Bulutlar iklim değişikliği konusunda bize zaman kazandırabilir mi?
-
0:01 - 0:03Ben bir iklim bilimciyim
-
0:03 - 0:06ve havadan nefret ediyorum.
-
0:06 - 0:08Kaliforniya 'da çok fazla zaman geçirdim
-
0:08 - 0:12ve havanın kesinlikle isteğe bağlı olması
gerektiğine inanıyorum. -
0:12 - 0:13(Kahkaha)
-
0:13 - 0:16Bulutlarla yaşamak istemiyorum,
-
0:16 - 0:18onları araştırmayı ise hiç.
-
0:18 - 0:22Ancak nereye gitsem
bulutlar beni takip ediyor gibi. -
0:23 - 0:27Gerçek şu ki bulutlar iklim bilimi için
gerçek bir zorluk. -
0:28 - 0:32Bulutların gezegen ısındıkça
nasıl tepki vereceğini bilmiyoruz -
0:32 - 0:36ve bu belirsizlik içinde gizlenmiş
-
0:36 - 0:37bir umut olabilir.
-
0:38 - 0:40Belki, sadece belki,
-
0:40 - 0:43bulutlar küresel ısınmayı yavaşlatabilir
-
0:43 - 0:46ve birlikte hareket etmek için
bize biraz daha zaman kazandırabilirler, -
0:46 - 0:49bu da şu an için çok uygun olurdu.
-
0:50 - 0:54Demek istediğim, eğer bulutlar
gezegeni kurtaracaksa, -
0:54 - 0:56birkaç bulutlu güne daha katlanabilirim.
-
0:57 - 0:59Şu an emin olduğumuz bazı şeyler var,
-
1:00 - 1:02karbondioksit bir sera gazıdır,
-
1:02 - 1:04bunu aşırı miktarda salıyoruz
-
1:04 - 1:05ve gezegen ısınıyor.
-
1:06 - 1:07Dava kapanmıştır.
-
1:08 - 1:09Yine de her gün işe gidiyorum.
-
1:10 - 1:14İklim değişikliği hakkında anlamadığımız
-
1:14 - 1:15pek çok şey var.
-
1:16 - 1:18Özelikle çok önemli bir sorunun
-
1:18 - 1:21cevabını verebilmiş değiliz.
-
1:22 - 1:23Sıcak olacağını biliyoruz,
-
1:23 - 1:27ancak ne kadar sıcak olacağını
tam olarak bilmiyoruz. -
1:28 - 1:31İçinizden biri bana
bir zaman makinesi verse -
1:31 - 1:34bu cevaplaması çok kolay bir soru olurdu.
-
1:34 - 1:36Ama size dürüst olacağım;
-
1:36 - 1:38eğer bir zaman makinem olsaydı,
-
1:38 - 1:41tarihin bu noktasında dolaşmak istemezdim.
-
1:42 - 1:45Yani geleceği görmek için
-
1:45 - 1:49bilgisayar simülasyon çıktılarına
güvenmek zorundayız... -
1:49 - 1:51bunun gibi iklim modellerine.
-
1:52 - 1:53Benim çalışma alanımda
-
1:53 - 1:57internette bu iklim modellerinin
tamamen yanlış olduğunu -
1:57 - 2:01söylemeyi seven bir sürü
harika insan ile karşılaşıyorum. -
2:02 - 2:04Sadece şunu söylemek isterim:
-
2:04 - 2:05Şaka yapmıyorum!
-
2:06 - 2:10İklim modelleriyle ilgili
şikayet belirtmek için para alıyorum. -
2:10 - 2:13Ancak modellerin
mükemmel olmasını istemiyoruz. -
2:14 - 2:15Kullanışlı olmasını istiyoruz.
-
2:16 - 2:18Şunu bir düşünün:
-
2:18 - 2:20Tüm gerçekliği
-
2:20 - 2:24tamamen çoğaltabilen
bir bilgisayar simülasyonu. -
2:24 - 2:26Bu bir iklim modeli değil;
-
2:26 - 2:28Bu "Matrix"
-
2:29 - 2:32Yani modeller kristal küreler değil.
-
2:32 - 2:34Araştırma araçları
-
2:34 - 2:38ve yanılma biçimleri
bize çok şey öğretebilir. -
2:39 - 2:40Örneğin;
-
2:40 - 2:43farklı iklim modelleri
şimdiye kadar gördüğümüz ısınmayı -
2:43 - 2:46büyük oranda yakalayabiliyor.
-
2:46 - 2:48Fakat yüzyılın sonuna doğru
-
2:48 - 2:51hiçbir şey değiştirmeden hızla gidelim
-
2:51 - 2:53ve iklim modelleri
artık aynı fikirde değiller. -
2:54 - 2:57Evet, bizi uyarıyorlar;
konu aslında temel fizik. -
2:57 - 3:01Ancak bazıları felakete işaret ediyor...
-
3:01 - 3:03hissettiğimiz ısınmadan
beş kat daha sıcak. -
3:04 - 3:06Bazı modeller de daha soğuk.
-
3:07 - 3:12Peki iklim modelleri ne kadar sıcak
olacağı hakkında neden aynı fikirde değil? -
3:12 - 3:14Pekâlâ, büyük ölçüde,
-
3:15 - 3:18gelecekte bulutların rolü konusunda
fikir ayrılığı yaşadıkları için. -
3:19 - 3:21Bu nedenle, tıpkı benim gibi,
-
3:21 - 3:23bilgisayarlar da bulutlardan nefret eder.
-
3:24 - 3:28Bilgisayarlar bulutlardan nefret eder
çünkü bulutlar eş zamanlı olarak -
3:28 - 3:29çok büyük ve çok küçükler.
-
3:30 - 3:31Bulutlar,
-
3:31 - 3:36mikroskopik su damlacıkları
veya buz kristalleri küçük parçacıkların -
3:36 - 3:37etrafında kaynaştığında oluşur.
-
3:38 - 3:41Aynı zamanda, dünya yüzeyinin
üçte ikisini kaplarlar. -
3:42 - 3:45Bulutları gerçekten doğru
bir şekilde modellemek için -
3:45 - 3:49tüm atmosferdeki her su damlacığı
ve toz tanesinin karakterini -
3:49 - 3:51takip etmemiz gerekir,
-
3:51 - 3:53bunu yapacak yeterli güce sahip
bir bilgisayar yok. -
3:54 - 3:57Bunun yerine bir değiş tokuş yapmalıyız:
-
3:57 - 4:00yakınlaştırabilir ve ayrıntıları
doğru bir şekilde alabiliriz -
4:00 - 4:03fakat dünya çapında
neler olduğunu hiç bilmiyorum -
4:03 - 4:08veya büyük resmi görmek için gerçekliği
-
4:08 - 4:10küçük ölçeklerde feda edebiliriz.
-
4:10 - 4:13Şimdi, tek bir doğru cevap yok,
-
4:13 - 4:14bunun için kusursuz bir yol yok
-
4:15 - 4:18ve farklı iklim modelleri
farklı tercihler yapıyor. -
4:18 - 4:21Bilgisayarların bulutlarla
-
4:21 - 4:23mücadele etmesi talihsiz bir durum,
-
4:23 - 4:26çünkü bulutlar gezegenin sıcaklığını
-
4:26 - 4:28düzenlemede çok önemli.
-
4:29 - 4:31Gerçek şu ki eğer bulutlar yok olsa,
-
4:31 - 4:34şiddetli iklim değişiklikleri yaşardık.
-
4:35 - 4:36Peki bulutlar olmasaydı,
-
4:36 - 4:39daha mı sıcak yoksa daha mı soğuk olurdu?
-
4:39 - 4:41Cevap ise her ikisi de.
-
4:42 - 4:45Dürüst olacağım,
ben bir bulut gözlemcisi değilim. -
4:45 - 4:47En sevdiğim bulut türü,
olmayan bulut. -
4:48 - 4:52Ancak ben bile bulutların
her şekil ve boyutta olduğunu biliyorum. -
4:53 - 4:57Bunlar gibi alçak, kalın bulutlar güneşi
engellemede ve barbekünüzü mahvetme -
4:57 - 4:58konusunda gerçekten iyidir
-
4:59 - 5:02ve yüksek, dev gibi cılız bulutlar ise
-
5:02 - 5:04güneş ışığının geniş çapta
yayılmasını sağlar. -
5:05 - 5:07Her güneşli gün aynıdır,
-
5:07 - 5:10ancak her bulutlu gün
kendine özgü bulutludur. -
5:10 - 5:12Bu çeşitlilik,
-
5:12 - 5:16bulutların küresel etkisini
anlamayı çok zorlaştırabilir. -
5:16 - 5:19Bulutların bu küresel etkisini görmede,
-
5:19 - 5:22selfi çekmenin gerçekten yardımı olabilir.
-
5:23 - 5:27Gezegenimizi uzaydan görebiliyor olmamız
-
5:27 - 5:29beni şaşkına çevirmekten hiç vazgeçmiyor
-
5:30 - 5:32ama tamamını göremiyoruz.
-
5:32 - 5:34Bulutlar manzarayı engelliyorlar.
-
5:34 - 5:36Her zaman yaptıkları gibi.
-
5:36 - 5:40Bu alçak ve kalın bulutlar
çok etkili güneş engelleyici. -
5:40 - 5:44Güneşin gönderdiği enerjinin
%20'sini geri gönderiyorlar. -
5:44 - 5:47Büyük miktarda boşa giden güneş enerjisi.
-
5:47 - 5:50Alçak bulutlar çok güçlü güneş kesiciler,
-
5:50 - 5:52gezegeni soğutuyorlar.
-
5:52 - 5:54Ancak bu bulutların tek etkisi değil.
-
5:55 - 5:57Gezegenimizin bir derecesi var
-
5:57 - 5:59ve derecesi olan her şey gibi
-
5:59 - 6:00o da ısı veriyor.
-
6:01 - 6:04Uzaya termal enerji saçıyoruz
-
6:04 - 6:07kızılötesi ile bunu görebiliriz.
-
6:07 - 6:10Bir kez daha
bulutlar manzarayı engelliyor. -
6:10 - 6:14Bunun sebebi yüksek bulutların
atmosferin üst katlarında yaşamaları, -
6:14 - 6:16orada hava çok soğuk.
-
6:16 - 6:20Bu da uzaya çok az ısı verdikleri
anlamına geliyor. -
6:20 - 6:24Aynı zamanda aşağıdan
gezegenden gelen ısıyı da engelliyorlar. -
6:24 - 6:27Dünya kendi kendini soğutmaya çalışıyor
-
6:27 - 6:30ve yüksek bulutlar bunun önüne geçiyor.
-
6:30 - 6:34Sonuç çok etkili bir sera etkisi.
-
6:35 - 6:39Yani bulutlar iklim sisteminde
çok büyük -
6:39 - 6:40ve ikili role sahipler.
-
6:40 - 6:43Güneş kesici görevi gören
alçak bulutlar var, -
6:43 - 6:45gezegeni soğutuyor
-
6:45 - 6:48ve sera etkisi yapan yüksek bulutlat var,
-
6:48 - 6:49gezegeni ısıtıyor.
-
6:49 - 6:53Şu anda biri diğerini
ortadan kaldıramıyor. -
6:53 - 6:56Güneş kesici...
biraz daha baskın çıkıyor. -
6:56 - 6:59Yarın tüm bulutlardan kurtulsak,
-
6:59 - 7:02bunu savunmadığımı da belirteyim,
-
7:02 - 7:04gezegenimiz ısınır.
-
7:05 - 7:09Yani belli ki tüm bulutlar gitmiyor.
-
7:09 - 7:11İklim değişikliği yine de yaşanıyor.
-
7:12 - 7:13Şunu sorabiliriz:
-
7:13 - 7:16Küresel ısınma
bulutları nasıl etkileyecek? -
7:17 - 7:20Unutmayalım,
Dünya'nın derecesini düzenlemede -
7:20 - 7:22bulutların çok önemli bir yeri var,
-
7:22 - 7:25gezegeni hem soğutuyorlar
hem de ısıtıyorlar. -
7:25 - 7:28Yani buluttaki küçük değişiklikler bile
-
7:28 - 7:30çok ciddi sonuçlar doğurabilir.
-
7:30 - 7:32O yüzden şunu sorabiliriz:
-
7:32 - 7:35Bulutlar küresel ısınmayı
nasıl değiştirecek? -
7:36 - 7:39Bu da umut duyabileceğimiz nokta olabilir.
-
7:40 - 7:43Küresel ısınma
bulut değişikliklerini tetikler, -
7:43 - 7:48bu da daha güçsüz sera etkisi
veya daha etkili güneş kesici yaratırsa, -
7:48 - 7:52bulutların soğutucu gücü
güçlenmiş olur. -
7:52 - 7:55Küresel ısınmaya karşı hareket ederler.
-
7:55 - 7:58Nispeten sakinleşmiş ılıma öngören
-
7:58 - 8:01iklim modellerinde olan şey de bu.
-
8:01 - 8:05Ancak iklim modelleri
bulutlarla mücadele ediyor -
8:05 - 8:08ve bu belirsizlik iki yöne gidiyor.
-
8:09 - 8:11Bulutlar bize küresel ısınmada
yardım edebilir. -
8:12 - 8:13Bunu daha kötüye de götürebilir.
-
8:14 - 8:17İklim değişikliğinin olduğunu biliyoruz
-
8:17 - 8:19çünkü bunu görebiliyoruz:
-
8:19 - 8:24artan sıcaklıklar, eriyen buzullar,
düşen yağmur miktarı değişmeleri. -
8:25 - 8:28Bunu bulutlarda da
göreceğimizi sanıyor olabilirsiniz. -
8:28 - 8:31Talihsiz bir durum paylaşayım:
-
8:31 - 8:34bulutları görmek gerçekten çok zor.
-
8:34 - 8:36Kuzeybatı Pasifikten gördüğüm herkes
-
8:37 - 8:39''Önerim var'' diye bana geliyor.
-
8:39 - 8:40(Kahkaha)
-
8:40 - 8:42Arkadaşlar...
Yukarı bakmayı biz de denedik. -
8:42 - 8:43(Kahkaha)
-
8:43 - 8:46İklim bilimi söz konusu olduğunda,
-
8:47 - 8:52her yerde tüm bulutları
çok uzun süre görmemiz gerek. -
8:52 - 8:53Bunu zor kılan şey de bu.
-
8:54 - 8:59Hiçbir şey bir uydudan
daha fazla bulut görmüyor. -
8:59 - 9:01Bir İngiliz bile.
-
9:01 - 9:02(Kahkaha)
-
9:02 - 9:07Neyse ki bulutları gözlemleyecek
uydularımız var, -
9:07 - 9:10benim gibi 1980'lere uzanıyor.
-
9:11 - 9:14Bu uydular hava için tasarlandı,
-
9:14 - 9:16iklim için değil.
-
9:16 - 9:18Uzun süre için düşünülmediler.
-
9:18 - 9:20Bu yüzden uzun süreli bilgi
edinebilmek için -
9:21 - 9:22iklim bilimi yapmak zorundayız.
-
9:22 - 9:25Değişik bakış açısı yörünge
ve değişik kamera ekipmanı olan -
9:25 - 9:29birden çok uygu görüntüsünün sonucunu
-
9:29 - 9:30birbiriyle birleştirmek zorundayız.
-
9:31 - 9:32Bunun sonucunda,
-
9:32 - 9:34bilgimizde boşluklar oluyor.
-
9:34 - 9:38Bu çok bulutlu resimden bile,
-
9:38 - 9:41muhtemel bir geleceğe dair
ipuçları edinebiliyoruz. -
9:42 - 9:44Gözlemlere baktığımız zaman,
-
9:44 - 9:46bir şeyi fark ettik:
-
9:47 - 9:49Bulutlar hareket ediyor.
-
9:50 - 9:52Gezegenin ısısı arttıkça,
-
9:52 - 9:54yüksek bulutlar yukarı çıkıyor.
-
9:55 - 9:59Atmosferin daha soğuk
üst katmanlarına hareket ediyorlar, -
9:59 - 10:03bunun da anlamı,
gezegen ısınsa bile -
10:03 - 10:04yüksek bulutlar ısınmıyor.
-
10:04 - 10:07Ortalama aynı sıcaklıkta kalıyorlar.
-
10:07 - 10:11Yani uzaya daha fazla ısı kaybetmiyorlar.
-
10:11 - 10:14Aynı anda,
aşağıda ısınan gezegenden -
10:14 - 10:15daha çok ısıyı hapsediyor.
-
10:16 - 10:19Bu sera etkisini arttırıyor.
-
10:20 - 10:24Yüksek bulutlar küresel ısınmayı
daha kötü hale getiriyorlar. -
10:24 - 10:27Bulutlar diğer boyutlarda da
hareket ediyorlar. -
10:27 - 10:30Atmosfer sirkülasyonu,
atmosferdeki su ve havanın -
10:30 - 10:32geniş çaplı hareketi
-
10:32 - 10:33değişiyor
-
10:33 - 10:36ve bulutlar da buna ayak uyduruyor.
-
10:37 - 10:39Geniş ölçeklerde,
-
10:39 - 10:43bulutlar tropik bölgelerden
kutuplara doğru hareket ediyor. -
10:43 - 10:46Büyükanne ve büyükbabanızın
zamana geri dönmesi gibi. -
10:46 - 10:48Bu çok önemli,
-
10:48 - 10:52çünkü işiniz, gelen
güneş ışığını engellemekse, -
10:52 - 10:55tropik bölgelerde
kızgın güneşin altında -
10:55 - 10:57rakımı yüksek yerlere göre
-
10:57 - 10:59daha etkili olmanız lazım.
-
10:59 - 11:01Yani eğer bu devam ederse,
-
11:01 - 11:04bu da küresel ısınmayı kötüleştirecek.
-
11:04 - 11:07Yıllarca araştırmamıza rağmen
-
11:07 - 11:09henüz bulamadığımız şey,
-
11:09 - 11:12bunun tersini gösteren bir işaret.
-
11:12 - 11:15Bulutların küresel ısınmayı
-
11:15 - 11:19yavaşlatacağına dair
gözlemsel hiçbir kanıt yok. -
11:20 - 11:23Dünya kendi ateşini kendisi düşürmeyecek.
-
11:24 - 11:27Hala belirsizlikler var.
-
11:27 - 11:29Geleceğin ne getireceğini
-
11:29 - 11:31hâlâ kesin olarak bilmiyoruz.
-
11:32 - 11:34Ancak yine de çocuklarımızı
bu geleceğe gönderiyoruz -
11:35 - 11:37ve oradan geri gelmeyecekler.
-
11:38 - 11:42Yüzleşecekleri şeye
hazır olmalarını istiyorum, -
11:42 - 11:46bu yüzden Dünya gözlemcisi uyduların
-
11:46 - 11:49orada kalmaya devam etmesi
-
11:49 - 11:53ve bulutlardan nefret etmeyen
çeşitli zeki ve yetenekli insanların -
11:53 - 11:55istihdam edilmesi ve iklim modellerinin
-
11:55 - 11:57geliştirilmesi çok önemli.
-
11:58 - 12:01Ancak belirsizlik cahillik değil.
-
12:02 - 12:04Her şeyi bilmiyoruz,
-
12:04 - 12:06ama hiçbir şey bilmiyor da değiliz
-
12:06 - 12:09ve karbondioksitin ne yaptığını biliyoruz.
-
12:10 - 12:13Kariyerime uzay fizikçisi olarak başladım,
-
12:13 - 12:15dolayısıyla evrendeki
-
12:15 - 12:20en güzel yerde yaşadığımızı
rahatlıkla söyleyebilirim. -
12:21 - 12:24Diğer gezegenlerde sıvı halde su olabilir.
-
12:25 - 12:28Dünya'da viskimiz var.
-
12:28 - 12:30(Kahkaha)
-
12:30 - 12:35(Alkış)
-
12:35 - 12:38Burada yaşadığımız için çok şanslıyız
-
12:40 - 12:42ama şansımızı zorlamayalım.
-
12:42 - 12:45Bulutların gezegeni
kurtaracağını sanmıyorum. -
12:46 - 12:48Sanırım bunu yapacak olan biziz.
-
12:48 - 12:50Teşekkür ederim.
-
12:50 - 12:53(Alkış)
- Title:
- Bulutlar iklim değişikliği konusunda bize zaman kazandırabilir mi?
- Speaker:
- Kate Marvel
- Description:
-
İklim değişikliği bir gerçek, bu kadar basit. Ancak hâlâ bu konuda anlamadığımız çok şey var ve ne kadar çok şey bilirsek bunu yavaşlatma şansımız o kadar artar. Bilinmeyen bir faktör şu: Bulutlar nasıl bir rol oynayabilir? İşleri düzeltmede bize zaman kazandıracaklarına dair küçük bir umut var... Küresel ısınmayı daha kötü de kılabilirler. İklim bilimci Kate Marvel bizi bulut bilimine götürüyor ve Dünya'nın ateşinin düşmesinin neye bağlı olduğunu açıklıyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 13:07
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? | ||
Figen Ergürbüz accepted Turkish subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? | ||
Figen Ergürbüz edited Turkish subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? | ||
Figen Ergürbüz edited Turkish subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? | ||
Figen Ergürbüz edited Turkish subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? | ||
Figen Ergürbüz edited Turkish subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? | ||
Figen Ergürbüz edited Turkish subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for Can clouds buy us more time to solve climate change? |