WEBVTT

00:00:15.448 --> 00:00:18.123
Op een typische schooldag

00:00:18.147 --> 00:00:22.731
spendeert men uren aan het leren
van antwoorden op vragen,

00:00:22.755 --> 00:00:25.051
maar nu gaan we
het tegenovergestelde doen.

00:00:26.384 --> 00:00:29.527
We gaan focussen op vragen
waarop je de antwoorden niet kan leren

00:00:29.551 --> 00:00:30.976
omdat ze onbekend zijn.

00:00:31.320 --> 00:00:36.638
Als jongetje brak ik mijn hoofd
over verschillende dingen, bijvoorbeeld:

00:00:36.662 --> 00:00:39.077
hoe zou het voelen een hond te zijn?

00:00:39.101 --> 00:00:40.976
Voelen vissen pijn?

00:00:41.412 --> 00:00:42.862
En insecten?

00:00:43.784 --> 00:00:46.648
Was de Big Bang gewoon een ongeluk?

00:00:47.607 --> 00:00:48.976
En is er een God?

00:00:49.000 --> 00:00:53.533
En als die er is, hoe weten we dan
dat het een Hij is en geen Zij?

00:00:53.557 --> 00:00:56.742
Waarom moeten zoveel onschuldige mensen
en dieren zo erg lijden?

00:00:57.544 --> 00:00:59.464
Is er echt een plan voor mijn leven?

00:01:00.596 --> 00:01:02.347
Wordt de toekomst nog geschreven,

00:01:02.371 --> 00:01:05.764
of is ze al geschreven
en kunnen we het gewoon niet zien?

00:01:05.788 --> 00:01:08.732
Maar heb ik dan wel een vrije wil?
Wie ben ik dan eigenlijk?

00:01:08.756 --> 00:01:10.280
Slechts een biologische machine?

00:01:11.371 --> 00:01:14.656
Maar hoe ben ik me daar dan bewust van?
Wat is bewustzijn?

00:01:15.768 --> 00:01:18.295
Zullen robots ooit een bewustzijn hebben?

00:01:19.291 --> 00:01:21.571
Ik nam eigenlijk aan

00:01:21.571 --> 00:01:24.767
dat iemand me op een dag
antwoord op al deze vragen zou geven.

00:01:25.557 --> 00:01:27.401
Iemand moet ze weten, toch?

00:01:28.517 --> 00:01:30.826
Raad eens? Niemand weet ze.

00:01:32.167 --> 00:01:35.760
Die vragen verbijsteren me
nu meer dan ooit.

00:01:35.784 --> 00:01:38.151
Maar erin duiken is zo spannend en leuk,

00:01:38.151 --> 00:01:40.594
omdat het je naar de grenzen
van je kennis brengt

00:01:40.618 --> 00:01:42.618
en je weet nooit wat je daar zal vinden.

00:01:43.921 --> 00:01:49.497
Dus, twee vragen waar niemand op aarde
het antwoord op weet.

00:01:50.704 --> 00:01:52.389
(Muziek)

00:01:52.413 --> 00:01:56.112
[Hoeveel universa zijn er?]

00:01:57.812 --> 00:01:59.976
Als ik een lange tijd
in een vliegtuig zit,

00:02:00.000 --> 00:02:02.868
staar ik soms naar
al die bergen en woestijnen

00:02:02.892 --> 00:02:05.594
en probeer ik te vatten
hoe groot onze Aarde is.

00:02:06.608 --> 00:02:09.370
En dan besef ik dat er
een object is dat we elke dag zien

00:02:09.394 --> 00:02:12.992
waar letterlijk een miljoen
Aardes in zouden passen:

00:02:13.016 --> 00:02:14.032
de Zon.

00:02:14.056 --> 00:02:15.666
Die lijkt onmogelijk groot.

00:02:15.690 --> 00:02:19.150
Maar in het volledige plaatje
is het maar een speldenkop,

00:02:19.174 --> 00:02:23.118
slechts één van 400 miljard sterren
in het melkwegstelsel,

00:02:23.142 --> 00:02:25.194
dat je kan zien op een heldere nacht

00:02:25.218 --> 00:02:27.361
als een bleke, witte mist langs de hemel.

00:02:28.511 --> 00:02:29.610
En het wordt nog erger.

00:02:29.634 --> 00:02:32.919
Er zijn zo'n 100 miljard sterrenstelsels
zichtbaar door een telescoop.

00:02:33.758 --> 00:02:38.037
Dus als elke ster de grootte
van een zandkorrel had,

00:02:38.061 --> 00:02:40.061
heeft de Melkweg alleen al genoeg sterren

00:02:40.085 --> 00:02:42.743
om een stuk strand van 9 vierkante meter

00:02:42.767 --> 00:02:44.608
tot een meter diep te vullen met zand.

00:02:45.903 --> 00:02:48.605
En er zijn niet genoeg stranden
op heel de Aarde

00:02:48.629 --> 00:02:51.239
om alle sterren
van het universum voor te stellen.

00:02:51.263 --> 00:02:54.814
Zo'n strand zou letterlijk
miljarden kilometers doorgaan.

00:02:55.791 --> 00:02:58.976
Stephen Hawking nog aan toe,
dat zijn nog eens veel sterren!

00:02:59.968 --> 00:03:02.892
Maar hij en andere fysici
geloven nu dat het eigenlijk

00:03:02.916 --> 00:03:05.099
nog onvoorstelbaar veel groter is.

00:03:05.792 --> 00:03:08.184
Om te beginnen zijn
de 100 miljard sterrenstelsels

00:03:08.208 --> 00:03:09.716
in het bereik van een telescoop

00:03:09.740 --> 00:03:12.329
waarschijnlijk maar
een kleine fractie van het totaal.

00:03:12.353 --> 00:03:16.355
De ruimte zelf breidt zich uit
in een almaar versnellend tempo.

00:03:16.379 --> 00:03:18.758
De grote meerderheid
van de sterrenstelsels

00:03:18.782 --> 00:03:22.389
verwijdert zich zo snel van ons
dat hun licht ons nooit kan bereiken.

00:03:23.257 --> 00:03:25.981
En toch is onze fysieke
realiteit hier op Aarde

00:03:26.005 --> 00:03:29.937
innig verbonden met die verre,
onzichtbare sterrenstelsels.

00:03:29.961 --> 00:03:32.396
We kunnen ze beschouwen
als deel van ons universum.

00:03:32.744 --> 00:03:34.976
Ze vormen een enkel, gigantisch bouwwerk,

00:03:35.000 --> 00:03:38.460
geregeerd door dezelfde fysieke wetten
en bestaande uit dezelfde atomen,

00:03:38.484 --> 00:03:42.021
elektronen, protonen, quarks
en neutronen die jou en mij vormen.

00:03:42.690 --> 00:03:46.969
Maar recente theorieën in de fysica,
waaronder de snaartheorie,

00:03:46.993 --> 00:03:49.976
stellen nu dat er ontelbare
andere universa kunnen zijn,

00:03:50.000 --> 00:03:51.976
bestaande uit andere partikels,

00:03:52.000 --> 00:03:54.381
met andere kenmerken,
onderhevig aan andere wetten.

00:03:54.928 --> 00:03:57.436
In de meeste daarvan is leven onmogelijk

00:03:57.460 --> 00:04:00.436
en ze kunnen in een nanoseconde
het bestaan in- en uit flitsen.

00:04:01.085 --> 00:04:04.560
Maar toch: in combinatie
vormen ze een gigantisch multiversum

00:04:04.584 --> 00:04:07.622
van mogelijke universa
in tot wel 11 dimensies,

00:04:07.646 --> 00:04:11.380
met wonderen die we
ons niet kunnen voorstellen.

00:04:12.206 --> 00:04:15.079
De snaartheorie voorspelt een multiversum

00:04:15.103 --> 00:04:17.206
dat bestaat uit 10 tot de 500ste universa.

00:04:17.206 --> 00:04:20.869
Dat is een 1 gevolgd door 500 nullen,

00:04:20.892 --> 00:04:23.294
een getal zo groot dat als elk atoom

00:04:23.318 --> 00:04:27.424
in ons meetbaar universum
zijn eigen universum had,

00:04:27.448 --> 00:04:29.877
en als als die atomen
in dié universa dan weer

00:04:29.901 --> 00:04:31.884
hun eigen universum hadden,

00:04:32.000 --> 00:04:34.322
en je herhaalt dit nog twee keer,

00:04:34.346 --> 00:04:37.747
dat je dan nog steeds een
erg kleine fractie van het totaal hebt,

00:04:37.771 --> 00:04:41.428
namelijk, een triljoen triljoen triljoen
triljoen triljoen triljoen triljoen

00:04:41.428 --> 00:04:46.008
triljoen triljoen triljoen triljoen
triljoen triljoen triljoen triljoenste.

00:04:46.421 --> 00:04:47.734
(Gelach)

00:04:47.758 --> 00:04:52.223
Maar zelfs dat getal is minuscuul
vergeleken met een ander getal:

00:04:53.012 --> 00:04:54.020
oneindig.

00:04:54.288 --> 00:04:55.318
Sommige fysici denken

00:04:55.318 --> 00:04:57.703
dat het ruimte-tijdcontinuüm
letterlijk oneindig is

00:04:57.703 --> 00:05:01.080
en dat het een oneindig aantal
deel-universa omvat

00:05:01.104 --> 00:05:02.567
met variërende kenmerken.

00:05:03.107 --> 00:05:04.606
Is je brein nog oké?

00:05:05.061 --> 00:05:06.976
Quantum theorie maakt het nog erger.

00:05:07.000 --> 00:05:09.652
De theorie is ondertussen
op vele manieren bewezen,

00:05:09.676 --> 00:05:11.885
maar de interpretatie blijft moeilijk

00:05:11.909 --> 00:05:15.006
en sommige fysici denken
dat het makkelijker kan

00:05:15.030 --> 00:05:17.632
als je je voorstelt dat massa's
parallelle universa

00:05:17.656 --> 00:05:20.237
elk moment worden voortgebracht,

00:05:20.261 --> 00:05:23.785
en veel daarvan zouden eigenlijk
erg op onze wereld lijken,

00:05:23.809 --> 00:05:25.961
zouden verschillende kopieën
van jou bevatten.

00:05:25.985 --> 00:05:28.491
In een van die universa
blink je uit op school

00:05:28.515 --> 00:05:32.567
en trouw je met de persoon van je dromen,
en in een ander, niet bepaald.

00:05:33.293 --> 00:05:36.277
Er zijn wel nog steeds wetenschappers
die zouden zeggen: onzin.

00:05:36.301 --> 00:05:40.206
Het enige zinnige antwoord op de vraag
hoeveel universa er zijn, is een.

00:05:40.822 --> 00:05:41.976
Slechts één universum.

00:05:42.678 --> 00:05:45.876
Enkele filosofen en mystici
zouden kunnen beweren

00:05:45.900 --> 00:05:48.549
dat zelfs ons eigen universum
een illusie is.

00:05:49.672 --> 00:05:54.403
Zoals je ziet, zijn we het momenteel
nog lang niet eens over deze vraag.

00:05:54.772 --> 00:05:58.259
Het enige dat we weten, is dat
het antwoord tussen nul en oneindig ligt.

00:05:59.173 --> 00:06:01.147
Of ja, we weten nog iets anders.

00:06:01.782 --> 00:06:04.976
Het is een leuke tijd
om fysica te studeren.

00:06:05.000 --> 00:06:08.653
Onze kennis maakt op dit moment misschien
de grootste paradigmaverschuiving

00:06:08.677 --> 00:06:10.488
die de mensheid ooit meemaakte.

00:06:10.512 --> 00:06:13.211
(Muziek)

00:06:14.609 --> 00:06:17.409
[Waarom zien we geen bewijs
van buitenaards leven?]

00:06:17.704 --> 00:06:20.853
Ergens in dat gigantische heelal

00:06:20.877 --> 00:06:23.937
moeten vast ontelbare andere planeten
wemelen van het leven.

00:06:23.961 --> 00:06:25.976
Waarom zien we daar geen bewijs van?

00:06:27.265 --> 00:06:30.265
Wel, dit is de beroemde vraag
gesteld door Enrico Fermi in 1950:

00:06:30.289 --> 00:06:31.767
waar is iedereen?

00:06:33.006 --> 00:06:36.820
Samenzweringstheorieën stellen
dat UFO's ons voortdurend bezoeken

00:06:36.844 --> 00:06:38.990
en dat dit verborgen
voor ons wordt gehouden,

00:06:39.014 --> 00:06:41.858
maar eerlijk:
ze zijn niet erg overtuigend.

00:06:41.882 --> 00:06:43.311
Maar het blijft een raadsel.

00:06:44.330 --> 00:06:47.020
Het afgelopen jaar vond
het Kepler ruimte observatorium

00:06:47.044 --> 00:06:49.925
honderden planeten rond nabije sterren.

00:06:50.580 --> 00:06:52.311
Als je die data doortrekt,

00:06:52.335 --> 00:06:55.697
zijn er waarschijnlijk
een half triljoen planeten

00:06:55.721 --> 00:06:57.086
enkel in ons sterrenstelsel.

00:06:58.267 --> 00:07:00.354
Als een uit de 10,000 omstandigheden heeft

00:07:00.378 --> 00:07:02.976
waar een vorm van leven mogelijk is,

00:07:03.000 --> 00:07:05.976
zijn er dus 50 miljoen
mogelijke planeten met leven

00:07:06.000 --> 00:07:07.515
in de Melkweg.

00:07:08.551 --> 00:07:10.239
Hier is het raadselachtige:

00:07:10.263 --> 00:07:11.899
onze Aarde ontstond pas

00:07:11.923 --> 00:07:14.516
zo'n negen miljard jaar na de Big Bang.

00:07:15.685 --> 00:07:19.093
Ontelbare planeten in ons sterrenstelsel
moeten dus eerder gevormd zijn

00:07:19.117 --> 00:07:21.435
en kans op leven gehad hebben,

00:07:21.459 --> 00:07:26.260
miljarden, of zeker vele miljoenen
jaren eerder dan op Aarde.

00:07:27.268 --> 00:07:29.977
Als maar een paar daarvan
intelligent leven voortbrachten

00:07:30.001 --> 00:07:32.545
en begonnen met
het creëren van technologieën,

00:07:32.569 --> 00:07:35.809
dan hadden die technologieën
miljoenen jaren de tijd

00:07:35.833 --> 00:07:37.837
om te groeien in complexiteit en macht.

00:07:39.166 --> 00:07:40.745
Op onze planeet

00:07:40.769 --> 00:07:43.640
zagen we al hoe drastisch
technologie kan versnellen

00:07:43.664 --> 00:07:45.025
in slechts 100 jaar.

00:07:46.407 --> 00:07:49.976
In een spanne van miljoenen jaren
kon een intelligente beschaving

00:07:50.000 --> 00:07:52.707
zich toch makkelijk verspreiden
over het sterrenstelsel,

00:07:52.731 --> 00:07:56.114
misschien met gigantische
energie-creërende machines

00:07:56.138 --> 00:07:58.539
of vloten koloniserende ruimteschepen,

00:07:59.104 --> 00:08:01.739
of prachtige kunstwerken in de avondhemel.

00:08:03.000 --> 00:08:06.129
Je zou op z'n minst denken
dat hun aanwezigheid merkbaar is,

00:08:06.153 --> 00:08:07.483
expres of niet,

00:08:07.507 --> 00:08:10.460
door elektromagnetische signalen
of iets dergelijks.

00:08:11.271 --> 00:08:13.780
En toch zien we geen overtuigend bewijs.

00:08:13.804 --> 00:08:14.816
Waarom?

00:08:16.000 --> 00:08:20.639
Wel, er zijn veel mogelijke antwoorden,
sommige aan de sinistere kant.

00:08:21.331 --> 00:08:23.976
Misschien heeft een enkele,
superintelligente beschaving

00:08:24.000 --> 00:08:27.101
inderdaad het sterrenstelsel overgenomen

00:08:27.125 --> 00:08:29.647
en een strikte radiostilte opgelegd

00:08:29.671 --> 00:08:32.241
vanwege paranoia
omtrent mogelijke concurrenten.

00:08:32.926 --> 00:08:35.827
Het houdt zich stil,
klaar om alles te vernietigen

00:08:35.851 --> 00:08:37.568
dat mogelijk een bedreiging vormt.

00:08:39.010 --> 00:08:40.976
Of misschien zijn ze niet zo intelligent,

00:08:42.299 --> 00:08:44.951
of misschien is de evolutie
van een intelligentie

00:08:44.975 --> 00:08:47.023
die gesofisticeerde
technologie kan creëren

00:08:47.047 --> 00:08:49.017
veel zeldzamer dan we aannemen.

00:08:49.041 --> 00:08:53.824
Het is tenslotte nog maar één keer gebeurd
in vier miljard jaar Aarde.

00:08:53.848 --> 00:08:55.976
Misschien was dat al ontzettend toevallig.

00:08:56.452 --> 00:08:59.579
Misschien zijn we zo de eerste beschaving
in ons sterrenstelsel.

00:09:01.042 --> 00:09:06.500
Of, misschien is elke beschaving
uiteindelijk zelfdestructief

00:09:06.524 --> 00:09:09.612
door het onvermogen haar technologie
onder controle te houden.

00:09:11.478 --> 00:09:13.600
Maar er zijn ook hoopvolle antwoorden.

00:09:13.624 --> 00:09:15.621
Om te beginnen zoeken we niet zo erg hard

00:09:15.645 --> 00:09:18.026
en we investeren er maar
een zielig beetje geld in.

00:09:18.547 --> 00:09:21.847
Slechts een kleine fractie
van de sterren in ons stelsel

00:09:21.871 --> 00:09:25.062
zijn fatsoenlijk onderzocht
op interessante tekens.

00:09:26.144 --> 00:09:28.262
En misschien zoeken we verkeerd.

00:09:29.000 --> 00:09:31.326
Beschavingen ontdekken
tijdens hun ontwikkeling

00:09:31.326 --> 00:09:33.496
misschien al snel
communicatietechnologieën

00:09:33.496 --> 00:09:36.976
die veel verfijnder en nuttiger zijn
dan elektromagnetische golven.

00:09:38.183 --> 00:09:41.483
Misschien vindt alle actie plaats
in de mysterieuze,

00:09:41.507 --> 00:09:43.524
pas ontdekte zwarte materie,

00:09:43.548 --> 00:09:47.337
of donkere energie, die het grootste deel
van de universele massa uitmaakt.

00:09:49.348 --> 00:09:51.976
Of, misschien zoeken we
op een foute schaal.

00:09:52.000 --> 00:09:54.920
Misschien beseffen
intelligente beschavingen

00:09:54.920 --> 00:09:57.950
dat het leven uiteindelijk maar
complexe informatiepatronen zijn

00:09:57.950 --> 00:10:00.108
die op prachtige wijze
met elkaar interageren,

00:10:00.108 --> 00:10:02.839
en dat dit efficiënter kan
op kleinere schaal.

00:10:03.379 --> 00:10:05.976
Net zoals op Aarde
robuuste stereo-installaties krompen

00:10:06.000 --> 00:10:08.976
tot mooie, kleine iPods,
zo is misschien intelligent leven,

00:10:09.000 --> 00:10:11.724
om hun ecologische voetafdruk
te verkleinen,

00:10:11.748 --> 00:10:13.691
zélf microscopisch klein geworden.

00:10:13.715 --> 00:10:16.024
Misschien zit het zonnestelsel
wel vol aliens,

00:10:16.048 --> 00:10:17.653
maar merken we ze gewoon niet op.

00:10:17.677 --> 00:10:20.676
Of zijn de ideeën in ons hoofd
een vorm van buitenaards leven.

00:10:21.580 --> 00:10:24.250
Oké, dat is een gekke gedachte.

00:10:24.274 --> 00:10:25.909
De aliens lieten het me zeggen.

00:10:26.445 --> 00:10:30.223
Maar het is wel cool dat ideeën
een eigen leven lijken te hebben

00:10:30.247 --> 00:10:32.718
en dat ze hun bedenkers kunnen overleven.

00:10:33.724 --> 00:10:37.047
Misschien is biologisch leven
maar een voorbijgaande fase.

00:10:39.459 --> 00:10:40.976
In de komende 15 jaar

00:10:41.000 --> 00:10:43.910
kunnen we misschien
echte spectroscopische informatie zien

00:10:43.910 --> 00:10:45.734
van veelbelovende, nabije planeten,

00:10:45.734 --> 00:10:48.470
die zal onthullen hoe
levensvriendelijk ze misschien zijn.

00:10:48.470 --> 00:10:51.976
En ondertussen geeft SETI, een satelliet
op zoek naar buitenaards leven,

00:10:52.000 --> 00:10:53.976
data vrij aan het publiek,

00:10:54.000 --> 00:10:56.976
zodat miljoenen burger-wetenschappers,
misschien jij wel,

00:10:57.000 --> 00:10:59.477
de kracht van de massa toevoegen
aan de zoektocht.

00:11:00.582 --> 00:11:02.596
We voeren experimenten uit

00:11:02.620 --> 00:11:04.976
waarin we proberen
leven vanaf nul op te wekken,

00:11:05.000 --> 00:11:08.694
leven dat kan verschillen
van de DNA-vormen die we kennen.

00:11:09.320 --> 00:11:13.976
Dit kan ons helpen ontdekken
of het universum wemelt van leven

00:11:14.000 --> 00:11:17.828
of dat we inderdaad alleen zijn.

00:11:19.823 --> 00:11:22.308
Eender welk antwoord

00:11:22.332 --> 00:11:24.178
is ontzagwekkend op z'n eigen manier,

00:11:25.407 --> 00:11:26.976
want zelfs als we alleen zijn

00:11:27.000 --> 00:11:31.531
is het feit dat we denken en dromen
en zulke vragen stellen

00:11:31.555 --> 00:11:35.357
misschien wel net een van de belangrijkste
feiten over het universum.

00:11:36.347 --> 00:11:39.081
En ik heb nog een beetje meer goed nieuws.

00:11:39.105 --> 00:11:41.931
De tocht naar kennis en begrip
wordt nooit saai.

00:11:41.955 --> 00:11:43.976
Integendeel.

00:11:44.000 --> 00:11:46.976
Hoe meer je weet,
hoe verbazingwekkender de wereld lijkt.

00:11:47.758 --> 00:11:51.191
Het zijn de ongelooflijke mogelijkheden,
de onbeantwoorde vragen,

00:11:51.215 --> 00:11:52.452
die ons gaande houden.

00:11:52.476 --> 00:11:55.329
Dus: blijf nieuwsgierig.