-
♪ ( tiếng đàn guitar) ♪
-
Ngày nay, chúng ta nghe nhạc mọi lúc.
-
Nó đánh thức, thúc đẩy chúng ta luyện tập,
-
đồng hành cùng ta trên đường đi làm.
-
Không quan trọng là thể loại nhạc gì,
-
bản thân âm nhạc có khả năng tác động
đến cảm xúc và cơ thể của ta
-
bằng mọi cách.
-
Chúng ta gật đầu, lắc lư, nhảy nhót.
-
Âm nhạc khiến ta nổi da gà,
-
thậm chí khiến chúng ta khóc.
-
Âm nhạc kích hoạt mỗi vùng của bộ não
mà chúng ta định vị cho đến hiện tại.
-
Không có vùng não bộ nào chúng ta biết
-
mà âm nhạc không tác động đến
theo một cách nào đó.
-
Nhưng thứ gì đứng sau tất cả mọi thứ?
-
Chính xác âm nhạc đã làm gì với chúng ta?
-
Để tìm ra, tôi đã thực hiện 1 thí nghiệm
-
được thiết kế để đo lường phản ứng
của tôi với âm nhạc.
-
Tôi đã gặp gỡ một số đứa trẻ có
bộ não thực sự đang thay đổi,
-
nhờ vào hàng giờ của việc học hỏi,
luyện tập và trình diễn.
-
Tôi nói chuyện với 1 nhà trị
liệu người đã sử dụng âm nhạc
-
để giúp cựu Đại Biểu Quốc Hội
Hoa Kỳ Gabrielle Giffords
-
nói lần nữa, và có cái nhìn thoáng
qua bên trong não bộ
-
của một nghệ sĩ thắng giải Grammy
2 lần khi anh ấy chơi nhạc.
-
♪ (vừa chơi đàn và vừa hát) ♪
-
..để tìm ra âm nhạc tác động
đến chúng ta như thế nào.
-
♪ (âm nhạc vui vẻ) ♪
-
Vậy thì, chuyện gì xảy ra
khi chúng ta nghe nhạc?
-
Chúng tôi đã ghé qua viện
sáng tạo và não bộ USC,
-
nơi tôi làm bài kiểm tra não bộ,
theo đúng nghĩa đen,
-
thử tìm ra nó.
-
Tôi sẽ đi vào máy MRI này.
-
1 cái ống nhỏ bao quanh tôi.
-
Chúng sẽ có cơ sở để đọc não tôi.
-
Sau đó tôi sẽ nghe nhạc,
-
và ta sẽ thấy cách bộ não phản ứng.
-
Chỉ cẩn nhắm mắt, thư giãn,
-
và thử hoà mình vào âm nhạc tốt
nhất có thể.
-
(nhạc cổ điển)
(Peter) Và đây là những gì ta thấy.
-
Đây là những tấm hình chụp não tôi.
-
Vùng màu đỏ là nơi hoạt động diễn ra
trên mức trung bình
-
xanh, dưới trung bình.
-
Dễ thấy rằng, vùng màu đỏ bao trùm
não tôi,
-
không chỉ trong 1 vùng nhất định.
-
(Daniel) 25 năm về trước,
-
giả thuyết cho rằng vùng ngôn ngữ nằm
ở phần não trái
-
và âm nhạc nằm ở vùng não phải.
-
Nhưng bây giờ ta có công cụ với
chất lượng tốt hơn,
-
hình ảnh độ phân giải cao hơn, và
phương pháp thí nghiệm hiệu quả hơn
-
chúng tôi khám phá ra rằng giả thuyết
đó không đúng hoàn toàn
-
Làm sao nó diễn ra ở nhiều vùng khác nhau?
-
Khi âm nhạc tiến vào và
-
được đưa đến nhiều bộ phận khác nhau,
nó dừng lại ở
-
phần tiếp nhận thông tin ở thính giác.
-
Chúng theo dõi cường độ và độ cao và nhịp
-
và âm sắc và những thứ khác.
-
Có sự kích hoạt thị giác khi bạn
đọc nốt nhạc như nhạc sĩ
-
hay xem họ chơi nhạc.
-
Khu vận động khi bạn dậm chân,
-
búng ngón tay, vỗ tay.
-
Và tiểu não, nơi làm trung gian giữa
các phản ứng về cảm xúc.
-
Hệ thống ký ức trong vùng hồi hải mã,
-
nhận thấy 1 phản hồi quen thuộc,
-
tìm kiếm đâu đó trong vùng ký ức.
-
Âm nhạc tiến vào cả hai bán não,
-
trái và phải, trước và sau,
-
bên trong và bên ngoài.
-
(tiếng hát)
-
(Peter) Vậy não của nhạc sĩ thì sao?
-
Để chơi 1 bản nhạc đòi hỏi rất nhiều thứ :
-
vận động, thời gian,
-
trí nhớ, khả năng nghe.
-
Tất cả hoạt động của não bộ cùng diễn ra.
-
Phải rất mạnh mẽ mới chơi nhạc được.
-
(Chopin,"Fantaisie-Impromptu)
-
Tôi là Alex Robertson.
-
Tôi là Nathan Glenn Robertson.
-
(Peter)Chúng tôi muốn hỏi
2 nhạc sĩ 11 tuổi này
-
thứ gì bên trong tâm trí họ khi chơi nhạc.
-
Một trong những thứ quan trọng nhất,
tôi nghĩ là tư thể chuẩn,
-
đánh đúng nốt nhạc,
-
legato, staccato.
-
(tiếng violin)
-
Với violin, bạn cần phải đặt tay đúng chỗ,
-
và phải đúng cao độ,
-
và bạn cũng cần phải đúng âm điệu
-
và phải đúng âm sắc,
-
sau đó phải có độ rung tốt.
-
Có rất nhiều thứ để suy nghĩ.
-
(Peter) Quay lại USC,
-
những nhà nghiên cứu về những đứa trẻ
chơi nhạc trong hơn 5 năm
-
để xem nó tác động đến sự
phát triển của trẻ ra sao.
-
Vùng đa nhiệm của não bộ sáng lên một cách
dễ hiểu
-
nhưng họ cũng thấy kết quả khác.
-
Luyện tập âm nhạc trong 5 năm qua
-
đem lại lợi ích cho kỹ năng tư duy và
ra quyết định.
-
Nó cũng đem lại vài lợi ích trong
hành vi xã hội,
-
và chúng tôi thấy sự thay đổi trong cấu
trúc của não bộ.
-
(Peter) Bạn có nghe thấy không?
Thay đổi cấu trúc não!
-
Họ nói rằng não của những
đứa trẻ chơi nhạc
-
có sự kết nối mạnh mẽ hơn giữa bán não
trái và phải,
-
điều đó có thể khiến chúng giỏi hơn,
giải quyết vấn đề sáng tạo hơn.
-
Tiếp đến là cảm xúc.
-
(tiếng cello)
-
Khi bạn nghe tiếng đàn như thế này
-
(Saint-Sãens,"Le Cygne")
-
rất dễ hiểu tại sao cảm xúc
đóng vai trò lớn như vậy trong âm nhạc.
-
Bài hát này được thực hiện bởi Camille
Saint-Saẽns
-
được biết đến là nhạc cho bản ballet
Thiên nga hấp hối
-
Nó có thể khiến nghệ sĩ ballet nhảy,
-
nó truyền cảm hứng cho mỗi người khác nhau
-
(tiếng cello)
-
Vài người nổi da gà, dựng lông.
-
Phản ứng kỳ lạ mà bạn có
-
khi một bản nhạc tuyệt vời vang lên trong
bạn đúng cách?
-
Đay gọi là sự rung động, và không phải
ai cũng có .
-
Nhưng nó thành những gì tôi làm.
-
Giờ chúng tôi sẽ cho bạn nghe vài
bản nhạc.
-
Khi bạn cảm thấy ớn lạnh, nếu bạn làm được
-
tôi muốn bạn ân vào phím cách, chúng
tôi sẽ có chỉ dẫn
-
về việc khi nào cảm giác đỉnh cao diễn ra.
-
(Peter) Matt Sachs, một ứng
viên PhD tại USC,
-
nối dây cho tôi để đo phản ứng sinh lý
của tôi.
-
Vậy nên khi mà tôi cảm nhận được
sự kết nối cảm xúc
-
mà có biểu hiện tâm lý,
-
chúng ta sẽ thấy cơ thể tôi làm gì?
-
Chắc chắn.
-
(tiếng cello)
-
(Saint-Saëns, "Le Cygne")
-
Được rồi, nó thế nào?
-
Nó-- Rất nhiều thứ.
-
Ta có tất cả rồi.
-
(Peter) Bây giờ, tiết lộ toàn bộ,
quay trở lại ngày tôi chơi cello
-
có thể có gì đó để làm rõ tại sao
chính bài hát đó tác động đến tôi.
-
Tóc đẹp đấy!
-
Nhưng nó cho thấy rằng bộ não
cũng đang làm việc ở đây.
-
Ta đã xử lý sự khác biệt giữa con đường
-
mà nối vùng thính giác,
ở phần này của bộ não
-
với vùng cảm xúc,
-
và ta chỉ ra được đường này thực sự
-
kết nối chúng, mạnh hơn.
-
Có nhiều sợi hơn với người nổi da gà.
-
(Peter)Có nghĩa là não của vài người có
thể vùng giao tiếp tốt hơn
-
so với những gì họ nghe và cảm nhận.
-
Âm nhạc luôn đóng vai trò
trong sự rung động.
-
Sachs sử dụng bài hát khác nhau
trong bài giảng để xem sinh viên biết nó.
-
"Giơ tay khi bạn thấy ớn lạnh"
và tôi chơi 1 bản nhạc,
-
một bản cổ điển, và có thể 1 nửa
họ sẽ biết nó.
-
(Peter) Nhưng khi anh ấy chơi nó....
-
(nhạc rock)
-
Rolling Stone's Gimme Shelter.
-
Bạn đã xem phim 20 bước chân
từ Stardom chưa?
-
-Phim tài liệu về những ca sĩ dự bị ?
-Phải
-
Có 1 đoạn khi họ tách khỏi lời ca của
Gimme Shelter.
-
(giọng hát)
-
Tôi chơi nó và 90% mọi người cảm
thấy ớn lạnh,
-
loại độc lập với nơi tôi đến.
-
Tôi phải nói rằng, đưa thứ đó lên khiến
tôi nghĩ về nó,
-
và tôi đã nhận được thứ nhỏ nhặt đó
sau gáy tôi.
-
(Peter) Nhưng tại sao nó xảy ra?
-
Nốt cao mà cô ấy đánh nghe gần giống
như tiếng hét,
-
và nó rất quan trọng với tổ tiên chúng
tôi để chú ý đến 1 tiếng hét,
-
tìm ra thứ gì đang diễn ra,
-
và chạy hoặc chiến đấu, bất cứ
thứ gì cần phải làm.
-
(Peter) Vậy làm sao điều đó biểu
hiện như niềm vui?
-
À, đó là do vùng não trước của ta,
-
càng nhiều suy nghĩ hợp lí, đánh vào
-
Thế thì bạn nhận ra rất nhanh,
-
sau khi bạn có phản xạ giật mình nhanh,
-
vậy không có gì thật sự đe doạ bản nhạc,
-
rồi khi bạn đang ngồi ở 1 nơi an toàn và
đang đeo tai nghe,
-
và nó đang được đánh giá lại
-
rằng ta có xu hướng nghĩ về
phản ứng vui vẻ đang nổi lên.
-
Và liệu bạn tìm nhạc thật vui
bạn ớn lạnh
-
hay bạn hoàn toàn coi thường nó.
-
nó có thể tạo ra hiệu ứng tuyệt vời
trong não bộ.
-
Theo Levitin, âm nhạc mà ta tận hưởng
-
kích hoạt hệ thống opioid bên trong não
-
đứng, opioid
-
Giống như opioids đi vào dạng viên thuốc,
-
những chất hoá học này làm bạn cảm thấy
tuyệt và giảm đau
-
Và nhạc mà bạn không thích?
Tốt thôi, nó giải phóng cortisol,
-
hormone căng thẳng.
-
Nhưng đó chưa phải là 1 nửa những gì
âm nhạc có thể tác động lên não bộ.
-
Anh có thể bật đèn được không?
-L-I-I-I
-
gà vui vẻ
-
(Peter) Khi cựu nữ nghị sĩ
Gabrielle Giffords bị bắn vào năm 2011,
-
vùng não trái của cô ấy bị phá
huỷ trầm trọng,
-
để lại sự đấu tranh để giao tiếp
-
một tình trạng gọi là aphasia.
-
(rên rỉ)
-
Gabby,bạn có tuyệt vọng không?
-
(Peter) Nhưng để có ý tưởng về sức
mạnh của
-
hiệu ứng âm nhạc lên não
bộ có thể như nào,
-
hãy xem video này
-
Sẵn sàng chưa?
-
(cả hai)Ánh sáng nhỏ bé này ,
Tôi sẽ để nó tỏa sáng
-
(Peter)*Từ mà cô ấy đã đấu tranh để nói
"ánh sáng"
-
thật dễ dàng trong bài hát này.
-
Tại sao cô lại có thể hát từ mà cô
không thể nói ra nó?
-
Thứ ta biết về bộ não
-
là phần não trái điều khiển ngôn ngữ,
-
và có rất nhiều phần khác của não bộ
-
có âm nhạc đi vào.
-
(Peter)Công việc của nhà trị liệu âm nhạc
Maegan Morrow là giúp bệnh nhân sử dụng
-
những con đường để lấy lại ngôn ngữ
-
(Maegan) Thỉnh thoảng tôi so sánh nó
trong giao thông,
-
và bạn không thể di chuyển xa hơn,
-
nhưng bạn có lẽ cần thoát ra và
đi vào đường nhánh
-
để đến đích
-
Vì vậy âm nhạc cơ bản như đường rẽ
-
để đến điểm đến mới.
-
(Peter) Như đi đường vòng.
-
Ta biết rằng âm nhạc có thể giúp học
lại những thứ như tốc độ
-
bằng cách truy cập vào đường thay đổi
trong não,
-
và học chơi nhạc có thể giúp
tăng kết nối não
-
Nhưng còn sáng tác nhạc thì sao?
-
(nhạc lạc quan)
-
Để làm nhạc như này...
-
nó là ngôn ngữ của nhân loại.
-
Cho dù bạn đi đâu trên thế giới này, anh
bạn, nếu tôi chơi gì đó,
-
đó không phải vấn đề nếu ai đó
không thể nói chuyện.
-
Nếu họ ở trong nó, họ đang ở trong đó.
-
(Peter) Đây là Xavier Dphrepaulezz được
biết đến như Negrito tuyệt vời.
-
Chúng tôi đem anh ấy đến UCSF để gặp
Charles Limb,
-
một nhà thần kinh học người học
sáng tạo âm nhạc.
-
Tiếp theo là Duffler.
-
Để hiểu được não của Negrito
hoạt động như thế nào
-
khi anh ấy đang làm nhạc,
-
Tiến sĩ Limb yêu cầu anh ấy chơi 1 bản
nhạc của mình trong lúc đi qua máy MRI
-
(Negrito hát)
-
(Peter) Vậy não anh ấy phản
ứng như thế nào?
-
Những khu vực xử lý giác quan và chuyển
động, cùng với âm thanh, bừng lên
-
Bạn có thể thấy chúng trong đỏ và vàng.
Thật có ý nghĩa, phải không?
-
Nhưng đây mới là phần thú vị.
-
Limb yêu cầu anh ấy ứng biến
-
để xem điều gì xảy ra khi anh ấy tạo ra
thứ gì đó hoàn toàn nguyên gốc.
-
Like Star Wars in my head
-
It's like Star Wars in my head
-
I don't like this crazy sound
-
Makes me feel like I can't get down
-
-Dừng
-(cười)
-
GIờ hãy xem điều gì xảy ra với não anh ấy.
Những vùng hoạt động trước đó,
-
thứ đối phó với vùng
chuyển động và âm thanh,
-
thậm chí năng suất hơn
-
Nhưng hãy xem làm sao có
đường xanh hơn ở phía trước não?
-
Đó là vùng não trước,
-
và nó kết hợp với kế hoạch đầy
nỗ lực
-
và tự kiểm soát lương tâm,
-
và nó màu xanh vì nó ít hoạt động.
-
Ta thấy rằng vùng não trước xuất hiện rồi
tắt đi
-
vào những lúc sáng tạo cao độ,
-
kiểu như buông bỏ
-
sự kiểm soát ý thức hoặc khu
vực tự giám sát
-
mà thường ở đây để giúp điều
khiển đầu ra của ta.
-
(Peter) Và Limb nói rằng nó không
đơn thuần chỉ là buông bỏ.
-
Bạn xem nó từ một góc nhìn của sự sống.
-
Nếu con người chỉ có thể đưa ra
những câu trả lời được ghi nhớ
-
chúng ta đã đi lâu rồi.
-
Nó không chỉ là thứ xuất hiện trong
quán bar,
-
nó thực sự có thể là hình thức cơ bản nhất
-
về ý nghĩa của việc trở thành con người,
để đưa ra một ý tưởng mới.
-
(điệu blues)
-
(Peter) Vậy, âm nhạc là rất nhiều thứ
hơn là những nốt nhạc trên giấy
-
Nó có thể thay đổi cách ta suy nghĩ
nói và cảm nhận.
-
Nhưng liệu có giới hạn nào đó mà
khoa học cho ta biết về âm nhạc không?
-
Chỉ khi tôi khám phá ra câu trả lời cho
một thứ,
-
5 câu hỏi mới hiện ra và thú vị
hơn cái đầu tiên,
-
và tôi đã có được một đánh giá
-
cho việc sáng tác âm nhạc
-
và lắng nghe
chúng phức tạp như thế nào.
-
Nó không sáng tỏ với tôi chút nào.
-
Nó bí ẩn hơn bao giờ hết.
-
La-la-la la-la-la
-
La-la-la la-la-la
-
La-la-la
-
Lord...
-
the people
-
(tiếng vỗ tay và cổ vũ)