< Return to Video

پیاوە ڤیتروڤیەکەی بیرکاری) ی دا ڤینچی)- جەیمس ئێرل

  • 0:00 - 0:19
    ئەم وێنەیەی "پیاوە ڤیتروڤی"ەکە لە نێو
    وێنەکێشراوەکانی لیۆناردۆ
  • 0:19 - 0:22
    هاتووە، کە بووەتە
    ناسراوترین هێماکانی ڕێنیسانس،
  • 0:22 - 0:23
    بەڵام بۆچی؟
  • 0:23 - 0:25
    تابلۆیەکی سادەی پێنووس و مەرەکەبە، وانییە؟
  • 0:25 - 0:26
    نەخێر!
  • 0:26 - 0:29
    بە وەڵامی ئەم پرسیارە
    بە نموونەیەکی بیرکاری بدەینەوە.
  • 0:29 - 0:31
    ئەزانم چۆن ڕووبەری بازنە بدۆزمەوە.
  • 0:31 - 0:34
    بەهای پای، لێکدانی نیوە تیرە دووجا دەکەم.
  • 0:34 - 0:37
    هەروەها دەزانم چۆن
    ڕووبەری چوارگۆشە بدۆزمەوە.
  • 0:37 - 0:39
    بە لێکدانی بنکەکە خۆی.
  • 0:39 - 0:44
    بەڵام چۆن ڕووبەری بازنەیەک بدۆزمەوە و چوار
    -گۆشەیەک درووست بکەم بە رووبەرێکی یەکسان؟
  • 0:44 - 0:46
    ئەم کێشەیە پێی دەوترێت
    "چوارگۆشەکردنی بازنە"
  • 0:46 - 0:48
    بۆ یەکەم جار لە دوونیای
    دێریندا پێشنیازکرا.
  • 0:48 - 0:50
    هەروەک زۆربەری
    بیرۆکاکی تری سەردەمی کۆن،
  • 0:50 - 0:53
    ژیانێکی نوێی بەخشییە سەردەمی ڕێنیسانس
  • 0:53 - 0:55
    هەروەک دۆزرایەوە، ئەم کێشەیە
    ئەستەمە شیکار بکرێت
  • 0:55 - 0:56
    لەبەر سرووشتی پای،
  • 0:56 - 0:58
    بەڵام ئەوە چیرۆکێکی دیکەیە.
  • 0:58 - 0:59
    وێنەکێشراوەکەی لیۆناردۆ،
  • 0:59 - 1:02
    کە لە ژێر کاریگەری نووسینەکانی
    تەلارسازی ڕۆمانی، ڤیرتروڤیوس دا بووە،
  • 1:02 - 1:05
    پیاوێکی لە چەقی بازنەیەک
    و چوارگۆشەیەک داناوە.
  • 1:05 - 1:08
    ڤیتروڤیوس ئەوەی پێشنیار کرد کە ناوک
    ناوەندی لەشی مرۆڤە
  • 1:08 - 1:12
    و ئەگەر کەسێک پڕگالێک هەڵگرێت و پۆینتە
    نە-جوڵۆکەکە لەسەر ناوک دابنێت،
  • 1:12 - 1:14
    بازنەیەکی تەواو دەتوانرێت
    بکێشرێت بە دەوری لەشدا.
  • 1:14 - 1:17
    زیاتریش، ڤیتروڤیوس ئەوەی تێبینی
    کرد کە درێژی قۆڵەکان و بەرزی
  • 1:17 - 1:20
    بە نزیکەیی تەواو لێکچوون لە لەشی مرۆڤدا،
  • 1:20 - 1:23
    و واش دەکەن لاشە
    بکەوێتە ناو جوارگۆشەیەکەوە.
  • 1:23 - 1:25
    ئەو بیرۆکاکانی
    ڤیتروڤیوسی بەکار‌هێنا.
  • 1:25 - 1:27
    خوازانە بۆ شیکار کردنی کێشەی
    چوارگۆشەکردنی بازنە
  • 1:27 - 1:29
    بە بەکارهێنانی مرۆڤ وەک
    ڕووبەری هەردوو شێوەکە.
  • 1:30 - 1:33
    جێی باسە لیۆناردۆ تەنها بیری
    لە ڤیتروڤیوس نەدەکردەوە،
  • 1:33 - 1:36
    جوڵەیەکی ڕوناکبیری هەبوو
    لە ئیتاڵیا بەنێوی نیۆپلاتۆنیسم.
  • 1:36 - 1:39
    ئەم جوڵەیە بیرۆکە کۆنی
    سەدەی چوارەمی ‌هێنا کە لایەن
  • 1:39 - 1:41
    لالەیەن ئەرستۆ و
    ئەفلاوونەوە گەشەی کردبوو،
  • 1:41 - 1:42
    بە ناوی "The Great Chain of Being"
  • 1:42 - 1:46
    کە پێێ وایە گەردوون
    خاوەنی زنجیرەیەکی پلەبەندییە،
  • 1:46 - 1:48
    ئەو زنجیرەش لە ترۆپکدا
    بە خودا دەست پێ دەکات،
  • 1:48 - 1:52
    دواتر دێتە خوارەوە بۆ فریشتەکان،
    هەسارەکان، و شێوە بچووکەکانی ژیان
  • 1:52 - 1:54
    پێش ئەوەی بگات بە جنۆکە و شەیتانەکان.
  • 1:54 - 1:56
    لە سەرەتای ئەم جوڵە فەلسەفییەدا،
  • 1:56 - 2:00
    وا دادەنرا کە شوێنی مرۆڤ لەم
    زنجیرەدا رێک لەناوڕاستیدایە.
  • 2:00 - 2:03
    چوونکە مرۆڤ لاشەیەکی هەیە کە نامێنێ،
    و لەشی هامڕازی رۆحێکی نەمرە،
  • 2:03 - 2:06
    گەردوون دەکەینە دوو بەش.
  • 2:06 - 2:09
    دەوروبەری ئەو کاتەی لیۆناردۆ وێنەی
    پیاوە ڤیتروڤیەکەی کێشا،
  • 2:09 - 2:12
    نیۆپلاتۆنیستێک بە ناوی پیکۆ دەلا
    میراندۆلا بیرێکی جیاوازی هەبوو.
  • 2:12 - 2:14
    ئەو مرۆڤی لە دەرەوەی زنجیرەکە دەبینی
  • 2:14 - 2:17
    و پێشنیازی کرد کە مرۆڤەکان
    توانایەکی بێوینەیان هەیە
  • 2:17 - 2:18
    کە هەر جێگەیەکیان بوێت بەدەستی دێنن.
  • 2:18 - 2:21
    پیکۆ ووتی کە وویستی خودا بریتی بووە لە
    بوونەوەرێک کە توانای تێگەشتنی هەبێت
  • 2:21 - 2:24
    لە جوانی و ئاڵۆزییەکانی
    ئەو گەردوونەی درووستی کردووە.
  • 2:24 - 2:26
    ئەمەش وای لێکردووە کە
    مرۆڤ درووست بکات،
  • 2:26 - 2:28
    کە کردوویەتیە چەقی گەردوونەوە و وای
  • 2:28 - 2:30
    لێکردووە بتوانێت بە هەرجۆرێک
    بێت کە دڵی پێیخۆشە.
  • 2:30 - 2:32
    مرۆڤ، بەپێی پیکۆ، دەتوانێت بخزێتە
  • 2:32 - 2:35
    خوارەوەی زنجیرەکە و وەک
    ئاژەڵ مامەڵە بکات یاخود
  • 2:35 - 2:37
    هەڵکشێتە سەرەوەی زنجیرەکە
    وەک خودایەک مامەڵە بکات،
  • 2:37 - 2:38
    ئەوە هەڵبژاردنی ئێمەیە.
  • 2:38 - 2:40
    بە چاولێکردنەوەی وێنە کێشراوەکە،
  • 2:40 - 2:42
    دەبینین بە گۆڕینی شوێنی پیاکەوە،
  • 2:42 - 2:45
    دەتوانێت ڕووبەرە نەویستراوەکانی بازنە
    و چوارگۆشە پڕبکاتەوە.
  • 2:45 - 2:48
    گەر ئەندازە ئەو زمانە بێت کە
    گەردوونی پێ نووسراوە،
  • 2:48 - 2:51
    ئەم وێنەکێشراوە دیارە کە بڵێت ئێمە لەنێو
    هەموو پێکهاتەکانی ئەندازەدا دتوانین هەبین
  • 2:51 - 2:54
    مرۆڤ دەتوانێت هەر شێوەیەک کە
    دڵخۆشی دەکات پڕیبکاتەوە
  • 2:54 - 2:55
    ئەندازانە و بەهەمان شێوە فەلسەفیانەش.
  • 2:55 - 2:58
    لەم وێنەکێشراوەدا، لیۆناردۆ توانی
  • 2:58 - 3:01
    بیرکاری، دین، فەلسەفە، تەلارسازی لەگەڵ
  • 3:01 - 3:03
    توانای هونەریی تەمەنەکەی کۆبکاتەوە.
  • 3:03 - 3:06
    هیچ جێی سەرسامبوون نییە کە بووەتە
    ئایکۆنێکێک بۆهەموو سەردەمەکە.
Title:
پیاوە ڤیتروڤیەکەی بیرکاری) ی دا ڤینچی)- جەیمس ئێرل
Speaker:
جەیمس ئێرل
Description:

چ شتێک هێند زۆر تایبەتە سەبارەت بە پیاوە ڤیتروڤیەکەی دا ڤینچی؟ بە قوڵا کشاوەکانییەوە، پیاوەکە ئەو بۆشاییە
بێ سوود و نەویستراوانەی بازنەیەک و جوارگۆشەیەک پڕدەکاتەوە-- ئاماژەکردنێک بۆ بیروباوەڕی سەردەمی ڕینیسانس، سروشتی مرۆڤ. جیەمس ئێرل شکۆی ئەندازە، دین، فەلسەفە ڕووندەکاتەوە بە پاراوی دەربارەی ئەم وێنەکێشراوە سادەیە.

هەموو وانەکە لێرە چاولێبکە: http://ed.ted.com/lessons/da-vinci-s-vitruvian-man-of-math-james-earle

وانەکە لە لایەن جەیمس ئێرل و کاری ئەنیمەیشنیش لە لایەن TED-Ed.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:21

Kurdish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.