Vragen Waarop Niemand het Antwoord Weet (Volledige Versie)

Als eerste van een nieuwe TED-Ed serie die is bedoeld om nieuwsgierigheid op te wekken, deelt TED Curator Chris Anderson zijn jeugdobsessie met spannende vragen die geen antwoord lijken te hebben. (Als introductie op de serie "Vragen Waarop Niemand het Antwoord Weet")

"Vragen Waarop Niemand het Antwoord Weet" is geanimeerd door Andrew Park (http://www.cognitivemedia.co.uk)

Op een typische schooldag

spendeert men uren aan het leren
van antwoorden op vragen,

maar nu gaan we
het tegenovergestelde doen.

We gaan focussen op vragen
waarop je de antwoorden niet kan leren

omdat ze onbekend zijn.

Als jongetje brak ik mijn hoofd
over verschillende dingen, bijvoorbeeld:

hoe zou het voelen een hond te zijn?

Voelen vissen pijn?

En insecten?

Was de Big Bang gewoon een ongeluk?

En is er een God?

En als die er is, hoe weten we dan
dat het een Hij is en geen Zij?

Waarom moeten zoveel onschuldige mensen
en dieren zo erg lijden?

Is er echt een plan voor mijn leven?

Wordt de toekomst nog geschreven,

of is ze al geschreven
en kunnen we het gewoon niet zien?

Maar heb ik dan wel een vrije wil?
Wie ben ik dan eigenlijk?

Slechts een biologische machine?

Maar hoe ben ik me daar dan bewust van?
Wat is bewustzijn?

Zullen robots ooit een bewustzijn hebben?

Ik nam eigenlijk aan

dat iemand me op een dag
antwoord op al deze vragen zou geven.

Iemand moet ze weten, toch?

Raad eens? Niemand weet ze.

Die vragen verbijsteren me
nu meer dan ooit.

Maar erin duiken is zo spannend en leuk,

omdat het je naar de grenzen
van je kennis brengt

en je weet nooit wat je daar zal vinden.

Dus, twee vragen waar niemand op aarde
het antwoord op weet.

(Muziek)

[Hoeveel universa zijn er?]

Als ik een lange tijd
in een vliegtuig zit,

staar ik soms naar
al die bergen en woestijnen

en probeer ik te vatten
hoe groot onze Aarde is.

En dan besef ik dat er
een object is dat we elke dag zien

waar letterlijk een miljoen
Aardes in zouden passen:

de Zon.

Die lijkt onmogelijk groot.

Maar in het volledige plaatje
is het maar een speldenkop,

slechts één van 400 miljard sterren
in het melkwegstelsel,

dat je kan zien op een heldere nacht

als een bleke, witte mist langs de hemel.

En het wordt nog erger.

Er zijn zo'n 100 miljard sterrenstelsels
zichtbaar door een telescoop.

Dus als elke ster de grootte
van een zandkorrel had,

heeft de Melkweg alleen al genoeg sterren

om een stuk strand van 9 vierkante meter

tot een meter diep te vullen met zand.

En er zijn niet genoeg stranden
op heel de Aarde

om alle sterren
van het universum voor te stellen.

Zo'n strand zou letterlijk
miljarden kilometers doorgaan.

Stephen Hawking nog aan toe,
dat zijn nog eens veel sterren!

Maar hij en andere fysici
geloven nu dat het eigenlijk

nog onvoorstelbaar veel groter is.

Om te beginnen zijn
de 100 miljard sterrenstelsels

in het bereik van een telescoop

waarschijnlijk maar
een kleine fractie van het totaal.

De ruimte zelf breidt zich uit
in een almaar versnellend tempo.

De grote meerderheid
van de sterrenstelsels

verwijdert zich zo snel van ons
dat hun licht ons nooit kan bereiken.

En toch is onze fysieke
realiteit hier op Aarde

innig verbonden met die verre,
onzichtbare sterrenstelsels.

We kunnen ze beschouwen
als deel van ons universum.

Ze vormen een enkel, gigantisch bouwwerk,

geregeerd door dezelfde fysieke wetten
en bestaande uit dezelfde atomen,

elektronen, protonen, quarks
en neutronen die jou en mij vormen.

Maar recente theorieën in de fysica,
waaronder de snaartheorie,

stellen nu dat er ontelbare
andere universa kunnen zijn,

bestaande uit andere partikels,

met andere kenmerken,
onderhevig aan andere wetten.

In de meeste daarvan is leven onmogelijk

en ze kunnen in een nanoseconde
het bestaan in- en uit flitsen.

Maar toch: in combinatie
vormen ze een gigantisch multiversum

van mogelijke universa
in tot wel 11 dimensies,

met wonderen die we
ons niet kunnen voorstellen.

De snaartheorie voorspelt een multiversum

dat bestaat uit 10 tot de 500ste universa.

Dat is een 1 gevolgd door 500 nullen,

een getal zo groot dat als elk atoom

in ons meetbaar universum
zijn eigen universum had,

en als als die atomen
in dié universa dan weer

hun eigen universum hadden,

en je herhaalt dit nog twee keer,

dat je dan nog steeds een
erg kleine fractie van het totaal hebt,

namelijk, een triljoen triljoen triljoen
triljoen triljoen triljoen triljoen

triljoen triljoen triljoen triljoen
triljoen triljoen triljoen triljoenste.

(Gelach)

Maar zelfs dat getal is minuscuul
vergeleken met een ander getal:

oneindig.

Sommige fysici denken

dat het ruimte-tijdcontinuüm
letterlijk oneindig is

en dat het een oneindig aantal
deel-universa omvat

met variërende kenmerken.

Is je brein nog oké?

Quantum theorie maakt het nog erger.

De theorie is ondertussen
op vele manieren bewezen,

maar de interpretatie blijft moeilijk

en sommige fysici denken
dat het makkelijker kan

als je je voorstelt dat massa's
parallelle universa

elk moment worden voortgebracht,

en veel daarvan zouden eigenlijk
erg op onze wereld lijken,

zouden verschillende kopieën
van jou bevatten.

In een van die universa
blink je uit op school

en trouw je met de persoon van je dromen,
en in een ander, niet bepaald.

Er zijn wel nog steeds wetenschappers
die zouden zeggen: onzin.

Het enige zinnige antwoord op de vraag
hoeveel universa er zijn, is een.

Slechts één universum.

Enkele filosofen en mystici
zouden kunnen beweren

dat zelfs ons eigen universum
een illusie is.

Zoals je ziet, zijn we het momenteel
nog lang niet eens over deze vraag.

Het enige dat we weten, is dat
het antwoord tussen nul en oneindig ligt.

Of ja, we weten nog iets anders.

Het is een leuke tijd
om fysica te studeren.

Onze kennis maakt op dit moment misschien
de grootste paradigmaverschuiving

die de mensheid ooit meemaakte.

(Muziek)

[Waarom zien we geen bewijs
van buitenaards leven?]

Ergens in dat gigantische heelal

moeten vast ontelbare andere planeten
wemelen van het leven.

Waarom zien we daar geen bewijs van?

Wel, dit is de beroemde vraag
gesteld door Enrico Fermi in 1950:

waar is iedereen?

Samenzweringstheorieën stellen
dat UFO's ons voortdurend bezoeken

en dat dit verborgen
voor ons wordt gehouden,

maar eerlijk:
ze zijn niet erg overtuigend.

Maar het blijft een raadsel.

Het afgelopen jaar vond
het Kepler ruimte observatorium

honderden planeten rond nabije sterren.

Als je die data doortrekt,

zijn er waarschijnlijk
een half triljoen planeten

enkel in ons sterrenstelsel.

Als een uit de 10,000 omstandigheden heeft

waar een vorm van leven mogelijk is,

zijn er dus 50 miljoen
mogelijke planeten met leven

in de Melkweg.

Hier is het raadselachtige:

onze Aarde ontstond pas

zo'n negen miljard jaar na de Big Bang.

Ontelbare planeten in ons sterrenstelsel
moeten dus eerder gevormd zijn

en kans op leven gehad hebben,

miljarden, of zeker vele miljoenen
jaren eerder dan op Aarde.

Als maar een paar daarvan
intelligent leven voortbrachten

en begonnen met
het creëren van technologieën,

dan hadden die technologieën
miljoenen jaren de tijd

om te groeien in complexiteit en macht.

Op onze planeet

zagen we al hoe drastisch
technologie kan versnellen

in slechts 100 jaar.

In een spanne van miljoenen jaren
kon een intelligente beschaving

zich toch makkelijk verspreiden
over het sterrenstelsel,

misschien met gigantische
energie-creërende machines

of vloten koloniserende ruimteschepen,

of prachtige kunstwerken in de avondhemel.

Je zou op z'n minst denken
dat hun aanwezigheid merkbaar is,

expres of niet,

door elektromagnetische signalen
of iets dergelijks.

En toch zien we geen overtuigend bewijs.

Waarom?

Wel, er zijn veel mogelijke antwoorden,
sommige aan de sinistere kant.

Misschien heeft een enkele,
superintelligente beschaving

inderdaad het sterrenstelsel overgenomen

en een strikte radiostilte opgelegd

vanwege paranoia
omtrent mogelijke concurrenten.

Het houdt zich stil,
klaar om alles te vernietigen

dat mogelijk een bedreiging vormt.

Of misschien zijn ze niet zo intelligent,

of misschien is de evolutie
van een intelligentie

die gesofisticeerde
technologie kan creëren

veel zeldzamer dan we aannemen.

Het is tenslotte nog maar één keer gebeurd
in vier miljard jaar Aarde.

Misschien was dat al ontzettend toevallig.

Misschien zijn we zo de eerste beschaving
in ons sterrenstelsel.

Of, misschien is elke beschaving
uiteindelijk zelfdestructief

door het onvermogen haar technologie
onder controle te houden.

Maar er zijn ook hoopvolle antwoorden.

Om te beginnen zoeken we niet zo erg hard

en we investeren er maar
een zielig beetje geld in.

Slechts een kleine fractie
van de sterren in ons stelsel

zijn fatsoenlijk onderzocht
op interessante tekens.

En misschien zoeken we verkeerd.

Beschavingen ontdekken
tijdens hun ontwikkeling

misschien al snel
communicatietechnologieën

die veel verfijnder en nuttiger zijn
dan elektromagnetische golven.

Misschien vindt alle actie plaats
in de mysterieuze,

pas ontdekte zwarte materie,

of donkere energie, die het grootste deel
van de universele massa uitmaakt.

Of, misschien zoeken we
op een foute schaal.

Misschien beseffen
intelligente beschavingen

dat het leven uiteindelijk maar
complexe informatiepatronen zijn

die op prachtige wijze
met elkaar interageren,

en dat dit efficiënter kan
op kleinere schaal.

Net zoals op Aarde
robuuste stereo-installaties krompen

tot mooie, kleine iPods,
zo is misschien intelligent leven,

om hun ecologische voetafdruk
te verkleinen,

zélf microscopisch klein geworden.

Misschien zit het zonnestelsel
wel vol aliens,

maar merken we ze gewoon niet op.

Of zijn de ideeën in ons hoofd
een vorm van buitenaards leven.

Oké, dat is een gekke gedachte.

De aliens lieten het me zeggen.

Maar het is wel cool dat ideeën
een eigen leven lijken te hebben

en dat ze hun bedenkers kunnen overleven.

Misschien is biologisch leven
maar een voorbijgaande fase.

In de komende 15 jaar

kunnen we misschien
echte spectroscopische informatie zien

van veelbelovende, nabije planeten,

die zal onthullen hoe
levensvriendelijk ze misschien zijn.

En ondertussen geeft SETI, een satelliet
op zoek naar buitenaards leven,

data vrij aan het publiek,

zodat miljoenen burger-wetenschappers,
misschien jij wel,

de kracht van de massa toevoegen
aan de zoektocht.

We voeren experimenten uit

waarin we proberen
leven vanaf nul op te wekken,

leven dat kan verschillen
van de DNA-vormen die we kennen.

Dit kan ons helpen ontdekken
of het universum wemelt van leven

of dat we inderdaad alleen zijn.

Eender welk antwoord

is ontzagwekkend op z'n eigen manier,

want zelfs als we alleen zijn

is het feit dat we denken en dromen
en zulke vragen stellen

misschien wel net een van de belangrijkste
feiten over het universum.

En ik heb nog een beetje meer goed nieuws.

De tocht naar kennis en begrip
wordt nooit saai.

Integendeel.

Hoe meer je weet,
hoe verbazingwekkender de wereld lijkt.

Het zijn de ongelooflijke mogelijkheden,
de onbeantwoorde vragen,

die ons gaande houden.

Dus: blijf nieuwsgierig.