ကမ္ဘာကြီးကို လက်တွေ့ ပြောင်းလဲပစ်ခဲ့တဲ့ စိတ်ကူးယဉ်ထဲက ဘုရင် - Matteo Salvadore
-
0:07 - 0:13၁၁၆၅ ခုနှစ်မှာ ဥရောပတဝမ်တွင် ထူးဆန်းတဲ့
စာတစ်စောင်ရဲ့ မိတ္တူတွေ ပေါ်လာခဲ့ကြတယ်။ -
0:13 - 0:16စာထဲမှာ မယုံကြည်နိုင်ဖွယ်ရာ
နိုင်ငံအကြောင်းကို ဖေါ်ပြထားပြီး -
0:16 - 0:20Tower of Babel နဲ့ Fountain of Youth
လို့ခေါ်တဲ့ နေရာနှစ်ခု ပါဝင်လျက် -
0:20 - 0:26ဘယ်သူမှမသိရတဲ့ စာကိုရေးခဲ့သူ Prester John
မှ အုပ်ချုပ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ -
0:26 - 0:30ဒီနေ့တွင် အဲဒီအံ့ဖွယ်ဘုရင်ဟာ ဘယ်တုန်းကမှ
မရှိခဲ့ဘူးတာကို ကျုပ်တို့ သိကြပါတယ်။ -
0:30 - 0:34ဒါပေမဲ့ စိတ်ကူးယဉ်ဆန်တဲ့ တန်ခိုးကြီးမားတဲ့
အဲဒီ နိုင်ငံတော်ရဲ့ ဒဏ္ဍာရီပုံပြင်ဟာ -
0:34 - 0:40နှစ် ၄၀၀ ကြာအထိ ဥရောပခေါင်းဆောင်
တွေရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို လွှမ်းမိုးခဲ့တယ်။ -
0:40 - 0:45Prester John ရဲ့ ဒဏ္ဍာရီဟာ စူးစမ်းမှု
ခေတ်ကို စေ့ဆော်ပေးခဲ့ပြီး -
0:45 - 0:52တိုက်ကြီးထဲက သံတမန်ရေးကို လှုံ့ဆော်ခဲ့ကာ
ပြည်တွင်းစစ်ရဲ့ အကြောင်းရင်း ဖြစ်လာခဲ့တယ်။ -
0:52 - 0:57Prester John ရဲ့ စာပေါ်ထွက်လာချိန်မှာ
ဥရောပဟာ ခရူးဆိတ်စစ်ပွဲတွေ ဆင်နွဲနေချိန်ပါ။ -
0:57 - 0:59အဲဒီလို ဘာသာရေးစစ်ပွဲ တသီကြီးအတွင်းမှာ
-
0:59 - 1:05ဥရောပ တိုက်သားတွေ ခရစ်ယာန်ဝါဒီတို့ရဲ့ မွန်
မြတ်တဲ့ မြေကို သိမ်းယူလိုခဲ့ကြပါတယ်။ -
1:05 - 1:09ခရစ်ယာန် သာသနာတော်ဟာ ဒေသတွင်း
နေထိုင်ခဲ့ကြတဲ့ ရဟူဒီနဲ့ မူစလင်များအပါအဝင် -
1:09 - 1:14ခရစ်ယာန် မဟုတ်ခဲ့ကြသူတွေကို
မကောင်းဆိုးဝါးများအဖြစ် မြင်ခဲ့ကြတယ်။ -
1:14 - 1:20ခရူးဆိတ်စစ် ဆင်နွှဲခဲ့သူတို့က သူတို့စစ်ထဲ
ဝင်ကူပေးဖို့ ခရစ်ယာန်နိုင်ငံကို ရှာခဲ့တယ်။ -
1:20 - 1:24သူတို့ဟာ အရှေ့ဖက်ပိုင်းတွင် မူစလင်များကို
အနိုင်ယူခဲ့ကြောင်း သူတို့ကြားထားကြတဲ့ -
1:24 - 1:29အားကောင်းတဲ့ ခရစ်ယာန်ဘုရင်ကို ရှာဖို့
စိတ်အား ထက်သန်ခဲ့ကြတယ်။ -
1:29 - 1:33တကယ်ကျတော့၊ အဲဒါက တချိန်တုန်းက
စစ်တပ်ကို ချေမှန်းခဲ့ဘူးကြပြီး -
1:33 - 1:36ခရစ်ယာန်ဘာသာသို့ ပြောင်းလဲ
ခံခဲ့ကြရတဲ့ မွန်ဂိုလူမျိုးတွေပါ။ -
1:36 - 1:39ဒါပေမဲ့ အဲဒီအောင်ပွဲသတင်းဟာ
မယုံကြည်နိုင်ဖွယ် ပျံ့နှံ့နေခဲ့တယ်။ -
1:39 - 1:43ကုန်သည်တွေနဲ့ သံတမန်တွေကလည်း
အဲဒီပုံပြင်ကို ကဗျာများနဲ့ သမ္မာကျမ်းထဲက -
1:43 - 1:46အစိတ်အပိုင်းတွေနဲ့
ရေးဖြည့်ပေးခဲ့ကြပါသေးတယ်။ -
1:46 - 1:49အချိန်ကြာတော့ အဲဒီပုံပြင်ဟာ
ဥရောပတိုက် အထိကိုရောက်လာချိန်မှာ -
1:49 - 1:52မွန်ဂိုအုပ်စုကြီးကို ဂျေရုဆလင်ကို
ခရူးဆိတ်စစ်ဖြင့် ချီတက်လိုခဲ့တဲ့ -
1:52 - 1:55ဘုရင်တပါးက အမိန့်ပေးအုပ်ချုပ်ခဲ့တဲ့
မဟာခရစ်ယာန် စစ်တပ်ဖြင့် -
1:56 - 1:58အစားထိုးလာခဲ့ကြတယ်။
-
1:58 - 2:03ဒါနဲ့ ခုနက Prester John ဆိုသူ
ရေးခဲ့တယ်လို့ ဆိုထားတဲ့ စာပေါ်လာချိန်မှာ -
2:03 - 2:07ဥရောပတိုက်ထဲက အုပ်စိုးကြသူတို့ဟာ
အားတက် ဝမ်းသာခဲ့ကြရတယ်။ -
2:07 - 2:10အဲဒီစာကို တကယ်ရေးခဲ့သူကို
မသိရခဲ့ပေမဲ့၊ -
2:10 - 2:14အရှေ့ဘက်ဒေသများဆိုင်ရာ အဲဒီမှာ ဖေါ်ပြချက်က
ဥရောပ ပန်းတိုင်များကို ထောက်ခံထားခြင်းက -
2:14 - 2:17အနောက်နိုင်ငံများတို့ရဲ့
ရေးသားမှု အတုဖြစ်မှန်း ထင်ရှားပါတယ်။ -
2:17 - 2:21အဲဒီစာဟာ ဥရောပရဲ့ ဝါဒဖြန့်မှုဖြစ်မှန်း
ထင်ရှားခဲ့ပါလျက်နဲ့ -
2:21 - 2:25Prester John ရဲ့ ဒဏ္ဍာရီကို ခရူးဆိတ်
စစ်သည်တွေ လျစ်လျူ မရှုနိုင်ခဲ့ကြပါ။ -
2:25 - 2:28အဲဒီ စိတ်ကူးယဉ် ဘုရင့်နိုင်ငံတော်ကို
-
2:28 - 2:34မြေပုံပေါ်မှာ ရှာရန် ဥရောပမြေပုံရေးဆွဲ
ကြသူတို့ အားထုတ်ခဲ့ကြတာ အတော်ကြာခဲ့ပါတယ်။ -
2:34 - 2:39၁၃ နှင့် ၁၄ ရာစုနှစ်များတွင် ဥရောပ
သာသနာပြုတို့က အရှေ့ဖက်ကို -
2:39 - 2:42အသစ်ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တဲ့
ပိုးလမ်းမကြီးတစ်လျှောက် ရှာကြည့်ခဲ့ကြတယ်။ -
2:42 - 2:44သူတို့ဟာ စာကိုရေးခဲ့သူအား
ရှာဖွေခဲ့ကြတာ မဟုတ်ခဲ့ဘဲ၊ -
2:44 - 2:49ရာစုတစ်ခု ကျော်လွန်သွားခဲ့ပြီ ဆိုတော့
သူ့သားစဉ်မြေးဆက်တွေကို ရှာဖွေလိုခဲ့ကြတယ်။ -
2:49 - 2:52Prester John ရဲ့ အသွင်လက္ခဏာတွေကို
-
2:52 - 2:56အာရှအလယ်ပိုင်းမှ အုပ်စိုးသူ တော်တော်
များများတို့နဲ့ ချိန်ထိုးကြည့်ခဲ့ကြပေမဲ့၊ -
2:56 - 3:00မွန်ဂိုအများစုတို့ဟာ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်
မဟုတ်ကြတာ ထင်ရှားလာခဲ့ပါတယ်။ -
3:00 - 3:02ပြီးတော့ မွန်ဂိုတို့ရဲ့ အင်ပါယာဟာ
ကျဆင်းလာနေခဲ့ရာ -
3:02 - 3:06ဥရောပသားတွေဟာ အရှေ့ဖျားအစား
အခြား လမ်းကြောင်းတွေ ရှာကြံရင်း -
3:06 - 3:09Prester John ရဲ့ တည်နေရာ သဲလွန်စ
အသစ်တွေကို ရှာဖွေခဲ့ကြတယ်။ -
3:09 - 3:13တစ်ချိန်တည် အဲဒီလို ရှာဖွေနေခဲ့ကြသူတို့က
တောင်ဖက်ကို ခရီးထွက်လာခဲ့ကြစဉ် -
3:13 - 3:16အီသီယိုးပီးယား ဘုရားဖူးတွေက
မြောက်ဖက်ကို ခရီးထွက်လာခဲ့ကြတယ်။ -
3:16 - 3:19ရောမမြို့တွင် ဘုရားဖူးလာကြတဲ့ အဲဒီလို
သူတတွေကို -
3:19 - 3:23ဥရောပမှ ပညာရှင်တွေနဲ့ မြေပုံရေးဆွဲသူတို့
အထူးစိတ်ဝင်စားလာခဲ့ကြတယ်။ -
3:23 - 3:27အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံကို လေးရာစုတွင် ခရစ်
ယာန်ဘာသာသို့ ကူးပြောင်းစေခဲ့တယ် ဆိုတော့ -
3:27 - 3:32သူတို့ရဲ့ အာဖရိကဇာတိဒေသဟာ Prester John
ရဲ့ ဒဏ္ဍာရီနဲ့ အံဝင်ခွင်ကျ ဖြစ်နေခဲ့တယ်။ -
3:32 - 3:36ပေါ်တူဂီနိုင်ငံမှ စူးစမ်းရှာဖွေကြသူတို့က
အာဖရိကမှာ ဘုရင့်နိုင်ငံတော်ကို ရှာနေခဲ့ရာ၊ -
3:36 - 3:41အထင်လွဲမိမှုနဲ့ သံတမန်ရေး အားထုတ်မှုများက
ဒဏ္ဍာရီပုံပြင်ကို လက်တွေ့ လုပ်ပစ်လိုက်တယ်။ -
3:41 - 3:45အီသီယိုးပီးယား လူမျိုးတွေဟာ ဥရောပဧည့်သည်
တွေကို တခမ်းတနား ကြိုဆိုလက်ခံခဲ့ကြတယ်၊ -
3:45 - 3:48ဥရောပတိုက်သားတွေက သူတို့ ဘုရင်ဟာ Prester
John ပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ယုံကြည်ခဲ့ကြလို့ -
3:48 - 3:51သူတို့နဲ့ ကူးသန်းဆက်ဆံဖို့
စိတ်ထက်သန်နေခဲ့ကြတယ်။ -
3:51 - 3:54ပေါ်တူဂီလူမျိုးတွေက သူတို့ရဲ့ ဘုရင်ကို
ထူးဆန်တဲ့ အမည်နဲ့ ခေါ်ဝေါ်ကြတာကို -
3:54 - 3:57အီသီယိုးပီးယားလူမျိုးတွေ အစပိုင်းတွင်
စိတ်နောက်ခဲ့ကြရပေမဲ့၊ -
3:57 - 4:02ဥရောပတိုက်သားတွေရဲ့ ကမ်းလှမ်းချက်
အရေးပါလို့ သူတို့ လက်ခံလိုက်ကြပါတယ်။ -
4:02 - 4:06အီသီယိုးပီးယား သံတမန်တွေက Prester John
ရဲ့ နိုင်ငံသားများရဲ့ ကဏ္ဍကို ကပြခဲ့ကြပြီး -
4:06 - 4:11ပေါ်တူဂီတို့က နာမည်ကြီး ဒဏ္ဍာရီ
နိုင်ငံတော်နဲ့ မဟာမိတ်ဖွဲ့ကြောင်းကို -
4:11 - 4:17ဥရောပတိုက် အထက်ပါစာ ပေါ်လာခဲ့တဲ့နောက်
နှစ် ၃၅၀ ကျော်မှာ ကြေညာခဲ့ကြပါတယ်။ -
4:17 - 4:21နှစ်ပေါင်းများစွာကြာ စောင့်စားခဲ့ရတဲ့
မဟာမိတ်ဖြစ်မှု မကြာခင် စမ်းသပ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ -
4:21 - 4:25ဆယ်နှစ်အကြာတွင် ဒေသတွင်းရှိ Ottoman
အင်ပါယာရဲ့ ထောက်ခံမှုကို ရထားတဲ့ -
4:25 - 4:29Adal ဒေသရဲ့ ဆူလ်တန်ဘုရင်က
အီသီယိုးပီးယားကို ကျူးကျော်တိုက်ခဲ့တယ်။ -
4:29 - 4:34ပေါ်တူဂီတို့က သူတို့တပ်တွေ စေလွှတ်ခဲ့လို့
အီသီယိုးပီးယားတွေ စစ်နိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။ -
4:34 - 4:35ဒါပေမဲ့ အဲဒီအချိန်အရောက်တွင်
-
4:35 - 4:40အီသီယိုးပီးယားဟာ ဥရောပက မျှော်လင့်ခဲ့တဲ့
အားကောင်းတဲ့ မဟာမိတ် မဟုတ်တာ ထင်ရှားလာတယ်။ -
4:40 - 4:45ပိုလို့ဆိုးတာက ခွင့်မလွှတ်နိုင်တဲ့
ရိုမန်ကက်သလစ်အသင်းတော်က -
4:45 - 4:48အီသီယိုးပီးယား လူမျိုးတွေကို
ခရစ်ယာန်ဘာသာအယူမှားသူတွေလို့ ယူဆလာခဲ့တယ်။ -
4:48 - 4:51အဲဒါနဲ့ သူတို့က တချိန်တုန်းက စံပြခရစ်ယာန်
ဝါဒီများလို့ ခံယူခဲ့ကြသူတွေကို -
4:51 - 4:54ထပ်ပြီး ခရစ်ယာန်ဘာသာသို့ သွတ်သွင်းရန်
အားထုတ်မှုတွေကြောင့် -
4:54 - 4:57နောက်ဆုံးမှာ ပြည်တွင်းစစ် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
-
4:57 - 5:01အဲဒါနဲ့ ၁၆၃၀ ခုနှစ်တွင် အီသီယိုးပီးယားဟာ
ဥရောပနှင့် ဆက်ဆံမှု ဖြတ်တောက်လိုက်ပါတယ်။ -
5:01 - 5:03အဲဒီနောက်ပိုင်း ရာစုနှစ်ခုအကြာတွင်
-
5:03 - 5:07Prester John ရဲ့ ဒဏ္ဍာရီဟာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့
မှေးမှိန် ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့လို့ -
5:07 - 5:12ဘယ်တုန်းကမှ မအုပ်ချုပ်ခဲ့ဘဲနဲ့ သမိုင်းတွင်
ရစ်ခဲ့တဲ့ ဘုရင့်ရဲ့ခေတ် ကုန်ဆုံးသွားပါပြီ။
- Title:
- ကမ္ဘာကြီးကို လက်တွေ့ ပြောင်းလဲပစ်ခဲ့တဲ့ စိတ်ကူးယဉ်ထဲက ဘုရင် - Matteo Salvadore
- Speaker:
- Matteo Salvadore
- Description:
-
သင်ခန်းစာ အပြည့်ကို ကြည့်ရှုရန်- https://ed.ted.com/lessons/the-imaginary-king-who-changed-the-real-world-matteo-salvadore
၁၁၆၅ ခုနှစ်မှာ ဥရောပတဝမ်တွင် ထူးဆန်းတဲ့ စာတစ်စောင်ရဲ့ မိတ္တူတွေ ပေါ်လာခဲ့ကြတယ်။ စာထဲမှာ မယုံကြည်နိုင်ဖွယ်ရာ နိုင်ငံအကြောင်းကို ဖေါ်ပြထားပြီး Tower of Babel နဲ့ Fountain of Youth လို့ခေါ်တဲ့ နေရာနှစ်ခု ပါဝင်လျက် စာကိုရေးခဲ့သူ ဘယ်သူမှမသိရတဲ့
Prester John မှ အုပ်ချုပ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီလို အာဏာကြီးမားခဲ့တဲ့ အုပ်ချုပ်သူက ဘယ်သူများလဲ၊ အဲဒီသူဟာ တကယ်ကော ရှိခဲ့ဘူးသလား။ Matteo Salvadore က ဥရောပ ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို နှစ်ပေါင်း ၄၀၀ ကြာအောင်ကို ဩဇာလွှမ်းမိုးခဲ့တဲ့ အဲဒီ ဒဏ္ဍာရီ ဘုရင် အကြောင်းကို မျှဝေတင်ပြပေးထားပါတယ်။Matteo Salvadore ရဲ့ သင်ခန်းစာကို Anna Nowakowska မှ ညွှန်ကြားရိုက်ကူးထားပါတယ်။
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:13
![]() |
Myo Aung approved Burmese subtitles for The imaginary king who changed the real world | |
![]() |
Myo Aung edited Burmese subtitles for The imaginary king who changed the real world | |
![]() |
Myo Aung accepted Burmese subtitles for The imaginary king who changed the real world | |
![]() |
Myo Aung edited Burmese subtitles for The imaginary king who changed the real world | |
![]() |
Sanda Aung edited Burmese subtitles for The imaginary king who changed the real world | |
![]() |
Sanda Aung edited Burmese subtitles for The imaginary king who changed the real world |