजे

कुठल्या तरी उपयोगासाठी."

तर मी खूप उत्सुक आहे, या तंत्रज्ञानाला सामान्य माणसांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी

याला फक्त प्रयोगशाळेत ठेवण्याऐवजी.

(टाळ्या)

क्रिस एंडर्सन: जसे लोक मी 'टेड'वर बघितले आहेत त्या आधारावर

मी हे सांगू इच्छितो की आपण सध्या या जगातल्या

दोन किंवा तीन चमत्कारांमधील एक आहात.

आपलं 'टेड'वर असणं हा आमचा सन्मान आहे.

खूप खूप धन्यवाद.

हे अद्भुत आहे .

(टाळ्या)