< Return to Video

Cilt bilimi - Emma Bryce

  • 0:07 - 0:10
    Dünyanın geri kalanı ile aranızda
  • 0:10 - 0:13
    fiziksel kilonuzun %16'sını oluşturan
    bir arayüz var.
  • 0:13 - 0:17
    Bu sizin cildiniz,
    vücudunuzdaki en büyük organ:
  • 0:17 - 0:22
    Düz bir şekilde ortaya koyulduğunda,
    1,7 metrekareye yakın bir alanı kaplar.
  • 0:22 - 0:27
    Amacı açık görünebilir
    - iç kısımlarımızı korumak.
  • 0:27 - 0:28
    Ancak görünenin ötesine bakıldığında,
  • 0:28 - 0:32
    hayatımızda hayret verici sayıda
    rol oynadığı ortaya çıkar
  • 0:32 - 0:34
    İlk olarak, temel özellikler.
  • 0:34 - 0:38
    Deri, örtü sisteminin temelidir,
  • 0:38 - 0:44
    ayrıca bu sistem, cilt, saç, tırnak,
    özel bezler ve sinirleri de içerir.
  • 0:44 - 0:46
    Üç katmandan oluşur,
  • 0:46 - 0:47
    epidermis
  • 0:47 - 0:48
    dermis (alt deri),
  • 0:48 - 0:49
    hipodermis,
  • 0:49 - 0:54
    Cildin kalınlığı
    0,5 mm'lik en ince bölgeden,
  • 0:54 - 0:57
    en kalını kısmı olan
    dört milimetreye kadar değişir.
  • 0:57 - 1:00
    Ayrıca üç temel işlevi yerine getirir:
  • 1:00 - 1:01
    korumak,
  • 1:01 - 1:02
    düzenlemek,
  • 1:02 - 1:05
    ve dünyayı sınırlarının
    ötesinde hissetmek.
  • 1:05 - 1:10
    Günlük bazda, devasa yüzeyi ,
    Merkel hücreleri olarak adlandırılan
  • 1:10 - 1:12
    büyük, basınca duyarlı
  • 1:12 - 1:16
    cilt bileşenlerine dayanan
    binlerce olmasa bile,
  • 1:16 - 1:18
    yüzlerce fiziksel duyumdan oluşur.
  • 1:18 - 1:20
    Sadece parmaklarınızın ucunda
  • 1:20 - 1:25
    derinin her santimetrekaresinde
    750 Merkel hücresi vardır.
  • 1:25 - 1:30
    bu da size dokunma hissi veren
    2.500'ün üzerinde reseptöre bağlıdır.
  • 1:30 - 1:34
    Bu yüzey aynı zamanda
    vücudun ilk büyük savunma hattıdır.
  • 1:34 - 1:38
    Eğer o olmasaydı, çamur gibi bir doku
    ve sıvı yığını olurdunuz
  • 1:38 - 1:41
    ve ölümcül unsurlara maruz kalırdınız.
  • 1:41 - 1:44
    Cilt etkili bir şekilde
    vücudunuzun iç kısımlarını korur
  • 1:44 - 1:47
    ve aynı zamanda dermal tabakasının
  • 1:47 - 1:51
    önemli bir kısmını oluşturan
    esnek kolajen ile basıncı ve darbeyi emer.
  • 1:51 - 1:56
    Epidermis, esas olarak keratinosit
    denilen cilt hücrelerinden oluşur
  • 1:56 - 1:59
    ve her dört haftada bir
    tamamen değiştirilir.
  • 1:59 - 2:04
    Epidermisin tabanında yeni hücreler
    oluşunca daha yaşlı olanlar yukarı itilir.
  • 2:04 - 2:06
    Bu hücreler yukarı doğru hareket ettiğinde
  • 2:06 - 2:10
    keratin adı verilen sertleştirilmiş
    bir proteinle doldurulurlar.
  • 2:10 - 2:12
    Yüzeye ulaştıklarında,
  • 2:12 - 2:15
    mikropların sızmasını zorlaştıran
  • 2:15 - 2:19
    sıkıca üst üste gelerek sağlam ve
    su geçirmez bir tabaka oluştururlar.
  • 2:19 - 2:22
    Epidermisi aşmayı başarabilen
    zararlı mikroplar,
  • 2:22 - 2:24
    Langerhans hücreleriyle karşılaşır.
  • 2:24 - 2:28
    Bu koruyucu cilt hücresi grubu
    istilacıları tespit eder
  • 2:28 - 2:33
    ve onların varlığını yerleşik bağışıklık
    sistemi T hücrelerine iletir,
  • 2:33 - 2:36
    onlar da bağışıklık tepkisi
    başlatarak tepki verir.
  • 2:36 - 2:39
    Bu bağışıklık savunmasının
    hayati bir özelliği
  • 2:39 - 2:42
    birkaç bin mikroorganizma türünün
  • 2:42 - 2:44
    cildimizin yüzeyinde,
  • 2:44 - 2:45
    kıvrımında,
  • 2:45 - 2:47
    çatlaklarında yaşamasıdır.
  • 2:47 - 2:50
    Bakteri ve mantarların da
    içinde bulunduğu bu mikroplar,
  • 2:50 - 2:52
    sebumda gelişirler,
  • 2:52 - 2:55
    sebum, dermisin içine yerleştirilmiş
    yağ bezleri tarafından
  • 2:55 - 2:59
    cildin yüzeyine salgılanan
    yağlı bir maddedir.
  • 2:59 - 3:04
    Bu cilt mikropları bağışıklık sistemini
    sürekli gözetim altında tutar ve vücudun
  • 3:04 - 3:08
    gerçekten risk altında olması durumunda
    tepki vermeye hazır olmasını sağlar.
  • 3:08 - 3:10
    Bu koruyucu rolün ötesinde, cildiniz
  • 3:10 - 3:15
    aynı zamanda vücut sıcaklığını düzenlemeye
    yardımcı olan duyusal bir organdır
  • 3:15 - 3:18
    ve bu iki rol birbiriyle
    yakından bağlantılıdır.
  • 3:18 - 3:21
    Sinirler cildinizin sıcak mı soğuk mu
    olduğunu tespit eder
  • 3:21 - 3:24
    ve bu bilgiyi beyninize iletir.
  • 3:24 - 3:27
    Buna karşılık, beyin vücut çok ısınmışsa
  • 3:27 - 3:30
    lokalize kan damarlarının
    genişlemesini ister,
  • 3:30 - 3:32
    kan yoluyla ısı ciltten salıverilir
  • 3:32 - 3:37
    veya vücut soğuk ise kan damarları
    daralır ve ısı korunur.
  • 3:37 - 3:42
    Herhangi bir zamanda, vücudun kanının
    %25 kadarı dermisten dolaşarak
  • 3:42 - 3:45
    bu işlemi son derece verimli hâle getirir.
  • 3:45 - 3:47
    Sıcak koşullar altında,
  • 3:47 - 3:51
    cildin ter bezleri geçiş bölgelerinden
    yüzeye ter salgılar
  • 3:51 - 3:53
    ve vücuttan ısı transferini
    gerçekleştirir.
  • 3:53 - 3:58
    Kıllar da vücut ısısını korumak
    veya bırakmak için uyarılabilir.
  • 3:58 - 4:01
    Ortalama bir insan vücudunun tamamında
  • 4:01 - 4:03
    5 milyon kıl kökü vardır,
  • 4:03 - 4:07
    elinizin avuç içi ve
    ayak tabanlarınız hariç.
  • 4:07 - 4:10
    90.000-150.000 arası kafa derisindedir
  • 4:10 - 4:14
    ve başınızın geniş yüzey alanını
    fiziksel hasar ve güneş yanığından
  • 4:14 - 4:16
    korumak için yardımcı olurlar.
  • 4:16 - 4:20
    Üşüdüğünüzde, "arrector pili"
    denilen küçük kas grupları
  • 4:20 - 4:23
    kılların vücudun her yerinde
    dimdik durmasına neden olur.
  • 4:23 - 4:29
    Bu durum, "goosebumps" olarak bilinir ve
    ısının cildinizde tutunmasını sağlar.
  • 4:29 - 4:32
    Cildin geniş yüzeyi
    sadece bir kalkan değildir;
  • 4:32 - 4:35
    aynı zamanda dünyayla etkileşim
    kurmamızı ve bağlantı kurmamızı sağlar.
  • 4:35 - 4:39
    Çok işlevli tabakası bizi serinletir
    ve bizi sıcak tutar.
  • 4:39 - 4:42
    Örtü sistemi pek çok şey olabilir,
  • 4:42 - 4:45
    fakat kesinlikle dış görünüşten
    çok daha fazlasıdır.
Title:
Cilt bilimi - Emma Bryce
Description:

Dersin tamamını görmek için : https://ed.ted.com/lessons/the-science-of-skin-emma-bryce

Sizinle dünyanın geri kalanı arasında fiziksel kilonuzun %16'sını oluşturan bir arayüz var. Bu sizin cildiniz, vücudunuzdaki en büyük organ: Düz bir şekilde ortaya koyulduğunda, 1,7 metrekareye yakın bir alanı kaplar. Ama organlarınızı tutmanın yanı sıra, amacı nedir? Emma Bryce, bizi bu sorulara cevap bulmamız için örtü sistemine götürüyor.

Ders Emma Bryce, animasyon Augenblick Studios tarafından hazırlanmıştır.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:11

Turkish subtitles

Revisions