Gürültü neden sağlığınıza zararlıdır -- ve bunun için ne yapabilirsiniz?

Sessizlik bugünlerde nadir bulunan bir şey. Trafik, inşaat, havalandırma, komşunuzun çim biçme makinesi. Gürültü araştırmacısı Mathias Basner, tüm bu istenmeyen sesler de sağlığınıza şaşırtıcı bir şekilde etki edebilir diyor. Gürültünün sağlığınız ve uykunuz üzerindeki etkisinin ardındaki bilimi keşfedin -- ve sessizliğin sesinden nasıl daha fazla faydalanabileceğinizi.

Bunu duyuyor musunuz?

Bunun ne olduğunu biliyor musunuz?

Sessizlik.

Sessizliğin sesi.

Simon ve Garfunkel,
bununla ilgili bir şarkı yazdı.

Fakat sessizlik, bugünlerde
oldukça nadir bir şey

ve sağlığımız açısından,
hepimiz onun için para ödüyoruz --

görünen o ki şaşırtıcı derecede
yüksek bir fiyat.

Neyse ki şu anda
yapabileceğimiz şeyler var,

hem bireysel olarak hem de toplum olarak,

sağlığımızı korumak için

ve sessizliğin sesinden
daha çok faydalanabilmek için.

Çok fazla gürültünün, işitmeniz için
kötü olduğunu bildiğinizi varsayıyorum.

Bir konserden veya bir bardan çıktığınız
zaman kulağınızda o çınlama olduğunda

işitmenize zarar verecek bir şey
yaptığınızdan emin olabilirsiniz,

muhtemelen kalıcı.

Bu da çok önemli.

Ancak gürültü, işitmenin ötesinde
birçok farklı yolla sağlığımızı etkiler.

Bunlar da az bilinirler

ama işitsel etkiler kadar tehlikelidirler.

Peki gürültüden
bahsederken ne kastediyoruz?

Gürültü, istenmeyen ses olarak tanımlanır

ve aslında, ikisinin de fiziksel
bir ögesi vardır, yani ses

ve psikolojik bir ögesi vardır,

yani sesi istenmeyen yapan koşullar.

Rock konseri, bunun çok güzel bir örneği.

Rock konserine katılan,
100 desibele maruz kalan bir insan

müziğin gürültü olduğunu düşünmez.

Kişi grubu sever ve hatta bilet için
yüzlerce dolar ödemiştir,

yani müzik ne kadar yüksek olursa olsun,
o kişi bunun gürültü olduğunu düşünmez.

Tersini, konser salonunun üç blok
ötesinde yaşayan bir insanı düşünün.

O kişi bir kitap okumaya çalışıyor

fakat müzikten ötürü odaklanamıyor.

Bu durumda ses basınç seviyesi
çok daha düşük olmasına rağmen,

bu kişi müziği hala
gürültü olarak düşünür

ve uzun vadede sağlık sonuçlarına
sebep olacak tepkilere yol açabilir.

Peki sessiz alanlar neden bu kadar önemli?

Çünkü gürültü, işitmenin ötesinde,
birçok farklı yolla sağlığımızı etkiler.

Ancak sessiz alan bulmak
gitgide daha zor bir alıyor,

çünkü sürekli artan trafik,

büyüyen kentleşme,

inşaat alanları,
havalandırma üniteleri,

yaprak üfleme, çim biçme makineleri,

dış mekan konserleri ve barları,
kişisel müzik çalarlar

ve gece 3'e kadar parti yapan
komşular zamanındayız.

Vay canına!

2011'de Dünya Sağlık Örgütü,
yalnızca üye Batı Avrupa devletlerinde

her yıl 1,6 milyon sağlıklı yaşam yılının

çevresel gürültüye maruz kalmaktan ötürü

kaybedildiğini ortaya koymuştur.

Gürültünün önemli bir etkisi,
iletişimi bozmasıdır.

Anlaşılmak için sesinizi
yükseltmeniz gerekebilir.

Aşırı durumlarda, sohbeti
durdurmanız bile gerekebilir.

Ayrıca gürültülü ortamlarda
yanlış anlaşılmak daha mümkündür.

Çalışmalarda, gürültülü bölgelerde
okula giden çocukların

akademik performansta akranlarından
geri kalma ihtimallerinin

daha yüksek olmasının
olası sebepleri bunlardır.

Gürültünün bir diğer
çok önemli sağlık etkisi,

uzatılmış sürelerde
belirli gürültü seviyelerine

maruz kalanlarda,
kalp ve damarlara ilişkin

yüksek riske sebep olmasıdır.

Gürültü strestir,

özellikle üzerinde çok az
ya da hiç kontrolünüz varsa.

Vücudumuz, bir gecelik gürültüye
maruz kaldıktan sonra katılaşan

kan damarlarımızın yapısında
ve kanımızın bileşiminde

değişikliklere yol açan

adrenalin ve kortizol gibi
stres hormonları salgılar.

Epidemiyolojik çalışmalar,
gürültüye maruz kalma ile yüksek derecede

yüksek tansiyon, kalp krizi
ve felç riski arasındaki

ilişkileri göstermektedir

ve toplam risk çoğalmaları
nispeten küçük olmasına rağmen,

bu hala büyük bir genel sağlık
sorununu oluşturuyor,

çünkü gürültü yaygın bir şey

ve birçok insan belirli gürültü
seviyelerine maruz kalıyor.

Yakınlarda gerçekleştirilen bir çalışmada

ABD toplumunun,

çevresel gürültüyü beş desibel düşürerek

her yıl 3,9 milyar dolar
tasarruf edebileceğini göstermiştir.

Gürültüye maruz kalmakla
bağlantısı olan kanser, diyabet

ve obezite gibi diğer hastalıklar da var,

fakat bu hastalıkların

gürülteden kaynaklandığını kanıtlayacak
yeterince ispat henüz yok.

Ancak, gürültünün bir diğer etkisi de
uyku sıkıntısı yaratması.

Uyku, bizi iyileştiren ve bir sonraki
uyanma sürecine hazırlayan

çok aktif bir mekanizmadır.

Sessiz bir yatak odası, uyku
araştırmacılarının "iyi bir uyku hijyeni"

dedikleri şeyin köşe taşıdır.

İşitsel sistemimizin
bekçilik işlevi vardır.

Biz uyurken bile, çevremizi tehditler için

sürekli kontrol eder.

Yatak odasındaki gürültü, uykuya
dalma süremizde ertelemeye neden olabilir,

gece esnasında bizi uyandırabilir

ve gece, kan basıncımızın
düşmesini engelleyebilir.

Hipotezimize göre, gürültü
kaynaklı uyku bozuklukları aylarca

ve yıllarca devam ettiği takdirde

bunun kalp ve damarlara ilişkin yüksek bir
riskle sonuçlanması mümkün.

Ancak genelde bu gürültü kaynaklı
uyku bozukluklarının farkında olmayız,

çünkü uyurken bilinçsiz oluruz.

Geçmişte, trafik gürültüsünün uykuya
etkilerine dair çalışmalar yaptık

ve araştırmadaki kişiler genelde
sabahları kalkıp şöyle derlerdi,

"Ah, muhteşem bir gece geçirdim,
hemen uykuya daldım,

hiç uyanmayacağım gibi."

Gece boyunca kaydettiğimiz
fizyolojik sinyallere

geri dönüp baktığımızda

genelde birçok uyanma

ve şiddetle parçalanmış
bir uyku yapısı görürüz.

Bu uyanışlar, kişilerin
yeniden bilinç kazanması

ve ertesi gün hatırlamaları için
oldukça kısaydı,

fakat en azından, uykumuzun
ne kadar dinlendirici olduğuna dair

çok derin bir etkiye sahip oldular.

Peki yüksek, ne zaman çok yüksektir?

Davranışınızı değiştirmeye başlamanız,
iyi bir çok yüksek işaretidir.

Anlaşılmak için sesinizi
yükseltmeniz gerekebilir

ya da televizyonun sesini açabilirsiniz.

Dış alanlardan kaçınırsınız
veya pencerenizi kapatırsınız.

Yatak odanızı evin bodrumuna taşırsınız

veya hatta, ses yalıtımı yaptırırsınız.

Çoğu insan daha az gürültülü
alanlara gidecektir,

fakat açıkçası, bunu herkes karşılayamaz.

Peki ses çevremizi geliştirmek
ve sağlığımızı daha iyi korumak için

şu anda ne yapabiliriz?

Öncelikle, eğer bir şey çok yüksekse
daha yüksek sesle konuşun.

Örneğin, çoğu sinema sahibi,

sinemaya hala yalnızca duyma zorluğu
çeken insanların gittiğini düşünürler.

Gürültüden şikayetçiyseniz
ve hiçbir şey olmuyorsa

para iadesi isteyin ve terk edin.

Yöneticiler genelde bu dilden anlar.

Ayrıca çocuklarınıza gürültünün
sağlığa etkilerinden

bugün yüksek sesli müzik dinlemenin
ilerde oluşturacağı sonuçlardan bahsedin.

Ayrıca yatak odanızı evin sessiz
köşesine taşıyabilirsiniz,

binanızın sizi trafik
gürültüsünden koruduğu yere.

Yeni bir yer kiralayacak
veya satın alacak olursanız

gürültü azlığını öncelik belirleyin.

O yeri günün farklı
zamanlarında ziyaret edin

ve komşularla gürültü hakkında konuşun.

Seyahat ederken veya ofisinizde
yüksek seviyede fon gürültüsü varsa

gürültüyü kesen
kulaklıklardan kullanabilirsiniz.

Genel olarak, sessiz yerler arayın,

özellikle hafta sonları
veya tatil yapacaksanız.

Bırakın sisteminiz dinlensin.

Ben, bu konuşmaya uygun olarak

dört yıl önce Japonya'da bir
gürültü konferansına katıldım.

ABD'ye döndüğümde
ve hava alanına girdiğimde

bir ses duvarı bana çarptı.

Yani, artık maruz kaldığımız

gürültü kirliliğinin sabit derecesini
ve sessiz alanlardan

ne kadar faydalanabileceğimizi
fark edemiyoruz.

Gürültüyle ilgili başka ne yapabiliriz?

Karbon ayak izimiz gibi
hepimizin bir gürültü ayak izi de var

ve bu gürültü ayak izini
küçültmek için yapabileceğimiz şeyler var.

Örneğin, bir Perşembe sabahı
saat 7'de bahçenizi biçmeye başlamayın.

Komşularınız size teşekkür edecek.

Yaprak üfleme makinesi yerine
tırmık kullanın.

Genel olarak, kaynaktaki gürültüyü
azaltmak en mantıklısı,

yani yeni bir araba alacağınız zaman,

havalandırma ünitesi,
mikser, aklınıza ne gelirse,

düşük gürültü önceliğiniz olsun.

Çoğu imalatçı, aletlerinin ürettiği
gürültü seviyelerini listeler

ve hatta onlarla reklam yaparlar.

Bu bilgiyi kullanın.

Çoğu insan, güçlü gürültü yönetmeliği
ve yaptırımı iyi fikir diye düşünür,

hatta aşikar çözümler, belki,

fakat düşündüğünüz kadar kolay değil,

çünkü gürültü üreten aktivitelerin çoğu

aynı zamanda gelir de üretiyor.

Bir hava alanı ve onunla
bağlantılı bütün işleri düşünün.

Araştırmamız, politikacıların
hangi gürültü seviyesinde

belirli bir sağlık etkisi
bekleyebileceğini söylüyor

ve bu, gürültü
politikasına yardımcı oluyor.

Robert Koch bir zamanlar şöyle demiş,

"İnsanlık bir gün, gürültüyle de,
kolera ve veba gibi, inatla savaşacak."

Bence oradayız

ve umarım bu savaşı kazanırız

ve kazandığımızda güzel,
sessiz bir kutlama yapabiliriz.

(Gülüşmeler)

Teşekkürler.

(Alkış)