< Return to Video

How Does Music Affect Your Brain? | Tech Effects | WIRED

  • 0:00 - 0:02
    ♪ ( tiếng đàn guitar) ♪
  • 0:02 - 0:05
    Ngày nay, chúng ta nghe nhạc mọi lúc.
  • 0:06 - 0:09
    Nó đánh thức, thúc đẩy chúng ta luyện tập,
  • 0:09 - 0:11
    đồng hành cùng ta trên đường đi làm.
  • 0:12 - 0:14
    Không quan trọng là thể loại nhạc gì,
  • 0:14 - 0:17
    bản thân âm nhạc có khả năng tác động
    đến cảm xúc và cơ thể của ta
  • 0:17 - 0:19
    bằng mọi cách.
  • 0:19 - 0:22
    Chúng ta gật đầu, lắc lư, nhảy nhót.
  • 0:22 - 0:24
    Âm nhạc khiến ta nổi da gà,
  • 0:24 - 0:25
    thậm chí khiến chúng ta khóc.
  • 0:25 - 0:29
    Âm nhạc kích hoạt mỗi vùng của bộ não
    mà chúng ta định vị cho đến hiện tại.
  • 0:29 - 0:31
    Không có vùng não bộ nào chúng ta biết
  • 0:31 - 0:33
    mà âm nhạc không tác động đến
    theo một cách nào đó.
  • 0:33 - 0:35
    Nhưng thứ gì đứng sau tất cả mọi thứ?
  • 0:35 - 0:37
    Chính xác thì âm nhạc đã làm gì với chúng ta?
  • 0:37 - 0:40
    Để tìm ra, tôi đã thực hiện 1 bài thí nghiệm
  • 0:40 - 0:42
    được thiết kế để đo lường phản ứng của tôi với âm nhạc.
  • 0:43 - 0:45
    Tôi đã gặp gỡ một số đứa trẻ có bộ não thực sự đang thay đổi,
  • 0:45 - 0:48
    nhờ vào hàng giờ của việc học hỏi, luyện tập và trình diễn.
  • 0:49 - 0:51
    Tôi nói chuyện với một nhà trị liệu người đã sử dụng âm nhạc
  • 0:51 - 0:53
    để giúp cựu Đại Biểu Quốc Hội Hoa Kỳ Gabrielle Giffords
  • 0:53 - 0:56
    học nói lần nữa, và có cái nhìn thoáng
    qua bên trong não bộ
  • 0:56 - 0:59
    của một nghệ sĩ thắng giải Grammy
    hai lần trong khi anh ấy chơi nhạc.
  • 0:59 - 1:01
    ♪ (vừa chơi đàn và vừa hát) ♪
  • 1:01 - 1:03
    ... tất cả để tìm ra âm nhạc tác động
    đến chúng ta như thế nào.
  • 1:05 - 1:07
    ♪ (âm nhạc vui vẻ) ♪
  • 1:08 - 1:10
    Vậy thì, chuyện gì xảy ra khi chúng ta nghe nhạc?
  • 1:10 - 1:13
    Chúng tôi đã ghé qua viện sáng tạo và não bộ USC,
  • 1:13 - 1:16
    nơi tôi làm bài kiểm tra não bộ,
    theo đúng nghĩa đen,
  • 1:16 - 1:17
    thử tìm ra nó.
  • 1:17 - 1:19
    Tôi sẽ đi vào máy MRI này.
  • 1:19 - 1:21
    1 cái ống nhỏ bao quanh tôi.
  • 1:21 - 1:23
    Chúng sẽ có cơ sở để đọc não tôi.
  • 1:23 - 1:25
    Sau đó tôi sẽ nghe nhạc,
  • 1:25 - 1:27
    và ta sẽ thấy cách bộ não phản ứng.
  • 1:27 - 1:29
    Chỉ cẩn nhắm mắt, thư giãn,
  • 1:29 - 1:31
    và thử hoà mình vào âm nhạc tốt
    nhất có thể.
  • 1:31 - 1:33
    (nhạc cổ điển)
    (Peter) Và đây là những gì ta thấy.
  • 1:33 - 1:35
    Đây là những tấm hình chụp não tôi.
  • 1:35 - 1:37
    Vùng màu đỏ là nơi hoạt động diễn ra
    trên mức trung bình
  • 1:37 - 1:39
    màu xanh, dưới trung bình.
  • 1:39 - 1:42
    Dễ thấy rằng, vùng màu đỏ bao trùm
    não tôi,
  • 1:42 - 1:44
    không chỉ trong 1 vùng nhất định.
  • 1:44 - 1:45
    (Daniel) 25 năm về trước,
  • 1:45 - 1:48
    giả thuyết cho rằng vùng ngôn ngữ nằm
    ở phần não trái
  • 1:48 - 1:50
    và âm nhạc nằm ở vùng não phải.
  • 1:50 - 1:53
    Nhưng bây giờ ta có công cụ với
    chất lượng tốt hơn,
  • 1:54 - 1:57
    hình ảnh độ phân giải cao hơn, và
    phương pháp thí nghiệm hiệu quả hơn
  • 1:58 - 2:00
    chúng tôi khám phá ra rằng giả thuyết
    đó không đúng hoàn toàn
  • 2:00 - 2:03
    Làm sao nó diễn ra ở nhiều vùng khác nhau?
  • 2:03 - 2:04
    Khi âm nhạc tiến vào và
  • 2:04 - 2:07
    được đưa đến nhiều bộ phận khác nhau,
    nó dừng lại ở
  • 2:07 - 2:10
    phần tiếp nhận thông tin ở thính giác.
  • 2:10 - 2:13
    Chúng theo dõi cường độ và độ cao và nhịp
  • 2:13 - 2:15
    và âm sắc và những thứ khác.
  • 2:15 - 2:19
    Có sự kích hoạt thị giác khi bạn
    đọc nốt nhạc như nhạc sĩ
  • 2:19 - 2:20
    hay xem họ chơi nhạc.
  • 2:20 - 2:23
    Khu vận động khi bạn dậm chân,
  • 2:23 - 2:25
    búng ngón tay, vỗ tay.
  • 2:25 - 2:28
    Và tiểu não, nơi làm trung gian giữa
    các phản ứng về cảm xúc.
  • 2:28 - 2:30
    Hệ thống ký ức trong vùng hồi hải mã,
  • 2:30 - 2:32
    nhận thấy 1 phản hồi quen thuộc,
  • 2:32 - 2:35
    tìm kiếm đâu đó trong vùng ký ức.
  • 2:35 - 2:37
    Âm nhạc tiến vào cả hai bán não,
  • 2:37 - 2:39
    trái và phải, trước và sau,
  • 2:39 - 2:41
    bên trong và bên ngoài.
  • 2:42 - 2:44
    (tiếng hát)
  • 2:45 - 2:47
    (Peter) Vậy não của nhạc sĩ thì sao?
  • 2:47 - 2:50
    Để chơi 1 bản nhạc đòi hỏi rất nhiều thứ :
  • 2:50 - 2:52
    vận động, thời gian,
  • 2:53 - 2:55
    trí nhớ, khả năng nghe.
  • 2:55 - 2:58
    Tất cả hoạt động của não bộ cùng diễn ra.
  • 2:58 - 3:01
    Phải rất mạnh mẽ mới chơi nhạc được.
  • 3:01 - 3:05
    (Chopin,"Fantaisie-Impromptu)
  • 3:05 - 3:06
    Tôi là Alex Robertson.
  • 3:06 - 3:07
    Tôi là Nathan Glenn Robertson.
  • 3:07 - 3:09
    (Peter)Chúng tôi muốn hỏi 2 nhạc sĩ
    11 tuổi này
  • 3:09 - 3:12
    thứ gì bên trong tâm trí họ khi chơi nhạc.
  • 3:12 - 3:15
    Một trong những thứ quan trọng nhất,
    tôi nghĩ là tư thể chuẩn,
  • 3:15 - 3:16
    đánh đúng nốt nhạc,
  • 3:16 - 3:19
    legato, staccato.
  • 3:19 - 3:21
    (tiếng violin)
  • 3:22 - 3:26
    Với violin, bạn cần phải đặt tay đúng chỗ,
  • 3:26 - 3:28
    và phải đúng cao độ,
  • 3:28 - 3:32
    và bạn cũng cần phải đúng âm điệu
  • 3:32 - 3:33
    và phải đúng âm sắc,
  • 3:33 - 3:36
    sau đó phải có độ rung tốt.
  • 3:36 - 3:37
    Có rất nhiều thứ để suy nghĩ.
  • 3:37 - 3:39
    (Peter) Quay lại USC,
  • 3:39 - 3:42
    những nhà nghiên cứu về những đứa trẻ
    chơi nhạc trong hơn 5 năm
  • 3:42 - 3:44
    để xem nó tác động đến sự phát triển của
    trẻ ra sao.
  • 3:44 - 3:48
    Vùng đa nhiệm của não bộ sáng lên một cách
    dễ hiểu
  • 3:48 - 3:50
    nhưng họ cũng thấy kết quả khác.
  • 3:50 - 3:52
    Luyện tập âm nhạc trong 5 năm qua
  • 3:52 - 3:55
    đem lại lợi ích cho kỹ năng tư duy và
    ra quyết định.
  • 3:55 - 3:58
    Nó cũng đem lại vài lợi ích trong
    hành vi xã hội,
  • 3:58 - 4:02
    và chúng tôi thấy sự thay đổi trong cấu
    trúc của não bộ.
  • 4:02 - 4:04
    (Peter) Bạn có nghe thấy không?
    Thay đổi cấu trúc não!
  • 4:04 - 4:07
    Họ nói rằng não của những đứa trẻ chơi nhạc
  • 4:07 - 4:10
    có sự kết nối mạnh mẽ hơn giữa bán não
    trái và phải,
  • 4:10 - 4:13
    điều đó có thể khiến chúng giỏi hơn,
    giải quyết vấn đề sáng tạo hơn.
  • 4:13 - 4:15
    Tiếp đến là cảm xúc.
  • 4:15 - 4:17
    (tiếng cello)
  • 4:19 - 4:20
    Khi bạn nghe tiếng đàn như thế này
  • 4:20 - 4:23
    (Saint-Sãens,"Le Cygne")
  • 4:23 - 4:27
    rất dễ hiểu tại sao cảm xúc
    đóng vai trò lớn như vậy trong âm nhạc.
  • 4:27 - 4:29
    Bài hát này được thực hiện bởi Camille
    Saint-Saẽns
  • 4:29 - 4:32
    được biết đến là nhạc cho bản ballet
    Thiên nga hấp hối
  • 4:34 - 4:36
    Nó có thể khiến nghệ sĩ ballet nhảy,
  • 4:36 - 4:38
    nó truyền cảm hứng cho mỗi người khác nhau
  • 4:38 - 4:40
    (tiếng cello)
  • 4:44 - 4:46
    Vài người nổi da gà, dựng lông.
  • 4:46 - 4:48
    Phản ứng kỳ lạ mà bạn có
  • 4:48 - 4:51
    khi một bản nhạc tuyệt vời vang lên trong
    bạn đúng cách?
  • 4:51 - 4:53
    Đay gọi là sự rung động, và không phải
    ai cũng có .
  • 4:54 - 4:56
    Nhưng nó thành những gì tôi làm.
  • 4:56 - 4:59
    Giờ chúng tôi sẽ cho bạn nghe vài
    bản nhạc.
  • 4:59 - 5:01
    Khi bạn cảm thấy ớn lạnh, nếu bạn làm được
  • 5:01 - 5:03
    tôi muốn bạn ân vào phím cách, chúng
    tôi sẽ có chỉ dẫn
  • 5:03 - 5:07
    về việc khi nào cảm giác đỉnh cao diễn ra.
  • 5:07 - 5:10
    (Peter) Matt Sachs, một ứng viên PhD tại USC,
  • 5:10 - 5:12
    nối dây cho tôi để đo phản ứng sinh lý
    của tôi.
  • 5:13 - 5:16
    Vậy nên khi mà tôi cảm nhận được
    sự kết nối cảm xúc
  • 5:16 - 5:18
    mà có biểu hiện tâm lý,
  • 5:18 - 5:20
    chúng ta sẽ thấy cơ thể tôi làm gì?
  • 5:20 - 5:21
    Chắc chắn.
  • 5:22 - 5:24
    (tiếng cello)
  • 5:24 - 5:27
    (Saint-Saëns, "Le Cygne")
  • 5:30 - 5:32
    Được rồi, nó thế nào?
  • 5:32 - 5:34
    Nó-- Rất nhiều thứ.
  • 5:34 - 5:35
    Ta có tất cả rồi.
  • 5:35 - 5:38
    (Peter) Bây giờ, tiết lộ toàn bộ,
    quay trở lại ngày tôi chơi cello
  • 5:38 - 5:41
    có thể có gì đó để làm rõ tại sao
    chính bài hát đó tác động đến tôi.
  • 5:41 - 5:42
    Tóc đẹp đấy!
  • 5:42 - 5:44
    Nhưng nó cho thấy rằng bộ não
    cũng đang làm việc ở đây.
  • 5:44 - 5:47
    Ta đã xử lý sự khác biệt giữa con đường
  • 5:47 - 5:50
    mà nối vùng thính giác, ở phần này của bộ não
  • 5:50 - 5:51
    với vùng cảm xúc,
  • 5:51 - 5:53
    và ta chỉ ra được đường này thực sự
  • 5:53 - 5:56
    kết nối chúng, mạnh hơn.
  • 5:56 - 5:58
    Có nhiều sợi hơn với người nổi da gà.
  • 5:58 - 6:01
    (Peter)Có nghĩa là não của vài người có
    thể vùng giao tiếp tốt hơn
  • 6:01 - 6:03
    so với những gì họ nghe và cảm nhận.
  • 6:03 - 6:06
    Bản thân âm nhạc luôn đóng 1 vai trò
    trong sự rung động.
  • 6:06 - 6:09
    Sachs sử dụng nhiều bài hát khác nhau
    trong bài giảng để xem liệu sinh viên biết nó.
  • 6:09 - 6:11
    Tôi sẽ nói ,"Giơ tay khi bạn thấy ớn lạnh"
    và tôi chơi 1 bản nhạc,
  • 6:11 - 6:14
    một bản cổ điển, và có thể 1 nửa
    họ sẽ biết nó.
  • 6:14 - 6:15
    (Peter) Nhưng khi anh ấy chơi nó....
  • 6:15 - 6:18
    (nhạc rock)
  • 6:18 - 6:21
    Rolling Stone's Gimme Shelter.
  • 6:21 - 6:23
    Bạn đã xem phim 20 bước chân
    từ Stardom chưa?
  • 6:23 - 6:24
    -Phim tài liệu về những ca sĩ dự bị ?
    -Phải
  • 6:24 - 6:28
    Có 1 đoạn khi họ tách khỏi lời ca của
    Gimme Shelter.
  • 6:28 - 6:31
    (giọng hát)
  • 6:36 - 6:38
    Tôi chơi nó và 90% mọi người cảm
    thấy ớn lạnh,
  • 6:38 - 6:40
    loại độc lập với nơi tôi đến.
  • 6:40 - 6:43
    Tôi phải nói rằng, đưa thứ đó lên khiến
    tôi nghĩ về nó,
  • 6:43 - 6:46
    và tôi đã nhận được thứ nhỏ nhặt đó
    sau gáy tôi.
  • 6:46 - 6:48
    (Peter) Nhưng tại sao nó xảy ra?
  • 6:48 - 6:51
    Nốt cao mà cô ấy đánh nghe gần giống
    như tiếng hét,
  • 6:51 - 6:55
    và nó rất quan trọng với tổ tiên chúng
    tôi để chú ý đến 1 tiếng hét,
  • 6:55 - 6:56
    tìm ra thứ gì đang diễn ra,
  • 6:56 - 6:59
    và chạy hoặc chiến đấu, bất cứ
    thứ gì cần phải làm.
  • 6:59 - 7:01
    (Peter) Vậy làm sao điều đó biểu
    hiện như niềm vui?
  • 7:01 - 7:03
    À, đó là do vùng não trước của ta,
  • 7:03 - 7:06
    càng nhiều suy nghĩ hợp lí, đánh vào
  • 7:06 - 7:08
    Thế thì bạn nhận ra rất nhanh,
  • 7:08 - 7:11
    sau khi bạn có phản xạ giật mình nhanh,
  • 7:11 - 7:14
    vậy không có gì thật sự đe doạ bản nhạc,
  • 7:14 - 7:18
    rồi khi bạn đang ngồi ở 1 nơi an toàn và
    đang đeo tai nghe,
  • 7:18 - 7:19
    và nó đang được đánh giá lại
  • 7:19 - 7:22
    rằng ta có xu hướng nghĩ về
    phản ứng vui vẻ đang nổi lên.
  • 7:22 - 7:26
    Và liệu bạn tìm nhạc thật vui
    bạn ớn lạnh
  • 7:26 - 7:28
    hay bạn hoàn toàn coi thường nó.
  • 7:28 - 7:31
    nó có thể tạo ra hiệu ứng tuyệt vời
    trong não bộ.
  • 7:31 - 7:33
    Theo Levitin, âm nhạc mà ta tận hưởng
  • 7:33 - 7:36
    kích hoạt hệ thống opioid bên trong não
  • 7:36 - 7:37
    đứng, opioid
  • 7:37 - 7:39
    Giống như opioids đi vào dạng viên thuốc,
  • 7:39 - 7:42
    những chất hoá học này làm bạn cảm thấy
    tuyệt và giảm đau
  • 7:42 - 7:45
    Và âm nhạc mà bạn không thích?
    Tốt thôi, nó giải phóng cortisol,
  • 7:45 - 7:47
    hormone căng thẳng.
  • 7:47 - 7:49
    Nhưng đó chưa phải là 1 nửa những gì
    âm nhạc có thể tác động lên não bộ.
  • 7:49 - 7:54
    Anh có thể bật đèn được không?
    -L-I-I-I
  • 7:54 - 7:55
    gà vui vẻ
  • 7:56 - 7:59
    (Peter) Khi cựu nữ nghị sĩ
    Gabrielle Giffords bị bắn vào năm 2011,
  • 7:59 - 8:01
    vùng não trái của cô ấy bị phá
    huỷ trầm trọng,
  • 8:01 - 8:03
    để lại sự đấu tranh để giao tiếp
  • 8:03 - 8:05
    một tình trạng gọi là aphasia.
  • 8:05 - 8:06
    (rên rỉ)
  • 8:06 - 8:07
    Gabby,bạn có tuyệt vọng không?
  • 8:09 - 8:11
    (Peter) Nhưng để có ý tưởng về sức
    mạnh của
  • 8:11 - 8:13
    hiệu ứng âm nhạc lên não bộ có thể
    như nào,
  • 8:13 - 8:14
    hãy xem video này.
  • 8:14 - 8:15
    Sẵn sàng chưa?
  • 8:15 - 8:20
    (cả hai)Ánh sáng nhỏ bé này ,
    Tôi sẽ để nó tỏa sáng
  • 8:20 - 8:23
    (Peter)*Từ mà cô ấy đã đấu tranh để nói
    "ánh sáng"
  • 8:23 - 8:24
    thật dễ dàng trong bài hát này.
  • 8:24 - 8:29
    Tại sao cô lại có thể hát từ mà cô
    không thể nói ra nó?
  • 8:29 - 8:31
    Thứ ta biết về bộ não
  • 8:31 - 8:35
    là phần não trái điều khiển ngôn ngữ,
  • 8:35 - 8:38
    và có rất nhiều phần khác của não bộ
  • 8:38 - 8:41
    có âm nhạc đi vào.
  • 8:41 - 8:44
    (Peter)Công việc của nhà trị liệu âm nhạc
    Maegan Morrow là giúp bệnh nhân sử dụng
  • 8:44 - 8:47
    những con đường để lấy lại ngôn ngữ
  • 8:47 - 8:49
    (Maegan) Thỉnh thoảng tôi so sánh nó
    trong giao thông,
  • 8:49 - 8:51
    và bạn không thể di chuyển xa hơn,
  • 8:51 - 8:55
    nhưng bạn có lẽ cần thoát ra và
    đi vào đường nhánh
  • 8:55 - 8:57
    để đến đích
  • 8:57 - 9:01
    Vì vậy âm nhạc cơ bản như đường rẽ
  • 9:01 - 9:02
    để đến điểm đến mới.
  • 9:02 - 9:04
    (Peter) Như đi đường vòng.
  • 9:04 - 9:07
    Vậy ta biết rằng âm nhạc có thể giúp học
    lại những thứ như tốc độ
  • 9:07 - 9:09
    bằng cách truy cập vào đường thay đổi
    trong não,
  • 9:09 - 9:12
    và học chơi nhạc có thể giúp tăng kết nối não
  • 9:12 - 9:14
    Nhưng còn sáng tác nhạc thì sao?
  • 9:15 - 9:17
    (nhạc lạc quan)
  • 9:17 - 9:19
    Để làm nhạc như này...
  • 9:19 - 9:21
    nó là ngôn ngữ của nhân loại.
  • 9:21 - 9:24
    Cho dù bạn đi đâu trên thế giới này, anh
    bạn, nếu tôi chơi gì đó,
  • 9:24 - 9:26
    đó không phải vấn đề nếu ai đó
    không thể nói chuyện.
  • 9:26 - 9:27
    Nếu họ ở trong nó, họ đang ở trong đó.
  • 9:28 - 9:32
    (Peter) Đây là Xavier Dphrepaulezz được
    biết đến như Negrito tuyệt vời.
  • 9:33 - 9:36
    Chúng tôi đem anh ấy đến UCSF để gặp
    Charles Limb,
  • 9:36 - 9:38
    một nhà thần kinh học người học
    sáng tạo âm nhạc.
  • 9:38 - 9:39
    Tiếp theo là Duffler.
  • 9:39 - 9:42
    Để hiểu được não của Negrito hoạt động
    như thế nào
  • 9:42 - 9:43
    khi anh ấy đang làm nhạc,
  • 9:43 - 9:46
  • 9:46 - 9:52
  • 9:52 - 9:54
  • 9:54 - 9:58
  • 9:58 - 10:01
  • 10:01 - 10:03
  • 10:03 - 10:04
  • 10:04 - 10:07
  • 10:07 - 10:10
  • 10:10 - 10:12
  • 10:12 - 10:15
  • 10:15 - 10:18
  • 10:18 - 10:20
  • 10:20 - 10:24
  • 10:24 - 10:25
  • 10:25 - 10:27
  • 10:27 - 10:29
  • 10:29 - 10:31
  • 10:31 - 10:33
  • 10:33 - 10:35
  • 10:35 - 10:37
  • 10:37 - 10:40
  • 10:40 - 10:42
  • 10:42 - 10:43
  • 10:43 - 10:46
  • 10:46 - 10:50
  • 10:50 - 10:53
  • 10:53 - 10:56
  • 10:56 - 10:59
  • 10:59 - 11:00
  • 11:00 - 11:04
  • 11:04 - 11:07
  • 11:07 - 11:09
  • 11:09 - 11:12
  • 11:15 - 11:18
  • 11:18 - 11:21
  • 11:21 - 11:24
  • 11:24 - 11:27
  • 11:27 - 11:31
  • 11:31 - 11:33
  • 11:33 - 11:36
  • 11:36 - 11:39
  • 11:39 - 11:41
  • 11:41 - 11:43
  • 11:43 - 11:46
  • 11:46 - 11:49
  • 11:49 - 11:50
  • 11:50 - 11:53
  • 11:53 - 11:55
  • 11:58 - 12:00
Title:
How Does Music Affect Your Brain? | Tech Effects | WIRED
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
Amplifying Voices
Project:
Musical Education
Duration:
12:02

Vietnamese subtitles

Incomplete

Revisions Compare revisions